|
2000
|
|
|
Nik behintzat ez dut lortu. Artearen hizkuntza unibertsala izango da, konforme, baina
|
hizkuntza
hori erabiliz sortzen diren komunikazioak anitzak dira. Caravaggiok bere koadroak ikusten ditugun guztiekin eta bakoitzarekin hitz egiten du, eta gurekin lortzen duen komunikazioa ez da, noski, orain ehun urteko gure aurrekoekin lortzen zuenaren parekoa.
|
|
2001
|
|
|
Baina nolabait ere jende guztia hizkuntza txikiez eta handiez mintzatzen da, eta gutxi gorabehera horrelako zerbait esaten denean, lehenbiziko lekuan behintzat adierazi nahi da, jende askok edo gutxik erabiltzen duen hizkuntza den ala ez,
|
hizkuntza
hori erabiltzen den eremua zabala den ala meharra, eta horrelako arrazoiak izaten ditugu gogoan hizkuntzaren tamainaz mintzatzen garenean. Milioi askok egiten duten hizkuntza bat, beraz, lurralde zabaletan hedatua dagoena, hizkuntza handia da eta Euskal Herria bezalako eskualde mehar edo estu batean egiten dena, besteen aldean jende gutxik egiten duena, hizkuntza txikia da.
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! esan baitzezakeen, euskararekin ari zelaâ egitea zailago baita; alegia" la lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke,
|
hizkuntza
hori darabilten hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez du bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik beragatik ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota hizkuntza hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza diogunean hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako, gure kasuan, euskara bera, euskalduna baizik....
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! esan baitzezakeen, euskararekin ari zelaâ egitea zailago baita; alegia" la lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori darabilten hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez du bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik beragatik ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota
|
hizkuntza
hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza diogunean hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako, gure kasuan, euskara bera, euskalduna baizik.
|
|
|
Nire ustez lehen esan dudanak baino ondore larriagoak ditu beste gauza batek; lehen esan dut, eta ez dut gauza berririk esan, mundu guztiak baitaki, euskara erabili den eskualdea, guk dakigun garaian, esan dezagun azkeneko bi mila urte honetan, aski meharra eta laburra izan dela. Esan dugu gainera eskualde horretan bizi zen eta
|
hizkuntza
hori erabili zuen jende multzoa ere ez zela ugariegia. Baina ez da hori bakarrik.
|
|
|
Beste modu batera esanda, hizkuntza bateko hiztunek, hizkuntza horren aldeko jarrera izan arren,
|
hizkuntza
hori erabiltzeari uztea erabaki dezakete.
|
|
2002
|
|
|
Zuhur jokatu aurrekoarekin: hizkuntzen deskribapena egiterakoan, beraz,
|
hizkuntza
hori erabilia den kulturaren beraren deskribapena ere beharrezkoa da, baita erabiltzailearen prozesu psikologikoen nondik eta norakoa ere.
|
|
2003
|
|
|
Beraz,
|
hizkuntza
hori erabiltzen dugu, eta gobernuek libreki hartu dituzten konpromisoak gogoraraziz jarduten dugu, horiek kontziente izan behar baitute konpromisoa hartu baldin badute, horren arabera jokatu behar dutela.
|
|
|
Izan ere, Autonomia Estatutuak euskararen hizkuntza ofizialkidetasuna arautu zuen, eta, horrez gain, Euskal Herriko biztanle guztiei eskubidea aitortu zien, Administrazioarekin dituzten harremanetan
|
hizkuntza
hori erabiltzeko. Hizkuntza eskubide horiek guztiak ziurtatzeko beharrezkoak diren neurri eta bitartekoak jarri behar dira.
|
|
2004
|
|
|
Argazkigintzako Godó sariaren irabazle honek bere burua lanak liluraturik ikusten du: horri esker portugesez egiteko paradaz gozatzen du tarteka
|
hizkuntza
hori erabiltzen den herrialdeetara noizean behin joanaz.
|
|
|
Hara, bada, zertan zetzan hizkuntzaren erabilera ahalbidetzen zuen mekanismoaren gakoa: frantsesa jakiteak ez dakar
|
hizkuntza
hori erabiltzea, erabilerak gizarte integrazioa du ordain. Bizitza sozialaren eta ekonomikoaren altzoan barrentzen den hizkuntza bakarrik erabiltzen da han.
|
|
|
Ikasteko moduaren eta erabileraren arteko lokarria, aldiz, argibide gerta dakigukeela ematen du. Bestela esan, ikasteko erak zeresan handia dauka
|
hizkuntza
hori erabiltzeko orduan. Horrela, ikasketaren ezaugarriek izaera akademikoa eta kulturala baldin badute, erne belarriak.
|
|
|
" Neska mutilak ingelesa ikastera bidaltzen ditugun eskolan, ikasgelan zein jolas osagarrietan
|
hizkuntza
hori erabili behar dela esateak ez luke inor harrituko. Gurasoak garen aldetik guztiz normala irudituko litzaiguke hizkuntzaren ikasketa prozesuaren baitan", azpimarratu du Imazek.
|
|
|
Baita Perrot ere: " Ziurtzat eman diteke hizkuntza baten barne moldea, eta
|
hizkuntza
hori erabiltzen duten hiztunen multzo pentsakera, instituzioak, eta teknikazko bere zibilizazioa, alkarri loturik daudela" (Perrot, La Linguistique, 127). Iritzi berbera ematen du Lévi Strauss’ek ere Hizkuntza eta Kultura alderatzean, hura hunen sostengua dala esatean (ikus Anthropologie Structurale, 78).
