|
2003
|
|
|
UNESCOren programa honen helburua da iritzi publikoa sentsibilizatzea ondare horren balioa aitor dadin, eta, hartara, gobernuak ondare hori babesteko neurri juridiko eta administratiboak hartzera bultzatzea. Aukeratutako 28 agerpen berrien artean dago, adibidez, hatzekin harean egiten diren marrazkiak dituzten
|
hizkuntza
komunitateen arteko komunikazio sistema bat, edo Hego Amerikan milaka landare erabiltzen dituzten mediku ibiltariek eskaintzen dituzten zainketak. Erakundeko zuzendari nagusiak, Koichiro Matsurrak, uste du UNESCOren ekintza berri hori ondare ez materiala babesteko presari zor zaiola, eta Estatuek konpromisoa hartu behar dutela inskribatutako maisulana sustatzeko eta babesteko plan bat abiarazteko.
|
|
2004
|
|
|
Labur zurrean esateko, beraz: hizkuntzak ekoizten du gure izate soziala dagokion neurrian, baina ukipenezko testuinguru elebidunetan hizkuntza hegemonikoak bakarrik betetzen du gizagintzako funtzio hori, bestearen sozializazio ahalmena ukatua baitago
|
hizkuntza
komunitateen arteko asimetria dela medio.
|
|
|
Hizkuntzen edo
|
hizkuntza
komunitateen arteko gatazka berez kaltegarria al da mendekoarentzat. Ez nahitaez.
|
|
|
Horretarako, ordea, hizkuntza nagusiaren estatus erabilera ezin du dagoen dago enean utzi, honen monopolioak haren erabilera ito egiten duelako. Horrela, hizkuntza hegemonikoaren erabilera ezertarako murriztu gabe mendekoaren erabilera garatu nahi duela dirudi, nahiz eta bi
|
hizkuntza
komunitateen arteko harreman izaera ez demokratizatu. Paradoxaren zentzugabekeria gertatzen zaigu elebitasunaren irizpide pertsonalean:
|
|
|
Erdaldunei erdara hutsean bizitzea ezinezkoa eta guri espainierarik gabe bizitzea gero eta errazagoa egiten zaigun heinean bakarrik goaz aurrera, gainerakoan ez, euskararen aldeko elebitasun bilakaerari joera horixe bakarrik doakiolako. Gainerako juzguak, gehien gehienetan, ganoragabekoak izan ohi dira, ikuspegiaren murritzak ez baitu holakoetan aintzat hartzen bi hizkuntzen eta
|
hizkuntza
komunitateen arteko sokatiraren dialektika. Sokatiraren jokoan alde bateko indarrek irabazten dutena bestekoek galdu egiten dute.
|
|
|
4 Hizkuntz eskubideak urratzea ez da soilik, Hizkuntz Eskubideen Deklarazio Unibertsala oinarri duen eta Behatokiak bere egin duen, gizakien eta
|
hizkuntza
komunitateen arteko berdintasun printzipio nagusia urratzea. Kasu gehien gehienetan, administrazioek, beraiek onartutako eta beraien lurraldeetan indarrean dagoen hizkuntz legedia ere ez dute betetzen.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, ukipen egoeran dauden hizkuntza eta hizkuntza komunitateetan, bai menderatzailearen baitan, eta baita —horregatik, agian— menderatutakoarenean ere, identitatea da —IELa gure kasuan— beren arteko harremanak azaltzen dituen prozesu nagusienetakoa —nagusiena ere bai, agian— Hala erakusten du" asimetria" ren araberako teorizazioak, boterea, estatusa, tamaina, justizia,... erlatiboak erabiliz. Gainera, bi
|
hizkuntza
komunitateren arteko asimetriaren neurriaren arabera, menderatzailearen IELaren intentsitatea aldatu egiten da era honetan: asimetria handiagoa denean, IELa txikiagoa da, baina, alderantziz, asimetria txikiagoa denean, IELa handiagoa eta indartsuagoa da, halako erresistentzia joera erakutsiz; menderatukoetan, aldiz, beti behar du indartsua izan.
