|
2001
|
|
|
Egoera honek, bistan da, badu ikuskizunik euskara sekula
|
hizkuntza
ofiziala ez izatearekin, 1936 epe laburrean, noski, izan ezik, orduan Eusko Jaur  laritzak bestela erabaki zuenez gero. Garbi dago, epearen moztasunaz gainera, orduko egoera larria ez zela aproposena zinetako ofizialkidetasuna egiazki finkatzeko, Bilboko sendagintzako fakultatearekin gertatu zen bezalaxe2.
|
|
2004
|
|
|
1 Gaztelania edo hala denean autonomia erkidegoko berezko
|
hizkuntza
ofiziala ez dakien pertsonari itaunketa egin behar bazaio, edo pertsona horrek adierazpenen bat egin behar badu, edo ebazpenen bat berari jakinarazi behar bazaio, orduan auzitegiak, probidentzia bidez, hizkuntza hori dakiten gizabanakoetatik edozein izenda dezake interpretatzaile gisa, horri itzulpen zehatza egingo duelako zin egitea edo hitzematea eskatuz.
|
|
|
1 Agiria idatzi bada gaztelania edo, hala denean, autonomia erkidego batenkuntza batez, orduan, agiri horrekin ba berezko
|
hizkuntza
ofiziala ez den hiztera, itzulpena aurkeztuko da.
|
|
|
(109) < < Euskal Herriko
|
hizkuntza
ofiziala ez izateaz gainera, euskerak bestelako problema asko ere zeuzkan bere barruan: dialektotan banaturik egotea, literatur eredu batuaren premia, or tografi araurik eza, hitz berrien arazoa, Frantzia eta Espainiako erakunde politikoen aurrean ha besa lortu beharra etab. Guzti horretarako, XIX mendeko euskaltzaleek ongi zekusatenez, beha rrezkoa zen Euskeraren Akademia sortzea.
|
|
2008
|
|
|
Amorrorturen (2002) arabera horren arrazoi nagusiak hauek izan dira: batetik
|
hizkuntza
ofiziala ez izatea, eta bestetik hezkuntza sistematik kanpo, komunikabideetatik kanpo, eta industri guneetatik kanpo egotea. Gainera hainbat euskalki diferente izateak ez zuen laguntzen euskara idatziaren zabalkuntzan.
|
|
|
405 Galesen, adibidez, XIX X X artean bertako
|
hizkuntza
ofiziala ez bazen ere jada XVI. mendetik eredu idatzi bateratua zuten.
|
|
2009
|
|
|
Azkenik, hizkuntza bat ofizial deklaratzearen azken ondorio gisa zentzuzkoa dirudi ondorioztatzea —Kataluniako Consell Consultiuk 35/ 1982 Txostenean egin zuen moduan— ezin dela Administrazioak darabilen
|
hizkuntza
ofiziala ez jakitea alegatu, hark, dagokion betebehar konstituzionala betez, ikastetxeetan hizkuntza ofizialaren edo ofizialen irakaskuntza eraginkortasunez bermatzen duenean. Gaztelaniari dagokionez, jakina, ondorio hori ziurtatuta dago, irakaskuntzak —Espainia osoan betebehar gisa orokortu zenetik— Estatu guztiko hizkuntza ofiziala ikastea bermatu baitu.
|
|
2010
|
|
|
Esana dago gorago, elebitasun funtzional orekatuaren desideratum helburutik urrun dagoela egungo gazteria: bi
|
hizkuntza
ofizialak ez ditu gazte askok, legeak hori agindu arren, benetan erabiltzeko adina menderatzen. Legearen pausoz pausoko aplikazio gradualaren izaerak esplika dezake, partez, gabezia hori.
|
|
2011
|
|
|
Aitzineko belaunaldiek bezala oraingoek ikastolen eredua sostengatu, zabaldu eta indartuko dutela ziurtatu zuen. Euskara
|
hizkuntza
ofiziala ez deino eta aldeko legerik ez duen artean hizkuntza eskubideen aldeko mobilizazioa beharrezkoa izanen dela azaldu zuen.Manifestazioan entzundako leloa izan zen «Aski ele, hitza bete», eta, preseski, hartutako engaiamenduak betetzeko eskatu zion Frantziako Hezkuntzari. «Zertarako hainbeste ele, zertarako lurralde hizkuntzak Frantziako Konstituzioan agerrarazi, ondotik ezinbestekoak ditugun garapen baldintza minimoak segurtatzen ez badizkigute?», galdetu zuen.
|
|
|
Gauzen balioa ez baitatza nahitaez utilitarismoaren parametro zurrunetan soilik. Merkantilismoaren logikak badakigu zer nolako atarramentua opa dien estatu
|
hizkuntza
ofizialak ez direnei. Unescok berak ondo asko adierazia duen legez, kultur aniztasuna sortzen duten merkantziak, identitatearen, balioen eta zentzuen eramaile diren eurrian, ezin dira kontsideratu beste edozein merkantziaren ezpaleko kontsumo gai?
|
|
2013
|
|
|
Vicent Partal, Vilawebeko zuzendaria ere, gaztelaniaren ofizialtasunaren aurka azaldu da eta berak ere,
|
hizkuntza
ofizialik ez izatea proposatu du eta erakunde bakoitzak bere errealitate soziolinguistikora egokitutako legeria garatzea proposatu du. Esate baterako, amazigh etorkinen proportzio handia dagoen udalerri batean hizkuntza honi ere ofizialtasun maila bat emanez.
