|
2010
|
|
|
nazioarterako hizkuntza politika globala zehaztea beharrezkoa da, eta ondoren egin den funtzio berrantolaketari eutsi, ingelesari funtzio guztiak eman gabe hizkuntza gutxituaren funtzio esklusiboak bermatzeko irizpide eta lehentasunak ezarriz.
|
Hizkuntza
gutxitua ikasteko eta erabiltzeko baliabide eraginkorrak bideratzea beharrezkoa da eleaniztasun giroan, hizkuntza askoren geroa hiztun komunitatearen jarrera edo borondatearen baitan dagoela jakinez. Beraz, corpusa lortu, erabilerarako espazio sozialak sortu eta hiztun komunitatearen partetik hizkuntzari eusteko eta enpresako jardunean funtzioak emateko aldeko jarrera babestea prestakuntza eraginkor batekin ezinbesteko gutxieneko osagaiak dira hizkuntzak biziberritzeko espazio produktibo globalean.
|
|
2011
|
|
|
Bensonen (ibid.) arabera, murgilketa bikoitzeko eredu hau ez da oso ohikoa munduan zehar, herrialde garatuenetan ez baita oso ohikoa hizkuntza nagusidun haurrek
|
hizkuntza
gutxitua ikasi nahi izatea. Garapen bidean diren herrialdeetan are zailagoa izaten da hau, hizkuntza nagusian egiten dutenak elite txiki bat izan ohi direlako eta ez dutelako interesik agertzen hizkuntza gutxitua ikasteko.
|
|
|
Bensonen (ibid.) arabera, murgilketa bikoitzeko eredu hau ez da oso ohikoa munduan zehar, herrialde garatuenetan ez baita oso ohikoa hizkuntza nagusidun haurrek hizkuntza gutxitua ikasi nahi izatea. Garapen bidean diren herrialdeetan are zailagoa izaten da hau, hizkuntza nagusian egiten dutenak elite txiki bat izan ohi direlako eta ez dutelako interesik agertzen
|
hizkuntza
gutxitua ikasteko. Bolivian eta Hego Afrikan egin dira saiakerak hizkuntza nagusiko komunitateko haurrak hizkuntza gutxituak ikas ditzaten, baina oraindik ere gailentzen den ikuspegia kontrakoa da, alegia, hizkuntza gutxituko komunitateko haurrak direla hizkuntza nagusia ikasi behar dutenak, eta ez alderantziz (Albo eta Anaya, 2003; Chatry Komarek, 2003, Bensonek aipatuak).
|
|
|
Garapen bidean diren herrialdeetan are zailagoa izaten da hau, hizkuntza nagusian egiten dutenak elite txiki bat izan ohi direlako eta ez dutelako interesik agertzen hizkuntza gutxitua ikasteko. Bolivian eta Hego Afrikan egin dira saiakerak hizkuntza nagusiko komunitateko haurrak
|
hizkuntza
gutxituak ikas ditzaten, baina oraindik ere gailentzen den ikuspegia kontrakoa da, alegia, hizkuntza gutxituko komunitateko haurrak direla hizkuntza nagusia ikasi behar dutenak, eta ez alderantziz (Albo eta Anaya, 2003; Chatry Komarek, 2003, Bensonek aipatuak).
|
|
|
Horregatik esan izan da murgilketa bereziki eraginkorra dela hizkuntza handiekin kontaktuan dauden hizkuntza gutxituen transmisioa bermatzeko orduan (Idiazabal et al., 2008). Izan ere, etxean hizkuntza nagusia bakarrik ikasten duten haurrek
|
hizkuntza
gutxitua ikasteko eskolatze eredurik eraginkorrena murgilketa dela ikusi da, esaterako, Euskal Herrian. Gainera, emaitza hauek eskolatzearen hasieran bertan lor litezke, Haur Hezkuntzaren bukaeran bertan (Manterola, 2011).
|
|
|
4.2.2 atalean ikusi dugu, otomierarena hain zuzen ere. Orain dela oso urte gutxi hasi dira otomiera hezkuntza sisteman sartzen eta Rebolledoren (2008) arabera, gogora dezagun, lehendabiziko erronken artean dago irakasleek
|
hizkuntza
gutxitua ikastea. Alegia, gaztelaniadun elebakar izatetik gaztelania otomiera elebidun izatera pasatzea.
