|
2009
|
|
|
Gure lanbidearen zerga bat da neurosi linguistikoa bizitzea ere. Baina
|
hizkuntza
hegemoniko bateko idazleak bizi duen neurosi linguistikoa oso arina da gurearekin konparatuta. Nirea bezalako hizkuntzetan idazten dugunok nekez ken ditzakegu gainetik gure hizkuntzaren egoera berezkoa eta hizkuntzaren testuingurua.
|
|
|
Ez dauka egoera guztietara egokituko den fraseologia malgurik; beti topatzen du bere estiloari enbarazu egiten dion osagarri txikiren bat, zailtasun apalen bat, baina apala izanagatik ere, enbarazutsua dena.
|
Hizkuntza
hegemoniko batean ari den idazle batek, ingelesez, gazteleraz, frantsesez, ez die erreparatu ere egiten osagarri txikioi.
|
|
|
Horrela, bada," zer axola dio hizkuntza bat edo beste edozein erabili, kontua denok ulertzeko moduan hitz egitea baita!", esango dute. Hori dioenak, jakina,
|
hizkuntza
hegemonikoren baten talaiatik begiratu ohi du, eta denok ulertzeko moduan hitz egiteak bere hizkuntza hegemonikoan hitz egitea esan nahi du. Talaia hori, gainera, elebakarra izan ohi da.
|
|
|
|
Hizkuntza
hegemoniko batean idazten duen idazle batek, baita txit irudimentsua izanda ere, nekez irudika dezake, eta gutxiago sentitu, zer den hizkuntza baztertu bateko hiztun izatea, eta are ulergaitzagoa egiten zaio, eta baita susmagarria ere?
|
|
|
|
Hizkuntza
hegemoniko batetik soilik begiratzen duen eta bere hizkuntza zurea baino duinagoa dela uste duen errespetugabe baten galdera da.
|
|
2011
|
|
|
Egoera eta bizipen gogorren dramak eragindako katarsirik ezean, zeregin gutxi dago totalitarismoaren garroak herrialde guztietara iristen diren honetan. Katarsirik nekez jasan dezake, berriz,
|
hizkuntza
hegemonikoren batean goxo bizi den kolonoak eta kolonizatuak. Horregatik, gure ustez, bada garaia zirt edo zart egitekoa, bai gurean eta bai gainerakoetan.
|
|
|
Idazle hegemonikoaren soslaia Anjel Lertxundiren eskutik: ?
|
Hizkuntza
hegemoniko batean idazten duen idale batek, baita txit irudimentsua izanda ere, nekez irudika dezake, eta gutxiago sentitu, zer den hizkuntza baztertu bateko hiztun izatea, eta are ulergaitzagoa egiten zaio, eta baita susmagarria ere?
|
|
|
–Historikoki, suitzar eredua da nazionalismo politikora gehien hurbiltzen dena; hau da, estatua ez da oinarritzen kultura eta
|
hizkuntza
hegemoniko batean; aitzitik, proiektu politiko baten arabera definitzen da. Nazionalismo politikoaren adibide gisa jartzen diren beste estatuek. Frantzia, Erresuma Batua eta EEBBek?
|
|
2012
|
|
|
Begiratu nahi ez izatea ez da eguzkia itzalAlberto Barandiaran – Hedabideen garrantzia hizkuntzen berreskurapenerako tzea: norbere hizkuntzak hartzen ez dituen eremuak ingelesak, espainolak edo beste
|
hizkuntza
hegemoniko batek hartuko ditu. euskal prentsak betetzen ez dituen eremuak espainolak, frantsesak edo ingelesak beteko dituzte. Betetzen ari dira. eta XXI. mendeko hizkuntz eredua, ez dezagun ahatz, hedabideetan erabakiko da. l
|
|
2017
|
|
|
Erabakigarriak ez diren funtzioetan erabiltzen da mintzaira etnikoa. Eta funtzio formal esanguratsuetan erabiltzen bada, demagun, hezkuntza sisteman, hori da euskararen kasua EAEn behintzat, ez du
|
hizkuntza
hegemoniko batek funtzionatzen duen logika sozial berean funtzionatzen. Eskolan hasten da eta eskolan agortzen da euskararen irismen soziokulturala.
