|
2000
|
|
|
Eman dezagun hizkuntzaren batasun indarrarenbalioaren ohartzapena berria dala. Baiña, halere, konturatu gabe, edo erdizka baizikez konturaturik ere, erresumak betidanik izan du
|
hizkuntza
politika bat? (1966b, 442)
|
|
2001
|
|
|
arazoa ez da nola, edo zenbat edo noiz, baizik eta zergatik. Alegia, zergatik eta zertarako
|
hizkuntz
politika bat. Artetak berak ez dio burubiderik ikusten, espreski aipatzen dituen kasu gutxi batzuetan salbu.
|
|
|
Honela planteatu zuen legitimitatearen auzia Artet ak 1998an. Kasu hipotetikoren batean, salbuespenez,
|
hizkuntz
politika batek zilegitasuna izan lezake, baina gurean ez:
|
|
2002
|
|
|
Frantziako Estatuan hizkuntza gutxituak ez dira ofizialak. Nola garatu daiteke euskararentzako
|
hizkuntza
politika bat administrazio honen barnean?
|
|
|
Unibertsitateek eskaera horri nekez erantzutekoegoeran daude. Irakaskuntzan, oraindik ere. gure hizkuntzaren presentzia eskasa da.Euskal Herriko Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitate Publikoan eta DeustukoUnibertsitatean hainbat euskara plan definitu dira; Mondragon Unibertsitateak, berriz, eleaniztasunean oinarritutako
|
hizkuntza
politika bat jartzeko erabakia hartudu. Azkenik, Nafarroako Unibertsitate Publikoan ez dute euskara planik onartzealortu, eta euskarazko irakaskuntza arautzeko neurri iragankorrak ezarri dituzte.
|
|
2003
|
|
|
Nafarroan jarraituz, sozialisten garaian, egun batean bai eta hurrengoanere bai, protesta eta manifestazio ugari izaten ziren hizkuntza politika zela-eta. Eskuina gobernura iritsi, eta ez dut esango besoak gurutzatuta, baina gizarteak nolabait etsi egiten du, eta errealitatea desitxuratzen du, ba baitirudi askoz ere okerragoa den
|
hizkuntza
politika baten aurrean oposiziorik ez dagoela. Lotsagabe egiten dituzte gauzak —azkenekoak Iruñeko udalean— eta lotsagabearen aurrean arma dialektikorik gabe gelditzen gara itxuraz.
|
|
|
1. Duela bortz urte inork gutxik asma zezakeen zer heldu zitzaigun nafar euskaldunoi. 1997an Nafarroako Gobernuaren euskararekiko nolabaiteko permisibitatea eta sustapen epelaren politika, euskararen hedapena galgatzea eta haren erabilera soziala ez sustatzea xede zuen
|
hizkuntz
politika batek ordezkatu zuen. Harez geroztik, Gobernuak dek retuz, aginduz, ekintzez... aldez edo moldez, euskarak Nafarroako gizartean irabazia zuen tokiari mugak jarri ez ezik, murriztu ere nahi izan du.
|
|
2004
|
|
|
Maleruski, ez da
|
hizkuntz
politika baten helburuetaz tuntik ikusten erakunde berriaren zirriborroetan. Gogoan dut Antolakuntza Eskeman (1997) helburu kuantitatiboak adostu zirela, adin klaseko %40 B eta ereduetan eskolatzea honenbeste urte barne, eta bestalde administrazio publikoetan elebitasuna bultzatzea bezalako orientabideak.
|
|
|
605 Itxaro Borda: Diskurtso publikoetan
|
hizkuntza
politika baten muskilak nabaritzen dira, Zabalik, 2002/12/27.
|
|
|
Eman dezagun hizkuntzaren batasun indarraren balioaren ohartzapena, berria dala. Baiña, halere, konturatu gabe, edo erdizka baizik ez konturaturik ere, erresumak betidanik izan du
|
hizkuntza
politika bat.
|
|
2005
|
|
|
Datu horiek aztertu ondoren, ondorio hauxe atera dezakegu 1997 ikasturtean Euskal Herriko hezkuntzan euskararen egoerari buruz: euskara gutxiengoarenhizkuntza da, eta X eta A ereduetako ikasleak% 70era heltzen dira; ikasleen gainerako% 30a euskararen aldeko eta babeserako
|
hizkuntza
politikaren bat badagoenlurraldeetan dago eskolatua, EAEn esaterako, edo Nafarroako zenbait lurraldetan.Hala ere, hiru lurraldeetan, hezkuntzaren arloan euskara berreskuratzeko joera dagoela esan dezakegu; izan ere, euskarazko eskolatzearen ehuneko handienak HaurHezkuntzaren mailakoak baitira, eta ehuneko horiek, ziur asko, gora egingo baitutedatozen urteetan.
|
|
|
• Argi du euskararen aldeko diskurtsoa. Beti eta edonon adierazten du euskararen aldeko defentsa, horren araberako
|
Hizkuntza
Politika bat darama: aurrekontuetako ehuneko jakin bat bideratzen du euskararen sustapenerako; Euskararen Biziberritzerako Plan Nagusia da Hizkuntza Politikaren islarik argiena.
|
|
2006
|
|
|
a) Euskara sustatzeko hartu diren neurriak (aurrekontuaren puska oso txiki bat profesionalen euskarazko klaseak subentzionatzeko; errotulazioa nolabait elebidun jartzea; itzulpen zerbitzu eskas bat, HABEn lanik gabe gelditutako langileak nonbait integratzeko asmoz sortua eta agian zerbait gehiago...) ez dira
|
hizkuntza
politika bat, limosna baizik.
