|
2007
|
|
|
Irakasleek ikaragarrizko prestakuntza plana genuke, eta ikasleengan ere aldaketa eskatuko luke. Dena dela, zalantzarik gabe, bide
|
horri
jarraitu ahal izateko, egungo agirien sistema aldatu litzateke. Maila ezberdinak ezartzea eta horiek egiaztatzeko agiriak beharrezkoak badira ere, neurgailuak egokitzea funtsezkoa izango da.❚
|
|
2008
|
|
|
Badakigu puntu horiek" oso sinpleak" diruditela, informatikako edozein aplikazio garatzeko erabili behar direnak direla, baina gure eskarmentuak dio hainbat hizkuntzatarako proiektutan ez dela horrela jokatu. Egun euskarak hizkuntza teknologiako lehenengo 100 hizkuntzen artean baldin badago, neurri handi batean estrategia
|
horri
jarraitu izan zaiolako dela uste dugu. Estrategiaren erabileraren adibide gisa esan dezakegu itzulpen automatikoan denbora laburrean garatu ahal izan bada lehenengo prototipoa hainbat tresna berrerabili direlako izan dela, bai taldean aurretik sortutakoak (baliabide lexikalak eta morfologia), baita software libreko beste batzuk ere (erdaretarako analizatzaileak), modulu berri bakar batzuk soilik sortu behar izan ditugu eta horiek beste talde batzuekin garatu ditugu elkarlanean.
|
|
|
Zailtasunak alde batera utziz, aitortu beharrean nago hasieratik proiektuak harrera ona izan zuela ikasle gehienengan (beti dago bat edo beste tramankulu hauekin moldatzen ez dena eta denerako zailtasunak ikusten dituena, noski). Urtetik urtera, gainera, hobea da; izan ere, beste mailako ikasleek gure lana ezagutu eta erabiltzen dutenez, lekukoa hartu behar dutenean, lan
|
hori
jarraitzeko grinaz etortzen baitira.
|
|
|
Azken kezka etiketen afera litzateke. Euskara etiketetatik aldentzen duen Europako Batzordearen artezarauak bere
|
horretan
jarraitzen du, baina bada haren itzalpetik kanpoko eremu bat, eta horren garapena ez da argi geratzen dekretuaren zirriborroan.
|
|
|
Ikuspegi psikosozialari jarraituz, interesgarrienak prototipoak dira, muturreko IELen adierazgarri direlako, suposatuz prototipoak ulertzeak erraztuko duela erdibideko tipoak ere ulertzea –ikuspegi psikosozialenan ohikoa dena), hauek joerak adierazten dituztelako eta, agian, prototipo batzuenganako ibilbidea erakutsiko dutelako. Irizpide
|
horri
jarraituz, eta analisiak sinplifikatzearren, prototipoetan honakoak aztertuko ditugu: 1) bi ildo psikosozialak (kognitiboa eta afektiboa), 2) ukipenezko egoeratako globala, eta IELaren osagarri nagusi diren bi hizkuntzen eta bi kulturen ezaugarriak —euskalduna eta espainiarra— Emaitzak 2 Taulan erakusten dira:
|
|
|
Ikuspegi
|
horri
jarraituz, Montreal uhartean bizi diren ingeles hiztunak gure ereduaren 1 koadrantean koka ditzakegu, ongizate osoa lortzeko susperraldia adierazten duen koadrantean, hain zuzen ere. Dena den, argi dago koadrante berean dagoen Quebeceko gehiengo frankofonoak baino ongizate txikiagoa duela.
|
|
|
Adin tarteen joera desberdinen arrazoi nagusia zein den azaltzerakoan, telebistarentzat, behintzat, batek baino gehiagok esango du euskal telebisten eskaintzan, programazioan, bilatu behar dela. Arrazoibide
|
horri
jarraituz, ETB1ek eskaintzen duena zaharragoentzat erakargarriagoa litzateke gazteagoentzat baino, eta horrek azalduko luke telebistaren kontsumo ohitura euskaldunagoa edo erdaldunagoa izatea adin tarte bakoitzean.
|
|
2009
|
|
|
16 urterekin Gipuzkoara joan zen lanbide heziketako ikasketak egitera. Euskaraz egin nahi zituen eta, Nafarroan hori ezinezkoa zenez, Gipuzkoara joatea erabaki zuen25 Herrialde horretan ikasten zuen bitartean, Nafarroako hizkuntza politikaren atzeranzko aldaketak bere
|
horretan
jarraitu zuen.
