|
2001
|
|
|
deiturak (hemen ere ipar amerikar eragina somatzen da),, taldearteko harremanak, denominazioa ordezkatzen duela. 5) Hizkuntza eta harreman sozialak:
|
hizkuntz
jarrerak eta inpresioen eraketa, adiskidearteko hizkuntza, ezkoninterakzio ereduak, hizkuntza eta zahartzaroa. 6) Aplikazio testuinguruetanerabilitako hizkuntza:
|
|
|
Hori dena ahantzi gabe, ez dugu deus askorik aurreratzen euskaldun askok eta askok aspaldiko denboretatik euskarari buruz erakutsi izan duten utzikeriaren edo zabarkeriaren aitzakia edo estalgarri gisa erabili nahi badugu. ...e edo arauetan bilatu nahirik, aldi berean argi eta garbi onartzen ez badugu euskararen erabilera oztopatzen duten faktore asko eta asko gure baitakoak direla, euskaldunon baitakoak alegia. Â Euskaldun askoren hizkuntz gaitasun maila apala, egoera formal gehienetan erdaraz aritzeko joera edo errazkeria, euskaraz jasotako prestakuntza profesional urria, euskararen eragin indar sozial mugatua, gure
|
hizkuntz
jarrera eta jokabideen arteko desoreka begi bistakoa (Bernardo Atxagak ederki gogorarazi digunez, jendeak berealdiko gauza pila egiten du euskararen alde, salbu eta beharrezkoa den bakarra: hitz egitea), euskararen ideologizazio maila handiegia edo indarkeriari gehiegitan loturik agertzea, besteak beste, denak dira gure gizartearen barru barrutik euskararen erabilera sozialaren normalizazioa zango trabatzen duten faktoreak.
|
|
2005
|
|
|
Erabilera areagotzeko eginbide horretan muga ditugu oraingoz: euskaldun askoren erraztasun urria eta euren ingurune hurbila erdalduna izatea; erdaraz jarduteko ohitura; prestakuntza profesionala nagusiki erdaraz jaso izana; euskararen indar sozial mugatua; inguruko hizkuntzen balio indarra eta geure
|
hizkuntza
jarreraren eta jokabidearen arteko aldea. Beraz, faktore horiek denak gogoan egin behar dugu jokoan, irabaziak eta lorpenak gutxietsi gabe.
|
|
2007
|
|
|
Helduen euskalduntze alfabetatzea (HEA) hasiera batetik euskara normalizaziorantz eroango duen prozesuaren adarretako bat kontsideratu izan da. Izan ere, euskara inoiz Euskal Herriko hizkuntza" normala" eta" naturala" izango bada eta herri honetan maila guztietako hartu emanetarako erabiliko badugu, hartarako behar diren baldintza politiko administratiboak,
|
hizkuntzarekiko
jarrerak eta hizkuntz eredu normalizatuarekin eta abarrekin batera, herritarrak hizkuntza arlo guztietan erabiltzeko trebatzea dugu zer eginetako bat da.
|
|
|
Arturo Campiónek" b" z idazten zuen" nabarrismoa", ia ia beti erdara erabili zuen arren, haren navarrismoa baskista baitzen.
|
Hizkuntzarekiko
jarrera eta ortografia gorabehera, pentsatu ohi direnak baino lotura gehiago daude Campiónen nabarrismoaren eta oraingo navarrismoaren artean: erdararen egitezko monopolioa, foruzaletasuna, katolizismo tradizionala, Espainiako beste erregioetako bizilagunekiko gehiagotasun ustea eta iraultzaren erabateko gaitzespena.
|
|
2008
|
|
|
Datu linguistiko horiek zerrendatzen hasi aurretik, ordea, datuen bilketan aritu naizenean zaindu beharrekoak iruditu zaizkidan faktore batzuk ekarri nahi nituzke hona. Kontuan hartzekoa da datuen bilketan ari garenean biztanleen partaide guztiak egoki errepresentatuak izan behar dutela, ez gutxiegi ezta gehiegi ere7 Aldi berean, berriemaileen
|
hizkuntza
jarrerari eta erabilerari eragiten dioten faktoreak ezagutzen saiatu dugu, horretarako adi egon dugularik hiztunaren egoera pertsonalari eta baita hiztuna inguratzen duen testuinguru sozialari ere8 Guztiak hartu ditugu kontuan Zaldibiako hizkeraren azterketarako. Bilketa lanean abiatzerakoan, hiztunak aukeratzeko irizpide zehatzak hartu genituen kontuan, biztanleak egoki errepresentaturik izateari garrantzi handia emanez, ikerketak fidagarritasuna izan dezan.
