|
2002
|
|
|
Benetan aurrera egiten duen hizkuntza gutxitu baten kasuan, sortu berriak diren elkarte, enpresa edota harreman mota berri guztietan hizkuntza gutxituak leku jakina eta agerikoa izan luke; hau da, leku gehiena berari eskainita edo, gutxienez, hizkuntza nagusiaren parean, elebitasuna ezarrita. Horren ezean, gune berri horietan
|
hizkuntza
nagusiak hizkuntza gutxitua zeharo baztertuko du, eta hori ez da hizkuntza gutxitua normaltzea, diglosia egoeran sakontzea baino. Hizkuntza normalkuntzaren benetako martxa ezagutzeko hauxe proposatuko nuke:
|
|
2009
|
|
|
Gure arteko euskaltzale batzuek azaldu duten iritziaren aurka, Txillardegik besterik uste zuen orduko hartan behintzat: elkarrekin ukipenean dauden bi hizkuntzetako bat hizkuntza minorizatua baldin bada, eta hizkuntza minorizatu horrek bere hiztun nagusiak —elebakarrak edota bere mundu kognitiboaren eta emozionalaren
|
hizkuntza
nagusia hizkuntza minorizatua dutenak— galdu baldin baditu, hizkuntza horrek hondameneko bidea hartuko duela iritzi zion. Hiztun elebakarrak direla, hizkuntza menderatuan besterik mintzo ez diren elebakarrak alegia, horrelako baldintza soziolinguistikoetan egoera markatzen dutenak.
|
|
2010
|
|
|
Ikasleen hizkuntza
|
hizkuntza
nagusia hizkuntza gutxitua hizkuntza gutxitua
|
|
2011
|
|
|
Hau da, kultura nagusiek baztertutako hizkuntzak dira gehienetan; hedabideetako sarbidea oztopatu egin zaie sarritan. Alde horretatik, esan beharra dago kultura eta
|
hizkuntza
nagusiek hizkuntza hauetan egindako hedabideen garapena galarazi dutela, eta hedabideen eraginaz baliatu izan direla, hizkuntza ofizialaren edo nazionalaren bidez, lurraldeko kultur eta hizkuntz homogeneizazioa lortzeko? .
|
|
|
Hori bai, eskolaldiaren hasieran gelan etxeko hizkuntza gutxitua erabiltzen uzten zaie haurrei, edo are gehiago, batzuetan irakaskuntzarako hizkuntza ere izan ohi da hizkuntza gutxitua. Baina hizkuntza nagusian trebatzen joan ahala, hizkuntza gutxituari emandako lekua eta tratamendua murriztu egiten dira,
|
hizkuntza
nagusia hizkuntza bakarra bihurtzeraino. Ez dira, beraz, haurrek etxetik dakartzaten hizkuntza gutxituak bultzatzeko pentsatutako programak, inondik ere, baizik eta etxeko hizkuntza gutxitua baztertu eta hizkuntza nagusia bakarrik ikastea bilatzen duten programak dira (Baker, 2006).
|
|
2017
|
|
|
Oinarrizko datu soziolinguistiko batek bereizten ditu bi elebitasun mota hauek: hots, erdal elebidunaren
|
hizkuntza
nagusia hizkuntza hegemonikoa da, eta euskal elebidunaren hizkuntza nagusia hizkuntza minorizatu etnikoa da. Hizkuntzaren estatus errealak hiztunaren gaitasun komunikatiboan daukan eragina aintzat hartzen badugu, erraz jabetuko gara euskal elebidunaren hizkuntzak, erdal elebidunaren kasuan ez bezala, ezin duela euskal hiztuna erabat osatu:
|
|
|
Oinarrizko datu soziolinguistiko batek bereizten ditu bi elebitasun mota hauek: hots, erdal elebidunaren hizkuntza nagusia hizkuntza hegemonikoa da, eta euskal elebidunaren
|
hizkuntza
nagusia hizkuntza minorizatu etnikoa da. Hizkuntzaren estatus errealak hiztunaren gaitasun komunikatiboan daukan eragina aintzat hartzen badugu, erraz jabetuko gara euskal elebidunaren hizkuntzak, erdal elebidunaren kasuan ez bezala, ezin duela euskal hiztuna erabat osatu:
|
|
2021
|
|
|
Amaitze aldera, irakurleak kontuan izan beharreko beste kontu begi bistako bat: ez da berdina deskribapen xehe eta luzeen zeregina XIX. mendearen hasiera irudi ments hartan, eta baliabide horrexen zeregina XXI. mendeko irudi goitikan, zeinetan erdeinuz hartzeko joera baitago
|
hizkuntza
nagusietan hizkuntza bera aberastuz eta finduz hainbeste landu eta jorraturiko teknika, gurean etapa horri itzuri eginda goien gradora igan gaitezkeelako uste ustelean.
|
|
2022
|
|
|
Azkenengo ia bi hamarkadetan asko euskaldundu da feminismoa gure herrian, hainbat emakume* feminista eta euskaldunen xaxatze lanari esker. Hala ere, aniztasunaren kudeaketaz ari garela, praktika feministan elkargunerako
|
hizkuntza
nagusiak hizkuntza hegemonikoak izan dira: gaztelania edo frantsesa.
|