|
2008
|
|
|
egiten zuena egingo ez balu bezala egiten bazuen ere, hurkoen keinu ilun nabariei irri hautemangaitz baten argi xumearekin erantzuten zien, adibidez, edo amorruzko garrasi bati isiltasunarekin? ez, haatik, garrasiarekiko mendekotasuna erakusten zuèn isiltasunarekin, beste isiltasun batekin baizik (isiltasun sortzaile bat, bestela esanda), isiltasun
|
hark
bai baitzuen bihotza eta bai baitzituen besoak, noranahi zabal zitzakeenak eta noranahi zabaltzen zituenak, espazio berri abegikor bat sortuz, aurkariaren bihotzak ere bere tokia izan zezan?, Ernestinak Jainkoarengan jarria baitzuen bere uste osoa, halako moldez, non sinetsia baitzegoen, berak berea bideratu ondoren, Jainkoak bideratuko zuela gainerako guztia; edo, egoerak inoiz gainditzen zuenea... behin, bi aldiz eta mila aldiz, hura letania bat balitz bezala, edo mantra bat, bere arima lasaitzen eta orekatzen zuena.
|
|
|
Batzuetan, begirada haiei oihu egiteko gogoa etortzen zitzaion: ...na, berak beti egiten baitzuen zerbait... egiten zuena egingo ez balu bezala egiten bazuen ere –hurkoen keinu ilun nabariei irri hautemangaitz baten argi xumearekin erantzuten zien, adibidez, edo amorruzko garrasi bati isiltasunarekin... ez, haatik, garrasiarekiko mendekotasuna erakusten zuèn isiltasunarekin, beste isiltasun batekin baizik (isiltasun sortzaile bat, bestela esanda), isiltasun
|
hark
bai baitzuen bihotza eta bai baitzituen besoak, noranahi zabal zitzakeenak eta noranahi zabaltzen zituenak, espazio berri abegikor bat sortuz, aurkariaren bihotzak ere bere tokia izan zezan–, Ernestinak Jainkoarengan jarria baitzuen bere uste osoa, halako moldez, non sinetsia baitzegoen, berak berea bideratu ondoren, Jainkoak bideratuko zuela gainerako guztia; edo, egoerak inoiz gainditzen z...
|
|
2009
|
|
|
Hara iritsi eta Estepan ikusi zuenean, makina baten gainean eserita zegoen, langile batek, botika ontzitik hartutako olioaz aurpegia igurzten zion bitartean?, Benjamin Mariaz oroitu zen berriro Domingo? sufrimenduaren irudia baitzuen aurrez aurre, eta sufrimendu
|
hark
bai baitzuen beldurgarritik zerbait, baina baita ederretik ere, Estepanek hortzak estutu, eta apenas egiten baitzuen kexurik, arnasa azkar hartzen bazuen ere, hasperenka ia; Estepanek, beraz, gizon zaildua behar zuen, lortu ere, lortzen baitzuen, itxura guztien arabera, noizean behin bederen, sufrimendua mende edukitzea sufrimenduaren mende egon arren; Domingok, baina, Estepani ez ezik, beste lan... gogorrak baino gogorragoak ziren fabrikako lan baldintzak, eta zikina baino zikinagoa zen jende hura, zinez, baina haren begiei dir dir garbi berezi bat zerien, amets baten jabe balira bezala, gizonak inoiz amestu duen ametsik ederrenarena, menturaz?, aitak munstrotzat zituèn haiek, proletarioek?
|
|
|
Domingok, baina, berandu gabe jakin zuen ezen askatasun sentimendu hura egiaren alde bat zela, alde erromantikoa?, errealitate
|
hark
bai baitzuen, halaber, alde arromantiko bat: esan nahi baita lehen argitik eguzkia ezkutatzen zen arte bazegoela ontzian zereginik, batean sukaldean laguntzen, bestean ontziaren bizkar sabelak garbitzen edo motorrak ikatzez kargatzen?, izerdi eta neke, neke eta izerdi, halako moldez, non egunak leher eginda bukatzen baitzituen; zirkunstantzia hura, baina, bere buruarekin egindako apustu bat bezala bizi zuen Domingok, hutsetik hastea ernagarri eta kitzikagarri egiten baitzitzaion, antza:
|
|
|
Hara iritsi eta Estepan ikusi zuenean –makina baten gainean eserita zegoen, langile batek, botika ontzitik hartutako olioaz aurpegia igurzten zion bitartean–, Benjamin Mariaz oroitu zen berriro Domingo... sufrimenduaren irudia baitzuen aurrez aurre, eta sufrimendu
|
hark