|
|
|
Ikerketek erakutsi dute, bestalde, zenbait alderdik eragina izan dezaketela hizkuntza taldeetako kideek beren taldearen bizindarraz eta beren taldeaz kanpoko komunitateen bizindarraz egiten duten neurketetan (Sachdev eta Bourhis, 1993). Eragin horiek ezin dira talde barruko eta talde kanpoko bizindarraren arteko bereizgarri nabarmen gisa ikusi, baina bai kontrastean dauden
|
hizkuntza
komunitateen arteko bizindar desberdintasun txiki objektibo gisa. Bizindar subjektiboan eragina zuten hiru alderdi identifikatu genituen literaturari buruz egin genuen azterlanean (Harwood eta beste batzuk, 1994).
|
|
2009
|
|
|
Txillardegiren lanak ez luke aparteko oihartzunik izango lan hori XXI. mendeko Erresuma Batuan burutu izan balu Londresko
|
hizkuntza
komunitateen arteko ukipena eta gatazkak ikertzen. Banku lapurreta edo erret etxean adulteriotan ibili zukeen ezagun egiteko.
|
|
|
XXI. mendeak kulturen deuseztatze masiboa dakar. Nabarmena zaigu guk geuk ere bizi desafioan segitzen dugula, aipaturiko mintzaira horien mina gurea ere badela, eta lanak izango ditugula hurrengo 100 urteotan desagertuko diren 3.000
|
hizkuntza
komunitateen artean ez egoteko.
|
|
2010
|
|
|
Eta gu gaindituta gaudela uste dute.
|
Hizkuntza
komunitateen arteko arrakala oso sakona da, uste ez badugu ere. Gure literatura Euskal Herri arkaiko batekin lotzen dute.
|
|
|
"... hizkuntza bat besteen gainetik jarriz.
|
Hizkuntza
komunitateen arteko erlazioa, Estatua eta Komunitate Autonomoen arteko erlazioa planteatzen dute. Bata goian eta bestea menpean, hierarki erlazioa ezarriz" 7 eta leidor zinema aretoa bete jende bildu zen ikaslez eta irakaslez, eskolan euskara sartzeari buruz, honako hau adierazi zuen:
|
|
2011
|
|
|
Euskarak, eta euskarak bezala Europan eta munduan barrena izaera hegemonikorik ez duen beste hainbat hizkuntzak ere, gizarte globalizatuaren eredu honetan gailentzen ari diren informazio eta komunikazioaren teknologia berrien aurrean erronka itzela dauka etorkizun hurbilari begira.Hizkuntzen eta
|
hizkuntza
komunitateen arteko elkarlana eta elkarrekiko hausnarketa suspertzeko xedez, Andoaingo Udalak, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eta Manuel Larramendi Kultur Bazkunak mintegia antolatu dute, eta hainbat adituri eskatu diote informazio eta komunikazioaren teknologien eraginaren aurrean hizkuntza “ez hegemonikoek” edo “maila ertainakoek” duten erronkari... Eta horretarako mintegiak nazioarteko parte hartzea izango du:
|
|
2012
|
|
|
Kontuan izanik
|
hizkuntza
komunitateen arteko bizikidetza baketsua bermatzeko ezinbestekoa dela goi mailako printzipio batzuk aurkitzea, hizkuntza guztien sustapena, errespetua eta gizarte erabilera publiko zein pribatua ziurta daitezen;
|
|
|
3 Hezkuntza hizkuntza eta kultura aniztasunaren zerbitzura egongo da beti, bai eta mundu osoko
|
hizkuntza
komunitateen arteko harreman harmoniatsuen alde ere.
