|
2005
|
|
|
bere hiztunei hizkuntza horretako gainerateko hizkeretako kideekin elkar ulertzeko aukera ematen die dialektoak, baina zeregin demarkatiboa ere badu:
|
hizkuntza
hori baliatzen duten beste erkidegoetarik bereizteko, gizatalde batek bere hizkera berezia du (Séguy 1973). Bereizkuntzaren oharmen horretan oinarritzen du Terracini k dialektoaren sentimendua (1937, 1960); aipatu sentimendu horren arabera hiztuna bere erkidegoari loturik egon ohi da.
|
|
2007
|
|
|
Adin taldekako datuak esanguratsuak dira zeren,, gazteen, helduen eta adinduen baitan, euskararen baliapenaren beherakada argia bada, aurkakoa gertatzen da haurren mailan. Izan ere, 1997an umeen %8, 9ak
|
hizkuntza
hori baliatzen badu, %11, 1ak erabiltzen du 2001ean eta %13, 4ak 2006an, hots, 4,5 punduko gorakada bat nabarmentzen da.
|
|
|
Azpimarratzekoa da, helduen erabilpenak gora egiten duela 2001 eta 2006aren tartean, batik bat beraien haurrek eskolan euskara geroz eta gehiago ikasten dutelako, gurasoek horrela erabaki dutelako, eta
|
hizkuntza
hori baliatzen ahalegintzen baitira, bai umeen eskolatzea jarraitzeko, bai familia bizian euskara erabiltzeko.
|
|
|
Baina, aldi berean, familia mistoen kasuetan ere transmisiorako ardura altua da eta, hortaz, euskalduna den amak edo aitak seme alabei euskaraz egingo die kasu gehienetan. Aldiz, umeekin hitz egiteko gaitasun nahikoa izan dezakete guraso batek edo biek, baina ez hizkuntza erregistro edota egoera guztietan
|
hizkuntza
hori baliatzeko bezainbeste; halakoetan ere, etxeetako erabileraren joera kontrajarria (etxekoan beherantz eta seme alabekin gorantz) ez litzateke motibazio faltagatik gertatuko.
|
|
2009
|
|
|
Proposamen honen argitan, ezin da ukatu Europar Batasuneko erakundeek hizkuntza pluraltasunaren aldeko apustuari ekin diotenik. Norbere hizkuntzaz eta ingelesaz gain, ikastera dei egiten diguten hirugarren
|
hizkuntza
horretaz baliatzen den gizartearen kultura eta historia ere ezagutzera gonbidatzen gaitu Europako Batzordeak. Begien bistan dago eleaniztasuna sustatzearen aldeko apustua dela hori.
|
|
|
Euskaldunok badakigu zerbait horretaz. Geroago ikusiko dugunez, indartsu edo diren hizkuntzak ez dira indartsu eurak indartsu direlako,
|
hizkuntza
horretaz baliatzen diren gizarteak indartsu direlako baizik. Horrela, bada, historiaren zenbait unetan mespretxua jaso izanak, euskarari gertatu zaion bezala?
|
|
|
Hizkuntza guzti guztiak behar ditugu beti errespetatu. Hizkuntzak norbanakoenak eta komunitateenak diren neurrian, hizkuntza bat ez errespetatzeak
|
hizkuntza
horretaz baliatzen direnak ez errespetatzea baitakar berarekin, eta gizartearen bizikidetza eta kohesioa kolokan jartzen da.
|
|
2010
|
|
|
279 Ez da hori euskararekin eta euskal kulturarekin gertatzen den fenomeno bitxia, mundu zabaleko lege orokorra baizik. Lokarri sendoz bilduak egon ohi dira, hemen eta nonahi, hizkuntza jakin bat eta
|
hizkuntza
horretaz baliatzen den etnokultura: kultura horren zati, adierazpide eta sinbolo ikur izan ohi da, besteak beste, berarekin estuenik asoziaturiko hizkuntza.
