|
2010
|
|
|
Harreman horiek, ezinbestean, gatazkatsuak eta baztertzaileak izan behar dutelako ideia gaindituz, honako ideiak azpimarratzen ditu: "
|
Hizkuntza
gutxituaren sustapena ez litzateke beste hizkuntz (ar) en kaltetan egin behar Hizkuntzen arteko bizikidetza, hizkuntzen arteko elkarbizitza litzateke helburua" (Coyos 2009); Mundu osoan zabaldutako estatu nazioaren hizkuntza bakarreko eredua gainditu nahi du hizkuntzaekologiak;"... hizkuntza desberdintasunaren mantentzeaz arduratzen da, hizkuntza guztiek," txiki" ek barne, giz... Planteamendu etiko berri horrekin ikuspuntu zientifiko berria eraikitzen saiatzen da hizkuntza ekologia.
|
|
|
Harreman horiek, ezinbestean, gatazkatsuak eta baztertzaileak izan behar dutelako ideia gaindituz, honako ideiak azpimarratzen ditu: "
|
Hizkuntza
gutxituaren sustapena ez litzateke beste hizkuntz (ar) en kaltetan egin behar Hizkuntzen arteko bizikidetza, hizkuntzen arteko elkarbizitza litzateke helburua".
|
|
2013
|
|
|
«Hizkuntza ez hegemoniko batek, aurrera egiteko, are beharrezkoagoa du hiztunen borondatea». Txostena, Filippettiren esku
|
Hizkuntza
gutxituen sustapenerako aholku batzordeak Aurelie Filippetti Frantziako Kultura ministroaren esku utzi zuen atzo bere txostena. Hamar gomendio biltzen ditu dokumentuak.
|
|
2015
|
|
|
Giza eskubideen, hizkuntza eskubideen, hizkuntza aniztasunaren eta
|
hizkuntza
gutxituen sustapenean diharduten gizarte erakundeen nazioarteko sareek edo gobernuz kanpoko erakundeek osatuko dute. Proiektuaren jarraipen zuzena egingo dute.
|
|
2017
|
|
|
5.3 Hiztun berriek politikaren edo identitatearen gain duten kontzientzia piztea zenbait hiztun berrik aipatzen dute politikarekin edo identitatearekin lotutako arrazoiengatik gauzatu dutela muda. g23k (22 urte, gizonezkoa) ikuspuntu sozialista eta irlandar errepublikarrarekin eta globalizazioaren aurkako mugimenduarekin lotzen du
|
hizkuntza
gutxituen sustapena:
|
|
|
— zazpigarrenik, Europako Kontseiluaren 1992ko Erregioen edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Ituna aipatuko dugu. itunaren zazpigarren artikuluaren bigarren atalean honakoa ezartzen da: hizkuntza gutxitua edo eskualdeetako hizkuntza sustatzeko neurri bereziak hartzea ezin izango da ulertu hizkuntza nagusiaren hiztunen aurkako diskriminazio ekimen bezala, baldin eta hizkuntza gutxituaren eta hizkuntza nagusiaren arteko berdintasuna lortzea badu helburu. hau da,
|
hizkuntza
gutxituaren sustapenaren zilegitasuna aldarrikatzen da hizkuntza nagusiarekiko berdintasuna helburu duen neurrian.
|
|
2018
|
|
|
Kontrapuntua, berriz,
|
hizkuntza
gutxituaren sustapenean dabiltzan eragileek jartzen dute. Ahuldutako hizkuntzaren txingarra hauspotze lanetan dabiltzanek hizkuntza gutxituan trakets hitz egitea bultzatzen dute komunikaziorako oztopo handiak dituzten hiztunen artean; hitz egitea, trakets bada ere, ez hitz egitea baino hobea delakoan, hizkuntza gutxitua indarberritzeko.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, hamaika berezko hizkuntza gutxituren eremua ere bada Europa, hizkuntza hedatzaile horien ondoan bizirik irautea lortu duten hizkuntza komunitate ugari baitaude. Oraintxe aipatu dugun ideologia homogeneizatzaile horren aurka hizkuntza gutxituak sustatu eta biziberritzeko testuinguru egokia ere izan daiteke Europa, gizarteko sektore batzuek aldarrikapen horiek bere egin dituztelako eta
|
hizkuntza
gutxituen sustapenean eragiteko politikek nolabaiteko tradizioa eta garrantzia dutelako.
|
|
|
Bien arteko harremana nabarmen geratzen dela ikusi dugu Galeseko Aberystwyth University ko hainbat aditurekin elkarlanean abiatu dugun egitasmo batean. Kasu bietan bertako
|
hizkuntza
gutxituaren aldeko sustapenaren eta garapen iraunkorrerako ekimenen arteko lotura ikus daiteke nahiz eta era ezberdinetara eta bide ezberdinetatik egiten den lurralde bakoitzean. Galesen, adibidez, bertako hizkuntza gutxiagotuaren defentsarako neurriak naturaren babesarekin lotuta doazenak, eragile eta maila ezberdinetako elkarlanari ematen diote garrantzia; gurean, berriz, aipatuko genituzke, alde batetik," 17+ 1" aldarrikapenean oinarritutakoa, bestetik, gure komunitatean tokiko enpresak, hizkunGizartean moldatzeko beharrezkoak diren idatzizko gaitasunak ez ezik, ahozkoak ere landu behar dira, eta horrek garrantzia handia du hizkuntza gutxituan ardaztutako sistema eleaniztun batean ikasi behar bada.
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, kontuan izan behar da zailtasunak handiak izaten ari direla bide horretan. Adibide batera ekarrita, Europako Batasunak ingurumenaren babeserako araudi zorrotzak ezartzen dizkie estatuei, eta, aldiz, hizkuntza eskubideak eskubide unibertsalak (indibidual zein kolektiboak) diren arren,
|
hizkuntza
gutxituen sustapena estatuen barne afera gisa uzten da de facto sarri asko, eta botere judizialetik eta euskararen lurraldetik kanpoko epaitegietan egiten da ‘hizkuntza politika’.
|