|
|
2005
|
|
|
Urtxintxa Eskolaren izenean hitz egin digun Jaime Altunak aipatu du lehenxeago kontzientzia eta hizkuntzaren erabileraren arteko loturaren zalantza. Haurrak, gazteak euskararen balioaz jabetu behar du
|
hizkuntza
hori erabiltzeko. Daukan euskara maila daukala ere, ezin gozatu euskararekin?
|
|
|
Izan ere, berez balio behar lukeenerako balio ez duen tresna apenas inork erabiliko baitu. Inor txunditu, zirikatu, kontsolatu, amorrarazi edota limurtzeko balio ezean, ezer gutxirako balio du hizkuntzak, eta, gurpil karratudun bizikletaz ibiltzeko adina gogo izango du hiztunak
|
hizkuntza
hori erabiltzeko. Maite du agian, eta baita gurtu ere akaso.
|
|
|
Bi xede nagusi ditu egitasmo honek. Alde batetik, katalana komunikazio hizkuntza bihurtzea, eta
|
hizkuntza
hori erabiltzea, bertakoen eta etorkinen artean. Eta beste aldetik, parte hartzaileen arteko elkar ezagutza.
|
|
2006
|
|
|
Haurrek, nolanahi ere, badute abantaila handi bat: beste hizkuntza bat ia bat batean ikasten dute eta, gainera,
|
hizkuntza
hori darabilten beste haur batzuekin ikastetxe berean dabiltzanez, berehala mintzatzen dira.
|
|
2007
|
|
|
Hiru dimentsioen arteko harremana ez da makrotik beheranzko joera mekaniko eta determinista bezala ulertu behar, baizik eta ikuspegi konstruktibista batetik. Baliteke Norbanako Dimentsioan agertzen diren bi aldagaietako batek, gutxienez, eragin zuzena izatea
|
hizkuntza
hori erabilia izan dadin ala ez. Ikus ditzagun, jarraian, kasu horietako batzuk.
|
|
|
Hots, arestian aipatu diren norbanakoen hizkuntza gaitasuna zein motibazioa egoera sozialetan biltzen diren solaskideenak dira eta, aldi berean, dimentsio makrosozialean ezarritako baldintzen eragina izango dute, gutxi asko, beren hizkuntza jardunean. Nolako baldintzak izan hizkuntza batek jardungunetan —maila makrozozial—, halako aukerak herritarrek —norberaren gaitasuna eta motibazioa tartean—
|
hizkuntza
hori erabiltzeko.
|
|
2008
|
|
|
hizketakidearen edo taldearen hizkuntza; erreferentzia taldearen hizkuntza erabilerak; edo hizkuntza bat ala bestea aukeratuz gero aurreikus daitezkeen ondorioak. Horrenbestez, (a) gure solaskideak gure lagun taldeko euskal hiztunak badira eta ez badago osagai berririk, (b) ohikoa bada
|
hizkuntza
hori erabiltzea eta (c) baldin badakigu ongi ikusita dagoela euskaraz hitz egitea, euskara aukeratzeko probabilitatea gehienekoa izango da.
|
|
|
Dena den, oro har onartutako gizarte balioek euskarari bigarren mailako hizkuntzaren kategoria (eta papera) ematen diotela esan daiteke; hau da, ez da nahitaezkoa egoera batzuetan edo beste batzuetan. Gaztelania, berriz, lehenengo hizkuntzatzat hartzen da eta
|
hizkuntza
hori erabiltzeak ez du aurreiritzirik sortzen ia ezein egoeratan. Eta horri zabalpen handieneko aurreiritzia dena erantsi behar zaio:
|
|
|
Honela defini dezakegu hizkuntza mendetasuna: hizkuntza horretan hitz egiten ez duten pertsonen —hipotetikoki edo egiaz— aurrean norberaren hizkuntzaren erabilera legitimoari uko egitea. familietan ere, berezko hizkuntzari uko egiteko jarrera ezarri zen, ezezagunen aurrean uko egitea barne (solaskidea euskalduna denentz jakin aurretik), baita sistematikoki gaztelaniara jotzea ere, solaskideak
|
hizkuntza
hori erabiltzen duenean. Horrenbestez, honela defini dezakegu hizkuntza mendetasuna:
|
|
|
Deskribapen balioa duen etiketa da. Beraz, indarrean dauden legeen arabera
|
hizkuntza
hori erabiltzea bideragarria den egoeretan norberaren hizkuntzari uko egitea da mendetasunezko jokabidea. Horrenbestez, gaztelaniaz hitz egitea ez da mendetasunezko jokabidea kasu guztietan.
|
|
|
Miren eta Daviden seme alabak, espainiarra eta kanadarra, hurrenez hurren, askoz urrunago doaz, Noah ia sei urtekoak, eta Alexander, hirutik, hiru hizkuntza desberdinekin bizi dira: ama gaztelaniaz eta aita ingelesez joaten diren bitartean, biak euskarazko ikastetxe batera joaten dira, eta
|
hizkuntza
hori erabiltzen dute ikaskideekin eta irakasleekin komunikatzeko. Maria eta Vincent Alemanian bizi dira, ohikotik kanpo, Maria espainiarra ez bada eta Vincent nederlandarra ez bada.
|
|
|
Ingelesak ahalik eta itzulpen programa gehien ditu, Interneten duen nagusitasunagatik. Internet World Stats mundu osoko Sarearen bilakaerari eta joerei buruzko estatistikak egiten dituen erakundearen arabera, “konektatutako” erabiltzaileen %30ek jatorri
|
hizkuntza
hori erabiltzen dute. Baina software mota hori hizkuntza guztietan aurki daiteke.
