|
2008
|
|
|
Alegria I., Artola X., Sarasola K. (2001)
|
Hizkuntzaren
tratamendu automatikoa: aplikazioak, tresnak, baliabideak eta oinarriak Euskonews, http://suse00.su.ehu.es/euskonews /0110zbk/frgaia.htm
|
|
2009
|
|
|
6 Gaurdaino esaten dut, idazki hau osatzeko momentuan Nafarroako Hezkuntza Kontseilariak hizkuntza eredu honen alternatiba aurkeztu duelako: TIL eredua. Tratamiento Integral de Lenguas edo
|
Hizkuntzen
Tratamendu Bateratua. Ereduak bi bertsio ditu: irakaskuntzako hizkuntza nagusia gaztelania denean, eskola orduen %40 ingelesez eman daitezke. irakaskuntzako hizkuntza nagusia euskara denean, eskola orduen %30 ingelesez eman daitezke eta horri gaztelania gehitu behar zaio (denok ikastea behartuak baikaude).
|
|
2010
|
|
|
Nafarroako hezkuntza ereduen bilakaera, Haur eta Lehen Hezkuntza, 1988tik 2010era azken ikasturteotan nafarroako hezkuntza departamentuak ingelesaren irakaskuntza indartzeko politika sendoa abiatu du, hasieran British ereduaren bidez eta gero
|
hizkuntzen
tratamendu integratua (til) dela medio. horrek ez luke berez euskarazko irakaskuntza ahuldu behar (ikastola batzuek aspaldian hasia dute ingelesa indartzeko bidea), baina nafarroako gobernuak ingelesa erabili du nazioarteko hizkuntza baten eta euskararen arteko dilema faltsua sortzeko, atzerriko hizkuntzaren indartzea euskararekin bateragarri ez eginez eta, anitzetan, gurasoak euskara ala ingeles...
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntza batean aldaketak akordatu eta diseinaturik burutu daitezke edo jendarteak berak erabileraren poderioz bultzatu ditzake. Brown eta Gilman ikertzaileek zenbait hizkuntza aztertu zituzten (Ingelesa, Frantzesa, Italiera, Espainiera eta Alemana) eta besteak beste
|
hizkuntzek
tratamendu sistema ezberdinak sortzen zituztela ondorioztatu zuten. Espainieran adibidez VOS enperadoreari soilik zuzentzeko erabiltzen zen (oso errespetuzkoa) eta gerora bestelako botere gune ezberdinetara zabaldu zen familia instituzioraino iritsi arte.
|
|
2017
|
|
|
Kongresua bi antolatzaileen azalpen labur batekin hasi ondoren, lehenengo aditu bereziaren hitzaldiak eman zion hasiera ofiziala ekitaldiari. Horrela, HILLARY FOOTIT Reading Unibertsitateko ikertzaileak hainbat GKE britainiarren
|
hizkuntza
tratamendua aztertu zuen, bereziki ingeles hiztunak ez diren eta gatazkan dauden herrialdeetan duten hori.
|
|
|
Badira bizitza sozialean emandako bi aldagai funtsezkoak direnak
|
hizkuntz
tratamenduak ulertzerako orduan: boterea eta elkartasuna.
|
|
|
1.3
|
hizkuntz
tratamenduak, euskara eta hitanoa
|
|
|
Euskaran, beste hizkuntza batzuetan bezala, hizketa lagunari hitz egiteko modu desberdinak daude hau da,
|
hizkuntz
tratamenduak aurkitzen dira. Hizkuntz tratamenduak definitzeko bi elementu daude:
|
|
|
Euskaran, beste hizkuntza batzuetan bezala, hizketa lagunari hitz egiteko modu desberdinak daude hau da, hizkuntz tratamenduak aurkitzen dira.
|
Hizkuntz
tratamenduak definitzeko bi elementu daude: izenordain hautaketa eta hiztun solaskidearekin hiztunak duen harremana.
