|
2004
|
|
|
Epaileek, magistratuek, idazkari judizialek, fiskalek, eta epaitegi eta auzitegietako gainerako funtzionarioek, zein autonomia erkidegotan egon eta bertako hizkuntza ofizial berezkoa ere erabil dezakete, baldin eta alderdietatik bat aurka jartzen ez bada,
|
hizkuntza
hori ez jakiteak defentsarik eza ekar diezaiokeela alegatuz.
|
|
|
Hori etenda baldin badago, ez dago hiztunaren eta munduaren arteko elkarreragin eta jario sortzailerik.
|
Hizkuntza
horrek ez du halako funtziorik mamitzen, nahiz eta jakin, jakin daitekeen. Jakite hutsak ez du, hortaz, hiztuna komunitate jakin bate ko edo besteko bihurtzen bat batean.
|
|
|
Erdaraz idazten duena hizkuntza horretan ari da bere bizipen, sentimen, irudimen eta sormena sozializatzen. Hau da,
|
hizkuntza
hori ez da literatur lanerako darabilen tresna trukagarri soil soila, literatur munduarekin (gizarteko komunikazio ekintza jakin bat) dituen harremanak eraikitzeko behar duen ezinbesteko baldintza baizik. Baldintza, diogu, eta ongi diogu:
|
|
|
Baldintza, diogu, eta ongi diogu: hizkuntza horretan ari baita gizartekotzen, sortzen, eraikitzen, eta
|
hizkuntza
hori ez da idazlearen eta (fikziozko) munduaren arteko bitartekari mekaniko hutsa. Hizkuntza idazkuntzaren noraezeko baldintza bat da, ez irudimenezko edo pentsamenduzko733 komunikazio ekintza hori hezurmamitzeko lanabes mekanikoa.
|
|
2005
|
|
|
Badakite gainera, Ebrotik pixka bat gorago ere indarra dagoela... Hizkuntza Valentziako mugen barruan mantentzen bada
|
hizkuntza
horrek ez du etorkizunik. Gauza bera gertatuko zaie galiziarrei.
|
|
2006
|
|
|
DBHko ikasleek laugarren mailan atzerriko bigarren hizkuntza aukeratu ahal izango dute, 70 ordu. Gutxieneko irakaskuntzen oinarrizko edukiak, ikasle guztientzat berdinak direnak, eskolako ordutegien %55 dute hizkuntza propioa duten erkidegoek eta %65
|
hizkuntza
hori ez dutenek. Arau berri horiek DBHn ikasturtean ezarriko dira lehenengo eta hirugarren mailan, eta hurrengo ikasturtean, ikasturtean, bigarren eta laugarren kurtsoekin bukatuko da.
|
|
|
arabiera dialektala edo kalekoa. Berberearen kasuan (edo tamazight, hobeto esanda),
|
hizkuntza
horrek ez du idatzizko euskarria, betidanik ahozkoa izan baita. Baina arabiera ofiziala, estandarra, hizkuntza normalizatua da, erlijio eta kulturaren errepidea, askotan etorkinek hitz egiten duten berberearen aurkakoa.
|
|
2007
|
|
|
Ikusi berri dugunez, hizkuntzabatean dugun gaitasun komunikatiboa hizkuntza horren berorren erabilera eginkizunen araberakoa izan ohi da. Hizkuntza minorizatua baldin bada, esan dugu
|
hizkuntza
hori ez dela gai izango hiztunaren identitate kulturala eta soziala garatzeko.Aldiz, hizkuntza hori hizkuntza nagusia baldin bada, espainieraren eta frantsesarenkasuan bezala, esan dugu, hizkuntza hori izango dela subjektu elebakarraren edoelebidunaren edo eleanitzaren nortasuna garatuko duena.
|
|
|
Horiek horrela, hizkuntza ezin da izan elementu arrotza gizartearen eredusozial, kultural eta nazionalarekiko. Hala gertatzen baldin bada, eta hauxe da hainzuzen euskararen kasua
|
,
hizkuntza hori ez da gizarte horren funtzionamenduankomunikazio bidea izango. Esate baterako, egungo Irunen bizitzeari espainieradagokio komunikazio jardun, Hendaiako bizitza sozial eta nazionalaren ereduarifrantsesa dagokion moduan.
