|
2002
|
|
|
Nazioarteko
|
hizkuntza
nagusi bihurtu denak, ingelerak, hizkuntza gutxituak ezagutzera emateko ere balio duela ikusi da behin baino gehiagotan. Bateko hiztegiak, oinarrizko gramatika liburuak… Beste behin ere ingelerak hartu du euskara zabaltzeko ardura; New Yorkeko Hippocrene Books argitaletxeak, Beginner' s bildumaren baitan, «Beginner' s Basque» liburua argitaratu baitu.
|
|
2003
|
|
|
Eta, edozein aldarrikapenen aldeko tentsio puntuari gizarteak luzaroan euts diezaiola ezinezkoa bada ere, euskararen aldeko jarre retansusmatzen den gainbeheran beste zer edo zer ere badago. Izan ere, garai batean gure hizkuntza azkar baino azkarrago berreskuratu eta normaltzea espero genuen bertako
|
hizkuntza
nagusia bihurtzeraino, eta, egun, bat baino gehiago hasi da pentsatzen asmo hori soilik zonalde batJAKiN 130
|
|
2007
|
|
|
Hasiera batean, eztabaida helburuetan kokatze horrek oso oso agerian utzi ditu euskararekiko erdi ezkutuan zeuden zenbait jarrera, besteak beste, orain arte euskararekiko atxikimendu eta konpromiso eskasa erakutsi duten sindikatu eta hedabide batzuena, euskarekiko maila gehiegizkoa ez ezik euskara ikas/ irakaskuntzaren
|
hizkuntza
nagusia bihurtzeak gaztelania bazterrean uzten duela nabarmendu dutenean. Ez dituzte, ostera, gaztelaniarekiko ez eta ingelesarekiko xedeak auzitan jarri.
|
|
2008
|
|
|
Hiri horietan guztietan euskarari tokia egiteko eskatzen zuen. Eta Donostiaren kasuan, tokia egin ez ezik
|
hizkuntza
nagusi bihur zedila («izan adi et, seko andere»).
|
|
2009
|
|
|
Era guztietako maileguak ugaritu dira. Ez euskal komunitatean txertatu direlako, baizik eta, erdara eguneroko
|
hizkuntza
nagusi bihurtu duen hiztun komunitatea euskara ahaztuz doalako. Lekuko batek ere ez digu esan suegre, tio, abuelo... formak ohikoak zirenik bere etxean.
|
|
|
Oyarzabalek ETBn egindako elkarrizketan esan duenez, Alderdi Popularrean arrazoizkoa iruditzen zaigu Euskal Herria terminoa erabiltzea, betiere hizkuntza esparru bati edo errealitate kultural bati aipamena egiteko bada.Buruzagi popularraren aburuz, aurreko gobernuek doktrinamendu politikoa egiteko erabili zituzten ikastetxeak eta oraingo Jaurlaritzak eskolak despolitizatu nahi ditu.Euskara babestearen alde agertu da, baina inposaketa saihestuz. Orain arte izan diren dekretuak inposizioarenak izan direla adierazi du, euskara hezkuntza sistemaren
|
hizkuntza
nagusi bihurtzen zuelako eta gaztelera eskoletatik ezabatzen zuelako.
|
|
2018
|
|
|
Oraintxe dugu une historiko egokia euskararentzat dinamika berri bat sortarazteko. Azken helburua euskararekin gaur egun dauden inertziak aldatzea eta iraultzea litzateke, Euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekartzea litzateke, euskara gizartearen bigarren hizkuntza izatetik gizartearen
|
hizkuntza
nagusi bihurtzeko dinamika berria abian jartzea proposatu nahi dizut.
|
|
|
Euskaltzaindia, aurki, 2018an, mendeurrena betetzear da. Euskararen aro berriari hastapena Euskaltzaindiak antolatuko lukeen Mendeurreneko Batzar Nagusiak emango lioke, oraingo honetan, Status Plangintza egiteko, alegia, ondorengo 25 urteko ziklo luzean jarraitu beharreko gizarte dinamikak zehazteko eta nondik norakoak finkatzeko eta erabakitzeko, beti ere, euskara gizarteko
|
hizkuntza
nagusi bihurtzeko jomugarekin. Euskaltzaindiaren Mendeurreneko Batzar Nagusi horretan erabakitzen den bide orria guztiz akademikoa litzateke, guztiz teknikoa, 1968ko Batzar Nagusia Euskararen Batasunarena izan bazen, oraingo hau Euskararen Erabilerarena izango litzateke.
|
|
2020
|
|
|
Interneten euskaraz irakurtzen jarraitu dudan arren, ez nuen aspaldian euskarazko paperik esku artean eduki, ez inorekin hitz egiteko aukerarik izan, baina neure bakarrizketako hizkuntza izan da beti, eta hala da oraindik ere. Bitxia izan arren, azken urteetan giza kontaktuak asko murriztu zaizkidanez, paradoxaz nire bizitzako
|
hizkuntza
nagusi bihurtu zait berriz, inguruan entzuten dudan alemanaren gainetik.
|
|
2021
|
|
|
Gaztelaniaz lehen ale batzuk 1840ko hamarraldian azalduko dira, hurrengo hamarraldian hasiko dira ugaritzen Iparragirreri buruzko testuekin, eta 1870eko hamarraldiaren bigarren erditik aurrera, hain justu Hegoaldean foruen galeraren aurkako erreakzioa gertatzen den inflexio puntuarekin, zikloaren gailurrarekin bat etorriz, gaiaren tratamendurako
|
hizkuntza
nagusi bihurtuko da. Euskarazko eskaintza ere orduan abiatuko da.
|
|
|
Halaber, euskarazko kazetaritzaren eskutik eman zen kontsolidazio hau neurri handi batean. Aurreko zikloan ikusi denez, frantsesez ziharduten bertsolaritzari buruzko lehen testuak, 1850eko hamarralditik aurrera gaztelania sartzen hasten zen,
|
hizkuntza
nagusi bihurtzeraino, eta 1880ko hamarraldian ageri zen euskara, datu orokorretan kasik frantsesaren pareraino iristeko: gaztelaniaz %64, frantsesez %18 eta euskaraz %17 Ziklo berrian euskarazko kazetaritzak bizi izandako loraldiaren eraginez185, gaztelaniazkoen pareraino iristen dira euskarazkoak, eta baita, gutxigatik, gainditu ere.
|
|
2022
|
|
|
Aipatzekoa da, bestalde, B&B Batzordeak bere lanekin jarraitzen zuen bitartean, Jean Jacques Bertranden gobernuak Quebeceko Frantsesaren Egoerari eta Hizkuntza Eskubideei buruzko Ikerketa Batzordea sortu zuela (Gendron Batzordea,). Batzordearen lanei esker, Quebeceko Gobernuak benetako politika linguistiko bat prestatu eta frantsesa hezkuntzaren, kulturaren, gizartearen, ekonomiaren eta komunikazioaren arloetan
|
hizkuntza
nagusi bihurtzeko neurriak hartu ahal izan zituen gerora.
|
|
2023
|
|
|
Hala ere, patioan bezala, esaldiak eta esamoldeak gaztelaniaz entzutea joera orokorra izan da. Elkarrizketak helduekin izaten zirenean (gehienetan solaskideak senideak izango ziren), aldiz, gaztelaniak garrantzi handiagoa hartzen zuen eta
|
hizkuntza
nagusi bihurtzen zen interakzio askotan.
|