|
2008
|
|
|
Bizindar objektiboa hizkuntza komunitateek hainbat esparru elebidun eta eleaniztunetan duten posizio erlatiboa deskribatzeko erabili izan da. Hona hemen
|
hizkuntza
komunitate horien adibideak: Quebeceko anglofonoak eta frankofonoak (Bourhis, 2001b; Bourhis eta Lepicq, 2004; Hammers eta Hummel, 1994); New Brunswickeko akadiarrak (Landry eta Allard, 1994a, b); Kanadako gainerako lurraldeko gutxiengo frankofonoak (O’Keefe, 2001; Johnson eta Doucet, 2006; Landry eta Allard, 1996);
|
|
2010
|
|
|
1966an gutxiengo nazionalen babeserako zirrikitua ireki zien. eskubide zibil eta politikoen nazioarteko itunaren 27 artikuluaren arabera, hizkuntza gutxiengoan dauden estatuetan
|
hizkuntza
komunitate horiei ez zaie ukatuko hizkuntza erabiltzeko eskubidea. egia da, bai, artikuluak ezezko formula erabiltzen duela, eta ondorioz, ez du garbi uzten zein diren estatuak hartzen dituzten konpromisoak. hori garbitze aldera, 1994an giza eskubideen batzordeak artikulu horren interpretazioa berbideratu zuen, eta ohar batean azaldu zuen artikulua modu negatiboan idatzita egon arren, gutxiengoar... eskubide ekonomiko, Sozial eta kulturalen ituna, haurren eskubideen deklarazioa, irakaskuntzaren eremuan bereizkeriaren kontrako hitzarmena... luze bezain interesgarri joko luke horien guztien azterketa egitea, baina beti ere arestian esandako ondorioa errepikatuko genuke, esan gabe doa, artikuluan zehar gutxiengoez ari garela, baina horrek ez duela esan nahi terminologia hori onartzen dugunik. itun guztietan gutxiengoez hitz egiten da. horrela hizkuntza gutxiengoen kategorian sartzen dira berezko hizkuntza gutxiagotuak. ikuspegi teorikotik gutxiengo hitza ezaugarri bat konpartitzen duten eta erreferentzia egiten zaion eremuan kuantitatiboki erdia baino gutxiago osatzen duen taldeari esaten zaio. eTa azKen hogei urTeoTan, europaK zer?
|
|
2011
|
|
|
Baina oker gaude; izan ere, hizkuntzez gainera, beste elementu garrantzitsu bat dago: testuingurua. hizkuntzak beti daude testuinguru jakin batean; testuinguruak espezie jakin baten alde egingo du. hortaz, espezieen arteko lehia aztertzen dugunean, espezieak beren testuinguruan aztertu behar ditugu. esate baterako, azter dezagun hizkuntza berdintasunaren gaia katalunian eta euskal herrian, legelarien ikuspuntutik. hasteko,
|
hizkuntza
komunitate horien hizkuntza berdintasunak aztertzean, kontuan izan behar dugu hizkuntza komunitate horietako batek besteak baino hiztun gutxiago dituela. Bi hizkuntzak ez daude egoera berdinean. hori dela eta, egoera hori konpentsatuko duen testuingurua sortu behar dugu.
|
|
|
Baina oker gaude; izan ere, hizkuntzez gainera, beste elementu garrantzitsu bat dago: ...i daude testuinguru jakin batean; testuinguruak espezie jakin baten alde egingo du. hortaz, espezieen arteko lehia aztertzen dugunean, espezieak beren testuinguruan aztertu behar ditugu. esate baterako, azter dezagun hizkuntza berdintasunaren gaia katalunian eta euskal herrian, legelarien ikuspuntutik. hasteko, hizkuntza komunitate horien hizkuntza berdintasunak aztertzean, kontuan izan behar dugu
|
hizkuntza
komunitate horietako batek besteak baino hiztun gutxiago dituela. Bi hizkuntzak ez daude egoera berdinean. hori dela eta, egoera hori konpentsatuko duen testuingurua sortu behar dugu.
|
|
2013
|
|
|
Komunitate gutxiagotuen harreman sareak, hizkuntza normalizaziorako ahaleginetan politika eta plangintzetanez ezik, alor akademikoan ere garatu lirateke.
|
Hizkuntza
komunitate horietako ikerlari eta adituek elkarrekin jardunez eta beren ikuspegi eta ikuspuntu propioetatik abiatuz, posible litzateke hizkuntza horien eta jardun zientifikoaren mesedetan soziolinguistikako berariazko kontzeptu zein eredu teorikoak garatzea eta diziplinartekotasunaren amarauna argitzea.
|
|
|
Garabide elkartea ertzeko
|
hizkuntza
komunitate horiei begira truke lana antolatzeko sistema sortzen ari da azken urteotan. Euskalgintzan esperientzia duten erakundeen eta munduko hiztun komunitateetako erakunde zehatzen arteko zubi lanak eratzen.
|
|
2016
|
|
|
Teknologia berrien agerpenarekin, hainbat ikerlarik IKT ek hizkuntza gutxituen osasunean duten eragina aztertu nahi izan dute. Baina egia esanda, eta onerako zein txarrerako, hizkuntza gutxituen etorkizunean erabakigarria izango da
|
hizkuntza
komunitate horiek teknologia berrietan egiten duten erabilera. Izan ere, Internetek duen prestigio sozialak eta dinamismo sozialak ordura arte presente zeuden indar banaketak desorekatu ditu (McMonagle, 2012:
|
|
2019
|
|
|
Analysis of the Digitalization Process" txostenean. Ikerketa horretan 10 hizkuntzaren multimedia webgune tradizionalen bilakaera aztertu zuten 2009tik 2016ra; 10
|
hizkuntza
komunitate horiek katalana, Galiziera, euskara, Galesera, Gaelera, Frisiera, Bretoia, korsikera, eskoziako Gaelera eta Samiera izan ziren. haien arabera, interneten presentzia izatea eta sare sozialetan aktibitate egonkorra izatea beharrezkoak dira hizkuntza gutxituak mantendu nahiz suspertzeko. hala ere, onartzen dute hizkuntza gutxituentzat Iktak bi ahoko ezpata direla:... aukeraz beteak, baina zailtasun eta erronkaz ere bai.
|
|
2021
|
|
|
kitxua, ketxua, aimara, guarania, nahuatl eta abar. Ondorioz, azterlan honetan, arretaz begiratuko diegu bederatzi
|
hizkuntza
komunitate horiei, baita jatorrian gaztelania ofiziala dutenen kasuetan egon daitezkeen gainerako hizkuntzei ere.
|
|
|
Gaur egun oso egoera soziolinguistiko desberdinak bizi dituzten arren,
|
hizkuntza
komunitate horiek badituzte hainbat ezaugarri amankomunean, estatu berean egotearen ondorioa; hala nola, errusieraren ezagutza zabala edota idazkera arauturik gabeko eta idatzizko historia laburra duten hizkuntzen kopuru handia. Horregatik komenigarria da, egungo erronkak hobeto ulertzeko, XX. mendean zehar ezarri ziren hizkuntza politiken errepaso azkarra egitea.
|