|
2003
|
|
|
Irtenbidean indar handia jartzen duzue, eta
|
horretarako
autodeterminazioa giltzarri da. Zehaztu ahal daiteke zerbait gehiago irtenbide horren ezaugarriei buruz?
|
|
2004
|
|
|
Guk herri honen historia eta errealitatea osotasunean onartu behar dela diogu eta gero herrialde bakoitzak erabaki dezala.
|
Hori
autodeterminazio eskubidea onartzea da. Mekanismoak praktikan jarri behar direla?
|
|
|
Iparraldeko Karelia’n (Kuolajärvi, Uhtua, Salmi, eta abar), Suomi’tik ekialdera beraz, 300.000 suomitar bizi ziran 1932 arte. Tartu’ko Bakean (1920 ean), URSS’ek barruti
|
hortan
autodeterminazioaren eskubidea obratzea agindu zuen; eta egin ere bai. Repola’ko eta Polajärvi’ko herriek ezik (Suomi’ra bilduak segidan), Kareliarrek URSS’en gelditzea erabaki bide zuten.
|
|
2006
|
|
|
Hala aldarrikatzen du ezin nabarmenago ‘In Defense of Self Determination’ artikuluan. Lan
|
horretan
autodeterminazioari buruzko hiru ikuspuntu ageri ditu. Lehena, nazioartekoa; Nazio Batuena, hain zuzen ere:
|
|
|
Kasu bietan nazionalismoaren ikuspuntu esentzialista ageri da; esentzialista, bere lurraldearen barruan bizi diren beste talde etniko edo nazioren izaera eta izana ukatzen dituen heinean. Praktika politikoak, ordea, eskubide
|
hori
autodeterminazio eskaera indartsu ageri den lurraldera mugatzera eramaten du. Bi mutur horien artean mugitzen da auzia.
|
|
2007
|
|
|
Aginduzko izaera hori dela-eta, egile
|
horrentzat
autodeterminazio eskubidea herri guztiek erabil dezakete, eta ez soilik koloniek14; eta gainera, ez du eperik erabiltzeari dagokionez, hortaz, ezin zaio denbora mugarik jarri bere egikaritzarako. Ezaugarri horien adierazle dira, bere iritziz, Sobiet Batasuna zatitu zenean, SESBen (Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna), Balkanetan eta Ekialdeko Europan XX. mendearen bukaeran sortu ziren estatu berriak15.
|
|
2009
|
|
|
Bada azken urteotan bidea egiten ari den beste proposamen modernoago bat, historian oinarritua bada ere. Proposamen
|
hori
autodeterminazio eskubidea da, eta gatazkari eman lekiokeen edozein konponbideren ardatz gisa agertzen da. Euskal herritarrek erreferendum baten bidez zer lurralde antolaketa hartu nahi duten adieraztean datza, euren iritzia azaltzean.
|
|
2010
|
|
|
Bide demokratikoen bidez euskal emakume eta gizonezkoek erabaki behar dute askatasunean, eta
|
horregatik
autodeterminazio eskubidea defendatu du Ibarretxek.
|
|
|
PPk ere horrela ulertu zuen. Uste dut [Jaime] Mayor Orejak esan zuela adierazpen
|
hori
autodeterminazio eskubidearen onarpena zela. Ziurrenik Zapatero ez zegoen horretan, baina PPk ere, askotan, azterketak egiterakoan gauza estrukturalei egiten die so, ez beste parafernaliari.
|
|
2012
|
|
|
Errealitate aniztun
|
hori
autodeterminazioaren garapenaren isla da. Haatik, aniztasun horrek bide eman dio autodeterminazioaren oinarriak berrasmatzeari, baita sezesioaren aurrean nazioarteko zuzenbidearen rolak zein behar lukeen izanteorizatzeari ere.
|
|
|
Bestetik, nazioartean bere agenda era arrakastatsuan bultzatu duen eragile etniko berri baten kasua eskaintzen digulako. Gainera, Laugarren Munduak estatu eta nazioen arteko harreman berri bat defendatzen du,
|
horretarako
autodeterminazioari heltzeko beste modu bat proposatuz. Estatu apurketarik gabeko autodeterminazio honek hirugarren bidea posible dela baieztatu du, horrela, gatazka etnikoa ikertzen duten adituen artean nagusi den asimilazioaren eta sezesioaren arteko eztabaida gaindituz.
|
|
2014
|
|
|
Nazionalitateen printzipioa ez da gehiago zehazten.
|
Horren lekuan
autodeterminazioaren eskubidea luze jorratzen da1284, Alemanian bertan alsaziarren autodeterminazioa esijitzen ari zirenei erantzun beharrez. Wagnerren arrazoibidean bi alderdi bereizi behar da:
|
|
2016
|
|
|
Pertsuasioan oinarritutako mezuekin gertatzen ez den bezala, kasu honetan, pentsamendu paradoxikoak bakoitzak bere aldetik hausnarketa egitera bideratzen du. Prozesu
|
horri
autodeterminazio pertsonala deitzen zaio.