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza batean pentsatzen dugu, baina ez zaigu buruan sartzen pentsamenduaren hizkuntza ez dela neutrala pentsaera horrekiko. Uste dugu, pentsamenduaren iturrian beti hizkuntza egonda ere,
|
hizkuntza
horrek ez duela geure pentsaera ezaugarritzen era batera edo bestera. Hizkuntza, pentsaeraren kodetzat edo ontzitzat edo formatzat hartuta, jakina, ezin izan ba oso erabakigarria geure pentsaeraren izaera mugatzeko orduan, nahiz eta kasu honetan pentsamenduaren gaia kultura identitatearen barrutian kokatu.
|
|
|
Hizkuntzaren estatus sozialak nazio hizkuntzaren baldintza guztiak betetzen dituenean, dirudienez, hizkuntza horren hitza nazio lantegiko faktorerik eraginkorrena izan ohi da. Aldiz, euskararen egoeran bezala, hizkuntzaren estatusak nazio hizkuntzaren funtziorik betetzen ez badu, elebitasun diglosikoaren mende,
|
hizkuntza
hori ez da gai izaten nazio efekturik eragiteko. Ez da gai herri edo gizarte bat nazionalizatzeko, egituratzeko.
|
|
|
[...] Hezkuntza sistemak zilegi egin du ‘eskola hizkuntza’ edo ‘eskolako hizkuntza formala’ ikasle guztiek ongi menperatzea[...]. Hainbat ikerketak baieztatu baitute, egoera sozio-ekonomiko on eta hezkuntza espektatiba positiboetako ikasle atzerritarren emaitza akademikoetan ere,
|
hizkuntza
hori ez menderatzeak eragin akademiko negatiboa duela.
|
|
2009
|
|
|
Garai hartako gizartean ia ia guztiak ziren erdaldunak; euskara, ordea, batzuena bakarrik zen, eta horiek ezin zuten (ezin dute) euskara nahi zuten askatasunarekin erabili eta, hortaz, ezin zuten praktikan legeak onartzen dien eskubidea gauzatu. Nola, bada, aldamenekoak
|
hizkuntza
hori ez baldin badaki! Eskubide hori zinez bermatzekotan, gizarteak elebiduna izan behar du.
|
|
2010
|
|
|
Azkenik, frantsesaren presentziak behera egin duen neurrian, gipuzkoarrek diote Bidasoa beherekoak izan ezik
|
hizkuntza
hori ez dela praktikoa, ez dela beharrezkoa. Iparraldearekin zubiak eraikitzeko ez al litzateke beharrezko izan frantsesaren gaitasuna handitzea?
|
|
|
Ordu arte eta XIX. mendeaz geroz, filologo, hizkuntzalari profesional edo amateur batzuek, hoien artean elizgizonek bereziki, euskara aztertzen zuten. Baina
|
hizkuntza
horrek ez zuen egiazko lekurik Frantziako unibertsitateetan.
|
|
2011
|
|
|
gizarte bizitzako esparru gehienak (administrazioa, komunikabideak, baita lan esparrua ere) euskaraz dakiten eta euskaraz funtzionatuko duten hiritar euskaldun gazteez hornituko ditugu, eta kitto". kontua da paradigma hori martxan dugula 40 urte inguru, eta ondorioak ikusten hasteko ordua iritsia dela aspaldi. Ahuldutako hizkuntza ikasgelara mugatzen bada praktikan, gero handik kanpora berez hedatuko delakoan, ez da soziolinguistikazko ezagutza handirik erakusten. horrela jokatuz gero, gure artean hain maiz gertatzen den gisa,
|
hizkuntza
horrek ez die balio izango gazteei beren lagunekin eta auzoko ezagunekin jarduteko, salerosketan eta kaleko joan etorrietan erabiltzeko, euskarazko lagunarte berriak osatzeko eta, bere garaian, gizarte horretan aurrera egiteko. hori guztia lortuko bada, oso bestela jokatu behar du eskolak: euskaraz diharduen eguneroko bizimoduarekin konektatu behar ditu gazteok. horretarako, berriz, euskarazko ingurumen eta bizimodu arrunt horretan txertatu behar dira haurrak eskolara joan aurretik, eskola urteetan eta eskolatik irten ondoan.