|
|
2013
|
|
|
Beste modu batera esanda: soziolinguistika bere adiera zabalean azaldu beharrean —" hizkuntza barietateen, funtzioen eta hiztunen ezaugarrien azterketa, hirurak etengabe eta elkar erlazionatzen eta aldatzen diren heinean, bai hizkuntza komunitateetan bai
|
hizkuntza
komunitateen artean" (itzulpena, Fishman 1995 [1972]: 39) —, diziplina berriz definitzen saia gaitezke, dela helburuen arabera dela ikuspegi epistemologiko bakar batera mugatuz.
|
|
2015
|
|
|
Protokoloa hainbat lantaldek aurreko urteetan garatutako adoste prozesuaren emaitza izango da eta ikuspegi zientifikoa, akademikoa eta gizartearen ikuspegia bilduko ditu. Hizkuntza gutxituen egoera irauli eta
|
hizkuntza
komunitateen arteko berdintasunean oinarritutako Europa eraikitzeko tresna. Hortaz, proiektutik sortutako ondarea, protokoloa, nazioarteko foro eta instantzietara eramango da izaera anitzeko erakundeek hizkuntza aniztasunarekiko duten konpromisoaren arautzaile gisa erabil dezaten.
|
|
|
Hau da, Europako milioika herritarren bozgorailu diren erakundeek eta eragileek adostutako tresna bat sortu nahi dugu. Horrexegatik,
|
hizkuntza
komunitateen arteko egiazko berdintasuna erdiesteko Hizkuntza Eskubideen Deklarazio Unibertsalak jasotako printzipioak eta bere espiritua garatzeko tresna da prozesu honekin lortu nahi duguna. Azkenik, azpimarratu nahiko genuke prozesu honen amaieran sortuko dugun ekarpena bakearen aldeko ituna ere izango dela.
|
|
2016
|
|
|
Elkar argitzen duten hizkuntzak ekimena Donostia 2016 Fundazioak eta Soziolinguistika klusterrak sustatutako proiektua da eta bere helburu nagusia honako hau da: Europako
|
hizkuntza
komunitateen arteko harreman sarea sendotzea, elkar ezagutzea eta elkar elikatzea.
|
|
2017
|
|
|
3)
|
Hizkuntza
komunitate arteko zubiak. Euskaltzaleen Elkarteak euskaldunon sareak antolatzeko tresna izan dira bere ibilbide osoan, hizkuntza komunitatea trinkotzea helburu nagusi izanik.
|
|
2018
|
|
|
Alexandro II Tsarrak sinatu zuen haien hizkuntza legeztatuko zuen dekretua, eta dekretu horrek berak ekarri zuen euren irakaskuntza sistemaren garapena, finlandiar herri xehea alfabetatzea lehentasun bihurtu zelako. Nolabait, bi
|
hizkuntza
komunitateren arteko lehiak azkartu zuen irakaskuntza sistemaren garapena.
|
|
2019
|
|
|
Bide horretan parte hartzen dute honako aldagaiek: ...te asko hartzen duen heziketa formala zein hizkuntzalaritza konputazionaleko adituen trebakuntzak eta horiek garatzeko beharrezkoak diren tresnak. agian adibide azpimarragarriena euskararena da, hain zuzen, europar Batasunaren ikuspegi zabalaren babesa duena. kontuan izan behar da halere, halako arrakasta kasuak izatea zaila dela, bereziki ekonomikoki suntsituago eta linguistikoki aniztunago diren
|
hizkuntza
komunitateen artean.
|
|
|
Euskalgintzak asmorik balu zalantza hauek argitzeko, hobe luke gutxitutako
|
hizkuntza
komunitateen arteko harremanak mundu maila ehuntzea eta elkarlana bultzatzea, bakarka ibilita baino bide emankorragoa lortuko baita ikerkuntzan, hausnarketan, esperimentazioan zein emaitzetan.•
|
|
|
–Eskerrik asko, gaurtik aurrera lasaiago egingo dut lo?. Euskarak eta euskaldunok munduko hizkuntzen eta
|
hizkuntza
komunitateen artean dugun kokapena oso beste era batera ikusteko aukera ematen baitu ariketa honek.
