|
2008
|
|
|
Gure harira itzultzeko, Europako Ituna zela eta, Bernard Cerquigliniri txosten bat eskatu zitzaion Frantzian, eta bere ikerketaren arabera 75 dira Frantziako hizkuntzak. Euroituna berretsiko balitz,
|
hizkuntza
horiei guztiei aplikatu litzaieke. Aplikaezina dudarik gabe, eta gainera ez du ematen hizkuntza historikoentzako lagungarririk izango lukeenik.
|
|
2010
|
|
|
...99an sinatu zuen, baina ez du berretsi, eta ondorioz, ez du inolako konpromisorik hartu. egun, europako kontseiluko 30 estatuk berretsi dute. itunaren funtzionamendua aski interesgarria da. lehenik eta behin erregio edo gutxiengoen hizkuntzen definizioa jasotzen du itunak. ondoren, itunaren helburuak eta konpromiso zehatzak jasotzen dira, eta atal horri dagokionez, estatuek erregio edo gutxiengoen
|
hizkuntza
guztiei aplikatu behar diete. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan estatuek nahi dituzten hizkuntzei aplikatzen diete. adibide moduan espainiako estatua jar genezake; izan ere, iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako ere... irakaskuntza, justizia, administrazioko agintariak eta zerbitzu publikoak, hedabideak, kultur jarduerak eta ekipamenduak, ekonomiaeta gizarte bizitza, eta azkenik, mugaz haraindiko elkartrukeak. eremu bakoitzak hainbat konpromiso jasotzen dituzte eta estatuek 35 konpromiso hartu dute. gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen markoa 1994ko azaroaren 10ean onartu zuen europako kontseiluko Ministroen batzordeak. gutxiengo nazionalen babesa arautzen duen lehen ituna dela esan daiteke. hitzarmen markoak ez ditu gutxiengoen hizkuntzak aipatzen, une oro definitu gabeko gutxiengo nazionalez ari da. definizio ezak zaildu egiten du hitzarmen markoaren beraren aplikazioa, edo hobeki esanka, estatuei aukera handiak eskaintzen dizkie modu arbitrarioan jarduteko. esaterako, espainiako estatuak sinatu eta berretsi egin du gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen markoa, baina ijitoen komunitateari besterik ez dio aplikatzen. beste estatu batzuek, erresuma batuak esaterako, berezko hizkuntza komunitateak ere jasotzen dituzte babeserako subjektu. bestalde, gure hizkuntzari dagokionez, espainiako estatuak jarrera hori hartu du, baina Frantziako estatuak ez du hitzarmen markoa sinatu ere egin, ez baitu ezelango derrigortasunik horretarako. hitzarmen markoak jasotzen dituen printzipioei dagokienez, gutxiengo nazionalei, besteak beste, hizkuntza mantendu eta garatzeko neurriak sustatzeko konpromisoa eskatzen zaie estatuei 5 artikuluan. halaber, itunaren 10 artikuluan gutxiengo nazionalei hizkuntza maila publikoan edo pribatuan erabiltzeko eskubidea aitortzeko konpromisoa eskatzen zaie. horrela estatuek ahalegina egin behar dute pertsonen eta administrazioen arteko harremanak gutxiengoen hizkuntzan ahalbidetzeko neurriak segurtatzeko. badira europako kontseiluko bi itun horiek agertzen duten ezaugarri interesgarria; izan ere, hartutako konpromisoak betetzen diren egiaztatzeko ebaluazio zikloak izaten dira. aipatu ebaluazio zikloetan estatuak betetze mailari buruzko txostenak prestatzeaz gain, gizarte zibil antolatuak ere parte hartzen du eta txosten independenteak helarazten dizkie europako kontseiluak itunak monitorizatzeko abian jarri dituen batzordeei. europako Batasunaren jardunari lotzen bagatzaizkio, azken hogei urteotan erakunde horrek izandako aldaketak azpimarratu genituzke. hizkuntza aniztasuna izan da, zalantza barik, europako batasunaren ezaugarri nagusietako bat eta aniztasuna bera erabili izan du ikurritzan:
|
|
2014
|
|
|
Horren imitazioz, sarritan,
|
hizkuntza
guztiei aplikatu diogu amaiera hori: gaztelera, ingelera, frantsesera, latinera...
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntza txikientzat in situ egiteko eskala moduan prestatu zen eta hortik datoz bere hutsune handienak, izan ere,
|
hizkuntza
guztiei aplikatzeko muga asko ditu eskala.
|
|
|
Baina Dwyer ek (2011: 9) dioen bezala, hizkuntza txikientzat in situ egiteko eskala moduan prestatu zen eta hortik datoz bere hutsune handienak, izan ere,
|
hizkuntza
guztiei aplikatzeko muga asko ditu eskala honek.
|
|
|
datuak jasoko dira, eta entzun diren pertsonek darabiltzaten
|
hizkuntza
guztiei aplikatuko zaie,
|
|
|
Hasteko, iker saio honetan aipagarriak iruditzen zaizkidan ezaugarri batzuk; batetik, EHSaren metodologia propio sortua eta berria izatearena nahiz eta nazioarteko produkzio soziolinguistikoaren (teoriko praktikoaren) azterketa sakonean oinarritutakoa izan (batez ere Joshua A. Fishmanen lanean). Bestetik, ez da bakarrik aplikagarria euskararen kasuan, antzerako egoera soziolinguistikoan dauden beste
|
hizkuntza
guztiei aplika dakieke. Beste era batean esanda:
|
|
2016
|
|
|
Neurtzaileak ibilbidean entzuten dituen elkarrizketak neurtuko ditu, nahiz kasu askotan ez dituen elkarrizketan parte hartzen duten kide guztiak hizketan entzungo. Dena den, kide guztien datuak jasoko dira, eta entzun diren pertsonek darabiltzaten
|
hizkuntza
guztiei aplikatuko zaie, normalean hizkuntza bakarrean gertatzen baita elkarrizketa.
|
|
2021
|
|
|
Mendeko hizkuntzen hiztunen ohiko moduan aritu gara, eta hizkuntza ezmarkatua –gaztelania– hautatu dugu ezezagunekin edo kanpotar itxura zuten pertsonekin mintzatzean. Kasu honetan katalanaz ari bagara ere, mendeko
|
hizkuntza
guztiei aplika dakiekeen zerbait da, bi hizkuntzaren arteko kontaktua dagoenean. Hizkuntza ez markatua aukeratzen dugunean, erabilera bat kentzen diogu guk erabili ezean beste inork erabiliko
|