|
|
|
Helen Kearns Kontsumitzailea Babesteko Europako Erkidegoko bozeramaileak azaldu zuenez, gutunean 30 puntu zehaztu dira, garraio arloko Erkidegoko legeriari jarraiki, webguneek “erabiltzaileentzako beharrezko informazio guztia” jaso dezaten. Bruselak gogorarazi du, besteak beste, erabiltzaileak hasiera hasieratik izan behar duela txartelaren azken preziorako sarbidea (tasak eta aparteko beste kostu batzuk barne), eta erosketa prozesu osoan
|
hizkuntza
hori erabili ahal izango duela. 2007ko irailaz geroztik webguneetan aurkitutako irregulartasunen %60 zuzendu den arren, “oraindik kontsumitzaileen kexa asko daude argi ez dauden kostu edo prezioengatik” esan zuen Kontsumitzailea Babesteko komisarioak.
|
|
2009
|
|
|
Horrela, laburbilduz esan daiteke hizkuntz ofizialtasun bikoitzak herritarrek hizkuntza aukeratzeko duten eskubidea babesten duela, eta berezko hizkuntzaren printzipioak aldiz, Administrazioko barne harremanetan lehentasunez erabiltzea bidezko egiten duela, baita —hala egin nahi eta ahal bada— laneko hizkuntza gisa soilik
|
hizkuntza
hori erabiltzea ere. Horixe gertatzen da Estatuko Administrazio periferikoan gaztelaniarekin, Administrazio Publikoen Erregimen Juridikoari buruzko Legeko 36.1 artikuluan xedatutakoaren arabera (4/ 1999 Legea), eta gauza bera gerta daiteke, baina alderantziz, Autonomia Erkidegoko Administrazioetan berezko hizkuntzarekin.
|
|
|
Printzipio horien guztien arrazoizko uztarketa egitea da konponbidea, inola ere ez eremu pribatuko ateak hizkuntza politikari erabat ixtea. Beste hitzetan esanda, gure iritzian, bidezkoa da ahulezian dagoen hizkuntzaren sustapena bermatzeko neurri arautuak hartzea eremu pribatuan ere, beti ere
|
hizkuntza
hori erabiltzera inor behartu gabe eta beste hizkuntzak erabiltzea eragotzi gabe. Laprast egiteko arriskua bistakoa denez, zuhurtasun handiz eta ahalik eta adostasunik zabalenaz jokatzea beste inon baino gomendagarriagoa da eremu pribatuan.
|
|
2010
|
|
|
Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: ...du justifikazio beharrik, hizkuntza hauen eguneroko erabilerak justifikatzen baitu bere erabilera. gutxiengotua denak berriz bai. izaten jarraitzeko arrazoiak eskatzen zaizkio hizkuntza nagusiak dituen bezala, logika, argumentu arrazionalak, erabilerak edo hizkuntza baten praktikak indartzen dituen arrazoiak. gizartean maila ahulena duen hizkuntza erabiltzen duen hiztunari motibazioak eragiten dio
|
hizkuntza
hori erabiltzen jarraitzea. ez du erabiltzen hizkuntza gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza delako, berezkoa duen hizkuntza —edo berezko egin duena— gorde nahi duelako baizik. hizkuntza gutxituari edo hil zorian dagoenari, balio gutxiago aitortu ohi zaio gizartean eta bizirik mantentzeak pena merezi ote duen ere galdetzen da. batzuen aldetik ukatu nahi den arren, euskarak badu bere err...
|
|
|
Are gehiago hiztun elkarte horren etorkizuna iragartzeari dagokionean. Hizkuntza bat jakitetik
|
hizkuntza
hori erabiltzera tarte handia egon ohi da, batetik. Fishman-en hitzetan esateko (1985:
|
|
|
Lagungarri izanik ere ez dira, ordea, aski. Are gutxiago gurea bezalako ingurumenetan, hizkuntza jakitetik
|
hizkuntza
hori erabiltzera hain jauzi nabarmena dagoen kasuetan211 Galdeketa soziolinguistikoen jakite kontuei buruzko datuetatik atera ohi den ondorio baikor hori ez da beraz aski, ahuldutako hizkuntza baten osasun diagnostiko zorrotzik egiteko. Pista batzuk ematen ditu, eta oso baliagarriak dira; baina argitasun horiek ez dira aski osasun diagnostiko globalik egiteko.
|
|
2011
|
|
|
Ondorioz, erabilerak ezagutza dakar eta honek hizkuntza erabiltzeko motibatu du. Hau da, erabiltzearen poderioz (imitazioz hasten dena) lortuko du hizkuntza bereganatzea eta bere behar komunikatiboak asetzeko adinako nahikotasuna lortzen duenean motibatua sentituko da
|
hizkuntza
hori erabiltzeko. Honela bada, prozesu naturalaren bidez jasotako hizkuntza nortasunari lotuta geratuko zaio, neurri handi batean lehen mailako sozializazioaren ezaugarririk nabarmenena afektibitatea baita.
