|
2001
|
|
|
Lehen atomo bonbekin edo zebiltzanean âorain ere badabiltza, baina gauza zaharra delako gutxiago mintzatzen da jendea horretazâ inoiz irakurri nuela uste dut halako zerbait, alegia uranioak (eta oker baldin banabil, barka) bere egitekoa egiteko (uranioa ez, plutonioa dela uste dut) behar zuela tamaina bat izan, gaztelaniaz masa crÃtica deitzen ziotena eta hortik behera ez zuela ezer egiten. Nik esango nuke
|
hizkuntza
kontuan ere badela masa crÃtica horren antzeko zerbait, baina muga hori ezin jar daitekeela, alegia, beste zenbait gauzatan dagoen bezain zehatza, ezta gutxiagorik ere. Baina muga bat badago; esan nahi dut, honenbeste hiztunetatik behera erabiltzen den hizkuntza txikia da eta txikia denez, eta hor dago kontua, besteren premian dagoena, edota hortik gora pasatzen baldin bada, hizkuntza handiagoen artean sartzen da eta ez du horrenbesteko besteren laguntzaren premiarik.
|
|
2002
|
|
|
Hizkuntzazko produkzioak zorizkoak ote dira, kaosaren legeak gobernatuak. Baietz erantzunez gero, azkenean, determinismoa
|
hizkuntza
kontuetan ere haustealekarke. Eta, ondorioz... amildegia, kaosaren itsaso zabala.
|
|
|
Lekutan zegoen orduan Alemania!
|
Hizkuntza
kontuetan ere berdin: bidea joria izan da, baina euskarak babes handiagoa du, eta osasuntsuago da.
|
|
|
Ibon Sarasolak liburu bat idatzi zuen idorgiroan, Euskara batuaren ajeak (Albernadia, 1997) izenekoa, ez dakit irakasleren batek gomendatu dizun inoiz ere, baina hizkuntzen kontu hauek kezkatzen baldin bazaituzte irakurtzeko esango nizuke. Han agerian uzten zuen, adibide bat bestearen gainean jarririk, euskarak duen morrontza gaztelaniarekin, eta nola ari garen Bidasoaz alde honetakook hizkuntza proposamenak egiten gure eguneroko jardueran mugaz haraindiko euskaldunak bigarren mailan utziz, zeren politika kontuetan hainbeste aldiz esaten dugun horrek, alegia, euskaldunak Frantzian eta Espainian bizi direla,
|
hizkuntza
kontuetarako ere balio du, ez dakit nik inoiz ere galdetu diozun hau zure buruari, euskaldunak hemen bizi baitira, baina han ere. Gaztelaniak euskarari ekartzen dion zama salatzen zen Sarasolaren liburuan.
|
|
2004
|
|
|
gizarte modernoen harreman eraketan bizitza pribatuko hizkuntza esparruek nekez erdiets dezakete beregaintasun askirik hizkuntza hegemoniaren logikak bere lege gupidagabeak ezartzen dituenean. Etxe barreneko
|
hizkuntza
kontuak ere, horrelakoetan, familia inguratzen duten jokaera moldeetara makurtu behar. Nahitaez, gainera, euskararen aldeko heroismorik tartean ez badago behinik behin.
|
|
2005
|
|
|
Eboluzioa, gustuko eta ez gustuko ditugun noranzko desberdinetan, gertatzen ari da.
|
Hizkuntza
kontuetan ere beste horrenbeste. Hizkuntza gutxiagotuak, askotariko espezieak bezala, abiada bizian desagertzen ari diren mundu honetan, euskarak irautea ez ezik indarberritzea ere nahi badugu, orain arte hartu ditugun erabakiak, abian ditugun egitasmoak, eraiki ditugun diskurtsoak, jokatzeko erak eta abar mahai gainean jarri eta eguneratu egin behar ditugu.
|
|
2009
|
|
|
|
Hizkuntza
kontua ere bada, orduan?
|
|
|
Justizia soziala egiazki lortzea posible balitz bezala jardunda lor liteke injustiziak baretzea eta gutxitzea, guztiz desagertzeraino ez iritsi arren.
|
Hizkuntza
kontuetan ere antzeko zerbait gertatzen delakoan gaude.
