|
2000
|
|
|
Baina esandakoa atzerapen nabarmenarekin Estatu espainiarraren kasuan mendebaldeko Europako Estatu Nazioen eraikitze prozesuen ezaugarri orokorra da. Zein dira Estatu espainiarreko hezkuntza sistemako curriculumaren ezaugarriak curriculum nazional bereziaz hitz egin ahal izateko, hots, curriculum nazional espainiarraz hitz egin ahal izateko270 Lehenik eta behin hizkuntzaz hitz egin behar da; oinarrizko mailan sei ataletatik hiru
|
hizkuntzarekin
lotuta dauden gaiak zehazten dituzte: irakurketa, idazketa eta gramatika.
|
|
2003
|
|
|
Hirurogeita hamarreko" garai politiko berriak hizkuntza politika berria zekarren derrigorrez. Gatazkaren alde garrantzizko bat
|
hizkuntzarekin
lotuta baitzegoen Euskal Herrian; hizkuntza politika berria âelebitasunaâ deitzen da33". Deitu bai, baina deitu besterik ez.
|
|
2005
|
|
|
Produktu bat lehenengoz zein hizkuntzatan ezagutzen den, eragin handia duela onartzendute ikasleek. Lehenengo hizkuntzan ezagutzen den produktua, oroimen onarekin gorde ohi dute;" galera" —hautematekotan— produktu bera bigarren hizkuntzan entzunondo ren gertatzen da, eta bigarren
|
hizkuntzari
lotuta egon ohi da (kontuan hartu gabe zein hizkuntza den kaltetua; bigarrena izate hutsagatik baizik):
|
|
|
Nafarroan gaizki eta Iparraldean oso gaizki. Hemen ere politika
|
hizkuntzari
lotua dago, munduko bazter guztietan bezala. Gure probintziotan euskarak Gobernuaren laguntza du.
|
|
2007
|
|
|
Piaget-i kritikoki jarraiki1386, Vygotsky k pentsamenduaren eta hizkuntzaren arteko loturaren baialaezko planteamendu estatiko hori prozesuen azterketarekin ekiditen du. Pentsamendua, ez nahitaez
|
hizkuntzari
lotua dago, eta ez beti harengandik aske. Hizkuntza, pentsamendua ez dira errealitate egonekoak, bilakaerakoak baino:
|
|
|
gure hizkuntz politika kudeatzeko erak ezberdinak izan daitezke, bai, baina zaila da euskararen normalizazioaren zentzua kolokan jartzea, hain zuzen erabat normala delako batek bere hizkuntzan bizi nahi izatea eta bigarren mailako bezala tratatua izan nahi ez izatea. Ez dugu ahaztu behar, baina, euskalduntze bidean jarri nahi dugun beste hori ez dela hutsetik hasten —berau bere jatorrizko
|
hizkuntzarekiko
lotua dago jada—, eta, horrenbestez, bere eskubide pertsonalak kontuan hartu dira ere euskararen inguruko eskubideak aldarrikatzerakoan. Horregatik, bada, euskararen normalizazio prozesua, neurri handi batean, belaunaldi mailako prozesu gisa ulertu behar da, non euskararen aldeko" presioa" —diskriminazio positiboa— eta" erakarpena" —lotura afektiboa— elkarrekin uztartu diren.
|
|
2009
|
|
|
printzipio hori inplizituki sartuta ote dagoen. Erantzunak baiezkoa dirudi, izan ere oso urruti joan gabe, tipifikatzeko borondate itxirik ez dagoela ikus baitaiteke Konstituzioko 14 artikuluan beste baldintza edo zirkunstantzia pertsonal edo sozialak aipatzen direnean, zeintzuk logikoki
|
hizkuntzari
lotuta egon daitezkeen Konstituzioko 10.2 artikuluaren eragin zuzena dela-eta. Aipatu artikuluak, jakina denez, funtsezko eskubideei buruzko arauak alor horretan eman diren eta Espainiak berretsi dituen nazioarteko akordioen arabera interpretatuko direla dio.
|
|
|
Bai, gizaki modernoak, baina Neanderthalgoak Foxp2 gene bera omen daukate, txinpantzeak ez bezala. Gene hori mintzamenarekin eta
|
hizkuntzarekin
lotuta dago. Paaboren ustez, ez dago arrazoirik Neanderthalgo gizakiak guk bezala hitz egiteko gaitasunik ez zuela pentsatzeko.
|
|
|
Mugimendu kultural hori nagusitu baino pixka bat geroago, erromantizismoaren bikaintasun neurriduna tokian tokiko folklorea aztertzen eta kodetzen hasi zen,
|
hizkuntzari
lotuta zeuden praktika musikalei halako duintasun bat eman nahirik. Musika bandak, abesbatzak eta orkestrak nonahi sortzen hasi ziren.
