|
2003
|
|
|
Ezker Abertzaleko kide askok Udako Euskal Unibertsitatea buruan izan arren eta Euskal Unibertsitatearen proiektua finkatzeko oinarriak zehaztea UEUri zegokiola pentsatu arren, eta UEUk bere jarduerarekin aldarrikapen horren erreferentzia izan behar zuela pentsatzen bazuten ere, ez zen islatu, zuzenean, UEUren agirietan esandakoa. Esate baterako, 1976ko urte amaieran KASek plazaratutako euskararen inguruko agirian, nahiz eta helburua «Euskal Herriaren Berreuskalduntzea (izan), honetarako Euskal Herri osoan
|
Hizkuntza
Nazional bakarra euskara ezarriz», ele bitasunaren aldeko deia egin zen, «Euskarari lehentasunezko sarbide progresiboa emanen dion politika baten» oinarri moduan30 Horretarako «Erdarekin batera euskararen ofizialkidetasuna legez Euskal Herri osoan» planteatzen zuten. Irakaskuntzari zegokionez, ondoko puntuak zehaztu zituzten:
|
|
2004
|
|
|
Segurolak erdaldun amorratuen laineza aipatu digu Mitxelenaren esanak nola erabiliak izan diren azaltzeko. Alabaina, ez da euskaltzale finik falta herri honen jatorrizko
|
hizkuntza
nazionala bakarra dela ukatu, eta ukatzen ez bada, gutxien gutxienez, zalantzaren susmoak ereiteko langintza hitsean. Erruz dira halakoak, baina ale batzuk aukeratu ditugu erakusgarri honetarako.
|
|
2006
|
|
|
Frantsesa eta hizkuntza gutxituen arteko harreman desorekatua ez konpontzeaz gain, hizkuntza horien erabilera mugatuz, hizkuntza gutxituen araberako jarrera eta irudi ezkorrak garatu ditu, nazioaren batasunaren eta beharrezkoa zen alfabetizazioren izenean. Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du
|
hizkuntza
nazional bakar bat derrigortuz. Bere eraginkortasuna are eta handiagoa zen zilegitasuna lortzen baitzuen legea erabili gabe.
|
|
|
Frantsesa eta hizkuntza gutxituen arteko harreman desorekatua ez konpontzeaz gain, hizkuntza horien erabilera mugatuz, hizkuntza gutxituen araberako jarrera eta irudi ezkorrak garatu ditu, nazioaren batasunaren eta beharrezkoa zen alfabetizazioren izenean. Patois izendapenak eta horrek daukan karga ezbalorizatzaileak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du
|
hizkuntza
nazional bakar bat derrigortuz. Bere eraginkortasuna are eta handiagoa zen zilegitasuna lortzen baitzuen legea erabili gabe.
|
|
2007
|
|
|
pluralismoa eta diferentzia, bere buruari razionala deritzon pentsamendu horrentzat, negatiboak dira a priori, nahaspila, «tour de Babel», «confusion des langues»921 Grégoire en berba politikoetan esanda: federalismo linguistikoa, federalismo politikoa bezain kondenagarria da (eta federalismo politikoa kondenagarria zela, «ebidentea» zen Terrorean!) 922 Beraz, kuestioan dagoen gauza bakarra da ea zein den
|
hizkuntza
nazional bakarra izateko gaiena.
|
|
2008
|
|
|
Euzko Deya, Euzko eta Eguna. Guttiegi, teorian
|
hizkuntza
nazional bakarrari eman dion garrantziarekin alderatzen bada. Ez, maixua?
|
|
|
Patois izendapenak, eta horrek daukan karga gutxiesgarriak, frantsesaren nagusitasuna areagotu du
|
hizkuntza
nazional bakar bat derrigortuz. Bere eraginkortasuna are eta handiagoa zen zilegitasuna lortzen baitzuen legea erabili gabe.
|
|
2010
|
|
|
EUSKNELA H TAULAKO OSAGARRIRIK GARRANTZIZKOENEN IRUDIA (bariantza azaldua %29, 3) euskarari buruzko eztabaidan gaur egun bizi dugun politizazioak Frantziak iparraldean eta espainiak hegoaldean aplikatu izan duten estatu nazionalismoaren marka dute oraindik ere. Frantsesa edo gaztelera ezarri nahi izana euskotarren
|
hizkuntza
nazional bakartzat, euskaldunei beren jatorrizko hizkuntza erabiltzeko hamaika eragozpen ezarriz historikoki. erabaki politikoak eta beren kontrako ekimenak ere politikoak direnez, arazo politikoa gertatu da geroztik euskararena. eta hizkuntzaren aukeran berdintasun politikorik ziurtatzen ez den bitartean, hala izaten jarraituko duela dirudi. horren adierazle da prentsari dagokion ikerketa hau. g... eskola, Euskalerria, familia eta lana dituzte gairik aipatuenak. beste hizkuntzak ohi duten bezala, euskarak ere, herri izaera edo identitatearekin lotura estua du. baina honez gain euskara, kultur ondarea da gazte hauentzat, etxekoen bidez edo eskolaren bidez jasotzen dutena. bada, euskara ikasteak lana izateko aukera hobea eskainiko diola uste duenik ere; trukeordaineko jarrerari lotuago dago hizpide mota hau, aipatu tesi lanean (1996) agertu zitzaigunez. prentsan nagusitzen den euskarari buruzko hizpideak, politizatuegia jarraitzen du, eta hizpide horren ondorioz herrikideon gizarte erantzukizuna estaltzeko arriskua legoke, euskararen auzia politikoa dela uste izatea eta beraz, politikoei dagokiela berarekiko erantzukizuna edo erabaki hartzea. baina, jakina gurea bezalako gizarte eleanitzetan, ahulena den hizkuntzaren biziraupena ziurtatuko bada, hiztunen erantzukizunak izango du zer esana.