|
|
|
Hartako zen biziki inportantea guretzat Hezkunde Nazioanalak parte har zezan EEPn, baita ere, biziki inportantea zen guretzat Estatuak ofizialki parte har zezan EEPn. Ez balitz hala izan, horrek erran nahiko zuen ez genuela irakaskuntzako arloa tratatzen,
|
hizkuntza
politika batetik aparte egonen zela. Behar izan zen zerbait berezi pentsatu euskararendako eta hitzarmen ofizial baten forma hartu du, Hezkunde Nazionalaren eta EEPren artean.
|
|
|
Nafarroan, ostera, datorren urteko hauteskundeen jiran, UPN tarteko egongo ez den bestelako gobernua eratzeko itxaropena dagoenean, euskarak lehenbiziko pisura iristeko zailtasunak dituenean, horretara iristeko bidea egin ordez, hogeita hamargarren pisuaren bentanetan jarriko ote da indarra, euskararen inguruan aldeko iritziak bil daitezen ezinezko bihurtuz, hiztun kopurua emendatzeko urratsei, apalenak direnei bada ere, duela zenbait urte bezala, ateak berriro itxiz? Eta Iparraldean, euskararen aldeko
|
hizkuntza
politika bat gorpuztuz joateko abagunea ireki delarik, diren aukerak, lankidetzarako heldulekuak ez ote dira baliatuko direnak direlako gurdi horri tiraka ari zaizkienak?
|
|
|
hizkuntzen arteko harreman baketsu ala gatazkatsuak
|
hizkuntza
politika baten bidez jorratu nahi direlarik, beraien osagai indibidual zein kolektiboak kontutan hartu behar dira, zeren hizkuntz aniztasuna komunitateen eta pertsonen kontua da. Beraz, hizkuntza politika guztiek bi oinarri kontutan hartzen dituzte:
|
|
|
Lurraldetasunaren oinarriak hizkuntza planifikazio gehienak iradoki ditu, arrakasta ezberdinekin, zeren
|
hizkuntza
politika baten arrakasta lurraldetasunaren irakurketa malgu batean kokatzen da. Maila horretan, Finlandiak bide interesgarri bat hartu du, batez ere distrikto elebidunak sortuz.
|
|
|
|
Hizkuntza
politika bat gauzatu ahal izateko premiazkoa da egitura instituzionalak egotea eta, beharrez, sortzea. Adibidez, akademiak, kontseiluak, eskolak, ministeritzak ala komunikabideak sortzea ezinbestekoa
|
|
|
hizkuntzen arteko harreman baketsu ala gatazkatsuak
|
hizkuntza
politika baten bidez jorratu nahi direlarik, beraien osagai indibidual zein kolektiboak kontutan hartu behar dira, zeren hizkuntz aniztasuna komunitateen eta pertsonen kontua da.
|
|
|
Ez ote du bere leku propioa aparte behar? Are, irudikatu ezinezkoa ote da
|
hizkuntz
politika bat instantzia ezalderditar batek diseinatua, Jaurlaritza batez ere exekutibo dela. Eta zertan da euskararen normalizazioa eta batzuek Mitxelenaren herentziaren partiketa deitu dutena?
|
|
2007
|
|
|
Schilla eta Caribdisen artean azalduko lituzkete batzuek tema eta kalapita, alegia, bultzatzea eta sustatzea, bateko, eta arautzea eta derrigortzea, besteko. Gizarte kontuetan aditu den orok badaki, jakin ere, halako bikoiztasunak, maiz sarri, bikoizkeriak direla, eta ez dutela inongo fruiturik ekartzen zin zinezko
|
hizkuntza
politika baten barruan. Orain arte egindakoa kareletik jaurti behar badugu, erraz jausiko gara bestelako gehiegikerietan, hau da, muturkeria merkeetan.
|
|
2008
|
|
|
Lehen artikuluan Euskararen Erakunde Publikoaren (EEPa) 2004ko sorrera aipatzen da" Estatua, lurralde aginteak eta Ipar Euskal Herriko hautetsiak biltzen dituen Interes Publikoko Elkargo" moduan," euskararen aldeko
|
hizkuntza
politika baten definitzeko eta plantan jartzeko". Ondorengo urteetako bilakaeraren inguruko datuak ere eskaintzen dira, esate baterako, eredu elebiduna bultzatuz" euskararen eta euskarazko irakaskuntza" plangintza egiteko 2006 urtean hizkuntza politikaren proiektua onartzea, eta abian jartzea" Hiztun osoak helburu, haur eta gazteak lehentasun" lemarekin.
|
|
|
Bainan orduan ezin ukatuzko argumentua izan zen hizkuntza antolaketaren alde: " Ikus zer aitzinamendua gertatzen den Hegoaldean hizkuntza politikari esker, Iparraldean euskaltasuna lurrera doalarik
|
hizkuntza
politika baten faltaz".
|
|
|
Halere, Txepetxen eskemetan agertzen ez den eragile baitezpadakoa hizkuntza murgiltzea da. Eta beraz, gure ustez, teoria horren ekarpen garrantzitsuenetatik bat da eraginkorra izan nahi den
|
hizkuntza
politika batek lagundu lukeen ikaskuntza eredua murgiltze eredua litzatekeela, lehen edo bigarren ikaskuntza izan dadin. Argi da hizkuntza murgiltzea ezinezkoa dela ikaskuntzaren prozesuan, motibapena, ezagutza eta erabilera pizten eta bultzatzen baititu.
