|
2008
|
|
|
Alde batetik, hizkuntza aukeratzeko (bata ala bestea aukeratzeko) jokabidea aztertu nahi dugu, ikuspegi psikologikotik. Horretarako, jokabide
|
hori
funtsezko zer aldagaik gidatzen duten identifikatu behar da; hau da, zer aldagaik baldintzatzen duten hizkuntza bat ala bestea aukeratzeko probabilitatea. Bestetik, gatazka egoera horiei aurre egiteko pertsona arteko baliabideak garatzeko esku hartze eredu bat proposatzea da gure helburua, betiere hizkuntza gutxituko hiztunen ikuspegitik.
|
|
|
Azterketa funtzionalak (Segura, Sanchez eta Barbado, 1991) eredu zientifikoaren metodologiari jarraitzen dio, eta ebaluazio tresna
|
horrek
funtsezko gakoak ematen ditu jokabidea nahiz jokabide jakin bat izateko aukera aldatzen duten aldagaien estimulueta indartze funtzioak behatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Gero ohartu ziren ezzela Espainiako kontua baizik eta katalanera itzultzearen arrakastak estatu osoko merkatu datuak handitzen zuela.
|
Hori
funtsezkoa da, geroztik zera entzuten baitugu: " A!
|
|
2010
|
|
|
Soilik hala eskatzen duten lurraldeetan, hizkuntzaezagutzari buruzko galderak txerta daitezke, baina betiere hizkuntza erregionalei buruz, argi eta garbi beheragoko mailan jarrita; izan ere, inolaz ere ezin da gaztelania maila berean jarri, ezta formalki soilik izanda ere. beste behin ere, espainiako demolinguistikaren eta lehen munduko gainerako estatu guztietan aplikatzen denaren arteko aldea erabatekoa da. gainerako estatuetan, erroldan hizkuntzari buruzko galderak txertatzen direnean, gehiengoaren hizkuntza edo komunikazio hizkuntza hizkuntza bat gehiagotzat jotzen da, nahiz eta biztanleriaren ehuneko laurogeita hamarren berezko hizkuntza izan, adibidez. demolinguiSTiKa eTa geolinguiSTiKa: ...zango zuela inoiz esku artean nire liburuetakoren bat (euskaltzaindiak argitaratuak). lan horiek ezagutzen ez dituztenentzat, azaldu behar dut XX. mendeko soziolinguistikan ezinbestekotzat jotzen dudan betebehar baten alde egiten dela, aurkezten ditudan ezagutza mapen bidez; hau da, hizkuntza gutxituaren gizarte ezagutza lurraldetik ahalik eta gertuen kokatzearen alde. normalizazio prozesuetan gai
|
hori
funtsezkoa dela uste dut, baina ez naiz azalpenetan luzatuko. hizkuntza politikarik onena gizartera egokien eta modurik hurbilenean egokitzen dena da. horregatik, nire mapak ez dira inolako helburu, baizik eta gero hizkuntzen sustapen neurri egokienak aplikatzeko bitarteko egokiak izatea da asmoa, hizkuntza gizartean zenbateraino sartuta dagoen. horretarako, gaur egungo errealitatera egokitu beha... lurraldera ahalik eta gehien hurbiltzea, eta hizkuntza gutxituaren presentziari buruz ahalik eta informaziorik zorrotzena ematea. hauxe da, beraz, nire proposamena:
|
|
2011
|
|
|
" alderdikerien kalteak" salatzen ditu; alderdien aurrean belaunikaturik ibiltzea," lo euskaldun aun no ha alcanzado una formulacion poh' tica independiente" esaldia egiten du bere. Helburu
|
horretan
funtsezkotzat jartzen ditu bai Txepetxen Teoria, bai 15 udal aldizkari berriek adierazten duten arrakasta. eusHa! ulturaren Hatiarrea baleazaleen Halea 121/ 20011 Donoslia
|
|
|
80 hamarkadan bezala, 90 hamarkadan ere ikerketa soziolinguistiko gehienak erakunde publikoek sustatzen zituzten (udalek, Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak). Alabaina, unibertsitateetan gero eta lan soziolinguistiko aplikatu gehiago agertzen ziren, eta
|
hori
funtsezkoa izan zen metodo eta teknika berriekin esperimentatzeko, eta baita paradigma positibistatik paradigma hermeneutikora eta dialektikora salto egiteko ere.
|
|
2012
|
|
|
Eta hau ere ez da justua urteotan guztiotan euskaldunontzat gizarte orekatuago baten alde lanean ari izan diren pertsona eta erakundeentzat. Hizkuntza komunitate antolatua, euskalgintza, izan da urtetan hizkuntzaren berreskurapenean aitzindaria, eta aitzindaritza
|
horretarako
funtsezkoak izan dira ametsak, helburu argiak eta bizi nahia. Gaur egun euskara eta euskaldunon komunitatea dauden lekuan badaude, euskalgintza eta euskaldun antolatuei esker da.
|
|
|
Bi hizkuntzen erabileraren gorakada hori (hamabost urtetan %16, 5 igo da batez beste) deskonpartimentazioaren adierazle nabarmena da. Deskonpartimentazioaren gertakari
|
hori
funtsezkoa da zer gertatzen ari zaigun interpretatzeko. Deskonpartimentazioa mintzaldaketaren atariko posible eta, sarri, probablea da.