|
|
2010
|
|
|
lehen mailan karrera osorako planteamendua abiatzeko eta abiapuntuko irizpideak finkatzeko eta laugarren mailan landutakoak berrartu, osatu, sendotu eta ebaluatzeko. Logika
|
horri
jarraituta kokatu eta antolatu ditugu gure materiak. Hona hemen, adibide moduan, Haur Hezkuntzako mapa orokorra:
|
|
2011
|
|
|
Hausnarketa modu
|
horri
jarraituz, hiru argitalpen historiko linguistiko aipa ditzakegu mugarri berrien funtzioa joka dezaketenak. Zergatik?
|
|
|
B. U. Eta bide
|
horretatik
jarraituz deigarria da aldi berean, denbora oso laburrean gazteengan gertatzen ari den erreferentzien aldaketa. hau da, badirudi gaur egungo euskaldun gazteen erreferentziak erdal hizkuntzetan daudela, behintzat duela urte batzuk baino gehiago. uste dut gai horren inguruan klabe batzuk aurkitu behar ditugula erreferentzietan sendoago egoteko, musika arloan, kirolean, arlo politikoan eta abar. nol...
|
|
|
norbaitek beste inori mesederen bat egiten badio, nolabaiteko konpentsazioa jaso nahi du —askotan inkontzienteki—, esker ona edo oniritzia besterik ez bada ere. Egindako mesede eta jasotako erantzunaren arteko korrespondentziarik gertatzen ez bada, norbanakoak harreman
|
horrekin
jarraitzeko motibazioa galdu egingo du eta bere arreta beste norabaitera zuzenduko du.
|
|
|
Ildo
|
horri
jarraituz, mahai gainean agertzen den beste ideia bat bizikidetza harmoniatsuarekin zer ikusia duena da. kide batek azaltzen duen iritziaren arabera, hizkuntza aniztasunaz ari garenean horrek bizikidetza sendotzeko balio behar du. hizkuntza ondare gisa ulertzea, salbatu behar den objektu gisa agertzea ez da oso argumentu sendoa:
|
|
2012
|
|
|
Adinkideak eta, bereziki, bikotekidea ez ezik, umeak ere izan dira euskaraz aritzeko erraztasuna hartzeko laguntza. Ilobekin aritzeak lagundu zion Lolari euskaraz aiseago egiten eta gero bere umeekin mintzaira
|
horretan
jarraitzen: "... umeekin ere laxatzen zara gehiago" (Lola, 4 FG). ego belaunaldiak euskara ikasi eta euskaraz hasi zen mintzatzen adinkideen laguntzaz. prozesu horretan zenbait kasutan, anai arreben arteko edo belaunaldien arteko erabileraren bidez euskara etxean sartu zen. hori nabarmendu du berriemaile batek, euskara etxekotzearen edo berriz etxera eramatearen garrantzia.
|
|
|
Guk, behintzat, badakigu zertan gabiltzan, baina horrek ez du esan gura, Arratian euskararen erabilera ziurtatzeko moduan gaudenik. Ireki dugun bide
|
horri
jarraitzeko, ezinbestekoa dugu mundu mailan dauden aditu eta esperientzien berri izatea, gure errealitatearen gainean egiten dugunaz sakon eta zintzo hausnartzea eta gizartearen erronkei sormenez erantzutea.
|
|
|
Hiriburuetako egoera arduragarriak, ordea, beste alderdi baikor baterako bide ematen digu. Orokorrean erabilera bere
|
horretan
jarraitu edo oso gutxi jaitsi bada, hiriburuak ez diren beste eremuetako erabilera datuak igo egin direnaren seinale.
|
|
|
Kezka
|
horri
jarraituz, ikastetxe horietako 4, 5.eta 6 mailetako eta DBHko 2 eta 4 mailetako ikasleei galdeketa pasatu genien, beraien kultura kontsumoari buruzko datuak jasotzeko ahaleginetan. Guztira, 194 ikasleren erantzunak dauzkagu jasota.
|
|
2014
|
|
|
Zer esan nahi dugu? Egiaz, diru laguntza zuzenen beharrak bere
|
horretan
jarraitzen du, baina bere mugen jakitun izan behar dira bai botere publikoak, bai enpresak, bai sindikatuak, eta zer esanik ez baita euskalgintza ere. Ezinbestekoa egiten da pilatutako ezagutza hori guzti hori enpresa planak orokortzearen mesedetan jartzea, eta horretarako beharrezkoa da ezagutza sareei sakonera handiagoa ematea, berauetarako bultzada publikoa egotea, bai leku administrazioetatik, bai foru aldundietatik, bai Jaurlaritzatik ere.