|
|
|
Zortzigarren mailan ez bezala, mehatxupean dagoen hizkuntza egiten duten adinekoak euren jatorrizko komunitatean bertan bizi dira eta harreman sareetan integratuta daude, hori bai, euren
|
hizkuntza
horretan ez, baizik eta hizkuntza handian egiten duten seme alaba eta bilobez inguratuta.
|
|
|
Noski, Fishmanek dioenez, oso litekeena da maila honetan ere hizkuntza txikiaren hainbat hiztun konforme ez egotea: edo
|
hizkuntza
hori ez delako lurraldearen hizkuntza ofizial bakarra eta hizkuntza nazional bakarra; edo hizkuntza txikiaren komunitatean oraindik ere hizkuntza handiaren presioa handia delako.
|
|
2012
|
|
|
" Baina zergatik ari zara beti euskararen inguruan?
|
Hizkuntza
horrek ez du ezertarako balio!". Erabat baztertuta egon naiz.
|
|
|
Beste hitz batzuetan esanda, hizkuntzaren ezagutza %50a baino gutxiago dutenek hizkuntza erabiltzeko unean zailtasun handiak izango dituzte. Ez dira eroso sentituko menperatzen ez duten hizkuntzan mintzatzen,
|
hizkuntza
horrek ez die balioko nahi duten guztia nahi duten moduan esateko eta beraz, erabili ere gutxiago erabiliko dute. Horretaz gain, jakina da haur eta gazte askorentzat eskola dela euskara erabiltzen duten eremu bakarra, eta askotan bertan ikasitako hizkuntza kalean erabiltzeko formalegia edo ez oso erabilgarria suerta daiteke.
|
|
|
2 Hizkuntza komunitate orok eskubidea du jardun judizial eta administratiboak, dokumentu publiko eta pribatuak, eta erregistro publikoetan egindako inskripzioak lurraldeko berezko hizkuntzan egiten direlarik, baliozkoak eta eraginkorrak izan daitezen, eta inork ezin dezan argudia
|
hizkuntza
hori ez dakienik.
|
|
|
Nola liteke galdetzen zuen artikulu egile ezin zorrotzagoakkulturaren autopista zabala den gaztelanian barrena bideratu beharrean, sasi bidexka den euskara ziztrin horretan murgilaraztea gazte horiek horrelako modu tamalgarrian? ...ot; dialekto" esatera garai batean aho ozenez esaten zuten modura), hizkuntza primitiboa gainera, punta puntako zientzian eta kulturan mugitzeko balio ez duena, ia inork erabiltzen ez duena (hasten dira kritikak eginez inbidiak eta amorruak jota ikusirik urtero gero eta jende gehiago matrikulatzen dela" D" ereduan, hau da, dena euskaraz ikasteko, eta gero, beste aldetik, esaten dute
|
hizkuntza
horrek ez duela balio ezertarako eta inork gutxik hitz egiten duela... Zertan gara orduan?), gramatika atzerakoia(?) duena eta, hori guztia, gutxi balitz ikasteko ere balio ez duena denek omen dakitelako euskara, hain primitiboa izanik, oso zaila dela ikasteko, ia ia ezinezkoa.
|
|
|
Beste batzuei adituko diezu hauxe esaten: hizkuntza batek hiztun gutxi baldin baditu... izango da oso zaila delako ikasten (edo gaiztoago batek, izango da
|
hizkuntza
horrek ez duelako merezi hiztun gehiago izatea). Eta beste batzuen kritika:
|
|
2013
|
|
|
Oso merkea da hori esatea eta oso erraz lortzen dute mundu guztia erdaraz aritzea. Argi ikusi behar dugu horrekin esaten ari direla
|
hizkuntza
hori ez dela beharrezkoa, eta beraz, zertarako ahalegindu?