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntza, edo zehatzago esateko, euskararen normalizazioa hemen kokatzen da, edo behintzat, hemen koka daiteke, komunitate kontzientzia
|
horretan
funtsezko elementu modura, eta bi bidetatik egin dezake gainera:
|
|
2016
|
|
|
430 Epe zabal
|
horretan
funtsezko aztergai dira belaunaldi berri horrek dituen interazkio sareen nolakoa (etxeaz gainera auzo giro hurbila, kalea, eskolaketa, lagunartea, kulMikel Zalbide – Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera. Aurrera begirako erronkak tura kontsumoa, gero bikote moldaera eta lan esparrua), orobat jarduera maiztasunaren sendoa eta rol harremanen behar adinako dibertsifikazioa.
|
|
|
Bere jardun esparru nagusitik kanpora gelditzen dira, orobat, Hezkuntza elebiduna eta Psikolinguistika, hizkuntzen alorreko Legislazioa eta Glotopolitika. Bere hurbilbide nagusiaren ardatza argitzeko, eta ardatz
|
horretatik
funtsezko argibiderik eskain daitekeen neurrian soilik, heldu behar lieke honelako gogoeta etxeak jakintzaeta aplikazio esparru horiei.
|
|
2017
|
|
|
Baina oraindik eztabaidagarriagoa da estatuek jarraipen ziklo bakoitzeko emaitzak ez zabaltzea. Nire ustez, azken
|
hori
funtsezkoa da goraipatzeko moduko eztabaida ahalbidetzeko; eztabaida sortzailea eta berritzailea. Teorian bakarrik legislatzea ez da arazo sozialei heltzeko modu duina.
|
|
2018
|
|
|
Aztertutako esperientzien ikuspegitik, barne prozesu horretan ezinbestekoa izango da elkarri entzutea, elkar ezagutzea eta bestearen onarpena erraztuko duen hartu emanak izateko modu zaindua.
|
Hori
funtsezkoa da elkarlanak behar duen konfiantza eta konplizitatea piztu ahal izateko. Ondorioz, zentralak bilakatzen dira elementu hauek, besteak beste:
|
|
2019
|
|
|
era askotako erantzunak eman izan zaizkio galdera honi52: erantzun horien errepaso arin bat nahi duenak ikus beza, adibidez, zalbide 2002 aniztasun
|
horretatik
funtsezko planteamenduetara hurbildu nahirik, kanpoko eta etxeko aditu bi aukeratuko ditugu gaurkoan. ez dira inondik inora bakarrak. Bai, ordea, ahuldutako hizkuntzak indarberritzeko orduan kontuan izan beharreko elementu nagusiez aski argi eta ozen
|
|
|
(Barandiaran, 2009: 255) Akordio
|
horrek
funtsezko aldaketak jaso zituen 1982ko erredakzio berri batean6 eta, bertan, oraindik indarrean dirauten hiru hizkuntza eremu ezberdinak finkatu ziren: euskalduna, mistoa eta ez euskalduna.
|
|
|
Antzeko irakurketa egiten du Crystalek ere, argudiatuz gazteen hizkera berriak zaharren hizkerak adina balio duela: "
|
hori
funtsezkoa da, edozein hizkuntzaren etorkizuna hiztun gazteen eskuetan baitago" 15.
|
|
2022
|
|
|
1 Espainiako Konstituzioak nazioen eta eskualdeen arteko bereizketa ezartzen duenez, eta desberdintasun
|
horren
funtsezko elementuak autogobernurako borondate historikoa eta gaztelaniatik bereizitako hizkuntza eta kultura propioa direnez, nola hartzen du kontuan portaera korporatiboak Lege Nagusian onartutako aniztasun hori?
|
|
2023
|
|
|
Frankismoaren ondoren, euskarak esparru publiko guztiak zituen eskuratzeko, eta
|
horretan
funtsezkoa zen hedabideen laguntza (Sinner 2017, 403). ETBren sorrerak euskara esfera publikoan kokatzeko balio izan zuen, gaztelaniaren monopolioa hautsiz.
|