|
|
|
II. ELKARTEEN LANA — IPARRALDEKO EUSKALGINTZAREN HISTORIAZ:
|
HIZKUNTZA
POLITIKA BATEN BILA, ESAMOLDE BERRI BAT
|
|
|
Digitalizazioak, gainera, dokumentalak eta filmak hizkuntza desberdinetan entzun ahal izateko aukera ahalbidetu, teletestuaren eta azpitituluen erabilera aberastu eta oraindik ere gehiegi zehaztu ez den interaktibitatea gauzatzeko ateak irekiko ditu. zuen
|
hizkuntza
politika baten barnean, tresna garrantzitsua. Baina kanal bien arteko bereizketa linguistikoa eginda, kanal bakoitza populazioaren zati bati zuzentzeko joera nabarmendu zen.
|
|
|
Euskara ikasgelari atxikitako hizkuntza da, ez lagunarteari, ez familiari, ez aisialdiari, ez telebistari, ez beste zenbait abarri. Hartara,
|
hizkuntza
politika batek haientzat euskara hizkuntza erakargarria eta balio desiratuekin identifikatua izan dadin bultzatu behar badu, telebistak zeregin horretan joka dezakeen papera landu beharra dago. b) Integratu beharreko multzo hori testuinguru eta etxe erdaldunetan bizi da. Honek familia mistoetan ikusteko moduko programazioa eta hizkuntza irizpideak eskatzen ditu; hala nola gaztelerazko azpitituluak eta grafismoa, hizkuntza bien arteko zubi lana egingo duten aurkezpen taktikak, hitzez hitzezko ulermenean baino irudien ikusgarritasunean oinarritutako edukiak eta abarrak erabiliz.
|
|
2009
|
|
|
Ofizialtasuna
|
hizkuntza
politika batean garatzeko tresna politiko eta instituzionalak. Herrien aitortza politikoa, Cortiko agiria izenekoan azaldu genuen terminoetan.
|
|
|
Soziolinguistikaren aspaldiko galderei erantzun berriak eman beharrean gaude. Nola landu nortasunak babestuko dituen eta gizarte kohesioa sustatuko duen
|
hizkuntza
politika bat egoera berri honetan. Patxi Baztarrikak ondo asmatu du erantzuna non bilatu:
|
|
|
Orain arte esandakoaren argitan, ondorio bi ateratzeko moduan gaude: alde batetik,
|
hizkuntza
politika bat behar da legerian aitorturiko hizkuntza eskubideak egiazki bermatzeko eta, aitorturiko ofizialtasunaren arabera, eremu publikoan hizkuntzen erabilera erregulatzeko; eta, bestetik, hizkuntza politika zilegi eta eraginkorra izango da, baldin, eta bakarrik baldin, herritarren eskubideak eta herri aginteen betebeharrak uztartzen baditu.
|
|
|
Uste dugu aurreragarria den
|
hizkuntza
politika batek arrakasta izango badu, gutxienez hiru baldintza bete behar direla, nahitaez, edonon:
|
|
|
Ondorengo pasarteetan saiatuko gara, hain zuzen ere, sustapen jarreran oinarrituriko europar
|
hizkuntza
politika baten premia eta espainiar hizkuntza politika baten beharra aldarrikatu eta arrazoitzen.
|
|
|
Ondorengo pasarteetan saiatuko gara, hain zuzen ere, sustapen jarreran oinarrituriko europar hizkuntza politika baten premia eta espainiar
|
hizkuntza
politika baten beharra aldarrikatu eta arrazoitzen.
|
|
|
Honek guztionek, beste zenbaiten artean, Europar Batasuneko erakundeen helburu ere izan behar du, baina horrek europar
|
hizkuntza
politika bat eskatzen du, gaur egun oraindik definitu gabe dagoena. Badugu ustea, nolanahi ere, Lisboako Itunak [4] eta Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutunak, jadanik Europar Batasuneko Estatu kide guztientzat juridikoki loteslea denak?, batak zein besteak berarekin dakartela europar hizkuntza politika bat diseinatzearen eta garatzearen ezinbestekotasuna.
|
|
|
Honek guztionek, beste zenbaiten artean, Europar Batasuneko erakundeen helburu ere izan behar du, baina horrek europar hizkuntza politika bat eskatzen du, gaur egun oraindik definitu gabe dagoena. Badugu ustea, nolanahi ere, Lisboako Itunak [4] eta Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutunak, jadanik Europar Batasuneko Estatu kide guztientzat juridikoki loteslea denak?, batak zein besteak berarekin dakartela europar
|
hizkuntza
politika bat diseinatzearen eta garatzearen ezinbestekotasuna. Hori espero daiteke aipatutako Itunaren 2.3 artikuluak dioenaren karietara:
|
|
|
Baina zein da Europar Batasunaren hizkuntza politika? Kontuan hartuz hainbat autorek bataiatu duten hitzetan hizkuntzen mosaikoa dela Europa, eta, beraz, hizkuntzen pluraltasunari bizkarra erakutsiz ezin izango dela europar nortasun propioa hezurmamitu eta sustraitu, beharrezkoa al da europar
|
hizkuntza
politika bat izatea. Europaren eraikuntza politikoa zuzendu eta aurrera eramateko erantzukizun nagusia duen Europar Batasunak ba al du hizkuntza politikarik?
|
|
|
Baina, edozer baino lehen konstatazio bat eginez hasiko gara: hizkuntza aniztasuna dagoen gizarte guztietan bada, halaber, eta salbuespenik gabe,
|
hizkuntza
politikaren bat. Besterik da hau nolakoa den, baina, izan, bada hizkuntza politikarik.
|
|
|
Atrebentzia bada ere, eta eztabaidagai izateko helburu apalarekin baino ez, aurreratu ditzagun Europako hizkuntza aniztasuna garatzeko behar besteko europar
|
hizkuntza
politika batek eduki lituzkeen zenbait oinarrizko ezaugarri.