bai baitzuen beldurgarritik zerbait, baina baita ederretik ere, Estepanek hortzak estutu, eta apenas egiten baitzuen kexurik, arnasa azkar hartzen bazuen ere, hasperenka ia; Estepanek, beraz, gizon zaildua behar zuen, lortu ere, lortzen baitzuen, itxura guztien arabera, noizean behin bederen, sufrimendua mende edukitzea sufrimenduaren mende egon arren; Domingok, baina, Estepani ez ezik, beste lan... gogorrak baino gogorragoak ziren fabrikako lan baldintzak, eta zikina baino zikinagoa zen jende hura, zinez, baina haren begiei dir dir garbi berezi bat zerien, amets baten jabe balira bezala –gizonak inoiz amestu duen ametsik ederrenarena, menturaz–, aitak munstrotzat zituèn haiek –proletarioek– eraiki behar baitzuten, antza, paradisua lurrean, iraultzaren bidez; errealitatearen irakurketa hura egiten zuenean, Domingo ez zen bere burutik bakarrik ari, azken bizpahiru hilabeteetan asko irakurri baitzuen –Albertok igortzen zizkiòn propaganda orriak eta liburuak, besteak beste–, eta irakurketa haiek langileak idealizatzera bultzatu baitzuten:
|
|
|
Domingok, baina, berandu gabe jakin zuen ezen askatasun sentimendu hura egiaren alde bat zela –alde erromantikoa–, errealitate
|
hark
bai baitzuen, halaber, alde arromantiko bat: esan nahi baita lehen argitik eguzkia ezkutatzen zen arte bazegoela ontzian zereginik –batean sukaldean laguntzen, bestean ontziaren bizkar sabelak garbitzen edo motorrak ikatzez kargatzen–, izerdi eta neke, neke eta izerdi, halako moldez, non egunak leher eginda bukatzen baitzituen; zirkunstantzia hura, baina, bere buruarekin egindako apustu bat bezala bizi zuen Domingok, hutsetik hastea ernagarri eta kitzikagarri egiten baitzitzaion, antza:
|
|
2010
|
|
|
eta ulertzen dizut, baina ez dizut ulertzen: ulertzen dizut, zeren nire jokabide
|
hark
bai baitzuen inozotik asko, baita barregarritik ere zerbait, ondorioz; baina ez dizut ulertzen, zeren Estepan hil zen bezala hil baitzen eta haren heriotza eredugarriak nire errekonozimendua merezi baitzuen: nirea ez ezik, borondate oneko gizaki guztiona; ni, gainera, neure aroaren eta neure inguruabarren ondorea nintzen, Jainkoaren graziazko argialdietan sinesten nuena?
|
|
|
zin degizut? ...su festak iduri; hiltzen ari nintzen, hortaz, atseginez hiltzen ere, haziaren umela izterretan behera nabaritzen nuen bitartean, azpiko galtzen barruan; ez nintzen bakarkako bizioaren mendeko, baina isuri bat baino gehiago izaten nuen, ametsetan bada ere, eta esperientziak ez ninduen guztiz ezustean harrapatu; hura, hala ere, beste gauza bat zen, ingurua ere beste bat zen neurrian, neure heriotza
|
hartan
bai bainituen gutxienez bi helduleku, Helenaren haragia euskarri, eta haren azala aterpe; eta mihian, haren mihiaren zaporea nuen, bainilazkoa, bene benetakoa?!?, azukre huts ere bihur zitekeena?; hiltzen ari nintzen, bai, baina, baldintzarik onenetan, eta horregatik, beharbada, ez zitzaidan axola; Helenari bai, ordea: –Gabi!
|
|
|
Oi, Damaso, behin baino gehiagotan imajinatu izan zaitut, neure aitorpenezko izkribu honen aurrean, aharrausika; orain, ordea, barre algara batean ikusten zaitut... eta ulertzen dizut, baina ez dizut ulertzen: ulertzen dizut, zeren nire jokabide
|
hark
bai baitzuen inozotik asko, baita barregarritik ere zerbait, ondorioz; baina ez dizut ulertzen, zeren Estepan hil zen bezala hil baitzen eta haren heriotza eredugarriak nire errekonozimendua merezi baitzuen: nirea ez ezik, borondate oneko gizaki guztiona; ni, gainera, neure aroaren eta neure inguruabarren ondorea nintzen, Jainkoaren graziazko argialdietan sinesten nuena... eta eskerrak horri, hainbesteraino lagundu zidan nire sinesberatasun gehiegizko hark krisi hura gainditzen...!; izan ere, Estepanen heriotzaren nolakotasunak —martiritasunak— ematen zion benetako zentzua, artean zentzurik izan ez zuenari:
|
|
|
" Zin degizut ez dizudala huts egingo": ...su festak iduri; hiltzen ari nintzen, hortaz, atseginez hiltzen ere, haziaren umela izterretan behera nabaritzen nuen bitartean, azpiko galtzen barruan; ez nintzen bakarkako bizioaren mendeko, baina isuri bat baino gehiago izaten nuen, ametsetan bada ere, eta esperientziak ez ninduen guztiz ezustean harrapatu; hura, hala ere, beste gauza bat zen, ingurua ere beste bat zen neurrian, neure heriotza
|
hartan
bai bainituen gutxienez bi helduleku, Helenaren haragia euskarri, eta haren azala aterpe; eta mihian, haren mihiaren zaporea nuen, bainilazkoa —bene benetakoa...! —, azukre huts ere bihur zitekeena...; hiltzen ari nintzen, bai, baina, baldintzarik onenetan, eta horregatik, beharbada, ez zitzaidan axola; Helenari bai, ordea: " Gabi!
|