|
|
|
Oinarri filosofiko sendoa ezartzen da, beraz, nazioartean XX. mendean, bakea demokrazia eta giza eskubideen errespetuarekin lotuz, eta paradigma berri bat sortzen da herrien burujabetza prozesuen kudeaketarako. Paradigma
|
horri
autodeterminazio eskubidea deitu izan zaio, bere bi alderdiekin: barne eta kanpo autodeterminazioa.
|
|
2017
|
|
|
Bestetik, RFID etiketak pertsonen mugimenduak monitorizatzeko erabiltzen diren kasuetan, mugimendu askatasuna (EK 19 art.) ere eraginda geratzen da, norbanakoek beren mugimenduei buruzko informazioa 3 pertsonen ezagutzatik kanpo mantentzeko duten arrazoizko itxaropen bezala ulertuta. Mugimendu askatasunaren dimentsio
|
hori
autodeterminazio informatiborako eskubidearen jarduera eremuan kokatzen da, pertsonen mugimenduei buruzko informazioa, funtsean, datu pertsonalak baitira7.
|
|
|
Aztergai ditugun kasuetan datu pertsonalak beren titularren esfera pribatua errespetatuz tratatu diren edo ez erabakitzeko, analisi
|
hori
autodeterminazio informatiborako eskubidearen prismatik eraman da aurrera. Espainiar ordenamendu juridikoan, gaur gaurkoz8, datu pertsonalen tratamenduari buruzko baldintza normatibo orokorrak Datuen Babeserako 15/ 1999 Lege Organikoan (DBLO) eta 1720/ 2007 Errege Dekretuan (DBE) arautzen dira9 Legedi horrez gain, datu pertsonalen tratamenduari buruz arauketa sektorialek aurreikusten dituzten baldintza normatibo espezifikoak ere kontuan hartu behar dira:
|
|
|
Bestetik, RFID etiketak pertsonen mugimenduak monitorizatzeko erabiltzen diren kasuetan, mugimendu askatasuna (EK 19 art.) ere eraginda geratzen da, norbanakoek beren mugimenduei buruzko informazioa 3 pertsonen ezagutzatik kanpo mantentzeko duten arrazoizko itxaropen bezala ulertuta. Mugimendu askatasunaren dimentsio
|
hori
autodeterminazio informatiborako eskubidearen jarduera eremuan kokatzen da, pertsonen mugimenduei buruzko informazioa, funtsean, datu pertsonalak baitira8.
|
|
|
Aztergai ditugun kasuetan datu pertsonalak beren titularren eremu pribatua errespetatuz tratatu diren edo ez erabakitzeko, analisi
|
hori
autodeterminazio informatiborako eskubidearen prismatik eraman da aurrera. Espainiar ordenamendu juridikoan, gaur gaurkoz9, datu pertsonalen tratamenduari buruzko baldintza normatibo orokorrak Datuen Babeserako 15/ 1999 Lege Organikoan (DBLO) eta 1720/ 2007 Errege Dekretuan (DBE) arautzen dira10 Legedi horrez gain, datu pertsonalen tratamenduari buruz arauketa sektorialek aurreikusten dituzten baldintza normatibo espezifikoak ere kontuan hartu behar dira:
|
|
2019
|
|
|
2020an bozkak nekez lortuko du uhartearen deskolonizazioa.
|
Horregatik
autodeterminazio eskubidea eskubide bat da; eta ez gehiengo batek adosten duen prozesu bat. Estatu batek hala dela onartzen badu, ez luke negoziatzerik, eskubidea betearaztea baizik.
|
|
2022
|
|
|
Zer zegoen eztabaidaren muinean? Bada, ea nazio bakarra zegoen Espainiako estatuaren lurralde barruan, hots, espainola, eta hiru nazionalitate berezi, galego, katalan eta euskalduna; eta, zer esan nahi zuen" nazionalitate" hitzak, ea estaturik ez zeukaten nazioak izendatzeko balio zuen, eta,
|
horrek
autodeterminazio eskubidea berekin zekarkien hiru nazionalitate horiei, eta, horrela izatera, Konstituzioan, nola jaso behar zen errealitate hori.
|
|
|
Dibertsitate etiko
|
hori
autodeterminazio politikorako eskubide moralari buruzko eztabaiden erdigunean dago, autodeterminazio hori barnekoa zein kanpokoa izan. Komunitate zientifikoa zorretan dago, besteak beste, Dimitrios Karmis politologoak egindako lanarekin, hark ahalegin handia egin baitu demokrazia liberalak bizitzen ari diren auzi etikoetan sakontzeko.
|