|
2012
|
|
|
Zantzu sendoak daude pentsatzeko pertsuasio prozesu
|
horretan
hizkuntza gutxituek hizkuntza hegemoniko edo normalizatuek baino eraginkortasun handiagoa eskaintzen dutela.
|
|
2013
|
|
|
Kontziente gara maila sutilagoko eraginak egon daitezkeela eta horretarako ikerketa sakonagoak egiteko beharra ikusten dugu. gutxituak dauden testuinguruetan, tokian tokiko hizkuntza aldaerarik ez dagoen kasuetan, hizkuntza nagusiak bete ohi du funtzio hori. Baina
|
horrek
hizkuntza gutxituaren biziraupenean eduki dezakeen eragina kontuan hartuta, uste dugu garrantzitsua izan litekeela tokian tokiko hizkuntza aldaerek daukaten balioa aitortu, prestigio soziala altxatu eta beren biziraupena bultzatu edo indartzea. Horrek, neurri batean, hizkuntza gutxituaren biziraupena bermatu dezakeela ikusten baitugu.
|
|
2017
|
|
|
Lehenengoan Paul Bilbaok" Donostiako Protokoloa" izenarekin aurkeztu zen" Europako Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloa" eratzeko prozesua aurkeztu du bere artikuluan. Protokolo
|
horretan
hizkuntza gutxituak babesteko 185 neurri bildu dira lan ildoak proposatzeko, eta, batez ere, nazioartean zein ibilbide izan dezakeenaren proposamena egiteko.
|
|
2018
|
|
|
Egiari zor, proposamen bat besterik ez da batezbesteko haztatu
|
hori
hizkuntza gutxituaren erabileraren goi muga izatea. Lehen azaldu dugu, egoera isotropikoan, hizkuntza gutxituaren erabilera tasak ezin gaindi dezakeela elebidunen proportzioaren langa (ex).
|
|
2019
|
|
|
Bourhis eta d.m. taylor ek Bizindar etnolinguistikoaren inguruan euren artikulu ospetsua argitaratu zutenetik(" towards a theory of Language in ethnic group relations", Language, Ethnicity and Intergroup Relations, 1977) munduko hizkuntzen egoera soziala aztertzeko bizindar etnolinguistikoarena erabiltzen den kontzeptu ohikoena da. ...sate baterako, uNeSCok, arriskupeko hizkuntzak identifikatzeko eta" galtzeko arriskuaren" araberako sailkapena egiteko. horren arabera, eta egileen artean iritziek ñabardurak izan ohi dituzten arren, munduko hizkuntzen erdia inguru galtzeko arriskuan dagoela onartu ohi da, nahiz eta, arrisku hori ez den kasu guztietan maila berekoa. aktibitate digitala aztertzen dutenek, ordea, ingurune
|
hori
hizkuntza gutxituetako hiztunengan bereziki eragiten ari den aldaketekin kezkaturik, iragarpen ezkorragoak egin dituzte: euren azterketen arabera, esparru digitalean bizitzarik ez duten hizkuntzek diote aurre egin etorkizun hurbileko hizkuntzen arteko lehiari. eta, horrela, komunitateen bizindar linguistikoaren kontzeptutik hizkuntzen bizindar digitalera jauzi egin dute, etorkizunaren iragarle zorrotzagoa delakoan. esate baterako, andras kornairen ustetan, hizkuntza aniztasunaren etorkizuna oso kolokan dago kontuan izanda %5ak soilik egin duela jauzi mundu digitalera. hungariako ikertzaile horrek munduko hizkuntzen heriotza masiboaren aurrean gaudela baieztatzen du, bizindar linguistikoaren inguruko neurketarako ohiko metodoa eremu honetara egokituz.
|
|
2021
|
|
|
Hain zuzen, autore horren arabera, beharrezkoa da" hiztun berriak"(" nuevo hablante"," new speaker") eta" neohablante" (neofalante) bereiztea. Azken kontzeptu
|
horrek
hizkuntza gutxitu bat ikasteak, barneratzeak eta erabiltzeak berarekin dakarren ezaugarri eraldatzailean (eta, bere terminotan," konbertsio" gaitasunean) egiten du azpimarra. Azken batean, pertsonari bere osotasunean eragiten dion prozesu batez ari gara (Moralejo eta Ramallo 2019, 167):
|
|
|
Beharrezkoa da" hiztun berriak"(" nuevo hablante"," new speaker") eta" neohablante" (neofalante) bereiztea. Azken kontzeptu
|
horrek
hizkuntza gutxitu bat ikasteak, barneratzeak eta erabiltzeak berarekin dakarren ezaugarri eraldatzailean (eta, bere terminotan," konbertsio" gaitasunean) egiten du azpimarra.
|
|
|
Bestalde, hamaika berezko hizkuntza gutxituren eremua ere bada Europa, hizkuntza hedatzaile horien ondoan bizirik irautea lortu duten hizkuntza komunitate ugari baitaude. Oraintxe aipatu dugun ideologia homogeneizatzaile
|
horren aurka
hizkuntza gutxituak sustatu eta biziberritzeko testuinguru egokia ere izan daiteke Europa, gizarteko sektore batzuek aldarrikapen horiek bere egin dituztelako eta hizkuntza gutxituen sustapenean eragiteko politikek nolabaiteko tradizioa eta garrantzia dutelako.
|
|
2022
|
|
|
Euskarak pairatu duen jazarpenean oinarrituta izan arren, helburu beteezinak ezartzen badira sektore zaurgarriak baztertzeko arriskua handitzen da, eta
|
horrek
hizkuntza gutxituen kontra gero eta nabarmenago entzuten den diskurtsoa elika dezake, hain zuzen, EAEn oraingoz estalia dagoen supremazismoaren diskurtsoa.
|
|
|
euskarari ez zaio komeni gizarte zatitu eta polarizatua. Euskarak pairatu duen jazarpenean oinarrituta izan arren, helburu beteezinak ezartzen badira sektore zaurgarriak baztertzeko arriskua handitzen da, eta
|
horrek
hizkuntza gutxituen kontra gero eta nabarmenago entzuten den diskurtsoa elika dezake, hain zuzen, EAEn oraingoz estalia dagoen supremazismoaren diskurtsoa.
|
|
2023
|
|
|
Aztergai izan diren hizkuntzentzat sektore garrantzitsua da eta legedian ez dago etorkizunera begira margen handirik aurreikusita, nahiz eta 2022ko lege berriak argi izpi batzuk dakartzan. Ezin dugu ahaztu ikus entzunezko sektorea globalizatzen ari dela, eta
|
horrek
hizkuntza gutxituen kalterako jokatzen duela, hizkuntza ordezkapena azkartzea ekartzen baitu. Beraz, etorkizunera begira ezinbestekoa izango da botere publikoaren esku hartzea eta horrek araudi berriaren edo aurreko araudiaren garapen beharra ekarriko du.
|