|
|
|
Testuinguruan eginkizun jakin batzuk betetzen dituztelako existitzen dira hizkuntzak; bestela, zergatik existituko dira? hizkuntza bat ez da bere kabuz existitzen; aitzitik,
|
hizkuntza
hori darabilten hiztunentzat eta gizartearentzat erabilgarria delako existitzen da. Beraz, hizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata; hau da, haren garapen eremua, existentziaren testuingurua. hori dela eta, gutxieneko ekosistema egokiak eraiki behar ditugu, hizkuntza gordetzeko eta garatzeko. hauxe da erronka:
|
|
|
–Hizkuntzen iraungitze prozesuetan bi gauza bereizi behar ditugu: batetik, hizkuntza baten heriotzaz mintzo gara
|
hizkuntza
hori darabiltenek hitz egiteari uzten diotenean; bestetik, berriz, genozidioaz mintzo gara dena delako hizkuntzarekin batera komunitate etniko bat erailtzen dutenean, hiztunak hiltzen dituztenean. Amerikaren kolonizazioan bi ekintza modu horiek suma ditzakegu?
|
|
|
Entrenatzailea argi mintzatu da: . Herri bat gara, berezko hizkuntza duena, eta kanpora irteten garenean
|
hizkuntza
hori erabiltzen dugu horretan mintzatzen garenok?. Biharamunean Espainiako egunkarietan agertu da albistea eta, horrekin batera, kritika.
|
|
|
Karmele Artetxeren lanak ederki erakusten du egindako ibilbidearen tamaina. Francoren diktaduraren lehenengo hamar urteetan ia ez zen orrialde bakar bat ere inprimatu euskaraz Hego Euskal Herrian eta ez zen
|
hizkuntza
hori erabili ia inongo ikasgeletan. Hurrengo urteetan, aldiz, euskaltzale jantziak gai izan ziren egoera hori iraultzeko, neurri batean bederen, eta garai berri bati ateak irekitzeko.
|
|
|
Alde batetik, nazioz gaindiko curriculum gaiak landu behar ditu, hau da, hezkuntza plan guztietako ikasketa planetan ager daitezkeenak. Era berean, ez du zehaztu behar hizkuntza jakin baten ezagutza zabala, ez eta irakasleak
|
hizkuntza
hori erabiltzeko laguntza metodologikoa ere; intuitiboa eta erabilerraza izan behar du.
|
|
|
Hizkuntza bat ezagutzeak ez dakar berez hizkuntza horretan bizitzeko nahia. Gutariko askok atzerriko hizkuntzak ezagutzen ditugu, baina ez dugu horregatik
|
hizkuntza
hori erabiliz bizi nahi. Hizkuntza horiei zeregin funtzional koiunturala ematen diegu, ez dute gure bizimodua aldatzen, ez eta gure ingurunean eragiten ere.
|
|
2012
|
|
|
Hirugarrena hizkuntza gaitasunaren faktorea da. Nabaria denez, hizkuntza bat ezagutzen ez duten pertsonek ezin dute
|
hizkuntza
hori erabili. Hori dela eta, kalean hizkuntza batean gerta litezkeen elkarrizketak bertan dabilen jendearen hizkuntza gaitasunak ere mugatzen ditu.
|
|
|
Esataria ez da justu hiztuna. Hiztuna hizkuntza baten ezaupidea duen norbait da,
|
hizkuntza
hori erabili nahiz ez. Esataria, berriz, hizkuntza darabilen hiztuna da, eta esatari izaera orduantxe hartzen du, bere ezaupidea gauzatzen duenean, alegia.
|
|
|
Eragozpen bat, abantaila bihur daitekeena, hizkuntza da. Orria ingelesez sortu da, erabiltzaileek
|
hizkuntza
hori erabiltzeko aukera izan dezaten. Gainera, hainbat lagunen artean programa daiteke eta aurrerapenak ebaluatu.
|
|
|
Gurasoek orain dela hogei urte baino askoz gehiago pasatzen diete euskara seme alabei, beraiekin euskara erabiliz. Etxearen eremuan gutxiago erabiltzen da euskara; izan ere, pertsona askok eskolaren eraginez ikasi du euskara,
|
hizkuntza
hori erabiltzeko inor eduki gabe etxean. Lankideekin eta udaletxeetan erabileraren gorakada nabarmena plangintzari esker jazo da.
|
|
2013
|
|
|
ez dira haiek bakarrik bizitzeko gai, eta organismo bizidun batean sartzen direnean bakarrik aktibatzen dira. soziokulturalarekin erlazionatzea. Eta esan beharrik ez dago hizkuntzaren sistema modu konplexuan (baina ukaezinean)
|
hizkuntza
hori erabiltzen duen gizarteko sistema soziokulturalarekin eta semiotikoarekin inbrikatzen dela: nahikoa da pentsatzea zenbateraino bereiz daitezkeen (ala ez) hizkuntza baten ohorezko tratamenduak eta hizkuntza hori hitz egiten duen gizarteko egitura soziala eta etiketa.
|
|
|
hiztegiek, gramatikek, inbentario fonologikoek, fraseologia bildumek eta halakoek hizkuntzen corpusa soilik gordetzen dute; hau da, gorputz bizigabeak dira. Dena den, hizkuntza bat egon dadin (hitzaren adiera osoan),
|
hizkuntza
hori erabiltzen duten pertsonak egon behar dute, hizkuntza, baita ere eta batez ere, giza jarduna delako, giza portaera. Alde horretatik, oso adierazgarria da Coulmasek (2005) hizkuntza eta lasterketa nozioen artean egindako alderaketa:
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntza kaja herramienta bat bezala da eta geroz eta herramienta gehio izan kaja barrun hobeto konponduko gea egunerokotasunen
|
hizkuntza
hori erabiliz. (Ibarrako gazte bat) •
|
|
|
80 erregela ez dago debekatutako elikagaiak bai, ordea, komeni da dietaren %20 baino gehiago ez izatea. 9 Elikadura osasuntsuaren garrantzia Azken bi gomendioak bideoak dira ingelesez, azpitituluekin ingelesez, haurrek
|
hizkuntza
hori erabiltzeko aukera izan dezaten eta, aldi berean, ondo jatearen balioa ikas dezaten. ‘ The Importance of Healthy Food ‘ i buruzko animazioa da ondo jatearen garrantzia Bertan, pertsonaiek motel eta argi hitz egiten dute, erraz uler ditzaten.