|
|
|
Tratamendua aukeratzerako orduan beraz hiztun solaskidearekin dagoen harremana kontutan hartzea baldintza derrigorra dela esan da. Harreman hau definitzerako orduan elementu asko egon daitezkeen arrenbadira bizitza sozialean emandako bi aldagai funtsezkoak direnak
|
hizkuntz
tratamenduak ulertzerako orduan: boterea eta elkartasuna.
|
|
|
Botere hau ekonomikoki, sozialki edota kulturalki emana izan daiteke eta beraz hauei, boterea dutenez, desberdin hitz egin behar zitzaien. Egoera honetan beraz boterearen aldagaiak erlazio asimetrikoak bultzatu izan dituela esan daiteke
|
hizkuntz
tratamenduei begira baina aldi berean berdinen artean elkartasunezko tratamendu simetrikoa egon da. Beste hitz batzuetan:
|
|
|
Aurrera eginez, ondoren, hitanoaren erabilera baldintzatzen duten aldagaien inguruan hitz egingo da. Edozein
|
hizkuntz
tratamenduk bezala hitanoa gehiago edo gutxiago erabiliko da aldagai batzuen arabera. Alberdik (1993) hamar aldagai hautatzen ditu, hala ere, aldagai guzti hauek ez dute garrantzi bera, batzuk bigarren maila batean kokatzen direlako.
|
|
2018
|
|
|
Hau horrela, eta genero rolek noketaren galeran —eta emakumeek hitanoz ez hitz egitean— izan duten eragina kontuan izanda, feminismoa tresna polita litzateke noketaren berreskurapenerako. Toketak Antzuolan behintzat, larri baina biziraungo du; bien bitartean emakumeak
|
hizkuntza
tratamendu bakarra izango dute soilik solasteko. eragina:
|
|
|
Hau horrela, emakume zein gizonezkoak gerturatu lirateke noketara; baita, emakumezkoak toketara ere. Hizkuntzak daukan sinbolismoarekin bederen, badirudi harreman berdinzaleagoak eraikitzeko bidea ere izan litekeela hitanoa; konfiantza eta gertutasuna adierazten duen
|
hizkuntza
tratamendua izaki.
|
|
|
Esan liteke," gizontze bat" ematen dela une honetan. Tabernan beste koadrila eta adin batzuetako pertsonekin ere nahasten baitira, eta toka da bertako
|
hizkuntza
tratamendu ohikoena. Elkarrizketatu batek adibidez, Antzuolan hitanoa zerekin lotzen den galdetuta, honako erantzuna bota zuen, egin" beharrarekin" lotuta:
|
|
|
Hau da, Bergarara institutura joatean, edota elkarrizketa askotan agertu den" koxkortutakuan" honek, adierazten digute gazteak jada heldutasunaren atarian sentitzen dutela beraien burua. Batez ere mutilen kasuan, eta Antzuolako testuinguruan, gizonen artean prestigioa duen
|
hizkuntza
tratamendua hitanoa da. Beraz, neurri batean gizontasunerako saltoa tokaz aritzearekin lotua dago.
|
|
|
Batetik, eta nahiz eta hitanoaren arau esplizitu bat ez izan, bi pertsonek soilik adierazi dute beraien gurasoek, edota beraiek bikotearekin, hitanoz hitz egiten dutela. Hau da, badirudi nahiz eta hitanoak konfiantza eta gertutasun bat adierazi, intimitaterako ez dela
|
hizkuntz
tratamendu egokia. Bestetik, esaldi honek argi eta garbi erakusten digu, bizitza sozialaren banaketa dikotomiko honek, hau da, espazio publiko eta pribatuaren arteko bereizketa honek, noketaren galeran izan zuela eraginik.
|
|
|
Esan liteke hizkuntza bat, edota gure kasuan,
|
hizkuntz
tratamendu bat ikasterakoan, haurrak honen inguruko arauez gain, hizkuntza edota hizkuntz tratamendu horren inguruko uste, balore edota pertzepzio batzuk ere hautematen eta nolabait esateko" ikasten" dituela.