|
|
|
Geoparkean (Mutrikun, Deban eta Zumaian) ahozko ondarea ere lantzen hasi dira, bideo bereziak prestatu zituzten 2013an. Bide
|
horretatik
jarraitu eta herritarrentzat eta ingurukoentzat eskaintza lantzea izan daiteke lanerako ildo interesgarri bat.
|
|
|
Taldeetan aritzen denak egiten duen horrekin ondo pasatzea ezinbestekoa du
|
horretan
jarrai dezan. Emozioak landu behar dira, gozamenaren bila aritu, eta jardunaldiak, jaiak eta antzekoak egiterakoan herriko taldeei eta sortzaileei tokia egitea garrantzitsua da.
|
|
|
Taldeetan aritzen denak egiten duen horrekin ondo pasatzea ezinbestekoa du
|
horretan
jarrai dezan. Emozioak landu behar dira, gozamenaren bila aritu, eta jardunaldiak, jaiak eta antzekoak egiterakoan herriko taldeei eta sortzaileei tokia egitea garrantzitsua da.
|
|
2015
|
|
|
Eskolak mugak dituen arren, muga horien barruan eraginkorrak izateko ahalegina ere egin behar dute irakasleek, eta horretarako formatzen eta bideak garatzen jarraitu dute. Egindako gauza asko oso ondo egin dira, eta aurrerantzean
|
horretan
jarraitu da.
|
|
|
bitartean, Espainiako etorkinen hazkundeak bere
|
horretan
jarraitu zuen, gero eta azkarrago; Foru Aldundiak gastuak merketu zituen enpresentzako exentzioen bitartez eta enpresa handiez gain, bertako herritarrak enpresa txiki andana irekitzera animatu ziren jende gehiago erakarriz. Hau honela, aipatutako urte tartean 25.469 etorkin
|
|
|
Norantz jotzen du delako konbergentzia horrek? etorkizun irudika daiteke aipatu joerek bere
|
horretan
jarraituz gero. Gaur egungo ikerketa mailatik abiatuta, ez dugu informazio sendorik galdera horiei zehatz erantzuteko.
|
|
|
Zer nolako etorkizun irudika daiteke aipatu joerek bere
|
horretan
jarraituz gero. Gaur egungo ikerketa mailatik abiatuta, ez dugu informazio sendorik galdera horiei zehatz erantzuteko.
|
|
|
Dolz ek eta Schneuwly k proposatutako egituratik abiatuta, guk irakasleentzat egokia eta erabilgarria izan daitekeen txantiloia proposatu dugu, eta irakasleei hori betetzeko eskatzen diegu; horrela, egitura
|
horri
jarraitu ondoren, sekuentzien diseinua egina baitugu, eta beste edozein irakaslek hartu eta erabil dezake.
|
|
2016
|
|
|
demografia aldetik, gizarte aldetik eta kultura aldetik. Boterearen eta baliabideen mailan erdaldun euskaldunek ageri duten desoreka horrek (zeharo erdararen aldeko balantza horrek) bere
|
horretan
jarraitzen badu, gizarte eta kultura handi askok duen etno kultura ahulagoak irensteko ahalmenak eta gogoak (incorporative capacity eta incorporative ideology direlakoek) bere horretan jarraitzen badute, behinolako transetnifikazioak eta translinguifikazioak aurrera segituko dute.
|
|
|
demografia aldetik, gizarte aldetik eta kultura aldetik. Boterearen eta baliabideen mailan erdaldun euskaldunek ageri duten desoreka horrek (zeharo erdararen aldeko balantza horrek) bere horretan jarraitzen badu, gizarte eta kultura handi askok duen etno kultura ahulagoak irensteko ahalmenak eta gogoak (incorporative capacity eta incorporative ideology direlakoek) bere
|
horretan
jarraitzen badute, behinolako transetnifikazioak eta translinguifikazioak aurrera segituko dute.
|
|
|
Gertatu ere, hala gertatu da neurri batean, Iparraldeko Euskararen Erakunde Publikoak bat egin baitu Eusko Jaurlaritzarekin liburu hau argitaratzeko lanetan. Eusko Jaurlaritzak, bere aldetik, gogoko du Nafarroako Gobernua lankidetza honetara biltzea eta ahalegin
|
horretan
jarraituko du, nahiz eta, tamalez, Nafarroako Gobernuak ez duen orain arte norabide horretan urratsik eman. Era berean, Eusko Jaurlaritzak eutsiko dio aurrerantzean ere Iparraldeko Euskararen Erakunde Publikoarekiko lankidetza alor honetan sakontzeko ahaleginari."
