|
2013
|
|
|
Zer dugu beharkizuna? Unean uneko
|
hizkuntz
sistemak (ezaugarri multzo bizi eta aldakorra den aldetik) premiatzen duena; alegia, sistemaz at dagoen guztia debeku duena, berbeta sistema konbentziozko horri ez dagokiolako, ezinbestean modu jakin batean, eta horretan soilik, adierazi beharrekoa, hiztuna edo idazlearen guraria gorabehera, komunikazio eraginkorra gertatuko bada (jakina, arau horiek ez betetzeak ez du zertan komunikazioa galarazi, komunikazioaren bi alderdiek araua hausten duten elementuak ulertzen badituzte, baina osagai horiek hizkuntza horretakoak ez direlako kontzientzia izango dute).
|
|
|
Eta horien arteko orekan dautza estrategiak. Azken buruan, hiztunek garbizaleen arauak gorabehera berba egiten dute; idazleek ere arautze garbizaleak gorabehera izkiriatu egin behar lukete,
|
hizkuntz
sistemaren debeku argietatik harantzago sormena eta ulergarritasuna beste legerik ez balego bezala.
|
|
2015
|
|
|
Ahoskeraz erabakiak hartu beharra ere usu aldarrikatu du euskaltzain bilbotar honek, halako fonemaren ebakera bataren alde eta bestearen aurka: . Bestalde,
|
hizkuntzaren
sistema fonetiko standarra erabakitzeko dago oraindik (khotaismoa eta yeismoa, kasu, hor dira). Baina urte asko iragan arren, Euskaltzaindia ez zaigu dei horien aurrean oso sentikor azaldu?
|
|
|
Hitanoak, emakumezkotasunaren mugagabetasunaren ordain sinbolikoak, deixi markek eta aditz sistemak hori erakusten omen dute. Hau da, euskal hizkuntzak, euskaldunen elegunearen eta gogaldearen jatorrizko orekatzailearen sistemak, ez du zerikusirik indoeuroparren
|
hizkuntza
sistemekin egiteko horretan, eremu guztietara hedatzen diren inplikazio antropologiko guztiekin?. Gainera, Baltzak dioenez, euskarak erakusten dituen ezaugarri horiek euskal kontakizunetan islatzen dira.
|
|
2019
|
|
|
lehenik laur eta labur en artean, usuko/ u/ aurreko/ b/ bokalarteko ahostunaren erorketaren bidez (cf. Lakarra 2010, 2020a), proposatu dugun loturaren kide bat; gero, zenbakikuntza sistema zahar gehienen oinarrian delarik etzanez eman dugun hatz lodiaren saihestea, Epps (2006) ren egungo amazoniar
|
hizkuntzetako
sistema lagun hartuaz euskarari dagoeneko ezarria. Izan ere, eskuaren aurreko zein atzeko aldean ditugu hatz hori saihestearen frogak:
|
|
2020
|
|
|
Hiztun guztiak euskara gaztelania elebidun goiztiarrak direla diogunean, bi hizkuntzak nerabezaroa baino lehen bereganatu dituztela esan nahi da. Nerabezaroa muga esanguratsua da ahoskerari dagokionez, hiztuna
|
hizkuntzaren
sistema fonologikoaz arazorik gabe jabetu ahal izateko (Donegan; Stampe 1979: 126) eta, hortaz, nerabezaroa hartu dugu erreferentziatzat elebitasun goiztiarraren kontzeptua zehazteko.
|
|
|
deklinabidea eta kasu atzizkiak bereiztea; ‘argumentu egiturak’ eta ‘paper tematikoek’ aditzen sailkapenean eta eratorpenean duten eragina; edo sintaxi egitura eta informazio egitura banatzea, besteak beste. Izan ere, XVI. edo XVII. mendetik hona asko aldatu da
|
hizkuntzen
sistema morfologiko edo sintaktikoa deskribatzeko modua, gramatikariek garai bakoitzean eskura izan dituzten kontzeptu eta formalizazioen arabera.
|
|
2021
|
|
|
Ikuspegi horretatik, beraz, elebitasunak abantaila kognitiboak ekar ditzakeelako ideia ere ildo horretan ulertu daiteke. Baliabide semiotiko horiek" blokeka"(
|
hizkuntzak
sistema mugatu moduan ulertuta) edo modu jarraituan ulertu behar ote diren da gakoa. Vygotskyren psikologia sozio historikoaren eta psikologia kognitiboaren arteko ikuspegiak bateraezinak diren edo zubiak eraiki daitezkeen ere galdera garrantzitsua da (Frawley 2013).
|
|
2022
|
|
|
Bi istorioetan egoera soziolinguistikoaren aztarnak lagatzen ditu eta landa giroa kalearengatik ordezkatzen duenean, ikasketak dituzten eta ez dituzten euskaldunak bereizten ditu elearen ezagueran. Ikasketak dituztenek soilik gainditzen dituzte beren ama
|
hizkuntzaren
sistema fonikoak erasandako baldarkeriak gaztelaniaren ebakeran.
|