|
2004
|
|
|
Guk herri honen historia eta errealitatea osotasunean onartu behar dela diogu eta gero herrialde bakoitzak erabaki dezala.
|
Hori
autodeterminazio eskubidea onartzea da. Mekanismoak praktikan jarri behar direla?
|
|
|
Iparraldeko Karelia’n (Kuolajärvi, Uhtua, Salmi, eta abar), Suomi’tik ekialdera beraz, 300.000 suomitar bizi ziran 1932 arte. Tartu’ko Bakean (1920 ean), URSS’ek barruti
|
hortan
autodeterminazioaren eskubidea obratzea agindu zuen; eta egin ere bai. Repola’ko eta Polajärvi’ko herriek ezik (Suomi’ra bilduak segidan), Kareliarrek URSS’en gelditzea erabaki bide zuten.
|
|
2007
|
|
|
Aginduzko izaera hori dela-eta, egile
|
horrentzat
autodeterminazio eskubidea herri guztiek erabil dezakete, eta ez soilik koloniek14; eta gainera, ez du eperik erabiltzeari dagokionez, hortaz, ezin zaio denbora mugarik jarri bere egikaritzarako. Ezaugarri horien adierazle dira, bere iritziz, Sobiet Batasuna zatitu zenean, SESBen (Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna), Balkanetan eta Ekialdeko Europan XX. mendearen bukaeran sortu ziren estatu berriak15.
|
|
2009
|
|
|
Bada azken urteotan bidea egiten ari den beste proposamen modernoago bat, historian oinarritua bada ere. Proposamen
|
hori
autodeterminazio eskubidea da, eta gatazkari eman lekiokeen edozein konponbideren ardatz gisa agertzen da. Euskal herritarrek erreferendum baten bidez zer lurralde antolaketa hartu nahi duten adieraztean datza, euren iritzia azaltzean.
|
|
2010
|
|
|
Bide demokratikoen bidez euskal emakume eta gizonezkoek erabaki behar dute askatasunean, eta
|
horregatik
autodeterminazio eskubidea defendatu du Ibarretxek.
|
|
|
PPk ere horrela ulertu zuen. Uste dut [Jaime] Mayor Orejak esan zuela adierazpen
|
hori
autodeterminazio eskubidearen onarpena zela. Ziurrenik Zapatero ez zegoen horretan, baina PPk ere, askotan, azterketak egiterakoan gauza estrukturalei egiten die so, ez beste parafernaliari.
|
|
2014
|
|
|
Nazionalitateen printzipioa ez da gehiago zehazten.
|
Horren lekuan
autodeterminazioaren eskubidea luze jorratzen da1284, Alemanian bertan alsaziarren autodeterminazioa esijitzen ari zirenei erantzun beharrez. Wagnerren arrazoibidean bi alderdi bereizi behar da:
|
|
2016
|
|
|
Oinarri filosofiko sendoa ezartzen da, beraz, nazioartean XX. mendean, bakea demokrazia eta giza eskubideen errespetuarekin lotuz, eta paradigma berri bat sortzen da herrien burujabetza prozesuen kudeaketarako. Paradigma
|
horri
autodeterminazio eskubidea deitu izan zaio, bere bi alderdiekin: barne eta kanpo autodeterminazioa.
|
|
2019
|
|
|
2020an bozkak nekez lortuko du uhartearen deskolonizazioa.
|
Horregatik
autodeterminazio eskubidea eskubide bat da; eta ez gehiengo batek adosten duen prozesu bat. Estatu batek hala dela onartzen badu, ez luke negoziatzerik, eskubidea betearaztea baizik.
|
|
2022
|
|
|
Zer zegoen eztabaidaren muinean? Bada, ea nazio bakarra zegoen Espainiako estatuaren lurralde barruan, hots, espainola, eta hiru nazionalitate berezi, galego, katalan eta euskalduna; eta, zer esan nahi zuen" nazionalitate" hitzak, ea estaturik ez zeukaten nazioak izendatzeko balio zuen, eta,
|
horrek
autodeterminazio eskubidea berekin zekarkien hiru nazionalitate horiei, eta, horrela izatera, Konstituzioan, nola jaso behar zen errealitate hori.
|