|
|
|
Erlatibismo linguistikoaren ikuspegitik, Descartesek idatzitako Cogito ergo sum famatuari hizkuntza gehituko litzaioke; horrela, pentsatzen dut, beraz izan banaiz bihurtzen da hizkuntza batez pentsatzen dut, beraz izan banaiz, nire ezaugarri propioekin, ezaugarri horiek oinarriz
|
hizkuntzarekin
lotuta daudela. Nire berezitasuna hizkuntza da, eta hizkuntza horrek gainera talde batekin lotzen nau, nire hizkuntza komunitatearekin, hortik pangermanismoaren indarra.
|
|
2010
|
|
|
c) Maila indibidualean, ikaslearen hizkuntza ezaugarrietan, bere euskarazko erraztasun erlatiboa da jolaslekuko erabilerari ongien egokitzen zaiona. Erraztasun erlatiboa, bestalde, lehen
|
hizkuntzari
lotua dago aski neurri handian. Ikaslearen idatzizko gaitasuna, berriz, bere eskola errendimenduari eta gela barruan euskara erabiltzeko ohiturari lotua dago.
|
|
|
Hizkuntza plangintzek hizkuntzaren estatusa aldatzea lortu nahi dutenean, berez, gizarte arau horiek aldatu nahi dituzte, eta horretarako ezinbestekoa da jarreretan eragitea. Euskara baserritarren, umeen eta txakurren hizkuntzatzat hartzen bada gizarte batean eta hizkuntza hori erabilera formaletara hedatu nahi bada,
|
hizkuntzari
lotuta dauden jarrera eta irudikapen horiek aldatu behar dira.
|
|
|
gizakia eta hizkuntza, antropologia eta linguistika, sakonki lotuta daudela esaten dugun unetik, bada, posible bakarrik ez baizik eta behar beharrezkoa da ere hizkuntzaren inguruko hausnarketa psikologiko eta psikopedagogiko sakona burutzea. Azken batean, giza portaera eta giza
|
hizkuntza
loturik daude, eta, horrexegatik, nahitaez aitortu behar zaio dimentsio psikologikoa hizkuntzari berari eta berorren irakaskuntzari. Honela mintzo da Titone:
|
|
|
Araban gehien gehiengoak ez daki euskaraz, eta horregatik ez dira euskaldunak? Ondo geundeke gure arrazaren espiritua
|
hizkuntzari
loturik balego!". 887
|
|
2011
|
|
|
Hartara, hizkuntzari orpoz orpo loturik dagoen estatus kulturala eta soziala auzipean jartzen badiote, botereari darizkion orroak ez dira nolanahikoak izango.
|
Hizkuntzari
loturik dauden inplikazio sozialak eta politikoak, kulturalak eta nazionalak, orduan jartzen dira borborka boterearen buru bihotzetan.
|
|
|
–Nahiz eta bizitza biziki maite gizakiek, are bizikiago maite dute bizitza modu duinean bizitzea ahalbideratzen duen hura?. Zure hizkuntza ukatzen badizute, zure bizitza ukatzen dizute, zure bizitzaren duintasuna zure
|
hizkuntzarekin
lotuta dagoelako. Hizkuntzaren ukapena bizitzaren ukapena izan daiteke.
|
|
|
Desiraren Grafoan nia eta bestearen irudia bereizten ditu Lacan-ek. Ispiluko irudiarekiko harremanak
|
hizkuntzari
lotuak daude. Baina, haurrak ez du amak esandakoa ulertzen; hizkuntzaren bestetasuna edo arroztasuna gauza nabaria da haur txikiarentzat; haurrari esanahiak ezarri egiten zaizkio.
|
|
2012
|
|
|
Baina ez esentzialki. Hots,
|
hizkuntzara
lotuta gaude, bainaaske gara haren barrenean eta han bakarrik izan gaitezke aske. Gizakiak sortu egitenbaitu hizkuntza, hizkera?
|
|
|
Baina ez esentzialki. Hots,
|
hizkuntzara
lotuta gaude, bainaaske gara haren barrenean eta han bakarrik izan gaitezke aske. Gizakiak sortu egitenbaitu hizkuntza, hizkera?
|
|
2013
|
|
|
Osasuna opa diet guztiei. Baina zerbitzuaren kalitatea
|
hizkuntzari
lotua dago, eta erabiltzaileen hizkuntza erregistratu behar da nahitaez. Suitzan esaterako, eleaniztasuna normaltasunez kudeatzen duten herrian (beste estatuen esku sartzerik gabe), hiritarren ama hizkuntza erroldan jasotzen da 1860tik.
|
|
|
Halaber, interesa duten ikasleei eskatzen zaie ikastaroan batez besteko nota zehaztua izan dezaten eta destinoko unibertsitatean ikasten duten irakasgaiak jatorrizko zentrokoekin bateragarriak izan daitezen; bestela, ikasketak ezin izango dira baliozkotu. Beste eskakizun bat
|
hizkuntzarekin
lotuta dago. Oro har, unibertsitateko ikasleek ingeles edo frantses maila izatea eskatzen da, ikastaroa behar bezala aprobetxatu ahal izateko.