|
|
|
Seme alabei, elebidunak izanda, eguneroko harremanetan euskararen aldeko hautua egiten laguntzeko ideiak eta baliabideak emango ditu. Hitzaldian, seme alaben
|
hizkuntza
jarreretan eta hizkuntza jokabideetan zer dagoen aztertuko da, eta horretatik abiatuz hainbat ideia proposatu eta zalantza argitzen saiatuko dira. Gurasoei zuzenduriko hitzaldia izanik, haurtzaindegi zerbitzua egonen da.
|
|
2009
|
|
|
Beste batzuek faktore politikoekin dute lotura. Badira, noski, herritarren
|
hizkuntza
jarrerarekin eta euskarak herritarren begietara duen kontsiderazio sozialarekin zerikusia dutenak. Badira, nola ez, herritar guztien eta, bereziki, herritar elebidunen euskararekiko atxikimenduarekin erlazionatzen direnak.
|
|
2010
|
|
|
Eta ezberdina da Iruñean edo Leitzan, eta minutu bat besterik ez da behar horretaz jabetzeko. Ukiezina den horrek, nolanahi ere, zure
|
hizkuntza
jarrera eta jokabidea ukitzen ditu, eta hiztun elebiduna alde batera edo bestera lerratzen edo bultzatzen du maiz.
|
|
|
60 Zabalero horretaz jabetzeko aukera paregabea eman dute hurrengo urteek eta hamarkadek. Euskara erdarei buruzko jarrerak aldeko/ kontrako dikotomietara biltzen dituzten galdeketa gehienak ahul gertatu ziren (eta orain ere ahul gertatzen dira), EAEko
|
hizkuntza
jarreren eta commitment mailen benetako errealitatea artez jasotzeko.
|
|
2011
|
|
|
Liburu honetan, sakon aztertzen da hizkuntzaren normalkuntzaren esparruan garrantzia nagusia duen gaia,
|
hizkuntzekiko
jarrerak eta aurreiritziak. Ikerketa honen helburu nagusia da, batez ere arrakastaz euskaldundu ez diren euskal herritarren jarrerak eta aurreiritziak aztertzea. honela, elebitasunerako mesedegarri diren aurreiritziak arakatzen dira, eta jarrerotan zein faktorek eragiten duten antzematen dira. helburu hau betetzeko osagarriak diren bi metodologia nagusi erabiltzen dira; kualitatiboa eta kuantitatiboa. kualitatiboari dagokionez, hainbat eztabaida talde egin dira, inguru soziolinguistikoaren arabera sailkatuak, eta bertan 47 lagunek parte hartu dute. helburua batez ere euskaldundu ez direnen
|
|
|
Bukatzeko azpimarratu nahi da, ikerketa hau azterketa eredu bezala oso baliagarria izan daitekeela, beste eragin esparru edo bestelako populazio batetara zabaltzeko, adibidez; 18 urte baino gazteagoak edo etorkin populazioa horregatik guztiagatik, interesgarria eta gomendagarria da oso liburu hau, hizkuntzen normalkuntzen zein
|
hizkuntzen
jarreren eta aurreiritzien egoeraren inguruan interesa duen ororentzat. l
|
|
|
Beharrezko hizkuntza izan ezean, izan ere, ez baita benetako hizkuntza izango hiztunaren kontzientzia sozialean. Hori modu ohartuan edo oharkabean barneratzen da hiztunaren praxian, ezarian ezarian, eta hiztunaren
|
hizkuntz
jarrerak eta jokabideak zertzen ditu txarrerako edo onerako.
|
|
|
Hitz gutxitan, kultura aldaketa edo ordezkapen larria: gaur egun, biziari loturiko euskal identitatearen ordez diskurtsoaren identifikazio joko sinbolikoak dira nagusi eta hiztun arruntaren
|
hizkuntza
jarrera eta erabilera naturalaren ordez, kanpo behatzailearen jarrera semiotiko kritikoak.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, aurrerantzean, “Punpalaplan Euskal Jolasen Bilduma (3) ”. Argitalpen honetan, 30 jolas biltzen dituen DVDa, 30 abesti dituen CDa eta liburuxka bat (Jolasa,
|
hizkuntza
jarreretan eta jokabideetan eragiteko bide eraginkorra artikulua eta jolas eta abestien inguruko informazioa) aurkituko dituzte gurasoek.