|
|
|
Bigarren mailako hiritarrak ginen euskaldunok. Ez ziguten gure artean euskaraz egitea debekatzen, baina diktadurak zabaldu zuen beldurrak sustraiak bota zituen eta askok erabaki zuen ez zela
|
hizkuntza
hori erabiltzea komeni, ezta etxean ere. Hor eten zen, kasu askotan, mendeetan belaunaldiz belaunaldi luzatutako katea.
|
|
|
Ez zuen inondik ere gaztelera menderatzen, baina
|
hizkuntza
hori erabiltzeko tema zuen. Aitarekin ez, aitarekin beti euskaraz egiten zuen, baina gainerakoekin, bertsoak kantatzen zuen bezala" erdaraz ere fuerte, nahiz batere jakin ez".
|
|
2015
|
|
|
Errenta aitorpena egiteak etekina ekartzen dio gure gizarteari, diru horrekin hainbat zerbitzu bermatzen ditugulako, baina, gainera euskaraz egiten badugu, beste etekin bat ere gehitzen diogu: gure hizkuntza eta
|
hizkuntza
hori erabiltzen dutenak indartzen ditugu".
|
|
|
Aurreiritziz jositako hiztunak gara, gizalegea, errespetua edo begirunea4 erakutsi behar izaten diogu parean daukagunari, eta berak erdaraz hitz egitea nahikoa izaten da geuk ere hala egiteko. Euskaraz ikasi dugu bai, baina ez digute erakutsi
|
hizkuntza
hori erabiltzen gure solaskidea beste hizkuntzaren batean mintzo denean (Suay; 2008: 116).
|
|
|
2 Bertako zerbitzu publikoak eta instituzionalak eta komunikabideak
|
hizkuntza
hori erabiltzen
|
|
|
hizkuntzaez da aukeratzen. Hizkuntza gizarteak ezarri egiten du, eta gu oharkabean,% 99,999an ezartzenzaigun, inposatzen zaigun nahi duzuen moduan deitu
|
hizkuntza
hori erabiltzera jotzen dugu. Gero, euskaldunon kasuan badaude beste faktore batzuek euskararen alde lan egiteko kontzientzia etahorrelako gauzak, nolabait neurri batean hori birbideratu egiten dutenak pixkatxo bat euskararenalde.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntza biziberritzeko, 1) hizkuntza irakatsi behar da eta 2)
|
hizkuntza
hori erabiltzeko aukera eman behar zaie hiztunei (Hinton, 2015: 293).
|
|
|
Ezagutza: Hiztunak
|
hizkuntza
hori erabiltzeko beste edozein hizkuntza erabiltzeko baino erraztasun handiagoa izatea. Hizkuntza horretan pentsatzea.
|
|
|
Hiztun aktiboa edo funtzionala izatea:
|
hizkuntza
hori erabiltzeko aukera duen komunikazio harreman guztietan hizkuntza hori aukeratzea. Hizkuntza horretan bizitzea.
|
|
|
Erabiltzearen poderioz ikasitakoa praktikan jartzen dugu modu errepikakor, automatiko eta inkontzientean, hizkuntza erabat gure baitakoa bihurtu arte. Gurpil bi horiek mugitzeko indarra, berriz, komunikaziorako behar naturala da: hiztunak
|
hizkuntza
hori erabiltzeko daukan behar sozio funtzionala. Halaxe azaldu nuen, Gurdiaren Paradigma 2016, Euskara Biziberritzen Jarraitzeko Erronkak Jardunaldian, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitza nagusian,.
|
|
2017
|
|
|
" Horrek esan nahi du, dagokion eskualdetako edo eremu urriko hizkuntza erabiliko dela Auzitegi aretoetan, baita
|
hizkuntza
hori erabiltzen duen Aldeak parte hartzen duen prozeduretan ere. Hala ere, Estatu bakoitzari dagokio ‘prozedura egitea’ horrekin zehazki zer esan nahi den zehaztea, bakoitzaren sistema judizialaren ezaugarriak gorabehera".
|
|
|
" Hiztunaren ama hizkuntza baino eraginkorragoak dira hiztun horrek hizkuntzarekin garatu dituen harremanak eta eratu dituen loturak" (Kasares, 2014, 23 orr.). Pertsona batek transmisio zuzena eduki arren hizkuntza batean euskaran demagunhiztun honek izango dituen gogo nahiak hizkuntza horrekiko
|
hizkuntza
hori erabiltzea adibideztransmisioak ez du zuzenean ziurtatzen. Gogo nahi hauek pertsona horrek dituen gizarte harremanek baldintzatzen dituzte bere lagunak zeintzuk diren adibidez.