|
|
2010
|
|
|
Pompeu Fabra Unibertsitateko (UDF) eleaniztasunerako Ekintza Plana()" idatzitako artikuluan. Eleaniztasunerako Ekintza Planaren helburua da unibertsitatean
|
hizkuntza
politika bat lantzea laneko hiru hizkuntzak sustatzeko, eta, ahal den neurrian, laugarren hizkuntza ere sartzeko. Plan honen helburu nagusia esparru eleaniztun bat eraikitzen laguntzea da, hizkuntza eta kultura katalanaren zaintzan eta sustapenean oinarrituta.
|
|
|
Horretarako, Eleaniztasunerako Ekintza Plana (PAM) landu du UPFk, hizkuntzen gaineko Europako gomendioekin bat etorriz. PAMen helburua da gure unibertsitatean
|
hizkuntza
politika bat lantzea laneko hiru hizkuntzak sustatzeko, eta, ahal denean, baita laugarren hizkuntza bat ere.
|
|
|
euskararen transmisioan eragiteaz gain, eepk hizkuntzaren erabilpena sustatu duela eta ez gazteengan bakarrik. " Irakaskuntzaren bidezko transmisioak bere mugak topatzen ditu eta ez du berak hizkuntza baten geroa bermatuko" (21 or.) ikuskariek" irakaskuntzatik at segur aski erabilpenaren finkotasuna desafio nagusiena" dela esaten dute (7 or.). bistan da, hau da nire ustez
|
hizkuntza
politika baten helburu nagusiena, hizkuntza komunitate batean hizkuntza baten bizitasun objektiboaren irizpide lehena horrren erabilera baita.
|
|
|
Ordezkapen prozesuak ez zuen etenik, salbu eta, hein batean eta hutsegitearen ondorioz (partzialki bederen) berbideraturiko hizkuntza politika berrituari esker, bizirik zegoen tokietan, gaeltacht eskualdeetan. Urrunxko, haatik eta oraindik, Irlanda osorako baliagarri eta eraginkor zatekeen
|
hizkuntza
politika batetik.
|
|
|
Honetaz, batez ere gazteek hain denbora gutxi egiten dutela ikastetxean gogoan izanik, beste
|
hizkuntza
politika bat egitera jo dugu, gazte horiek ikastetxean euskara ikasi ala, erabiltzeko aukerak izan ditzaten.
|
|
2011
|
|
|
Nolanahi ere, Nafarroako Gobernuarekin aurrera urratsak egite aldera, Nafarroan Euskararen Legea «hobetzeari» garrantzitsua deritzo: «Nafarroako egoera soziolinguistikoa ez da Euskadikoa bezalakoa, eta akordioa ezberdina izango da, baina iruditzen zait hemen posible dela beste
|
hizkuntza
politika bat, Nafarroako historiarekin bat etorriko dena, euskaldunak kontuan hartuko dituena, baina ez dakitenak ez dituena bazterrean utziko».Politika egokiak sustatzen ez badira, euskara desagertzeko «arriskuan» egon daitekeela ohartarazi du Auzmendik. Jaurlaritzako ordezkariaren arabera, galtzeko denborarik ez dago.
|
|
|
3 Gipuzkoako Foru Aldundiak 2011ko diru sailari eustea aurreikusi du aurreko bi urteetan asko jaitsi da diru sail hori, eta ez du handituko. Bizkaiko Foru Aldundia da 2012rako bere aurrekontuetan diru saila handitzea aurreikusi duen bakarra euro gehiago, %12ko igoera. 4 Eta zer esanik ez Iparralderi buruz, non euskaldun hiztunen galera bizkorra (hizkuntza politika publiko baztertzailearen ondorioz) anbiziorik gabeko
|
hizkuntza
politika batekin paraleloan doan. Enpresa pribatuek euskarazko hedabide berriak sortzen dituzten bitartean, laguntza publikoak oraindik geldialdi berean mantentzen dira eta, aldi berean, botere publiko gehienek ez dituzte kontuan hartzen euskarazko hedabideak beren publizitate kanpaina ordainduetan.Jakitun gara sektorearen etorkizuna gure lanaren baitan dagoela nagusiki.
|
|
|
Aspaldikoak dira euskaltzaindiaren ahaleginak euskararen erabilera dela eta. Sortzez, urte hartatik bertatik datozkio euskaren akademiari euskararen ikerkuntza eta jagote lanak, Iker eta Jagon sailen barruan. hasierako horri eutsi dio bere historia luzean euskaltzaindiak eta bitzuotan nabarmendu da euskalgintzaren alorrean. egun, hala ere, euskaltzaindiak Jagon sailarekin daukan konpromisoa are agerikoagoa da, argi baitago
|
hizkuntza
politika baten eragileak, administrazio publikoak ez ezik, gizartean ari diren erakundeek ere izan behar dutela eta euskararen kasuan, euskaltzaindiak duela horretarako ardura, erakunde aholku emaile ofiziala den neurrian.
|
|
|
Bai, bada aski lan baina guk gehiago dugu, dudarik gabe, zeren hemen izan da
|
hizkuntza
politika bat, guk orain hasten duguna, eta gero eta gehiago segituko duena. Horretan, erran nahi dut beherakada ikaragarria ukan dugula.
|
|
|
4 Eta zer esanik ez Iparraldeari buruz, non euskaldun hiztunen galera bizkorra (hizkuntza politika publiko baztertzailearen ondorioz) anbiziorik gabeko
|
hizkuntza
politika batekin paraleloan doan. Enpresa pribatuek euskarazko hedabide berriak sortzen dituzte; eta laguntza publikoak, berriz, oraindik geldialdi berean daude.