|
|
|
Esan liteke hizkuntza bat, edota gure kasuan, hizkuntz tratamendu bat ikasterakoan, haurrak honen inguruko arauez gain, hizkuntza edota
|
hizkuntz
tratamendu horren inguruko uste, balore edota pertzepzio batzuk ere hautematen eta nolabait esateko" ikasten" dituela.
|
|
|
Beraz, esan liteke hizkuntza bat, edota gure kasuan,
|
hizkuntz
tratamendu bat ikasterakoan, haurrak honen inguruko arauez gain, hizkuntza edota hizkuntz tratamendu horren inguruko uste, balore edota pertzepzio batzuk ere hautematen eta nolabait esateko" ikasten" dituela.
|
|
|
Beraz, esan liteke hizkuntza bat, edota gure kasuan, hizkuntz tratamendu bat ikasterakoan, haurrak honen inguruko arauez gain, hizkuntza edota
|
hizkuntz
tratamendu horren inguruko uste, balore edota pertzepzio batzuk ere hautematen eta nolabait esateko" ikasten" dituela.
|
|
|
Hala nola, hitanoari lotutako uste eta pertzepzioen inguruan hitz egin denean,
|
hizkuntza
tratamenduari lotu izan zaion kategoria" Baserritartasunarena" izan da. Antzuolan ere, eta elkarrizketa ezberdinetan gainera, baserriarekin lotu izan da hitanoa.
|
|
|
Honek, eta guraso moralista eta elizgizonen diskurtsoek lagunduta, hau da, gehiegizko konfiantza eta gertutasunak errespetu falta eta bekaturako bideak zabaltzen dituenaren ideiak, emakumeek poliki poliki hitanoz mintzatzeari uztea ekarriko luke. Berriz ere, Lakoffen hitzak erabiliz, ondorengoa dio bi
|
hizkuntza
tratamendu bereizten dituzten hizkuntzen inguruan:
|
|
2021
|
|
|
Ahozko hizkuntzaren azterketak bidea du egiteko eta eskola barruko interakzio komunikatiboen azterketak ekarpen interesgarria egin diezaioke hezkuntza sistema eleaniztunari, bidea eskaintzen baitu
|
hizkuntzaren
tratamendu integratuan eta integralean aurrerapausoak emateko.
|
|
|
interakzioen deskribapen zehatza, hizkuntzaren alderdi ezberdinak (pragmatikoa, soziolinguistikoa...; mugiarazten diren hizkuntza gaitasun eta errepertorio diskurtsibo zehatzak...); didaktikaren alderdia, alderdi kognitiboa... Ahozko hizkuntzaren azterketak oraindik bide luzea du egiteko eta eskola barruko interakzio komunikatiboen azterketak ekarpen interesgarria egin diezaioke hezkuntza sisbesteko irakasgaietan euskararen ahozko erabilera indartzen tema eleaniztunari, bide bat eskaintzen baitu
|
hizkuntzaren
tratamendu integratuan eta integralean aurrerapausoak emateko.
|
|
2022
|
|
|
Bereziartua, Garbiñe & Muguruza, Beñat (2021c).
|
Hizkuntza
tratamenduak Dragoi Bolan: Hierarkia, gaiztotasuna eta etsaitasuna.
|
|
|
Genero aniztasunaren gaia pil pilean dagoen honetan, ikusi da nola heltzen zaion hitanoaren gaiari ertz horretatik. Gure erdaretan genero markak ahal den neurrian arintzen ari garen honetan, kontraesanik ba al da bitartasuna hain markatua duen
|
hizkuntza
tratamendua bultzatzean. Askotariko iritziak azaldu dira orain arteko ikerketetan.
|
|
|
Lizardik eta Munduatek (2015) zenbait literatura lanetako ezaugarri sintaktiko batzuk aipatzen dituzte, baina beharrezkotzat jotzen dute sakonago ikertzea. Belmar ek (2020) Ereduzko Prosa Gaur corpuseko ehunka liburu hartu zituen aintzat,
|
hizkuntza
tratamenduen erabilera kuantifikatu eta ikuspegi sintaktikotik aztertzeko.
|