|
|
|
Horrekin lotuta, bi kasutan, haurrak eta batzuetan gurasoekin,
|
hizkuntza
hori erabiltzen hasi dira, nahiz eta gerora jatorrizko hizkuntza berreskuratu duten. zentzu horretan, muda gutxi batzuk atzeman ditugu euren ingurunean nagusi zena ez beste hizkuntza bat hitz egiten zuten umeen artean. kasu horietan, pertsonek azkar hartzen dute hizkuntza nagusiaren erabilera soziala eskolako lagunen artean: gaztelania hiztunek katalana hartzen dute, eta alderantziz. horrekin lotuta, bi kasutan, haurrak eta batzuetan gurasoekin, hizkuntza hori erabiltzen hasi dira, nahiz eta gerora jatorrizko hizkuntza berreskuratu duten. beste hizkuntzaren hiztun ezohiko horiek sarri ikusezinak izaten dira kideentzat, testigantza hauek erakusten duten moduan:
|
|
|
Horrekin lotuta, bi kasutan, haurrak eta batzuetan gurasoekin, hizkuntza hori erabiltzen hasi dira, nahiz eta gerora jatorrizko hizkuntza berreskuratu duten. zentzu horretan, muda gutxi batzuk atzeman ditugu euren ingurunean nagusi zena ez beste hizkuntza bat hitz egiten zuten umeen artean. kasu horietan, pertsonek azkar hartzen dute hizkuntza nagusiaren erabilera soziala eskolako lagunen artean: gaztelania hiztunek katalana hartzen dute, eta alderantziz. horrekin lotuta, bi kasutan, haurrak eta batzuetan gurasoekin,
|
hizkuntza
hori erabiltzen hasi dira, nahiz eta gerora jatorrizko hizkuntza berreskuratu duten. beste hizkuntzaren hiztun ezohiko horiek sarri ikusezinak izaten dira kideentzat, testigantza hauek erakusten duten moduan:
|
|
|
...n dute, batez ere hiztunen presentziak. hori dela eta, katalana sozialki erabiltzen nahiko berandu hasten dira bartzelonako Metropolialdeko eskualdeko zenbait sektoretan, izan ere, katalan hiztun gutxi dauden lekuetan bizi dira. zentzu horretan, eskolan eta administrazioan katalanak duen presentzia instituzionalak zein arlo sozioekonomikoan duen garrantziak bultzada handia ematen du eremu horietan
|
hizkuntza
hori erabiltzeko; aitzitik, eremu pribatuan katalanaren erabilera areagotzeko prozesua oso moderatua da, betiere, alde batera uzten bada haurrei katalanez hitz egiteko dagoen joera hedatua, sarritan, haurrak elebidun goiztiarrak izan daitezen bermatzeko. beste alde batetik, intentsitatea gorabehera, aipatu behar da gizartearen gehiengo handi batek bi hizkuntzak erabiltzen dituela normalean, nahiz...
|
|
|
" ez dakitelako, erdara gehiago egiten dutelako, gogorik ez dutelako...". helduen ohiturak ere askotan ageri dira: " entrenatzaileek, etxekoek, dendariek... erderaz egiten dutelako." gaztelaniarekin lotutako ideologia linguistikorik ez da agertzen
|
hizkuntza
hori erabiltzeko arrazoiei buruz galdetzerakoan. baina nerabezaroan gaztelaniaz hitz egiteko dauden motiboak aipatzerakoan gaztelaniaren prestigioa eta euskararen prestigioa (eza) behin eta berriro agertzen da, eta argi dago hizkuntza baten prestigioa hizkuntza ideologia dela: " pertsona edo giza talde batek hizkuntzei buruz dituen ideien multzoa" (eusko Jaurlaritza, 2010: 15).
|
|
|
Mutilen artean zein elkarrizketa mistoetan datuak nahiko parekoak izan dira, beti ere, datu positiboagoak lortuz 2 eta 3.mailakoen artean. kale neurketan eskuratutako emaitzak besterik ez direnez, datuak falta zaizkigu jokabide horren arrazoiak azaldu ahal izateko. aurrera begira, Leticia Garcia Fernandez, Nekane Arratibel Insausti eta Asier Irizar Mezo – Euskararen ezagutza eta erabilera binomioa: ...aldaketa hori justifikatzen duten aldagaiak zeintzuk diren identifikatzea ahalbidetuko da. lehen mailako ikasle batzuek aitortu dute euren bizitzaren beste esparruetan baino euskara gehiago erabiltzen dutela huhezin. horrek hizkuntza ohitura eta portaera aldaketak eragin ditzake eta, ikasturteak aurrera egin ahala, erabilera handiagoa egiten duten neurrian, testuingurua euskaldunagoa bilakatu eta
|
hizkuntza
hori erabiltzera motibatuak sentitu daitezke. hala ere, ziurtasunez hala izan den ezin dugu justifikatu, ez baitugu orain 2 eta 3 mailan dauden ikasleen daturik.
|
|
|
...ako herriko ohitura. donostiako eta iruñeako ingurune soziolinguistikoetan, hots, euskarak presentzia murritzagoa duen testuinguruetan, ikasleek gaztelera erabiltzeko joera handiagoa agertu dute. gainera, nahiz eta euskaldunen presentzia handiko eremu soziolinguistikoan bizi, ama hizkuntzaren garrantzia ere aipatu du ikasle batek (h6), bere kasuan ama hizkuntza gaztelera denez, joera handiagoa du
|
hizkuntza
hori erabiltzeko. ikasle guztiek jarrera positiboa azaldu dute euskararekiko eta, ezagutza maila ona badute ere, faktore hauek ez dute erabilera ziurtatu eta gaztelera erabiltzearen hautua da ikasleen artean nabarmen. identitateak ere erabileran eragiten duenez, hurrengo atalean azaleratu dira honen ingurukoak.