|
|
|
3)
|
Hizkuntza
komunitateen arteko zubiak.
|
|
2021
|
|
|
Hala berean, «Espainiako Estatuak zaindu eta jagon beharreko aberastasuntzat hartu behar duela hizkuntza aniztasuna; ez, ordea, baztertu behar den arazotzat» adierazi dute aipaturikoen lehen adierazpen bateratuan. Horietako bakoitzak ordezkatzen duen hizkuntzaren zaintzari eta sustapenari loturiko erantzukizuna, ofizialki aitortutakoa, baduten hiru erakundeek Estatuko erakundeentzako aholkularitza eginkizuna aldarrikatu dute, eta eztabaida «publiko, informatu eta arrazional» batean parte hartzeko prest daudela agertu dute, «elkarrekiko begirunearen eta
|
hizkuntza
komunitateen arteko bizikidetzaren mesedetan».
|
|
2022
|
|
|
Hain justu, horietako zenbaiten berri eman zuen. Izan ere, errealitate horiek euskal hiztunek urrunekoegiak dituztela iritzita,
|
hizkuntza
komunitateen arteko elkarguneak sortzearen beharra ekarri zuen hizpidera, eta adierazi horietako bakoitza biziberritzearen ezein prozesutan egonda ere elkarrengandik zer ikasi badagoela.
|
|
|
Izan ere,
|
hizkuntza
komunitateen arteko harremanak joan etorrikoa behar duela uste du Sobrinok, denek dutela besteari zer eman eta bestetik zer jaso. Euskararen biziberritze prozesua, esaterako, «hizkuntzazentrista» dela esan izan dietela azaldu zuen; hots, aspektu linguistikoari lotuago dagoela hizkuntzak biltzen duen beste guztiarengandik baino.
|
|
2023
|
|
|
Fishmanek proposatutako definizioaren arabera egoera hori iraunkorra izan daiteke esparruak bereiziak diren bitartean, baina bestela elkar ordezkatzeko lehian ibiliko dira (Fishman 1991, 85). Bi hizkuntzaren edo
|
hizkuntza
komunitateren arteko lehia hori hizkuntza gatazka gisa definitu ohi da. Egoera horretan, hizkuntza gutxituak funtzioak eta esparruak galdu dituztenak izango dira, hizkuntza indartsuago batekin ukipenean daudelako (Coyos 2010, 164).
|
|
|
Izan ere, HIGA topaketen helburua hizkuntza gutxituen biziberritzean lan egitea da, mota horretako hizkuntzadun gazteak bilduz eta saioetan elkarlanean jarriz. Jardun horren jomuga estrategikoa, munduko
|
hizkuntza
komunitateen arteko sare lana abiatzea da. Hartara, 4 edizioa egin da Gasteizen, 2023an, eta bost eguneko programazioaren baitan, komunitate ezberdinetako kideek hizkuntzen biziberritzearen zein hizkuntza aktibismoaren alorrean formatzeko eta haien errealitatea partekatzeko zein besteena ezagutzeko aukera izan dute.
|
|
|
Horregatik da garrantzitsua hizkuntza gutxituen biziberritzean lan egitea eta hori da HIGAren helburua. HIGA hizkuntza gutxituetako hiztun gazteen topaketa da, hizkuntza gutxituen biziberritzea eta munduko
|
hizkuntza
komunitateen arteko sare lana helburu duena. 2023ko uztailean egitasmo honen 4 edizioa egin da Gasteizen, eta, antolatutako 5 eguneko programazioaren baitan, komunitate ezberdinetako kideek hizkuntzen biziberritzearen zein hizkuntza aktibismoaren alorrean formatzeko eta haien errealitatea partekatzeko zein besteena ezagutzeko aukera izan dute.
|