|
|
|
Ez dute egokitzeko beharrik, jarraipen hutsa da. Eta bereganatu duten habitusak bere
|
horretan
jarraituko du. Unibertsitatea ez da gehienentzat hizkuntza merkatu berria.
|
|
|
Dinamika horrek badu oihartzun sendoa eremu instituzionalean ere eta, gizartean zein herri erakundeetan, profesionalizatze maila handia lortu du dagoeneko. Bide
|
horretatik
jarraituz, sistema akademikoaren ekarpenaren premia dago eraginkortasun maila areagotu dadin.
|
|
|
|
Horri
jarraituz pazientean zentraturiko arreta garatu da, zeinak pazientea, familia eta komunitatearen gogobetetzea kontuan hartzen dituen, osasun zerbitzuen bezero bezala, baina batez ere parte hartzaile eta kudeatzaile bezala. Erakundeen antolaketak ez du gaixotasuna ardatz, pazientea baizik, unibertsaltasun, ekitate eta parte hartzearen printzipioei erreparatuz.
|
|
2017
|
|
|
Uste dugu Protokoloa elkartasun linguistikoaren adibidea izan dela, eta gerora ere, nahiko genuke elkartasun
|
horrekin
jarraitzea. Ikusi dugu hizkuntzen egoera ez ezik, hizkuntzen berreskurapenaren alde lan egiten duten eragileen egoera ere oso desberdina dela Europan zehar.
|
|
|
Esango genuke, ñabardurak ñabardura, denek norabide jakin bat markatzen dutela. Beraz, hurrengo zutabeetan aditu horiek erakutsitako bidea jarraitzen saiatuko gara eta bide
|
horri
jarraitzearekin batera euskararen etorkizuna irudikatzeko ahalegina
|
|
2018
|
|
|
Gainera, ezin da ahaztu euskal gizartetik jasotako datuek argi erakutsi dutela eleaniztasuna, onarpen zabaletik harago, premia ere badela. Bide
|
horretatik
jarraitzekotan, beste galdera bat egin genuke: Euskararen biziberritzea zein biziraupen duina eleaniztasunaren paradigmaren baitan ulertuz gero, Euskal Herriko hizkuntza politikek eta plangintzek ez lukete jomuga, euskara soilaren ordez, eleaniztasuna eduki?
|
|
|
Presentzia ikusezin horretatik hainbat aspektu nabarmendu nahi izan ditugu, historiari zein egungoari erreparatuz. Bide
|
horretatik
jarraitzea eta jada jakinak diren gertakarietan sakontzea dugu erronka, eta horretarako tresna teorikoaz gain, metodologikoak ere funtsezkoak izango dira. Hizkuntza praktikak jaso eta horien inguruan azterlan zehatzak eta sakonak osatzea bide interesgarria delakoan gaude.
|
|
|
4 Ezusteak egokitze edo moldatze txikiak eragiten ditu sisteman, sistemaren egituraren eta logikaren ildo nagusia ukitu gabe, bere
|
horretan
jarraituta.
|
|
2019
|
|
|
Gobernantza demokratikoaren berritzaile honen eskutik nabarmenki sendotu da herri (eta) ko hizkuntz komunitatea. Esan bezala, bide
|
horretatik
jarraituta, euskararen komunitateak –euskaraz bizi denak edota bizi nahi duenak–, oraingo mugak gaindi ditzake, euskara eremu" publikotik" eremu" komunera" eramanaz... Bi zentzutan, euskal herriko herritar guztiok partekatzen dugun hizkuntza lokarria izango delako, eta, aldi berean, arrunta izango delako gure gizartean," zentzu komunaren" adierazpen eztabaida ezina.
|
|
|
Ikerlerro
|
horretan
jarraitzeko asmoa duenak hainbat abiapuntu ditu aurrera begirako ikerketetan, oraindik gabezia asko baitago hitanoaren inguruko literaturan. hona hemen proposamen batzuk. Soziolinguistikaren bidetik jarraitu nahi izanez gero, aztertzeko modukoa da —eta une honetan beharrezkoena, beharrik inon bada— nondik eta nola bultzatu daitekeen hitanoa. horretan, hitanoa indartzeko egitasmoak eta proposamenak ere ez leudeke soberan. herri hizkeren arlotik heldu nahi bada, herrian herriko hitanoaren ezaugarri morfosintaktikoak aztertu daitezke, esaterako.
|
|
|
heavya, posthardcorea edo trash metala bezalako doinuak azaldu ziren euskal musikan. Komunitate kontrakulturalean kokatu ziren, eta euskaraz abestu zuten gehienek. estilo anitzetan euskaraz kantatu zen 1990eko hamarkadan eta gainera konpromiso linguistiko batetik. hizkuntza, musika estiloa eta mezuaren inguruan garatu zen komunitate kontrakulturalak hori bultzatu zuen, eta milurteko berrian ildo
|
horri
jarraituko zaio hasiera batean. Baina garai berriek joera berriak ekarriko dituzte berekin.