|
|
2011
|
|
|
Baiezko ustea dugunok gaude, bestalde, tartean. gure esanean, hizkuntza batek bizirik irauteko eta belaunez belaun transmititzeko ez da ezinbestekoa hiztun elkarte hori jardun gune, harreman sare eta interakzio gune guzti guztietan bere
|
hizkuntza
horretaz baliatzea. diglosia (behar adinako diglosia) aski izan liteke, alegia, hiztun elkarteak belaunez belauneko iraupena izateko. ez noski (exo) diglosiarik gabeko hiztun elkarte beregainek duten osotasun betean irauteko eta haien mailako autorregulazio ahalmenaz baliatzeko, baina bai belaunaldi batetik hurrengora bizirik ateratzeko eta, bien bitartean, osasun beteagoko formularik begiztatu, ...
|
|
|
Hizkuntza batek bizirik irauteko eta belaunez belaun transmititzeko ez da ezinbestekoa hiztun elkarte hori jardun gune, harreman sare eta interakziogune guzti guztietan bere
|
hizkuntza
horretaz baliatzea.
|
|
|
–Desagertzeko edo galtzeko arriskuan dagoena, izan ere,
|
hizkuntza
horretaz baliatzen den hiztun elkartea da. Zenbaitek esan dezake, hiztunak (eta hiztun elkartea, beraz) ez direla galtzen.
|
|
2015
|
|
|
a) Zer da hizkuntza plangintza?; b) zer plangintza saio egin zen 1901ean, eta zer planteatu zuen bertan Sabino Aranak? c) zer ekinbide eta zer saio izan du gure arteko hizkuntza plangintzak, XX. mendean zehar, eta d) nola defini litezke ekintza saio horiek Sabino Aranaren 1901eko paradigmaren argitan. Lehenengo galderari dagokionez,. Hizkuntza batek (hots,
|
hizkuntza
horrezaz baliatzen diren edo baliatu nahi luketen hiztunek) gizarte mailan ditu (zt) en arazo kolektiboei irtenbide adostua bilatzen saiatzen da, aditu baten esanean, hizkuntza plangintza. 1969tik aurrera gaineratu du Heinz Kloss en eskutik, bitan banatu izan da hizkuntza plangintza:
|
|
2016
|
|
|
423 Zehazkiago,"
|
hizkuntza
horretaz baliatzen den" edota" horretaz balia dadin nahi dugun" gizarteaz dihardugu hemen.
|
|
|
Aurrera begirako erronkak – Mikel Zalbide gehiago atxiki nahi badizkiogu, eta hiztun horiek orain baino maizago eta gero eta jardungune edo harreman sare gehiagotan euskaraz egin dezaten nahi badugu, ezin gara perspektiba linguistiko hutsera mugatu.
|
Hizkuntza
horretaz baliatzen den423 gizartearen altzoan gertatuz doazen transformazio demografiko, lurralde antolamenduzko, politiko operatibo, ekonotekniko, psikosozial eta soziokulturalen eskutik joan ohi da mintzajardunaren gorabidea edota gainbehera, eta beraz hori guztia kontuan hartzen saiatu behar du ganorazko HINBE lanean jardun nahi duenak. Buruan duen hizkuntza plangintza gizarte plangintza zabal horren altzoan txertatu behar du.
|
|
2019
|
|
|
22" hizkuntza indarberritzea" z jarduten bada ere maizenik, badakigu besterik esan nahi izaten dela termino horrekin: hizkuntza bera bezainbat, edo gehiago, partez edo osoz
|
hizkuntza
horretaz baliatzen den hiztun elkartea (edo bere baitako hiztun talde edo harreman sare zenbait) indarberritu nahi izaten da.
|
|
2020
|
|
|
H. Klossen iritziz funtsezkoa da hizkuntza gutxi asko ezagutzen dutenen eta eguneroko jardunean
|
hizkuntza
horretaz baliatzen direnen artean zorrotz bereiztea, baita gurea bezalako hiztun elkarte ahulduetan ere.
|