|
|
2013
|
|
|
Gorago aipatua izan den Soziolinguistika Eskuliburuak, lehen atala soziolinguistika aurkezteari eskaini eta gero, besteak horrela banatzen ditu lantzen dituzten edukien arabera: bigarrena, hizkuntza aldakortasuna; hirugarrena, hizkuntza ukipena; laugarrena,
|
hizkuntza
jarrerei eta hizIñaki Mart� nez de Luna, Estibaliz Amorrortu, Maria Jose Azurmendi, Jean Baptiste Coyos, Jone Miren Hernández, Lionel Joly, Inma Muñoa, Pablo Sotés eta Belen Uranga – Azken urteetako euskal ikerkuntza soziolinguistikoaren azterketa deskribatzailea kuntza ideologia; bosgarrena, hizkuntza politika eta hizkuntza plangintza; azkenik, hizkuntzak aztertzeko ikerketa metodo... (Zarraga, 2010)
|
|
|
— Posmodernitatearen joera indibidualista atzeman daiteke gazteen
|
hizkuntza
jarrera eta portaeratan.
|
|
|
Posmodernitatearen joera indibidualista atzeman daiteke gazteen
|
hizkuntza
jarrera eta portaeratan.
|
|
|
Arestian aipatu dugunez, guraso edo lagun minen eredua izan da erabakigarria gazte hauen
|
hizkuntza
jarrera eta portaeran. Etxetik haratago sotilagoa izan da eragina.
|
|
|
E)
|
Hizkuntzekiko
jarrerak eta pertzepzioak
|
|
2015
|
|
|
2.1 Hautematea,
|
hizkuntza
jarrerak eta bizitzako pasarteak (sucesos vitales): euskaran ere erabakigarriak
|
|
|
Horretaz gain, kontuan izan behar da bi lagunek ez dutela zertan egoera bera modu berean ikusi, eta
|
hizkuntza
jarreretan eta bizitzako pasarteetan eragina duela hautemateak. Izan ere, giza organismoak, munduan finkatzeko, informazioa lortu behar du inguratzen duen errealitatetik.
|
|
|
• 7 faktorea: Gobernu eta erakundeen
|
hizkuntza
jarrerak eta politikak, estatus ofiziala eta erabilera barne
|
|
|
• 7 faktorea: Gobernu eta erakundeen
|
hizkuntza
jarrerak eta politikak, estatus ofiziala eta erabilera barne
|
|
|
Identitate akademiko eraberritu horien barruan, zelan ulertzen da gaur egun nazioartekotutako unibertsitatean aldarrikatzen den hizkuntza aniztasuna? Zer ondorio izan du unibertsitate ereduaren aldaketak akademiko euskaldunen
|
hizkuntza
jarrera eta praktiketan. Beraien ikuspegian, zer toki eduki dezake (eta dauka) hizkuntza gutxitu batek, alegia, euskarak, jardun profesionalean?
|
|
2016
|
|
|
Literatura medikoak, MOEk eta soziolinguistek bat egiten dute honako honetan: sistema bat aldatzeko kultura aldaketa funtsezkoa da; eta horretarako kontzientzia sortuz
|
hizkuntzarekiko
jarrera eta ohiturak pazienteen beharretara egokitu behar dira. Aurrera egiteko hizkuntza kontzientzia tresna egokia izan daiteke.
|
|
2018
|
|
|
Euskararekiko fideltasuna eta militantzia hedatzen?
|
Hizkuntz
jarrera eta portaera aktiboak sustatzen. Bada, horiek dute berebiziko garrantzia, baita Azpeitian ere.
|
|
|
Beldur naiz, ordea, diru pizgarriena baino konplexuagoa eta korapilatsuagoa ez ote den auzia, dimentsio ezberdinetako faktore ugari baitira lan munduko hizkuntza erabileretan ere eragiten dutenak: ugazaben eta langileen
|
hizkuntza
jarrera eta prestakuntza, hizkuntzaren pisu soziala enpresaren kokagunean, enpresaren jardueran parte hartzen duten askotariko eragileen hizkuntza portaerak, herritarren hizkuntza jarrera eta ohiturak edo hizkuntzaren prestigioa, beste zenbaiten artean.
|
|
|
Beldur naiz, ordea, diru pizgarriena baino konplexuagoa eta korapilatsuagoa ez ote den auzia, dimentsio ezberdinetako faktore ugari baitira lan munduko hizkuntza erabileretan ere eragiten dutenak: ugazaben eta langileen hizkuntza jarrera eta prestakuntza, hizkuntzaren pisu soziala enpresaren kokagunean, enpresaren jardueran parte hartzen duten askotariko eragileen hizkuntza portaerak, herritarren
|
hizkuntza
jarrera eta ohiturak edo hizkuntzaren prestigioa, beste zenbaiten artean.