|
|
|
Ez al da oso ondo asmatutako bikotea elebitasunerako bide hori pixkanaka, modu bare eta harmoniatsuan, gatazkari bizkarra erakutsiz egiteko? Ez al da oso ondo asmatutako bikotea ikasle guztiei
|
hizkuntza
kontuetan ere aukera berdintasuna bermatzeko. Izan dezagun gogoan, gaurko gazteei, bihar etziko helduei, gizarte bizitzako arlo ezberdinetan aukera berdintasuna ahalbidetzea duela helburu hezkuntzak.
|
|
|
Modan dagoen kontzeptua da EES; ez da obligaziozkoa, enpresa bakoitzak bere buruari ezartzen dion egitekoa baizik. Askotariko ez gaitasunak dituztenak gizarteratzeko laguntzak, genero berdintasuna bultzatzeko neurriak, lana eta bizitza pertsonala uztartzeko aukerak, horiek guztiak eta gehiago Enpresaren Erantzukizun Sozialaren baitakotzat jotzen dira gaur egun. Zergatik ez modu berean kontsideratu hizkuntza berdintasuna eta
|
hizkuntza
kontuak ere?
|
|
|
hizkuntza aniztasunari mailukada ematea baino ez da eta, bide batez, hizkuntza askatasunari eta aukera berdintasunari ere bai. Askatasunak eta berdintasunak elkarrekin hartzen dute arnasa, askatasunak hauspotzen du berdintasuna, eta berdintasunak askatasuna, baita
|
hizkuntza
kontuetan ere. Horregatik ez dira bidezko, ez askatasuna kolokan jarriko luketen inposizio bideak ezta berdintasuna eragozten duten oztopoak gainditzeari eta ahulena bultzatzeari bizkarra erakusten dioten politikak ere.
|
|
|
Arrazoi absolutuz beteta egon ohi dira beti muturrak; horregatik da zaila ezer partekaturik eraikitzea muturren artean, muturrek onenean ere elkar deuseztatu egiten dutelako. Horregatik, gauza gehienetan bezala,
|
hizkuntza
kontuetan ere, moderazioak eta erdibideak ematen duten zabaltasunean bakarrik eraiki daiteke elkarbizitza, alde batera utzita mutur batekoen maximalismoak bezala beste muturrekoen minimalismoak ere.
|
|
|
Zer egin dezaket hizkuntza bizikidetzaren alde? Zer,
|
hizkuntza
kontuetan ere aukera berdintasuna bermatzearen alde?
|
|
|
Horregatik, estualdi ekonomikoen garaietan ere, euskal gizarteak beharrezkoak izango ditu etorkinak, erretiratuen pentsioak bermatzeko baino ez bada ere. Beraz, bidegabea ez ezik errealitateari kontrajarria dago hau guztiau arazo eta mehatxu iturritzat hartzea, baita
|
hizkuntza
kontuetan ere.
|
|
|
Gizarte aurreratu eta demokratikoen ezaugarri nagusietariko bat da herritarrei eskubideak aitortzea, baita
|
hizkuntza
kontuetan ere; eta herritarrei aitorturiko eskubideak, hizkuntza arlokoak barne, praktikan egiazki zein neurritaraino bermatu, halakoa izan ohi da gizarte baten osasun demokratikoa. Eskubideak beti errespetatu behar dira, diren arlokoak direla, baita hizkuntza eskubideak ere.
|
|
|
eredu berri baten argitara aztertu behar ditugu, aurrerantzean, euskararen aurrerabideari dagozkion kontuak. Euskararen erabilera areagotzea dugu helburu, baina gizarte demokratiko batean erabilera inposatu ezin denez, eta, garbi esan dezagun,
|
hizkuntza
kontuetan ere ezer inposatu nahi ez denez?, hiztun bakoitzaren borondatezko atxikimendua da sustatu beharreko aurrerabiderako elementu nagusia.
|
|
|
horra txanpon beraren alde biak. Europaren ezaugarri nagusietariko bat da
|
hizkuntza
kontuetan ere anizkoitza izatea. Herri, kultura eta hizkuntza ugariren bilgunea da Europa.