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, jakitun gara lan hau abiapuntua besterik ez dela, eta etorkizunean hainbat lan ildo jarraitu liratekeela lan hau osatzeko. Lehenik, bilketa honek ez du jasotzen soziolinguistika eta hizkuntza ekologia lantzeko dagoen material guztia, eta, beraz, bilketa
|
horrekin
jarraitzea litzateke. Bigarrenik, etengabe material berria sortzen dela ikusteko aukera izan dugu; horregatik, horrelako bilketa bat euskarri kolaboratibo batean eskegitzea aproposa izango litzateke, material, baliabide, formazio, etab. sortzen duten pertsona edo erakundeek osatzen joan daitezen.
|
|
|
Garai haietan [1960ko hamarkadan] musika kontrakulturaren ikur nagusietako bat bilakatuko da. Euskal Herrian ere molde
|
hori
jarraitzen duten musikariak euskaraz abesten hasiko dira, hain garrantzitsua izan zen Euskal Kantagintza Berriarenri hasiera emanez.
|
|
|
Aipuan musika aipatzen da, izan ere, garai haietan musika kontrakulturaren ikur nagusietako bat bilakatuko da. Garaiko kantautore ezagunen eran, Euskal Herrian ere molde
|
hori
jarraitzen duten musikariak euskaraz abesten hasiko dira, hain garrantzitsua izan zen Euskal Kantagintza Berriari hasiera emanez (Larrinaga, 2014; Aristi 2020). Michel Labeguerie lehena, berebiziko fama hartuko dute Ez dok amairu talde kolektiboak eta bertako zenbait kidek, beste hainbatekin batera (Larrinaga, 2014; Aristi, 2020).
|
|
2023
|
|
|
Fishmanen belaunaldien arteko etenaren eskalan hizkuntza gutxituen hedabideetako presentzia oso maila altuetan ageri da, aurretik egindako urratsen indargarri gisa soilik, besteak beste, familiako ahozko transmisioa eta alfabetatzea bermatuta daudenean (Fishman 1991, 395). Euskal testuinguruan, ordea, ez zen bide
|
hori
jarraitu: diktaduratik aterata, euskara eremu publiko guztietara hedatzeko beharra zegoen, eta telebistaren sorrera ezinbestekotzat ikusten zen (Torrealdai 1985).
|
|
|
Aisialdi hezitzaileari euskararen aldagaia gehitzen badiogu, esan genezake, aisialdi antolatuak, hezkuntza ez formalaren bitartez eta jolas eta jokoak erreminta pedagogiko gisa erabilita, bestelako testuinguruak sortzea ahalbidetzen duela. Ildo
|
horri
jarraituz, Aldabe eta Lertxundik aisialditik hizkuntzaren aferan derrigortasunetik erakargarritasunera jauzi egiteko aukera zabaltzen dela aipatzen dute; euskarari aukera ematen baitzaio, une gozagarriak eta bizipen positiboak eskainiz, bizitzako harremanetarako hizkuntza gisa ulertzeko. Hau da, euskararen hizkera informala sustatu eta bere sormenerako behar diren esparru zabalak eta askeak sortzen dira.
|
|
|
Azkenik, Administrazio Publikoak du bailaran (eta ez bailaran bakarrik) euskararen erabileraren zamarik handiena, urtez urte sektore hau euskalduntzeko hartu diren neurrien emaitza da hori. Lan
|
horrekin
jarraitu behar da horrela izaten jarrai dezan, baina gainerako sektoreei begirako lanketa behar dela nabarmena da, euskara lan hizkuntza izan dadin, batik bat Industrian, bertan jaso baitira euskarari dagozkion daturik txarrenak. Euskararen egoera ona ez bada ere, ikusi da badirela historikoki euskara plana urte luzez izan duten enpresak bailaran eta horiek egindako lanetik ikasteko aukera dute bailarako enpresek.
|