|
|
|
4 Eta zer esanik ez Iparralderi buruz, non euskaldun hiztunen galera bizkorra (hizkuntza politika publiko baztertzailearen ondorioz) anbiziorik gabeko
|
hizkuntza
politika batekin paraleloan doan. Enpresa pribatuek euskarazko hedabide berriak sortzen dituzten bitartean, laguntza publikoak oraindik geldialdi berean mantentzen dira eta, aldi berean, botere publiko gehienek ez dituzte kontuan hartzen euskarazko hedabideak beren publizitate kanpaina ordainduetan.
|
|
|
Tresna horren bidez, alde politikoak edota instituzionalak zer nolako bilakaera izan duen ikusi nahi izan dugu, eta horretarako
|
hizkuntza
politika baten hiru ardatz nagusiak aztertu ditugu: corpus juridikoa, plangintzak eta baliabideak.
|
|
2013
|
|
|
Euskara ikasgelari atxikitako hizkuntza da, ez lagunarteari, ez familiari, ez aisialdiari, ez telebistari, ez beste zenbait abarri. Hartara,
|
hizkuntza
politika batek haientzat euskara hizkuntza erakargarria eta balio desiratuekin identifikatua izan dadin bultzatu behar badu, telebistak zeregin horretan joka dezakeen papera landu beharra dago.
|
|
2014
|
|
|
«Nafarroak aldaketa behar du, baina guretzat aldaketak badu bereizgarri bat: Nafarroan ez da benetako aldaketarik izanen, gu guztiok kontuan hartuko gaituen
|
hizkuntza
politika bat abiarazten ez bada». Politikariei ausarki jokatzeko eskatu zien, eta gizarte osoari, aldaketarako baldintza berriak sortzeko galdegin.
|
|
|
EEP bezalako erakundeak orain artinoko lurralde kontratuen barnean sartzen dira. Ez baldin bada kontratu berririk izenpetzen ondoko hilabetetan, edo finantzamenduak zorrozki murriztuak baldin badira, ez baldinbadugu hor beste alternatibarik, hala nola herri elkargo bat, antola lezakeena
|
hizkuntz
politika bat euskararen alorrrean, hori ezean gibelerat joanen gira. Orduan ene ustez alternatiba bakarra hauxe da:
|
|
2015
|
|
|
(CurdtChristinsen, 2013). Galdera hauen oinarrian gurasoek familia gunean
|
hizkuntz
politika bat ezartzeko duten aukera dago, izan ere beraien erabakiak funtsezkoak suertatzen dira hizkuntzen sustapenean edo desagerpenean. Gurasoen hizkuntz jarreran arreta jartzeak bidea ematen digu ikusteko zein nolako elkarreragina dagoen eremu pribatu eta publikoen artean; barruko eta kanpoko ikuspegien artean, izan ere CurdtChristiansen ek aipatzen duen moduan (Curdt Christiansen, 2013), hizkuntz politikak bultzatako diskurtsoak eta irudiak (ideologia azken finean) isla du familia eremuan eta bertan hartzen diren hizkuntz erabakietan.
|
|
|
Eta argi dago, hizkuntz sozializazio prozesu honetan familiak bere hizkuntz politika garatu duela, honek hizkuntz ideologia, praktika eta kudeaketa kontuan hartzen dituela. Are gehiago, hizkuntzarekiko ardura hartzen ez badu ere, hor
|
hizkuntz
politika baten" eredua" legoke.
|
|
|
Hau da, Frantziako eta Espainiako konstituzioek diotenaren menpe daude, eta horietan lehentasunezko hizkuntzak dira frantsesa eta gaztelania; gure hizkuntza bigarren mailako bihurtzen da. Argi dago hori iraultze aldera beste inoren mende ez dagoen
|
hizkuntza
politika bat behar dugula, euskaraz bizitzea bermatuko duena eta euskarari lehentasuna emango diona, benetako ofizialtasuna emango diona, ez soilik paperean.Eta izan du esku hartzerik gabekoa; ikusi dugu zenbait udalek hartu izan dituztela hainbat neurri euskaraz bizitzeko eta helegiteak jarri dizkietela, izan Espainiako Gobernuaren ordezkaritzak, izan suprefetak.... Hainbat erabaki hartu direnean, ikusi dugu etorri direla esanez erdaldunen hizkuntza eskubideak ez daudela bermatuta eta konstituzioen kontra doala.Beraz, badago Euskaraz Bizi eguna egiteko eta euskara ospatzeko beharrik. Bai; jaia eta aldarrikapena uztartu nahi ditugu honekin.
|
|
|
Hilabete batzuk geroago, Euskal Konfederazioak, Euskal Kultur Erakundea (EKE) eta Udalerri Euskaldunen Mankomunitatearen (UEMA) partaidetzarekin, Euskararen presentzia sustatu Herriko Etxeetan izeneko txostena aurkeztu zien zenbait udali. Txosten juridikoa kanpaina zabalago baten lehen urratsa baino ez zen; ezen Marie Jeanne Merkapide Euskal Konfederazioko buruak zioenez,. Euskal Herriko Hitzarmen Berezian oinarriturik,
|
hizkuntza
politika baten lehen urratsak abiatzen ari dira. (...) Kanpainak bizi publikoan leku duina eman nahi dio euskarari(...) Orain hautetsiei dei egiten diegu, beren laguntzarekin euskararen tokia bermatuko baitugu gizartean, lagunarteko eta familia baitako esparrua gaindituz.