|
|
2019
|
|
|
Jakilearen
|
hizkuntza
jarrera eta portaeran eragiten dute aldagai hauek, Jakilearen jarrera eta portaerak aldagaietan eragina daukan ber.
|
|
|
Hiztunaren trauma: diagnosia eta paliatiboak
|
hIzKUnTzA
JARRERA ETA pORTAERA
|
|
|
Mendeen joan etorrian ez dira horrenbeste aldatu
|
hizkuntzen inguruko
jarrerak eta muineko eztabaidagaiak.
|
|
|
Honela, aipatu berri ditugun soziolinguistikako ikerketa ildoei jarraituz, Nafarroako eremu mistokogazteen euskararen erabilera, jarrerak eta identitateak aztertzeko ikerketa baten lehen pausoakaurkeztuko ditugu lan honetan. ELEBILAB ikertaldeak azken bi hamarkadetan euskara gaztelaniagaitasunen garapenaz egindako lanei segida eman nahi zaie, taldearen aurreko ikerketetan gazte berberen
|
hizkuntza
jarrerak eta identitateak aztertuz. Lan honetan, zehazki, aipatutakogazteen gaur egungo profil soziolinguistikora lehen hurbilketa egiteko galdetegi bat aurkeztuko dugu, euskararen ezagutzari, erabilerari eta jarrerei buruzkoa.
|
|
|
Bederatzigarren galdera horrekin euskararen balizko puristek, garbitzaileek, zuzentzaileek, hiperzuzentzaileek, arauzaleek beren ikusmoldea eman zezaketen, baina bai ere eskalaren beste buruan" huts" nozioa bera dudan ezartzen zutenek edo hutsik ikusten ez zutenek. Oro har, inkestatuen
|
hizkuntza
jarrera eta hizkuntza zentzumena atera zitezkeen, berriz denek euskararekin lanbidea dutela oroitaraziz.
|
|
2022
|
|
|
Euskararen erabilera behera doa azken urteotan gazteen artean, 3.1 atalean azaldu den moduan, eta egoera hori gazteen
|
hizkuntza
jarrerak eta hizkuntza ohiturak aldatuz eta kontzientziak astinduz soilik alda daiteke. Izan ere, datuek erakusten dute arazoa ez dela ezagutza kontua, ezagutzaren eta erabileraren artean desoreka esanguratsua baitago.
|
|
|
Ez da gai berria lan honetan garatzen den hipotesia. Ikastetxeetan tradizionalki pisu handirik izan ez badu ere, aditu asko dira soziolinguistika eta hizkuntza ekologiaren lanketa gazteen
|
hizkuntza
jarrera eta ohituretan eragiteko eta euskararen erabilera sustatzeko ezinbestekotzat jotzen dutenak. Hala izanik, helburu nagusi bat izan dugu lan hau burutzerako orduan:
|
|
2023
|
|
|
Eremu horretan bada antropologia eta soziolinguistika lanetan ikerlarien arreta bereganatu duen gizatalde bat, gaztetxoenena. Euskal Herrian ere eraikitze prozesuan bete betean dauden belaunaldi horiei buruzko ikerketak izan dira nagusi, Rachel Hoare egileak Bretainiako
|
hizkuntza
jarrera eta identitateei buruzko ikerketan adierazi zuen antzeko arrazoiagatik (Hoare, 2001): " Dowiango kasuaren azterketak(...) erakutsi du zaharkitze egoeretan dauden hizkuntzak hitz egiten diren eskualdeetan bizi diren gazteek hizkuntzarekiko duten jarrerek eragin handia dutela hizkuntza horrek eskualde horretan izango duen etorkizunean".
|
|
|
Hau da, beste emaitza batzuen artean emozio atseginak sentiaraziz, hizkuntza hobeto barneratzen dela eta hobeto transmititzen dela komunikatu nahi den hori baieztatu zuten. Beraz, esan daiteke Bertalanffy (1976) eta Watzlawicken (1983) giza komunikazioaren ikuspegi sistemikoari ekarpen esanguratsua egin diola ikerketa horrek, baieztatzen baitu, sistema horietan nagusitzen den testuinguru emozionalak ondoren izango diren
|
hizkuntza
jarrera eta hizkuntza ohituretan eragin zuzena duela.
|