|
|
|
Unean uneko hizkuntz sistemak (ezaugarri multzo bizi eta aldakorra den aldetik) premiatzen duena; alegia, sistemaz at dagoen guztia debeku duena, berbeta sistema konbentziozko horri ez dagokiolako, ezinbestean modu jakin batean, eta horretan soilik? adierazi beharrekoa, hiztuna edo idazlearen guraria gorabehera, komunikazio eraginkorra gertatuko bada (jakina, arau horiek ez betetzeak ez du zertan komunikazioa galarazi, komunikazioaren bi alderdiek araua hausten duten elementuak ulertzen badituzte, baina osagai horiek
|
hizkuntza
horretakoak ez direlako kontzientzia izango dute). Gainerako guztia, aukera?
|
|
2014
|
|
|
Nabigatzaile honek Windows eta Mac ekin funtzionatzen du. Nabigatzaile frantsesa da,
|
hizkuntza
horretan ez ezik, gaztelaniaz, ingelesez eta portugesez ere bai. Doako erabilera ordu erdikoa da egun eta ordu bakoitzeko, baina kostua txikiagoa da beste kasu batzuetan baino:
|
|
2015
|
|
|
Esparru sinbolikoa eta bere egitura zelakoak diren azalduta, hizkuntza bakoitzaren esparru sinbolikoaren osasuna funtsezkoa dela azaltzen du Txepetxek. Izan ere, hizkuntza baten esparru sinbolikoa ahul badago,
|
hizkuntza
horrek ez ditu bere funtzioak taxuz beteko, ez baitie bere hiztunei inguruan duten mundua ulertu eta interpretatzeko tresnarik emanen eta, hori dela-eta, hiztun horien hizkuntzarekiko atxikimendua jaitsi egingo baita, beste hizkuntza baten mesedetan izango den ordezkatze prozesua abian jarririk. Ezen Txepetxen ustez, elebitasuna ez baita egoera estatiko bat, ez da egoera egonkor bat, mementoko orekaren ondorioa baizik.
|
|
|
Erek ere hiru urte lehenago kaleraturiko astekari abertzale diglosikoen patu berbera izan zuen, jaio eta denbora gutxira iraungi baitzen (VI atera zuten azken zenbakia, 89.a; uda osterako bigarren aro bat iragarri zuten, hilabetekari modura, baina kontua asmo hutsean geratu zen). Euskarari gagozkiola,
|
hizkuntza
horrek ez zeukan kasik lekurik aldizkari horretan: komikiren bat, iruzkinen bat, elkarrizketa edo artikuluren bat aldiro...
|
|
2016
|
|
|
Baina hainbat mugimenduk haurrei hezkuntza esparru formaletan irakastea erabakitzen dute, bai ikasgai modura eta baita murgiltze ereduan ere (eskolaurrean hasita edo" hizkuntza kabia" modura). Dena dela, horrek ez du inolaz ere ziurtatzen haurrek hizkuntza eskolatik kanpo ere erabiliko dutenik; eta are gutxiago hizkuntza horretan heziko direnik, kontuan badugu eskolan ikasten duten
|
hizkuntza
hori ez dela haurtzaintzan erabiltzen (Edwards & Newcombe 2005). Hala eta guztiz ere, Grenoble ek eta Whaley k (2006:
|
|
|
Arreta eskoletako hizkuntzaren biziberritzean jartzen bada, egoeretako aldaketak ere antzemango dira: galzorian dagoen hizkuntza bat sozializatzeko bide nagusi bezala sartzea ez da helburu errealista bat, bereziki
|
hizkuntza
hori ez badago zabalduta, erabilera urria badu edo gurasoek ez badute menderatzen. Romain ek (2006) honako galdera egiten du:
|
|
|
Guerneseyeraz aldian behin erabiltzen diren" testuinguru linguistikoaren" parte dira, eta bertako produktu eta zerbitzuen marketan guerneseyeraz idaztziz adierazten dira, adibidez, kafea, autobuseko ordutegiak edota nekazaritza emanaldi bateko iragarkiak. Baina
|
hizkuntza
hori ez da erabilera jariokor baten isla eta ez da zehatza ere: helburu horietarako, esan liteke hizkuntzaren" ideia" nahikoa dela balio sinboliko edo bertako markatzat hartzeko.