|
|
|
Hartu deliberoaren bidez, euskara ere hizkuntza ofizial izendatuz herrian, Uztaritzeko Herriko Etxeak libreki erabaki du elebitasun osora heltzeko helburuarekin
|
hizkuntza
politika bat eramatea, kontziente izanki uztariztar euskaldunek dituzten hizkuntz eskubideak ez dituela frantses legediak bermatzen eta euskara ere ofizial izendatuz Herriko Etxearekiko harremanak euskaraz garatu nahi dituen uztariztar orori horretarako parada ematen diola. Beraz ikusiz alde batetik Herriko Etxe batek osoki bi hizkuntzetan funtzionatzeko eskubidea baduela eta bestetik kontuan hartuz euskararen aldeko deliberoa Herriko Etxe mailan organo erabakitzailerik gorena den herriko kontseiluan hartzearen garrantzia, ipar Euskal Herriko herriko kontseilu guziak animatzen ditugu Uztaritzekoak hartu bidea segitzera.
|
|
2016
|
|
|
Baiona aldean, Jean Grenet aitzineko auzapezaren ordezkapena itxoin behar izan da
|
hizkuntza
politika baten iniziatiba abian jartzeko, eta gaia landuko duen herriko etxetik kanpo den batzorde baten sorrera ikusteko.
|
|
|
Une honetan, hizkuntza biziberritzeak eta
|
hizkuntza
politikek bat egiten dute. Hizkuntza politikek hizkuntzaren erabileran eragiten duten erabaki edo ekintzak dira:
|
|
|
Elkarri begiratzen genion. Baina
|
hizkuntz
politika batek ez al du hizkuntza gutxitu bat laguntzeko helburua. Eztabaida absurdoa zen?.
|
|
|
Ondorio argia atera du, hortaz: «Lege horrekin berarekin beste
|
hizkuntza
politika bat egiten ahal zen». Hala ere, erantsi du euskaldunen hizkuntza eskubideen aldetik badituela hutsuneak legeak.
|
|
|
Ondoko ikasturte sartzeari buruzko negoziazioak jadanik zailak iragarriak dira, jakinez hor dela lizeo teknikoaren eraikuntza (Baionan), hor ere Bokalen ama eskola baten idekitzeko xedea (35 ikastola, hiri hortako dozena bat familia galdegile). Seaskak ezinbestekoa du ere helduden urtarrilean sortuko den Herri Elkargo Bateratuaren baitan
|
egiazko
hizkuntza politika baten bultzatzea, euskarak funski egin dezan aitzina.
|
|
2017
|
|
|
Nekez.
|
Hizkuntza
politika batek, hizkuntza zeinahi dela ere, dirua esan nahi du, eta aitortza, eta horri denaz bezainbatean, Guerneseyn ez dugu deusik. Are gehiago, askok usteko dizu frantsesa dela bertako hizkuntza ofiziala, XX. mendearen hasmenta arte frantsesa izan zelako irakaskuntza hizkuntza," zibilizazio hizkuntza", eta haren ondoan, tokiko hizkuntzak" frantses eskasa" ren sinonimotzat zituzten; alegia, uste zuten soroetan lan egiten zuten nekazariek beste inork ez zuela erabiltzen guerneseyera.
|
|
|
Gutxiengoak haserre daude tigrinyen gehiegizko boterearekin eta hauek" Hade libi..." mantrarekin jarraitzen dute (hizkuntza bat, bihotz bat). Dena den, aniztasunaren aldeko mezua azaleratzen hasi da eta geroz eta gehiago dira beste
|
hizkuntza
politika bat eskatzen duten eragileak (baita tigrinyak ere, Hailemariam bera esaterako).
|
|
|
sistema eragile libre oso baten alde ulertzen da helduen, langileen... euskalduntzea. Badakigularik, gaur egun, terrenoa ez dela hain murritza,
|
hizkuntza
politika batek zelai zabalagoak jorratzen dituela: soziolinguistika, ahalduntzea, legea...
|
|
|
nahi ala ez, Hegoaldeko teknikari edo formatzaileek ez dute Iparraldeko egoera, errealitatea, ñabardura ongi menperatzen (zubigintza teknikoak, zubigintza kulturala zabaltzea eskatzen du lehenik, ene ustez). Hortik, zaila da saioan jorratu gaia sustraitzea eta sozializatzea gure lurraldean, eta nekezia orokorrak sortzen ditu
|
hizkuntza
politika bat garatzerakoan.
|
|
|
Euskal Elkargoak bere eskumen eta ekintza esparruetan
|
hizkuntza
politika bat garatu luke. Gainera, kide dituen herriak, beren eskumen eta ekintza esparruetan, hizkuntza politika gauzatzen lagundu lituzke eta horretarako diru laguntzak (eskubide arrunt edo berezikoak) esleitu.
|
|
|
Erreforma horren beste abantaila da
|
hizkuntza
politika bat definitzen dela Ipar Euskal Herriko lurralde osoan, honek ukanen baitu aitortza juridikoa. Ho rretarako, Herriko Etxeek dute erabaki hizkuntza politika lurralde osoko politika publikoa dela, ala termino juridikoa erabiltzeko, interes komunitarioa31
|
|
|
Funtsean, orain arteko legeriaren arabera, argi ikusten da aukera batzuk direla
|
hizkuntza
politika baten garatzeko, nahiz euskara ez den hizkuntza ofizial gisa izen datua oraindik.
|
|
|
Erran gabe doa, beste eskualdeetako eredu horiek lagungarriak izan dakizki guke, dudarik gabe, euskararen estatusa definitzeko momentuan. Momentu aproposa orain da noski, Ipar Euskal Herriak lurralde osorako
|
hizkuntza
politika baten defini tzeko parada duelako.
|
|
|
Areago, helburuen maila da hemen finkatua.
|
Hizkuntza
politika bat antolatzekotan, egoera berria eta erakundeen indarrak mobilizaturik, maila hori da bistatik galdu behar ez dena: horretan dago erronka nagusia.
|
|
|
Euskararen Erakunde Publikoak behar du, nola ez??