|
|
2015
|
|
|
Ez dugu inolako erabakitze ahalmenik nazio aktore gisa. Gure
|
hizkuntza
ofiziala ez den tokian, gure identitatea sistematikoki zapaltzen duen administrazioan, onartzen ez gaituen Europan, euskal kulturaren eraketa ezinezkoa da. Euskal eta europar identitateak ez dira bateragarriak.
|
|
2016
|
|
|
Kanpotik iritsitako hizkuntzek hemen orain arte hitz egiten zirenei kalte egiteko beldurra? Ala bertako
|
hizkuntza
ofizialak ez jakiteagatik jendea ez dela integratuko.... Zeintzuk dira beldur horiek?
|
|
2019
|
|
|
NBEk, artean Espainia frankista aitortzen ez zuenak, 1948ko abenduan onartu zuen Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala. Akordioak, halaber, adierazpena
|
hizkuntza
ofizialetan ez ezik, ahalik eta hizkuntza gehienetan ere zabaltzea agindu zuen. Erabaki horretaz baliatuta, EAJ PNVk, batez ere J. Galíndez eta F. J. Landábururen bidez, NBEren idazkaritzari eskatu zion euskarazko bertsioa emateko.475 EAJ PNVk bere aldetik
|
|
2021
|
|
|
Azkenik, Kalmukia ondoan dagoen Astrakhan eskualdeari buruz hitz batzuk esango ditugu. Nahiz eta
|
hizkuntza
ofizialik ez izan, eremu oso anitza da, eta aipagarriak dira bertako hiru hizkuntza, hots, alabugateko tatarera (Kalmukian ere presente dagoena), jurteko tatarera eta karagaxera. Hiruek nogaierarekin antz handia dute baina, neurri batean edo
|
|
|
Herrialde Baltikoetako hiru
|
hizkuntza
ofizialek ez dute jatorri bera: lituaniera eta letoniera indoeuropar familiakoak dira, adar baltikokoak2;
|
|
|
Bikain egin gabe, moldatzen da ingelesez, eta espainieraz gain, badaki galizieraz, portugesez, katalanez eta frantsesez. Baina elebidun ote den ezetz erantzutekotan da; izan ere,
|
hizkuntza
ofizialik ez daukan herrialde honetan, ingelesa berezkotzat jotzen da: zein hizkuntza dakizkizun galdetzean, ez da ingelesa aipatzen, horrez gain dakizkizunak baizik.
|
|
|
Tuteratik Pirinioetaraino. «Euskara
|
hizkuntza
ofiziala ez den tokietan ibili gara, eta pozik gaude horrekin. Elkarrizketatuak lortzea, dena euskaraz egitea lortu dugu.
|
|
2022
|
|
|
Hélène Charritton Non eta nola mintzo den euskaraz,
|
hizkuntza
ofiziala ez den espazio batetan. Diglosiaren kontu:
|
|
|
Lurraldeko zortzi ikastolen artean txikiena baita Argantzongoa, eta, gainera, Trebiñun dago. «Araba ez ofizialean dago, euskara
|
hizkuntza
ofiziala ez den leku batean, eta, beraz, garrantzia dauka guretzat», nabarmendu du Gonzalezek. Horregatik erabaki zuten aurtengo aldia lurraldeko zortzi ikastolek batera antolatzea, euskararen erabilpenean beste urrats bat egiteko eremu horretan.
|
|
|
1940 Zirkularra, funtzionarioek erabili behar duten hizkuntzaren gainekoa: «Lanean ari direla Estatuaren
|
hizkuntza
ofiziala ez besteren bat hitz egiten duten funtzionarioak ipso facto kargugabetuko dira, errekurtso aukerarik gabe».
|
|
|
Ekimeneko kideak testigantzak jasotzen ari da. Azkenekoa, herrira iritsi zenean bi
|
hizkuntza
ofizialak ez zekizkien pertsona batena da. Gaztelania ″hemen bizitzeko ikastea beharrezkotzat″ jo zuen eta ″arazorik gabe″ ikasi zuen, ″klasean, jendearekin hizketan, telebista ikusi, eta abar″ Alaba A ereduan matrikulatu nahi zuen ″nik euskara ez nekienez, pentsatu nuen niola etxeko lanekin lagundu.
|
|
|
Ekimen hau ez dator Azkue eleberrigilearengandik baizik eta hizkuntzalariarengandik; izan ere, gertalekukoek gaztelania ezagutzen dutenez, kontakizunean bertan euskaratzen du, hartzailea jakinaren gainean jartzeko zein den berba egokiena euskaraz baliatzeko. Estandarizatuta ez dagoen euskararen bidez egikaritzen duenez kontakizuna, estandarizatuta dagoen gaztelaniaren bitartez zehazten ditu ezohiko diren erabilerak, istorioak garatzen diren tokietan hizkuntza ofiziala zenera joz, euskaldun ororen
|
hizkuntza
ofiziala ez izan arren. Ardi galduan oso gutxitan eskaintzen zaio latinari eginkizun hau.
|