|
|
|
Espainiako legedia anbiguoagoa da, eztabaida konstituzionaletik" nazionalitateen" aipamena bezalako hitz eta xehetasun txikiak geratu zirelako eta autonomiek bestelako irakurketak egin dituztelako. Frantziak, barruko beste hizkuntzei ofizialtasuna ukatuz duen jarrera aho batekoa da, frantsesa da
|
hizkuntza
nazional bakarra.
|
|
2011
|
|
|
estatu hizkuntza bakarra inposatzea eta besteak larrutzea aurrerakoia izatea omen: . M. Ereñok Estatuen hizkuntza politikaz ez du halako susmo txarrik (historiaren filosofia marxista etapistaren barruan Estatuaren bategintza eta
|
hizkuntza
nazional bakarraren inposizioa progresistatzat jo ohi zen munduaren batasun definitiboranzko martxan), eta konkretukiago Iraultzaren zentralismo linguistikoak justifikazio osoa merezi du?. Joxe Azurmendi, Humboldt:
|
|
|
Noski, Fishmanek dioenez, oso litekeena da maila honetan ere hizkuntza txikiaren hainbat hiztun konforme ez egotea: edo hizkuntza hori ez delako lurraldearen hizkuntza ofizial bakarra eta
|
hizkuntza
nazional bakarra; edo hizkuntza txikiaren komunitatean oraindik ere hizkuntza handiaren presioa handia delako.
|
|
2012
|
|
|
Espainolak, gaztelaniak? izan behar du
|
hizkuntza
nazional bakarra: «En esta cuestion de lalengua nacional hay que ser inflexibles(...).
|
|
2014
|
|
|
–S, il est un lieu commun français, c, est bien celui du «génie de la langue française»? 1983 Du Bellayren Défense et illustration de la langue française (1549), manifestu nazional (ista) burgoi bat zen jada. Nola tradizio guztian nazioa eta hizkuntza identifikatu izan den, eta Frantziak
|
hizkuntza
nazional bakarra ez zuen, egin duena da inposatu hizkuntza bat bakarra eta bestelako hizkuntzak oro ilunperatu. Hala ze orain Frantziak dauka, son clair et pur langage, et la langue sera toujours la plus infaillible formule d, une nation?, irakurtzen diogu Balzaci1984, beste hamaikari legez, Ernazimentuaz gero guztian sineste hori Frantzian ez baita inola ere Alemanian baino batere gutxiago izan, bai askoz gehiago?
|
|
2019
|
|
|
Entzuleen arteko agintari politikoak asetzeko asmoarekin, M. Barrès bezalako eskuindar protofaxistaren" hizkuntza nazionala" ren aldeko aipua erabili nahi izan zuen euskararen alde, Bizkaiko frankistentzat
|
hizkuntza
nazional bakarra gaztelania ez balitz bezala. Bestalde, bi mundu gerren ondoko" Mitteleuropa" zinez multikulturalean gertatutako aldaketa politiko linguistikoak Espainia frankistarako eredutzat jartzea, F. Krutwigen errealitatearekiko itsukeriaren froga baino ez zen (cf.
|
|
2021
|
|
|
Kuantitatiboki gehiengoa izan arren, ekialdekoak, bengalarrak, gutxietsita sentitzen ziren ekonomikoki eta sozialki. Gainera, haien hizkuntza, bengalera, zokoratua zegoen, mendebaldeak erabaki zuelako
|
hizkuntza
nazional bakarra urdua izatea.
|
|
|
Aitzitik, Frantziako 1789ko Iraultzak eta, batik bat, Gregoire abadearen Dialektoak suntsitzeko eta frantses hizkuntzaren erabilera unibertsalizatzeko behar eta baliabideei buruzko txostena idatziak2 (1794) euskararen irakaskuntzaren kasik erabateko desagerpena suposatu dute, zeren sortu berria den Errepublikak frantsesa inposatu nahi baitu Hexagono osoan (Urrutikoetxea 2018). Monarkiari, tradizioari eta obskurantismoari lotzen den Elizaren aurka borrokatzeko bere nahian," eskualde hizkuntzak" debekatzen ditu, eta
|
hizkuntza
nazional bakarra ezartzen du, frantsesa, alegia. Haren bidez, arrazionaltasunaren, modernitatearen eta unibertsaltasunaren baliokide den Ilustrazioaren idealak hedatu nahi ditu.
|
|
2022
|
|
|
Latinaren aurka egin zuen, baina geroztik" eskualdeetako hizkuntzen" zokoratzeko baliatu du, eta oraino ere baliatzen, Frantziako Estatuak. XVII. mendean Louis XIV handiak diruz elikatu zituen frantses batua egin zuten idazle nagusiak, eta horrela Parisko dialektoa
|
hizkuntza
nazional bakarra bilakatu zen, gainerako hamazazpiak ezabatuz eta frantsesaz besteko guztiak" patois" bezala baztertuz.
|