|
|
|
Euskal elebidunen bizitza elebiduna edo erdarazkoa da bizitzaren hainbat esparru komunikatibo esanguratsutan; erdal elebidunen bizitza, berriz, erdara hutsekoa, praktikan erdal elebakarren gisara jokatzen dutelako355 Bi elebitasun hauen arteko aldeak, beraz, handiak eta sakonak dira: zehazki,
|
hizkuntza
hegemoniko batetik mintzaira etniko batera dagoen lubakiak bereizten ditu.
|
|
2019
|
|
|
eta denak bilakatzen dira eleaniztun. Lehen aldiz gure hizkuntzaren historian, beraz, ez dago euskaldun elebakarrik; euskaldun guztiak elebidunak gara euskara eta
|
hizkuntza
hegemoniko bat dakizkigulako, bi hizkuntzen ezagutza maila desberdinekin. Gaur egun, imajinaezina da erdaraz ez dakien pertsona heldurik; gure gizartean ez da horrelakorik aurreikusten, ez lan deialdietan, ez eguneroko hizkuntza praktiketan.
|
|
2021
|
|
|
Gogoratu behar dugu, Uriel Weinreichen Hizkuntzak kontaktuan klasikoan (1968), elebitasuna eleaniztasun modurik ohikoentzat hartzen dela; hots, elebitasuna eta eleaniztasuna fenomeno mota beretzat hartzen dira. Ikuspegi horren suposizio inplizituetako baten arabera, lurralde eleaniztunak zaurgarriagoak dira
|
hizkuntza
hegemoniko bat iristen denean. Jakina, ikuskera horren atzean ideia hau dago:
|
|
|
Arriskuan dauden hizkuntzen ikuspuntutik, sarri errepikatzen den errealitate bat aztertzea komeni da. Mehatxatutako hizkuntzaren(" A" deituko zaio) bizi espazioan, beste
|
hizkuntza
hegemoniko bat(" B") erabiltzen da nonahi, funtzio (ia) guztiak hartuta. Mehatxatutako hizkuntzaren hiztun guztiak elebidunak izaten dira, eta askotan hizkuntza hegemonikoan" hizkuntza propioan" bezain ongi edo hobeto irakurtzen eta idazten dute.
|
|
|
hizkuntza batzuk derrigorrez ikasi behar dira gaiaren analisi zorrotza bermatzeko, baina logika hori ez da beste hizkuntza batzuetara aplikatzen. Iparralde globaleko
|
hizkuntza
hegemonikoetako baten aurrean bageunde, dela gaztelera, ingelesa, frantsesa edo alemaniera, itzulpenetan oinarrituriko azterketak onartezinak izango lirateke. Profesionaltasun faltaren adierazletzat joko lirateke, iruzurtzat ere.
|
|
2022
|
|
|
Hurrenkera hori apur bat aldatzen da zenbaki horri euskara eta
|
hizkuntza
hegemonikoa batera aipatzen dutenen ehunekoa gehitzen badiogu, eta honela geratzen da: egunerokotasun gaiak(% 22), gizarte gaiak(% 19,9), gai pertsonalak(% 19,8) eta gauza garrantzitsuak(% 16,89).
|
|
|
Horrek argi eta garbi erakusten digu hizkuntza aniztasuna ez dugula, nahiz eta hala lukeen, berdinen arteko bizikidetza,
|
hizkuntza
hegemoniko batek besteekiko ezartzen duen isilpeko dominazio egoera baizik. Alegia, aberastasunaren eta errespetuaren adierazgarri izan lukeenak, praktikan, mendeko izatera garamatzala.
|
|
2023
|
|
|
Baina hizlariak bi herrien antzekotasunak aipatzeko inongo keinurik edo iruzkinik ez egiteak harritu ninduen, batez ere, hizlaria bost urtez egon zelako Euskal Herriko museo batean lanean. Testuingurua, gainera, Euskal Herriko Unibertsitateko Arte Ederren Fakultatea zen; beraz, diskurtso politzat hartu nuen, nahiz eta erraza den indigenei buruz hitz egitea
|
hizkuntza
hegemoniko batean. Gutxienez samiek pabiloi bat izan dute Veneziako 2022ko Bienalean Norvegiaren eskutik; euskaldunek pabiloi propioa izan gabe jarraitzen dugu, nahiz eta 1976tik, gutxienez, aldarrikatzen jardun.
|