|
|
|
Horrek berak bakarrik ez dakar hizkuntzaren indarberritzea, baldin eta bestelako esparruetan (etxean, familian edota hiztun komunitatean, esaterako) ez bada eragiten (Fishman, 2002; McCarty, ibid.; Skutnabb Kangas, 2008). Gainera, litekeena da, euskararen kasuan gertatu den bezala, haur eta gazte kopuruak hiztun komunitatean daukan pisu demografikoa gutxitzea urteen joanarekin, eta ondorioz, eskola bidez
|
hizkuntza
gutxitua ikasitako biztanleriaren ekarpena espero bezain indartsua ez izatea hizkuntzaren indarberritzean (Osa, 2003).
|
|
|
Eskolaren zeregina oso zaila da hizkuntzaren indarberritzean, baldin eta haurrak etxean ez badu
|
hizkuntza
gutxitua ikasten edo eskolaz kanpo hizkuntza horretan jarduten, edota, are gehiago, eskolaldiaren ondoren hizkuntza txikia ez bada erabiltzen.
|
|
|
Eskola ez dadin bihurtu «mehatxupeko hizkuntza bigarren hizkuntza da» moduko erakundea, beharrezkoa da helduek ere
|
hizkuntza
gutxitua ikastea, eta horrela, hizkuntza hori etxeko hizkuntza bihurtzea. Modu horretara, belaunaldi berrietako ikasleak eskolara joango lirateke hizkuntza txikia lehen hizkuntza dutela.
|
|
|
– Murgilketa ereduek haurrek hizkuntza nagusia eta
|
hizkuntza
gutxitua ikastea dute helburu.
|
|
2013
|
|
|
Azkenik, Galesen beste helburu bat jartzen da mahai gainean:
|
hizkuntza
gutxitua ikasten ari direnentzako tresna baliotsua izan daiteke telebista.
|
|
2017
|
|
|
Beraz,
|
hizkuntza
gutxituak ikasi dituzten hiztunak dira ardatz eta aztergai. Izan ere, hizkuntzen biziraupenerako, eta are gehiago hizkuntza gutxituen biziraupenerako, berebiziko garrantzia duen talde bat osatzen dute hiztun berriek.
|
|
|
Beraz,
|
hizkuntza
gutxituak ikasi dituzten hiztunak dira ardatz eta aztergai.
|
|
2021
|
|
|
E learning Inklusiorako eta lanerako gutxiengoen hizkuntzen ikaskuntza ingurune birtual eleaniztuna izenekoa. Horren bidez,
|
hizkuntza
gutxituak ikasiz, helduak (etorri berriak eta migratzaileak bereziki) lanera begira jarri nahi dira.
|
|
2022
|
|
|
" neofalante" deitzen dio hizkuntza gutxitu bat ikasi eta honetako hiztun aktibo egitea erabakitzen duenari. Aldiz," novo falante" deitzen dio
|
hizkuntza
gutxitua ikasi baina erabiltzen ez duenari.
|
|
|
Hain zuzen ere, neofalante deitzen dio hizkuntza gutxitu bat ikasi eta honetako hiztun aktibo egitea erabakitzen duenari. Aldiz, novo falante deitzen dio
|
hizkuntza
gutxitua ikasi baina erabiltzen ez duenari. Guk bietarako hiztun berri kontzeptua erabiliko dugu eta, hiztun berrien barruan profilak bereizteko, proaktibo deituko diegu galizieraz neofalante deitutako profilari.
|
|
2023
|
|
|
Jarrera horrek bide ematen du onartzeko: batetik, hiztun omnipotente bat sartzen den edozein taldek haren hizkuntzan hitz egin lukeela; bestetik, ez dagoela
|
hizkuntza
gutxitua ikasteko edo ulertzeko inolako beharrik. Kasu batzuetan, jarrera supremazista hori mendeko hizkuntzarekiko edozein esposizio (hizkuntza paisaia, dokumentuak edo elkarreragin pertsonalak) haiekiko errespetu falta edo iraina dela uste izateraino hedatzen da.
|