|
|
|
Euskaraz jarduteko erraztasunaz, jariotasunaz eta gainerakoaz ari garenean, irudipena daukagu gaitasun komunikatiboaren bertsio meharra nagusitzen zaigula. Gauza bat baita hizkuntza herrenka eta erdizka jakitea230, eta bestea
|
hizkuntza
hori erabiltzen den testuinguru komunikatibo desberdinetan behar den trebetasunaz baliatzea. Gaitasun komunikatiboa hizkuntza jakitearekin loturik dagoen arren, batik bat erabiltzeko trebetasun multzoari darion dohaina da.
|
|
2018
|
|
|
1 Ezagutza: Hiztunak
|
hizkuntza
hori erabiltzeko beste edozein hizkuntza erabiltzeko baino erraztasun handiagoa izatea. Hizkuntza horretan pentsatzea.
|
|
|
Hiztun aktiboa edo funtzionala izatea:
|
hizkuntza
hori erabiltzeko aukera duen komunikazio harreman guztietan, hizkuntza hori aukeratzea. Hizkuntza horretan bizitzea.
|
|
|
Hizkuntzaren gurdiari beharrak egiten dio tira, komunikaziorako behar naturalak, alegia, hiztunak
|
hizkuntza
hori erabiltzeko daukan behar sozio funtzionalak. Gurdiaren ardatzean, berriz, bi gurpil daude:
|
|
|
Gurpil bi horiek mugitzeko indarra, berriz, komunikaziorako behar naturala da: hiztunak
|
hizkuntza
hori erabiltzeko daukan behar sozio funtzionala. Halaxe azaldu nuen, Gurdiaren Paradigma 2016, Euskara Biziberritzen Jarraitzeko Erronkak jardunaldian, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitza nagusian, (Saez, 2016).
|
|
|
programan, 6 urte bitarteko neska mutilentzako pentsatutako Good Morning October izeneko jarduera bat gidatuko du. Parte hartzaileak Artiumen lorategira joango dira, eta Museoaren barruko plazan oraindik ere bizirik dirauten landare eta loreei buruzko oharrak hartu eta gero postal birakari bat marraztuko dute, udazkenaren etorrera iragarriko duena. Good morning Artium! 12: 00etan hasten da eta ingelesez egiten da erabat, beraz aukera bikaina da
|
hizkuntza
hori erabiltzeko ere. Igande horretan bertan, urriak 7an, eta Mugako jaialdiaren esparruan, Mugako Kids lantegia egingo da Artiumen. Familiek musika elektronikoaren inguruan sortu eta esperimentatzeko gune bat. FamiliArtiumBestalde, Artiumek familientzako hilean behingo FamiliArtium lantegiak egiteari ekingo dio berriz ere, urrian.
|
|
|
243. Agerikoa badirudi ere, komeni da gogora ekartzea hizkuntza baten dialektoak eta desberdintasunak
|
hizkuntza
hori erabiltzen duten hiztunek elkarren arteko harremana galtzean sortzen direla: hiztunak elkarrengandik urruntzen direnean, denborarekin haien mintzoetan desberdintasunak sortzen dira eta berriz elkartzean elkarren arteko desberdintasun dialektalak berriz ahultzen dira, hizkera batu bakar baten mesedetan.
|
|
2019
|
|
|
5 Wikipedia hizkuntza jakin baten igoera digitalaren funtsa eremu horretan egiten den erabilera denez gero, komunikabide nagusi gisa
|
hizkuntza
hori erabiltzen duen online komunitate aktibo bat, gutxienez, identifikatu behar da. hainbat aukera zeuden horretarako, besteak beste, berriak, postazerrendak, Yahoo edo google. halere, esperientziak erakutsi du wikipedia komunitatea hizkuntza komunitate digital aktiboenen artean dagoela. horren ondorioz, aitzin adierazle gisa erabil daiteke arrakala digitalaren aurrean hizkuntzen egoeraz jabetze...
|
|
|
Arlo digitalean hiztun batzuk esparru digitalean
|
hizkuntza
hori erabiltzen hasten direnean euren seme alabek eta bilobek ere hala egingo dute automatikoki, eta horregatik EGIDSeko kategoria asko bakarrean kolapsatu daitezke.
|
|
|
Barneko irizpideetarako, sortutako sailkatzailearen kalitatea eta sendotasuna neurtzen da hazien perturbazioa eraginez, eta kanpoko irizpideetarako beste sailkapen eta multzokatze teknikak erabiltzen dira. egIdSi dagokion sinplifikazioaren parte bat aipatutako balio demografikoetatik dator. azterketa tradizionalean, egIdSek bere sailkapenerako, bereziki, hizkuntzaren gaitasun osoa duen azken belaunaldia hartzen du kontuan: belaunaldi hori umeena bada hizkuntza arriskuan kategorian dago (6b), gurasoena bada galeran (7), aitona amonena bada hilzorian (8a), bestela ia iraungita (8b). arlo digitalean hiztun batzuk esparru digitalean
|
hizkuntza
hori erabiltzen hasten direnean euren seme alabek eta bilobek ere hala egingo dute automatikoki, eta horregatik egIdSeko kategoria asko bakarrean kolapsatu daitezke. era berean, zenbaki txikiko kategoriak (0tik 3ra) kategoria bakar batean biltzea t (oparo) justifikatutzat jotzen dugu, estaldurak (nazioartekoa nazionala lurraldekoa) eta ofizialtasunak ez direlako hain garrantzizkoak esparru digita...
|
|
|
Hizkuntza batean espresatzen den pertsona batek, baldin eta sistematikoki erantzun moduan ulertu ezina, indiferentzia edo gaitzespen nolabait nabarmena jasotzen badu,
|
hizkuntza
hori erabiltzeari uzteko joera izango du.