|
|
2014
|
|
|
Aisialdiari buruz ikertuz gero,
|
hizkuntzarekin
lotuak dauden bi astialdi mota aukeratu dira. Ikasleek praktikara eraman dezaketen hutsarteen artean, filmak ikustea edota irakurtzea hautatu dira.
|
|
|
Aisialdiari dagokionez, emaitzetan banaturik aztertu diren bi esparru hausnartuko dira. Alde batetik, ikastetxe barruko aisialdi bezala, eskola bitartekoak eta jolas orduetako denbora aipatuko dira; eta, bestetik,
|
hizkuntzarekin
lotuta dagoen ikastetxez kanpoko aisialdia.
|
|
2015
|
|
|
–Garai politiko berriak, hizkuntza politika berria zekarren derrigorrez. Gatazkaren alde garrantzizko bat
|
hizkuntzarekin
lotuta baitzegoen Euskal Herrian. Hizkuntza politika berria elebitasuna deitzen da.
|
|
|
inskripzioetako
|
hizkuntzarekin
loturik dagoela (inskripzioak K. o. I. eta III. mende bitartekoak
|
|
|
Bainan denak ama euskarari atxikiak ginen. Bai euskarari eta Bai Euskal Herriari, gure
|
hizkuntzari
lotua dago.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, hain uharte txikian,
|
hizkuntzarekin
lotuta dauden ekimenetan parte hartzen duen biztanle kopurua mugatua da. Pertsonen botere mugatu horren ondorioz, ekintza sorta txikia da:
|
|
|
Osasungintzan euskararen erabilera bultzatzeak, normalizazioaz gain, zerbitzuaren kalitatean eragiten du. Izan ere, kalitatea
|
hizkuntzari
lotuta dago.
|
|
|
Osasungintzan euskararen erabilera bultzatzeak, normalizazioaz gain, zerbitzuaren kalitatean eragiten du. Izan ere, kalitatea
|
hizkuntzari
lotuta dago.
|
|
|
Argi eta garbi esan daitekeen gauza bakarra da gaur egungo euskara Akitaniako antzinako inskripzioetako
|
hizkuntzarekin
loturik dagoela (inskripzioak K. o. I. eta III. mende bitartekoak dira).
|
|
2017
|
|
|
—
|
hizkuntzarekin
lotuta dauden arazoak konpontzeko elebakartasunera jo nahi da
|
|
2018
|
|
|
Horiek esanda,
|
hizkuntzari
lotuago dauden beste puntu hauek ere aipatu nahiko genituzke:
|
|
|
Telebistak irudiak behar ditu, eta, beraz, irudiak lortzen baditu badu albistea; aldiz, albistea ezin du eman irudirik ez badu, eta irudiak sortu beharra du ezer kontatu nahi badu, kazetaria bidali aterkipean elurretara, esate baterako, kamera aurrean jarri eta elurra ari duela konta dezan, atzean paisaia elurtua ikusten dugun bitartean. Irratiak berriz hitzak behar ditu, esaldiak, isiltasunak, doinuak, ahotsak, soinuari eta
|
hizkuntzari
lotuta dago beti. Egunkariek eta aldizkariek hizkuntza idatzia behar dute, eta marrazkiak, eta grafikoak, eta argazkiak, eta hizkuntza horien arteko jokoetan, diseinuan, orekan dago bere mezuaren indarra edo ahultasuna.
|
|
2020
|
|
|
Lan honetan aztertu dira marokoar jatorria duten eta Euskal Autonomia Erkidegoan bizi diren 11 gazteren hizkuntzen (lehen hizkuntza (k), euskara eta gaztelania) ezagutza; hizkuntza horien erabilera ohiturak, eskolatuak izan diren hizkuntza ereduak, gazteek eskolan aurkitu dituzten eta
|
hizkuntzei
lotuak dauden elementu oztopatzaileak eta erraztatzaileak, beraien gurasoek egiten duten lehen hizkuntzaren transmisioa, eta azkenik, gazteen pertenentzia sentimendua.
|
|
2021
|
|
|
Lujanbioren iritzian, azken batean
|
hizkuntza
lotuta baitago onarpenarekin (Labaka, 2017). Nabarmena da emakumeen mundu erreferentzialak onarpena izango balu hitzak izango lituzkeela.
|
|
|
Anautek (2012) hioide hezurra ere
|
hizkuntzarekin
lotuta dagoela dio eta aurkitutako horrek neandertala hizkuntzarako anatomikoki prestatuta egon zela erakutsiko lukeela. Baina horren gainean ñabardura hau erakusten du:
|