|
2005
|
|
|
Errepikatu dezagun hau laburki: hizkuntzaren estudio propio bat egitea (hau da,
|
hizkuntzarena
orokorrean eta baita lurreko mintzaira partikular guztiena ere), zein beste guztietatik banandua eta bere baitan sistematikoki ordenatua den; eta estudio hau, orain arte honela kontsideratu ez bada ere, bitarteko garrantzitsu bat bezala eraikitzea, gizakia bere kulturaren maila ezberdinetan ezagutu eta formatu ahal izateko eta, honekin batera, baita hizkuntza partikularren jabekuntza erraztu ahal...
|
|
|
Gizakia izaki linguistikoa dela adierazterakoan, ez dugu bakarrik esaten
|
hizkuntzak
orokorrean eragina duenik gizatasunean, baizik eta baita ere hizkuntza bakoitzak eragin zuzena duela giza-talde eta gizabanako bakoitzaren mundua antzemateko eran. Honela, bere hizkuntzalaritzaren ikertzaile ezagunak diren H. Gipper eta P. Schmitter ek —L. Weisgerber gogoratuz—" munduaren irudi linguistiko" batez hitz egiten dute:
|
|
|
Aurrekoaren haritik iristen gara Humboldtek" hizkuntzaren izaera nazionala" 104 deitzen duen aspektua aztertzera, zeinek bere hizkuntz teoriaren baitan erreflexio antropologiko pedagogiko garrantzitsuenetako bat osatzen duen. Lehenik eta behin oroitu beharra dago" nazionala" bezala ezaugarritzen duen hizkuntza hori, azken finean, giza
|
hizkuntza
orokorraren eta hizketa ekintza indibidualen artean kokatzen den eta komunitate linguistiko bat ezaugarritzen duen hizkuntza zehatza dela. Gizabanakoen hizketaren esku dago hizkuntzaren errealizazioa, baina, aldi berean eta ikusi bezala, hizketa hori pertsonala izateaz gain soziala ere bada eta, honengatik, ezinbestekoa da ere horizonte linguistiko komun batez hitz egitea.
|
|
|
Honen inguruan azaldu behar dugun lehen ideiak, Humboldtek behin eta berriz aipatzen duenak, hizkuntz fenomenoaren eskutik datorren" situazioen aniztasunarekin" eta honek gizabanakoaren formaziorako duen esanahiarekin du zerikusia. Baldin eta onartzen badugu
|
hizkuntzak
orokorrean edo, hobe, hizkuntza partikular bakoitzak gizakiaren eta munduaren arteko bitartekari lana egiten duela, orduan onartu egin dugu ere hizkuntz gertakariek egoera ezberdinen aurrean jartzen dutela pertsona behin eta berriz. " Hizkuntza, nazioaren eta iraganaren ekintza den heinean, gizakiari arrotza zaion zerbait da" eta, zentzu honetan," gizaki hau hizkuntza horri lotuta" agertzen zaigu; aldi berean, ordea," gizaki honek berak aberastua, indartua eta suspertua ikusten du bere burua, hain zuzen, hizkuntza hartan bere aurreko belaunaldiek jarritako guztiagatik" 139 Produkzio linguistiko guztiak kontestu espazio tenporal jakin batean emandako gertakari historikoak dira eta, beraiei esker eta aldi berean, gizabanakoek —bakoitzak bere erara— iraganeko hainbat bizipen jasotzen eta gaurkotzen dituzte.
|
|
|
Horrela, bada, osotasunean hartutako hizkuntz fenomenoa bihurtzen da bere ikerketa antropologikoen objektu, eta, lehenago adierazi bezala, ez da
|
hizkuntzaz
orokorrean bakarrik arduratzen baizik eta baita hizkuntza partikular guztiez ere.
|
|
2007
|
|
|
Gure autoreak, arau horiek direla-eta, zera eskatzen dio adibidez hizketa egokiari: " dominaziorik gabekoa"," errealitatearekin loturikoa"," guztiei eskubide berdinak aitortzen diena"," kritikoa eta proiektiboa, sentikorra eta sortzailea" edota" sozialki eta politikoki konprometitua" izan dadila126 Garbi ikusten dugu, beraz,
|
hizkuntzak
orokorrean hezkuntzarako duen garrantzia, funtsean, haren berezko zeregin askatzailean edota humanizatzailean kokatzen dela.
|
|
|
Gure nahia, baina, ez da galdegai horiek zuzenean jorratzea eta horiei berehalako erantzun bat ematea —beroriek idazlan honetan kontsideratuko baditugu ere—, baizik eta horren guztiaren atzean dagoen problematikaren nondik norako funtsezkoenak argitzen saiatzea. Horregatik, bada, beharrezkoa iruditzen zaigu, aurretik, hezkuntzaz eta
|
hizkuntzaz
orokorrean hausnartzea, eta, zentzu honetan, idazlan hau autore honek Humboldten teoria pedagogiko linguistikoari buruz argitaratutakoaren2 jarraipen bezala har daiteke. Ondoren bakarrik —hezkuntza berez zer den eta hizkuntzak berez ze interes pedagogiko duen aztertu eta gero— joko dugu euskal hezkuntzara, berori bere oinarrizko eta erreferentziazko elementuetan ulertzen ahaleginduz.
|