|
|
|
Hizkuntza batean espresatzen den pertsona batek, baldin eta sistematikoki erantzun moduan ulertu ezina, indiferentzia edo gaitzespen nolabait nabarmena jasotzen badu,
|
hizkuntza
hori erabiltzeari uzteko joera izango du. Eskolan katalanez mintzo ziren umeei ahoa xaboiez garbitzen zitzaien garaiak ez daudela urruti gogoratu beharra badaukagu ere, egia da orain ohikoagoak direla beste zigor tipo batzuk, sotilagoak izanda ere besteak bezain efektibo direnak. eskolan bortizkeria psikiko eta fisikoa pairatu zituen, etxean, psikikoa bakarrik hiperzuzentasuna (amonarriz, 2013: 39) eta trufa.
|
|
|
Ezagutza:
|
Hizkuntza
hori erabiltzeko beste edozein hizkuntza erabiltzeko baino erraztasun handiagoa izatea. Hizkuntza horretan pentsatzea.
|
|
2020
|
|
|
Filmeen bikoizketa, irakaskuntzan praktika falta eta barregarri geratzeko beldurra dira, besteak beste, arrazoi batzuk. Zorionez, teknologiak asko laguntzen du
|
hizkuntza
hori erabiltzen. Artikulu honetan zazpi azaltzen dira:
|
|
2022
|
|
|
Askotan esaten dut beltz, ilun samarra naizela (barreak). Izugarri gustatzen zait zuri beltza, nitaz hitz egiteko garaian
|
hizkuntza
hori erabiltzen dut, eta orain arteko lan gehienetan ere bai. Esposizio bikoitza nire galderei erantzuteko modu gisa erabili dut:
|
|
|
" Izugarri gustatzen zait zuri beltza erabiltzea argazkietan; nitaz hitz egiterakoan,
|
hizkuntza
hori erabiltzen dut"
|
|
|
Globalizazioaren eta migrazio mugimenduen garaiotan,[...] hizkuntza bakoitza inguratzen duen narratibak eta hizkuntza horri lotutako asoziazio positiboek eragin zuzena izan deakete hizkuntza hori ikasteko motibazioan, bai eta gerora
|
hizkuntza
hori erabiltzeko joeran.
|
|
|
Azkenik, globalizazioaren eta migrazio mugimenduen garaiotan, jendarte gero eta eleaniztunetan bizi gara. Eleaniztasun horretan, hizkuntzen markaren eragina maila ezberdinetakoa da, hizkuntza bakoitza inguratzen duen narratibak eta hizkuntza horri lotutako asoziazio positiboek eragin zuzena izan baitezakete hizkuntza hori ikasteko motibazioan, bai eta gerora
|
hizkuntza
hori erabiltzeko joeran. Gero eta eleaniztunagoak garen neurrian, komunikazio egoera ezberdinetan hizkuntza hautua egiteko beharra gero eta maizago gertatzen den zerbait da, aurrean dugun pertsona edo pertsonekin hizkuntza bat baino gehiago partekatzen baitugu.
|
|
|
Öcalanek turkieraz idatzi ditu liburuak, eta
|
hizkuntza
hori erabili izan dute gerrillako buruek eta militante arruntek sarritan. Lehen entrenamenduak ere turkieraz ziren nagusiki, eta egun ere halaxe bereizi ohi dira Ipar Kurdistanekoak eta beste hiru lurraldeetakoak:
|
|
2023
|
|
|
• Ahozkotasuna eta hizkuntza gaitasunak hobetzen laguntzea. Hizkuntza bat ikasteko modurik eraginkorrena
|
hizkuntza
hori erabiltzea da. Hitz eginez ikasi egiten da, eta erraztasuna hartzean hizkuntza hori erabiltzeko joera areagotzen da.
|
|
|
Hizkuntza bat ikasteko modurik eraginkorrena hizkuntza hori erabiltzea da. Hitz eginez ikasi egiten da, eta erraztasuna hartzean
|
hizkuntza
hori erabiltzeko joera areagotzen da.
|
|
|
gainontzeko baldintzak berdinak izanik, zenbat eta antzerakoagoa izan gaitasun maila, orduan eta aukera handiagoa egongo da bigarren hizkuntza erabiltzeko. Jakina, solaskideek
|
hizkuntza
hori erabiltzearen aldeko jarrera baldin badute" (Mackey 1993: 18).
|
|
|
Oraindik ere denbora hartu du Fragole pailazoak, puxikarekin jolasean, pozik baina negar erauntsien ondoriozko konbultsio txikiz zaren Diego eta biokin selfie bat egiteko. Italiarra ez izan arren,
|
hizkuntza
hori erabiliz, Bruselara doala esan dit lagunekin asteburuan, ezagutzen ez dudan udako musika festibal baten aitzakiaz parranda egitera. Alimaleko inbidia sentitu dut eta une batez dena laga, etxera ez itzuli eta gaztetxoarekin festa hartara joatea eldarniatzen dut, txikitan izenik oroitu nahi ez dudan mendiko herri gris hura laga eta zirkokoekin ihes egitea amesten nuen bezalaxe.
|
|
|
Gauza ederra da elebitasuna, eta are ederragoa eleaniztasuna. Baina eleaniztasun hori inposatua denean, hiztun batzuek derrigorrez beste hizkuntza bat ikasi behar dutenean eta epaileek edo agintariek edo jendeek edo hedabideek beti beste
|
hizkuntza
hori erabiltzera behartzen edo bultzatzen dutenean, elebitasunak xarma galtzen du, eta inposizio bilakatzen da. Garbi esan behar baita:
|