|
|
|
Goienak beste informazio mota bat lantzen du, tokiko aldizkaria delako. Baina bere eskualdean erreferentzia bat izanik eta zabalkunde masiboa izanik, komunikabide horrek euskararekin harremanean jartzen ditu
|
hizkuntza
hori ez dakiten jendeak. Horien begietan, Goienak euskarari «prestigioa» ematen diola iritzi diote eragile batzuek.
|
|
2017
|
|
|
" Hizkuntzak ikastea garrantzitsua da, baina ez gure gizarte globalizatu eta neoliberalak eskatzen eta inposatzen digun hizkuntzen ezagutzari erantzuteko (alegia, ez kapitalak motibatuta edo gure enpresa etorkizunean deslokalizatu daitekeelako), norbanakoen premiei eta pertsonaren garapenari erantzuteko baizik; harremanak izateko, komunikatzeko. Horregatik,
|
hizkuntza
horrek ez du zertan ingelesa, alemana edo txinera izan, nire bizilagunaren hizkuntza gutxiagotua izan daiteke. Finlandian esaterako, planteamendu malgua dute:
|
|
2018
|
|
|
—Jauna, zerbait bai belarrira baina espainolez.
|
Hizkuntza
hori ez dut aditzen. Claverie ondoan izan bazen, hark bai.
|
|
2019
|
|
|
Ez,
|
hizkuntza
horrek ez baitu baliorik izanen komunikaziorako tresna gisa. Garrantzitsua da, noski, online baliabideak hizkuntza guztietan eskuragarri jartzea, baina horrekin bakarrik nekez lortuko dugu mintzaira gutxitu bat biziberritzea.
|
|
2021
|
|
|
Masakhane hitzak «elkarrekin eraikitzen dugu» esan nahi du isiZulu hizkuntzan.
|
Hizkuntza
horrek ez du berezko hitzik birusak eta bakterioak bereizteko, ezta dinosauro esateko ere. Eta antzekoa gertatzen da Afrikan hitz egiten diren gainerako 2.000 hizkuntza ingurutan ere.
|
|
|
Bestalde, euskaraz egin izana bitxikeriatzat jotzen den zerbait da, leku batzuetan arreta deitzeko bederen balio duena. Ikustea
|
hizkuntza
horrek ez duela loturarik beste ezein hizkuntzarekin, noiztik hitz egiten den... datu horiek ematean, badirudi balio erantsi bat ematen diola euskarak pelikulari.
|
|
2022
|
|
|
Ildo horretan, agian" hiztun berri" etiketa estuago lotzen da erlazionatutako beste kontzeptu batzuekin, tartean, García eta Kleifgen en (2010)" elebidun emergenteak" ekin (hizkuntza bat ikasten eta beti aurrerapenak egiten dabiltzanak) eta Kramsch ek (2009)" subjektu eleanitzak" deritzonarekin, hau da, egunerokotasunean hizkuntza bat baino gehiago erabiltzen dituzten hiztunak, atzerriko hizkuntzak ikasten dihardutenak eta" silenced speakers" deiturikoak barne. Azken hauek ulertu bai baina
|
hizkuntza
horretan ez dute hitz egiten.
|
|
|
crudites (jaki gordinak), errekiak, frijituak, gozoak... Maiz osagaiak, inoiz prestatzeko moduak ere irakur daitezke kartan; ohiko bihurtzen ari da jaki izen bakoitzaren alboan argazkia agertzea,
|
hizkuntza
horretan ez dakien bezeroari begira.
|
|
2023
|
|
|
Nola moldatzen zarete elkar komunikatzeko. Egun, gehienek dakite gaztelaniaz, baina badira
|
hizkuntza
hori ez dakitenak, are gutxiago euskara. Batzuek ingelesez dakite, eta hala moduz moldatzen gara, baina, bestela, hiru modutan komunikatzen gara nagusiki.
|