|
hizkuntza
politika baten xedatze bidean partaide izan. Izan ere, Ipar Euskal Herrian, sail horretan egitekorik baduten beste instituzioak ere. Estatua, Eskualdea, Departamendua?
|
|
|
Hortaz, euskararen garapen arloa zeiharkakoa denez gero, EEPk badu zereginik. Alabaina,
|
hizkuntza
politika baten xedatzean eta bideratzean, erabakiak hartzea eta hauek gauzatzea Euskal Hirigune Elkargoaren esku dira, honek baitu eskuduntza eta hautetsi erakunde batek baitu horretarako zilegitasunik. Honek argi behar du geratu denen gogoan...
|
|
|
10
|
Hizkuntza
politika baten hasiera?
|
|
|
10
|
Hizkuntza
politika baten hasiera? 85
|
|
|
Hari beretik, udako hainbeste entzun ikusgarri mota nagusiki euskaraz aurkezten balira, laguntza ona izan litaike. Beraz, berantegi izan gabe, ordu da lurralde osoan euskarari ofizialtasuna emaiteko, egiazko
|
hizkuntza
politika bat obratzeko, herritarren nahiari funtsezko bitartekoak edo baliabideak uztartzeko.
|
|
|
Ez dezala haatik euskara ahantz. Funtsezko
|
hizkuntza
politika baten behar gorria badu herri hunek, euskararen ofizialtasuna helburutzat harturik. Joan den astean Baionara Jean René Etxegarairen ganat etorri den Iñigo Urkullu Euskal Autonomia Erkidegoko lehendakariak erran du Euskal Elkargoaren sortzearekin aro berri bat idekitzen dela Euskal Herri osoaren probetxurako.
|
|
2018
|
|
|
Neurri batean, beste
|
hizkuntza
politika bat gauzatu zutela orduko arduradunek, bestelako ikusmolde bat erabili zutela, aurrekoarekin eten gabe ere, nahiz eta errotiko aldaketak iragarriz hasi ziren. Gogoan dut garai hartan esan nuena:
|
|
|
" Nafarroan pairatzen dugun bereizkeriaren eragilea hizkuntza eskubideen zonifikazioa da. Bestelako
|
hizkuntza
politika bat nahi eta behar dugu, euskaraz bizitzea posible egingo duena".
|
|
|
Gaur egun Ipar Euskal Herrian ere inoiz baino baldintza hobeak ditugu euskararen aldeko lanean urrats esanguratsuak egiteko. Baina definizioz,
|
hizkuntza
politika bat eraldatzailea da, ingurunea bestelakotzea duelako xede. Erresistentziak agertuko direla aurreikus daiteke beraz eta egoera berri horretara kolektiboki prestatu gara.
|
|
|
Duela bi urte krisi horren amaiera iritsi zelako dauzkagu hain justu aurrean erronka potoloak. Hizkuntza politikaren inguruan definizio berriak landu eta garatu behar ditugu, 25 urte beranduago iritsi delako Nafarroa euskararen aldeko
|
hizkuntza
politika bat garatzera". Orain bi urte Foru Erkidego mailan bederen ia hutsetik abiatuta, 2017ko urtarrilaren 25ean onartu zuen Nafarroako Gobernuak ‘Euskararen Plan Estrategikoa 2016 2019’ Arregik nabarmendu zuen" parte hartze prozesu baten eta dinamika nahiko interesgarri baten barruan" definitu zela zazpi ardatz nagusi dituen plana.
|
|
|
Hernandezek bilakaera horren abiapuntua XIX. mende amaierako mugimenduan kokatzen du, noiz eta nazionalismo tradizionalak euskararen ezagutzaren ardura emakumezkoei egotzi zien. Garai hartan, umeei euskaraz hitz egiten erakutsi behar zitzaiela aldarrikatu zen, hau da, euskararen ezagutza zabaltzeko
|
hizkuntza
politika bat hasi zen. Hasiera hartan, emakume abertzaleen eskuetan geratu zen eginkizun hori, eta, ondoren, andereñoenetan.
|
|
|
Instituzioak:
|
Hizkuntza
politika bat egiteko bi modu nagusi dago: laguntzen bidez edo arauen bidez. Biak ala biak dira beharrezkoak, baina nahitaezkoa ere bada bi bideak erabiltzea.
|
|
|
Ez, horrela, botere gunearen aldaketa ekarriko lukeen erabaki edo tresna gisa. Ez baitago ekonomiarik,
|
hizkuntza
politika bat abian jartzeko ekonomiaren sostengu nagusi diren enpresen egiturak gauetik goizera kolokan jarriko dituenik.
|
|
|
Izan ere, euskararen ezagutza bai baina hiztun komunitateko kide bihurtzeko bestelako osagaiak (erabilera, nortasuna edota lurraldea) modu apalagoan jaso dituztenak komunitate horretara erakartzeko bestelako alternatiba handirik ez baitago gure testuinguruan. Horrela, ezagutza hedatu ostean, edo hedatzearekin batera,
|
hizkuntz
politika batek hurrengo urratsak aurreikusi behar ditu, hiztun komunitatea trinkotu nahi badu eta komunitate horretara hiztun berriak ere integratu nahi baditu.
