|
2004
|
|
|
nor hoberik, izan ere, hizkuntza ofizialaren etorkia ezagutzeko, Pierre Bourdieu baino? Frantsesez oratutako pentsamendua Hegoaldeko euskaldunen
|
hizkuntza
ofizial nagusian emango dugu hemen. Ikaragarria da, bai, ofizialtasunaren eraginindarra, honek lege formalismoaren muga gainditurik, bizitza soziolinguistikoaren izaera materiala bere logikapean moldatzen duenean.
|
|
2008
|
|
|
Dena den, argi dago koadrante berean dagoen Quebeceko gehiengo frankofonoak baino ongizate txikiagoa duela. Montrealen, ia 600.000 pertsonek zuten ingelesa
|
hizkuntza
ofizial nagusitzat 2001 urtean, eta probintzia osoan babes instituzionalaren kontzentrazio handiena zuten komunitate anglofonoa ziren. Hala ere, badakigu Montrealgo ingeles hiztunen babes instituzionalak atzerakada izan duela (ikastetxeak eta ospitaleak itxi dira), baina komunitate mobilizazioa suspertzen ari da Aliantza Quebec (AQ) desagertu ostean izandako beherakadatik.
|
|
|
Ekialdeko udalerrietako ingeleshiztunek probintzia barruko bigarren komunitate anglofono handiena osatzen dute. Han 150.000 lagunek baldin badute ere ingelesa
|
hizkuntza
ofizial nagusitzat, eskualdeak 8.000 ingeles hiztun galdu zituen 1996ko eta 2001eko errolden artean. Bishop’s Unibertsitatea, Champlain ikastetxea, ingelesezko hiru institutu eta lanbide heziketa dituenez, esan daiteke hezkuntzak jasotzen duen babesa egonkorra dela.
|
|
|
Izan ere, haien demografia ahula da eta babes instituzional gutxi dute. 2001eko errolda egitean, 5.750 ingeles hiztunek soilik zuten ingelesa
|
hizkuntza
ofizial nagusitzat eskualdean, 1996an baino 355 pertsona gutxiagok. Eskualde horretako ingeles hiztunak geografikoki isolatuta daude, eta biztanleen %38 bakarrik ziren elebidunak 2001eko erroldaren arabera.
|
|
2010
|
|
|
galizieraren presentzia %33ra jaisten duelako (aurrerakortasunaren agindua urratuz), lehen hezkuntza galizieraz —hala nahi duenarentzat— jasotzeko eskubidea bermatzen ez duelako11, galiziako hizkuntza normalizaziorako legean eta europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunean ezartzen den diskriminazio positiboari buruzko legezko agindua aintzat hartzen ez duelako, irakaskuntza ematen den hizkuntza ez erabiltzeko aukera uzten dielako ikasleei, teknologiari eta zientziari buruzko irakasgaiak gaztelaniaz emateko gordetzen dituelako, etab. labur esanda: ...atatzen ditu zeharo desberdinak diren kasuak, eta horrela ez da sekula lortuko desiragarri bihurtu den hizkuntzen arteko orekarik, ezta berdintasunik ere. ikasketa ez unibertsitarioetan galizieraren derrigorrezko ezaguera eskatzen zaie irakasleei, baina unibertsitatean ez da halakorik gertatzen, eta han kanpokoak diren irakasleen ehunekoa askoz ere handiagoa da. galiziako unibertsitatean galiziera
|
hizkuntza
ofizial nagusia da, eta erabiltzen da errotulazioak eta agiriak egiterakoan edo barnezein kanpoharremanetan, besteak beste. esparru humanistikoaren eta juridikosozialaren barruan galizieraren erabilera altua da irakaskuntzan, baina eskasa teknologiaren eta osasunaren esparruetan; eta bi eremu horien artean kulunka dabil galiziera. laburtzeko, unibertsitateko ikasleen %31k ohikotasunez erabiltzen ...
|
|
2011
|
|
|
|
Hizkuntza
ofizial nagusiaren aurrean egiten den erresistentzian oinarritzen da hemen definizioa. Dena dela, argigarria da Guillorel eta bestek hizkuntza txikiak definitzeko irizpide zehatzen falta dagoela adieraztea.
|
|
|
‘Mother tongue’ (ama hizkuntza) edo ‘own language’ (berezko hizkuntza) bezain kontzeptu labainak erabiltzen dira. Kontzeptu subjektiboa da eta jakina da egoera soziolinguistiko batzuetan pertsonek gurasoengandik jasotako hizkuntza ezkutatu egiten dutela
|
hizkuntza
ofizial nagusiaren mesedetan. Bestalde, ‘Zein da zure ama hizkuntza edo zure berezko hizkuntza? ’ itauna egiten denean zerrenda itxi bat eskaini ei da, txostenean adierazten ez dena.
|
|
2012
|
|
|
Horra bada, aldi berrian, Iraultza Liberalaren dinamikan, Frantziako herritarren Biltzar politikoak frantsesa aldarrikatu zuen hizkuntza bakartzat, eta bestelakoak etsai ideologikotzat kalifikatu zituen. Konstituzio berrian
|
hizkuntza
ofizial nagusi bakarra ageri zen. Estatu nazio berriaren mitologia eta sineskerian hizkuntzen arazoa politizatzen hasi ziren, beste hizkuntzetako hiztunak alboratuz.
|
|
2015
|
|
|
Ekitaldian B. Etxepareren idatziak eskainiko dira polonieraz (50 milioi hiztun), hebreeraz (Bibliako hizkuntza nagusia eta gaurko Israeleko
|
hizkuntza
ofizial nagusia, 5 milioi hiztun), finlandieraz (euskararen antzeko tipologia eranskarikoa, 5 milioi hiztun), nederlanderaz (Holandako eta Belgikakoa, 23 milioi hiztun), georgieraz (Kaukasoko hizkuntza mintzatuena eta V. mendetik literatura idatzi ugaria daukana, tipologian euskararen egitura eranskari berekoa, 4,5 milioi hiztun) eta errusieraz (eslaviar hizkuntzarik mintzatuena, 278 milioi hiztu... Era berean, Frantziako Biblioteka Nazionalean gorderik dagoen B. Etxepareren faksimilea eta euskarazko gaurko grafiara ekarririko testuak ere jaso dira.
|
|
2017
|
|
|
Zazpi etxe Frantzian ia aldi berean euskaraz, galegoz, katalanez eta gaztelaniaz argitaratu zuen Atxagak. Rivasek A desaparición da neve poema bilduma atera zuen Espainiako Estatuko lau
|
hizkuntza
ofizial nagusietan. Eta gaur, gosaltzeko ordura arte behintzat, inork ez du inoiz horri buruzko ezer nabarmendu.
|
|
2018
|
|
|
Suitzaren eta Frantziaren arteko mugak 572 kilometro ditu, Geneva eta Bale hiri handiak daude Frantziarekin muga mugan eta, oroz gainetik, hizkuntza bera mintzo dute Frantzian eta Suitzako zati horretan. Euskal Herrian lan egiteko, herria kontrolpean daukaten Frantziaren edo Espainiaren hizkuntza ofiziala (edo
|
hizkuntza
ofizial nagusia) jakin behar dira. Ikusirik zein gutxik dakien euskara Lapurdin, eta zein gutxik frantsesa Gipuzkoan, nola nahi da bultzatu langileen joan etorri naturala?
|