|
2010
|
|
|
familia euskaldun ez osoak (guraso bat bakarra euskalduna dutenak, kasu) eta familia euskaldunberrituak (kide euskaldunak azken belaunaldian baizik ez dituztenak). eremu erdaldun (du) etako gazte euskaldun gehienek aurreko familia heterogeneo tipologia bietariko bat izan dute. hori horrela, euskara nekez izan da familiakoen arteko erabilera hizkuntza nagusia, hainbatetan ohikoa izan bada ere. gainera, ingurune erdaldunetan bizi dira eta horrek eraginda, adin berekoen artean erdara izan da komunikaziorako gizarte araua. hala bada, familiak eta auzo edo gizarte ingurune hurbilak (eskola barne) batera jokatzen dute haurren hizkuntza sozializazioan. batera, baina ez indar beraz. haurtzaroaz geroztik ingurunea gailentzen zaio etxekoari, gazteak egiten dituen hautuak direla medio. euskararen erabilera soziala handia denean, ingurune euskaldunaren eragina familia bidezko transmisioaren hutsunea berdintzera iritsi daiteke eta, eskola lagun, haurren euskarazko sozializazioa ahalbidetu. inguru erdaldunetan aldiz, haurren euskararekiko bizipenak eskolari lotuta egon dira eta etxeko erabilerak ―euskarak etxeko harremanetan lekua izan duen kasuetan― ezin izan ohi du haur gaztetxoen adinkideekiko erabilera, erdaraz ezarria, euskarara erakarri. hori gertatu ezean, gazteen ezagutzaren eta erabileraren artean dagoen arroilak urratzen segituko du. ondorioa garbi dago: ...errealitateak garbi erakusten du euskararen gizarte egoera ezin dela irizpide geografiko hutsez azaldu. hau da, zatikatze geografikoak ez dio hizkuntzaren egoera sozialari erantzuten. gazteen euskararekiko bizipenak hizkuntza eremu geografikoen arabera baino, ingurune soziolinguistikoen eta harreman sareen arabera azal daitezke. adibidez, tafallan, legez eremu ez euskaldunean, euskara (ere) lehen
|
hizkuntza
duten gazteak badira. inguru soziolinguistiko hurbilak eta harreman sozialak dira erabakigarriak eta egun nafarroan horiek ez zaizkio ezein zatikatze geografikori egokitzen. hizkuntza legeak zedarritu eremuek hiztunak hizkuntzarekiko aukera desberdinetan paratzen ditu, hiztun anitzen aukerak zailduz (adibidez, euskaraz ikastekoak, zangozako gure gaztea horren lekuko). bertzalde, ohartaraztekoa da...
|
|
2020
|
|
|
Hamaika gazteek hitz egiten dute arabiera, baina hamaika horietatik bostek amazigera dute lehen hizkuntzatzat, eta arabiera, berriz, bigarren hizkuntzatzat. Arabiera lehen
|
hizkuntzatzat
duen gazteetariko batek dio gurasoen lehen hizkuntza amazigera izan arren eta beraien artean amazigeraz egin arren, seme alabekin beti hitz egin dutela arabieraz. Ondorioz, arabiera da bi hizkuntzetatik ondoen dakiena.
|
|
2021
|
|
|
Ikerketa berri batek adierazten duen bezala (Soziolinguistika Klusterra 2020), familia euskaldunetan hezitako gazteek aitortzen zuten euskara ikasgelan eta familian erabiltzen zutela13, lagunen arteko harremanetan kanpoan utziz, adibidez. Hala, euskara lehen
|
hizkuntzatzat
duen gazte profila eta hiztun berrien profila gero eta hurbilago kokatzen dira, erabilera informalari dagokionez behinik behin.
|
|
|
Hala eskolan nola gau kurtsoetan bretoi estandarizatu bat erakusten da. Gaur egun, bretoi estandar hori ama
|
hizkuntza
duten gazteak badira.
|
|
2022
|
|
|
Biztanleriaren azken errolda erreparatuz gero (2016), 5 urte arteko gazteen %37, 73k euskara edo euskara zein gaztelania ditu ama hizkuntza (%20, 59k euskara soilik eta %13, 14k biak, euskara eta gaztelania). Gipuzkoa da euskara ama
|
hizkuntza
duten gazte gehien dituen lurraldea, %51, 53, hain zuzen ere. Bizkaia eta Araba datoz ondoren, %26, 4 eta %17, 44ekin, hurrenez hurren.
|