|
|
|
Horixe da azken hamarkadetan egin dena, arazoak arazo. Familian eragitea, ordea, zailagoa du
|
hizkuntz
politika batek, banakoen erabakimenarekin topo egiten baitu. Euskal Herriko familiek euskarazko eskola ereduen alde egin duten apustu argiak erakusten du sozializazio eragile horren garrantzia:
|
|
2020
|
|
|
Funtsean, «gida bat» eskaini diete hautetsiei, gobernatzen dituzten instituzioetan euskararen aldeko planak gara ditzaten. «Herritarren hizkuntza eskubideak errespetatzeko
|
hizkuntza
politika batek landu beharreko eremuak, hartu beharreko erabaki nagusiak eta kontuan hartu beharreko irizpideak eskaintzen dituen dokumentua», azaldu du Paul Bilbao Kontseiluko idazkari nagusiak. Haren hitzetan, hiru eginkizun nagusi bete behar ditu anbizio handiko politika abian jarri nahi duen herri administrazioak:
|
|
|
«Balear uharteetan, esaterako, helburu bertsuekin jarri zituzten abian horrelako ereduak. Ondorioz, euskararen garapenaren kontrako
|
hizkuntza
politika bati lotutako hezkuntza programa bat dela berretsi behar dugu», adierazi du.
|
|
|
Aurrematrikulazio datuen inguruko balorazioa ere egin du Kontseiluak. Nafarroan ereduan izena emandakoen kopuruak %30eko langa gainditu ezinik segitzen duela nabarmenduta ere, Bilbaok zoriondu egin nahi izan ditu «euskarazko ereduaren alde egiten duten gurasoak», eta nabarmendu du «bestelako
|
hizkuntza
politika bat abian jarriko balute eta ereduari trabak jarriko ez balitzaizkio gora egingo lukeela portzentaje horrek». Horregatik, azken asteotako erabakietan atzera egiteko eta politikak «zuzentzeko» eskatu diote gobernuari.
|
|
2021
|
|
|
Galtzaundi eskualdeko euskara elkarteak ere 30 urte betetzen ditu, eta, urteurren horiek kontuan hartuta, data biribila iruditzen zitzaigun Ueman sartzeko. Orain arte, Uematik kanpo,
|
hizkuntza
politika bat garatu dugu, baina eraginkorragoak izan nahi dugu. Esate baterako, askotan elebitasun orekatu baten bila joateko joera egon ohi da administrazio publikoetan, eta beharrezkoa iruditzen zaigu horrelako jardunei buelta batzuk ematea.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko herri guziek
|
hizkuntza
politika bat abiaturik izan dezaten nahi luketenez, hor ziren hautetsiak gainerateko herrieri deialdia luzatzeko baliatu dira, hauek ere xarta izenpe dezaten gomita luzatuz. Zehaztu dute Euskal Konfederazioa prest dela herriz herri aurkezpenak egiten segitzeko eta hauek ere, lehen herri izenpetzaile gisa, beren esperientziaren berri emaiteko prest direla.
|
|
|
Tentsio horiek gaurko egoera paradoxikoak esplikatzen ditu. Alde batetik, anbizioan eta euskararen biziberritzean oinarritu nahi den
|
hizkuntza
politika bat diseinatu da Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan. Anbizio horrek, zuzenean talka egiten du mende luzeetan zehar frantsesaren monopolioa indartu nahi izan duen marko juridikoarekin.
|
|
|
Zentzuzko
|
hizkuntza
politika baten alde
|
|
|
Duela aste batzuk BERRIAn asko kezkatu ninduen lan bat irakurri nuen EHUko lau irakasleren sinaduraz zetorrena: Zentzuzko
|
hizkuntza
politika baten alde. Jakin minak eraginda, begiradatxo bat eman nion, eta gero sortu zitzaizkidan duda mudak uxatu asmoz, bigarren aldiz irakurri nuen.
|
|
|
Aitzitik, maiz hiztunek euskaraz bizitzeko duten eskubidea eragoztera zuzendu dute haien politika eta horrek zuzen zuzenean eragiten die euskal komunikabideei. Euskal komunikabideek beharrezkoa dute haien garapena ziurtatzeko hiztun kopurua handitzea eta horrek bestelako
|
hizkuntza
politika bat eskatzen du.
|
|
2022
|
|
|
Justuki, zein dira zuen proposamenak
|
hizkuntza
politika baten garatzeko Ipar Euskal Herrian?
|
|
|
Horrez gain, badugu hemen Euskararen Erakunde Publikoa. Estatua, departamendua eta Euskal Elkargoa hartzen ditu barnean,
|
hizkuntza
politika bat garatzeko, baina ohartzen gara gaurko egunean EEPren indarrak bukatuak direla. Gaur duen indarra eta finantzabidea ikusita, ezin du eraman politika publiko bat behar lukeen bezala.
|
|
|
Euskaldun batek esan dezakeena hedabideentzat interesgarria baldin bada, kazetariek alderantziz jokatu lukete. Euskaldunari euskaraz soilik egiteko eskatu liokete, eta hala jokatzean saritu egin lukete bai elkarrizketatua eta bai kazetaria, ganorazko
|
hizkuntza
politika bat aplikatuko baldin bagenu euskal herrietan. Euskaraz mintzo diren ereduak bultzatuko genituzke horrela, bertako hizkuntzari dagokion balioa emanda, hizkuntza gehiago jakiteagatik elkarrizketatuari lan bikoitza ezarri beharrean.
|
|
|
Batetik, hiztun komunitatea nahasia egoten da lurralde bertsuetan beste hiztun komunitate batzuekin. Ez da garbi egoten lurraldetasunaren muga, eta horrek dezente zailtzen du egungo eta batez ere etorkizuneko balizko hizkuntza politika (balizko diot, askotan oztopo hipotetikoez ari baikara,
|
hizkuntza
politika bat balego izango lituzkeen zailtasunez alegia, halakorik egon ez baitago gehienetan). Gazteleraren monopolioaz gain, aimarak eta ketxuak nahasian daude Boliviako goi lautadako leku askotan, nahuatlak totonakekin Cuetzalaneko eskualdean, nasak beste hainbat hizkuntzarekin Caucan...
|