|
|
|
Ez ote da hori guztia bateragarri? Ez ote da berdinkidetasuna bake eta bizikidetza harmoniatsuaren oinarri, baita
|
hizkuntza
kontuetan ere?
|
|
|
Konplexua da gure gizartea, eta, horrexegatik, konplexutasunaren paradigmak baino ez zaizkigu baliagarri, baita
|
hizkuntza
kontuetan ere. Zenbaitzuek âzehatz esanda, hizkuntza hegemonikoaren itzalpean indartsu sentitzen direnekâ gizarteak berezkoa eta bereiztezina duen konplexutasuna alferrikakoak (omen) diren katramila eta konplikazioekin nahasten dute.
|
|
|
Merezi du lehenago egin dugun galdera bat gogora ekartzea puntu honetan: politika, ekonomia eta ingurune kontuetan, guztiok hain positibotzat jotzen dugun aniztasuna, zergatik ez onartu neurri berean
|
hizkuntza
kontuetan ere?
|
|
2010
|
|
|
...posizioarekin eta esku hartze ez legitimoarekin lotzen duten diskurtsoak, gizarte demokratikoan ezin baitira sinonimotzat jo erregulazioa eta inposizioa, ez hizkuntza politikan ez berdinkidetasuna sustatzeko beste politika sozialetan. interes orokorra, berdinkidetasuna eta kohesio soziala bermatzeko eta babesteko arauak ematea dagokie herri aginteei, ahulenaren aldeko politikei bidea irekiz, baita
|
hizkuntza
kontuetan ere. itzul nadin erabilerari lotutako kontuetara. erabileran ere aurrera egiten ari da euskara, baina ez ezagutzaren erritmo berean. " horrek esan nahi du hizkuntza politika hori gaztelaniaren morroi dela eta ez duela balio euskara indartzeko", diote mutur batetik;" horrek erakusten du herritarrek ez dutela horrenbeste euskara nahi, hizkuntza politika nazionalisten luxu bat eta inposizio bat dela, dirua alferrik gastatzea", diote beste muturretik. paradoxikoa ez bada, gero!
|
|
|
Pauta nagusietarako egokitze saioak mila dira gizartean, gurean eta beste edozein lekutan. Baita
|
hizkuntza
kontuan ere, oro har. Eskola mundutik aldendu gabe fija gaitezen, adibidez, atzerri hizkuntzen azken mende laurdeneko eskola hedapen zabalean.
|
|
|
Atzerriko beste hainbat lekutan bezala, familiaren soziokulturazko hainbat erantzukizun ardura eskolari leporatzen zaizkio orain. Baita
|
hizkuntza
kontua ere: eskolak egin behar du, ikuspegi horren arabera, etxeak egiten ez duena.
|
|
|
egingarritasuna, komenentzia, interesa, kostea, estrategia eta taktika. Hala izan ohi dira gauzak gizarte bizitzaren beste esparruetan, eta hala izan behar
|
hizkuntza
kontuan ere.
|
|
2011
|
|
|
–Nik esango nuke
|
hizkuntza
kontuan ere badela masa crítica horren antzeko zerbait, baina muga hori ezin jar daitekeela, alegia, beste zenbait gauzatan dagoen bezain zehatza, ezta gutxiagorik ere. Baina muga bat badago:
|
|
2014
|
|
|
Ibar berekoak diren herriekin harreman komertzial handiagoa du beste ibarretakoekin baino eta hau, neurri batean, azaldutako egoera orografiko horren ondorioz ere bada. Honek gainera, eragina izango du
|
hizkuntza
kontuetan ere.
|
|
2016
|
|
|
Hogeita hamar urte badira zerbait, baita
|
hizkuntza
kontuetan ere. Hizkuntza bilakaerei begiratzerakoan, urte luzetako eta belaunaldiz belaunaldiko perspektiba behar da.
|
|
2017
|
|
|
|
Hizkuntza
kontuetan ere, gizarte auzi gehienetan bezalatsu, azken hitza erabakimenak dauka. Hizkuntza arazoa funtsean botere arazoa delako.
|
|
2022
|
|
|
Geldi dagoen ura, zingera bihurtzen da, eta ibili dabilen ura da edaten duguna.
|
Hizkuntza
kontuan ere, beste hainbeste.
|