|
2005
|
|
|
Abiapuntu berbera bada ere, aldaketak nabarmenak dira terrorismo delituei (eta antolatutako delitugintzari) dagokienez4 eta
|
horiek
areago gogortzen dute berez salbuespenezkoa den sistema hau. Lehenik eta behin, benetako betearazpen sistema berezia legez automatikoki martxan jartzen da (arau orokorra), epaile edo auzitegien erabakimenetik at alegia.
|
|
|
Terrorismo delituei 78 artikuluko bi erregimen ezberdin aplikatu ahal zaizkie: bata, bi terrorismo delitu edo gehiago egin direnean eta
|
horietako
batek, behintzat, 20 urte baino gehiagoko espetxealdi zigorra aurrikusten baldin badu. Izan ere, kasu horretan delitu pilaketa egiteko muga objektiboa 40 urtekoa izango da-eta eta horren ondorioz ex legem aplikatu baharko da zigorrak betearazteko sistema berezia.
|
|
|
Hirugarrenik, neurketa sistema zorrotzagoaren ondorioak orain askoz zabalagoak dira terrorismo zein bestelako delituentzat, izan ere ZK 78 artikulu zaharrak askatasun baldintzatua eta espetxeetako onurak eragiten bazituen ere, orain,
|
horietaz
gain, hirugarren gradua eta irteteko baimenak ere indargabeturik gerta daitezke-eta. 78 artikuluak, hortaz, tratamendua betetzeko askatasun erregimenak ixtearekin batera, komunikazio arruntetariko batzuk, irteteko baimenak?
|
|
|
Legea ezartzerako orduan, ordea, bestelakoak izan dira foroan egondako eztabaidagaiak. Eta
|
horiek
dira, hurrengo atalean, aurkeztu nahi ditugunak, bukaeran printzipio eta ereduaren gai nagusira berriro ere itzultzekoak izango bagara ere.
|
|
|
Gure kasuan, esandakoaren ondorioz, egiteke zeuden, eta dauden? sailkapenetara betekizun murriztaile berriak aplika litezke, nahiz eta espetxealdia ezarri ziren egitateak, edota
|
horien
kondena, legea indarrean sartu aurretikoak izan.
|
|
|
Interpretazioaren arazo iturri bost urte
|
horien
neurketa bihurtu zen. Bost urteak zigor bakar batenak izan behar al dira derrigorrez edota balioko luke, segurtasun epea martxan jartzeari dagokionez, zigor ez hain astunak gehitzearen bitartez (hala nola, bi zigor, 4 eta bi urteko espetxealdiena) bost urte baino gehiago aterako balitz?
|
|
|
1 Lege aldaketen edukia alde batera utzirik, xedapen eta betekizun berriak ezartzeko orduan oinarrizko bermeen gainetik pasatzeko asmoa begi bistakoa zen eta, horregatik, ezin zen jurisprudentziaren aldetik gehiegikeria zabarrenak zuzentzeari ekitea besterik espero. Arestian jarritako adibideak zuzenketa
|
horietako
batzuk, ziurrenik esanguratsuenak eta eztabaidatuenak, dira, printzipio nagusien urraketak indargabetu eta askatasunen Estatu baten egoera normalera itzultzeko bidea ematen dutenak. Izan diren zuzenketak ongi etorriak izan daitezen baina ez dira izan, behar ziren guztiak, ezta izan behar ziren neurriz edota zabaltasunez.
|
|
|
Eta horren kontzientzia hartzea ez da garrantzirik gabeko zerbait. Gauden egoera historikoaz jabetzea eta horrek zein ezaugarri nagusi aurkezten dituen antzematen hastea, molde juridikoen aldaketak, eta
|
horien
iraultza, sustatzeko lehenengo urratsak izan ohi dira.
|
|
|
Aipatu betekizunak delitu guztietan kontuan hartzekoak dira lege aldaketaz geroztik baina, orain ikusiko dugun bezala, terrorismo delituetan berezitasun batzuk topatzen ditugu betekizunon zorroztasuna areagotzen dutenak.
|
Horien
alboan espetxeetako lege aldaketok beste betekizun berezia ekarri dute terrorismo delituentzat bakarrik eragingarria dena: jarduera deliktiboak bertan behera uztearekin batera autoritateekin elkarlan aktiboan datzana hain zuzen ere.
|
|
|
Estrategia bateko zein besteko aldaketok zehatzago deskribatzea merezi du,
|
horien gainean
izan diren eztabaidak baita benetan duten esanahia ere ulertu eta balioztatu ahal izateko.
|
|
|
Areago, aldaketok birgizarteratzearen ideologiarekin bat egitera behartu nahi ditu, aldaketa gehienen giltzarria gizartean birsatzearen aldeko iragarpen bakoiztua izateak argi asko erakusten duen moduan. Izan ere, erantzukizun zibilaren inguruko betekizun berria edota elkarlan aktiboaren ingurukoa formalki aipatu birsartzeko iragarpenaren osagai berriak baitira,
|
horiek
egon ezean birsartzeko iragarpen positiboa izango ez delarik. Beraz betekizunak formalki eta terminologikoki presoaren birgizarteratzeko baldintzak dira, horien benetako edukia bestelako logika prebentibo eta ordaintzaileari egokitzekoak baldin badira ere.
|
|
|
Izan ere, erantzukizun zibilaren inguruko betekizun berria edota elkarlan aktiboaren ingurukoa formalki aipatu birsartzeko iragarpenaren osagai berriak baitira, horiek egon ezean birsartzeko iragarpen positiboa izango ez delarik. Beraz betekizunak formalki eta terminologikoki presoaren birgizarteratzeko baldintzak dira,
|
horien
benetako edukia bestelako logika prebentibo eta ordaintzaileari egokitzekoak baldin badira ere. Eduki berriak eduki zaharren moldetan sartu nahiak interpretazio arazo gehiago eragingo ditu ezbairik gabe, gauza guztiek bezala erakunde juridikoek ere zentzua galtzen dutelako esana eta izana bat ez datozenean.
|
|
|
Lauon izenak esanguratsuak izan arren, nekez erdietsiko genuke
|
horien
oihartzuna gaurko euskaltzale askoren artean. Izan ere, Nazario de Oleaga, Hipolito Larrakoetxea, Jesus Maria Leizaola eta Bonifazio Etxegaraik, banan banan, zer erakutsi eta zer eskaini ugari izan zuten XX. mendeko euskalgintzan.
|
|
|
Nor bakoitzaren atzean behar beharrezko nuen biografiaren egilea zehaztea. Beharrik, badira Euskal Herrian pertsonaia
|
horien
berri zehatz mehatz eman dezaketenak. Hasteko, Larrakoetxea kanonista karmeldarraren biografia ordena bereko Julen Urkiza eta Luis Baraiazarrak hartu zuten, Jose Luis Lizundia euskaltzainak Leizaola lehendakari zaharrarena hartu zuen bezalaxe.
|
|
|
Hortxe dira, karpeta baten barruan, lau liburuki labur bezain mamitsu; Oleaga, Larrakoetxea, Leizaola eta Etxegarairen bizien data eta datu aipagarrienak daude
|
horietara
bilduta, bakoitza bere liburukian, aurretiaz esandako egileen eskutik.
|
|
|
Inor gutxik jakingo du gaur eguneko jurista euskaldunen artean, berori izan zela, lehen lehen, zuzenbidearen alorrean ohiko izaten diren kode
|
horien
euskaratzailea. Zehatzago esateko, Erromako Elizaren Araudia, alegia, zuzenbide kanonikoaren esparruan 1917 urtean argitaratu zen testua.
|