|
2002
|
|
|
Frantziako Estatuan
|
hizkuntza
gutxituak ez dira ofizialak. Nola garatu daiteke euskararentzako hizkuntza politika bat administrazio honen barnean?
|
|
2009
|
|
|
Gertutik zaindu behar ditugu, handien mehatxua handia baita. Beldur naiz, Interneten dabiltzan enpresa handiek
|
hizkuntza
gutxituak ez dituztelako asko maite.
|
|
2011
|
|
|
Uste dut egindakoa onartzeak eta hartaz harro sentitzeak gehiago laguntzen duela ekinean jarraitzeko garaian, katastrofearen aldarrikapenak baino. Badakigu
|
hizkuntza
gutxituak ez duela ematen aukerarik beraren izaera gutxituaren kontzientzia ahazteko. Ezin gara, lasai lasai errazena gertatzen zaiguna egin eta kito! ra pasa.
|
|
|
Ikusi adibidez, Aierdi & uranga (ed.) (2008) liburuan euskara, immigrazioa eta hizkuntza eskubideen inguruan biltzen diren gogoetak; material interesgarria da auzi honetan aurrera egiteko. europako kontseiluak eman zuen aurrera pauso garrantzitsuetarikoa erregio edo gutxiengoen hizkuntzen europako karta (1992) izan zen hizkuntza eskubideen alorrean, eta hainbat estatutan, formalki bederen, hartu diren erabakiak baikortasunez onartu behar dira. erakunde berberak, eta irakaskuntzari begira bestalde, 2001 urtean abian jarri zuen hizkuntzen Ikaskuntza, Irakaskuntza eta ebaluaziorako europako erreferentzi Markoa. haren babesean sortutako portfolio proiektua ere, besteak beste, baliabide emankorra izan daiteke eleaniztasunaren profil ezberdinak irudikatu, balioztatu eta agerian jartze aldera. ...aita eskola bidez sortutakoa soilik; are gehiago, eskola baino askoz lehenago izan da gizakia eleanitz, eta gaur immigrazioak derrigorrez sortzen dituen eleanitzak ere ondo babestu eta balioztatu ditzake portfolio ekimenak. eleaniztasunaren aldeko europako kontseiluaren ahalegin hau, oro har, elebakartasuna arrisku eta pobrezia bezala ikusarazteko oso ekimen baliagarria litzateke, nahiz eta bertan
|
hizkuntza
gutxituek ez duten trataera edo aipamen berezirik. hizkuntza aniztasuna gizartearentzat eta norbanakoarentzat aberasgarri eta beharrezkoa dela azpimarratzeko uNeSCoren ekimenak ere oso aproposak iruditzen zaizkigu. eta hemen bai, hizkuntza gutxituek, arriskuan dauden hizkuntzek, leku berezia hartzen dute, Nazio Batuei eta uNeSCori, kultura, hezkuntza eta zientziaren ardura duen erakunde bati dago... Informazioa zabaltzeko, hizkuntzen egoera hobeto ezagutzeko, arriskuen berri izan eta haiek saihesteko ekimenak bultzatzeko, aniztasunaren abantailak hobeto ezagutu eta haien aldeko sentsibilizazioa garatzeko.
|
|
|
Eleaniztasunaren aldeko Europako Kontseiluaren ahalegin hau, oro har, elebakartasuna arrisku eta pobrezia bezala ikusarazteko oso ekimen baliagarria litzateke, nahiz eta bertan
|
hizkuntza
gutxituek ez duten trataera edo aipamen berezirik. ikasteaz gain haiek ikasgai ezberdinak ikasteko erabiltzea bezala defini daiteke: zein hizkuntza ikas/ irakatsi eta zein mailataraino ikasi galdera zehatz bezain albora ezinak izango dira. gizarte bakoitzak, bere lehentasunak erabaki ditu, eta horiek garatzeko bitartekoak jarri, irakasleen prestakuntzan, ikastetxeen hornitzean, material egokien sorkuntza eta egokitzean, emaitzen jarraipen ebaluazioan eta jakina, ikerketan. eta guzti hori gizarteari behar bezala erakutsi behar zaio, haren beharra eta eskakizuna delako eleaniztasuna, eta haren zerbitzuan egiten baita azken finean.
|
|
|
Lehen kapituluan ikusi dugun moduan,
|
hizkuntza
gutxituak ez dira bakarrik ikuspuntu kuantitatibo batetik hiztun gutxi dituzten hizkuntzak, baizik eta horrez gain, hizkuntzaren erabilera esparruak eta funtzioak murriztuak dituzten hizkuntzak ere badira.
|
|
|
– Iraupen programak abiarazten dituzten komunitateetan
|
hizkuntza
gutxitua ez dago oso hedatua gehienetan.
|
|
2014
|
|
|
«Azken hamar urteetan, Telemadriden zorra hirukoiztu egin dute». Madrilen telebista publikoa behar beharrezkotzat du Garciak, nahiz eta
|
hizkuntza
gutxiturik ez hitz egin. «Zazpi milioi lagun inguru bizi gara hemen, eta gauza asko gertatzen dira».
|
|
2019
|
|
|
— Gobernuen ahaidetasun falta: hainbat
|
hizkuntza
gutxituk ez dute gobernuen babesik, eta badaude gobernu erakundeak aurka dituzten hizkuntzak.
|
|
|
Ondorioz, zenbait
|
hizkuntza
gutxituk ez dute Iktetan garatzeko testuinguru egokia (keegan, 2011). eta halako testuinguruan egoteak Ikten garapena urria izatea ekar dezake. Gainera, egungo gizartean Iktek gero eta garrantzi handiagoa dute, eta hizkuntza gutxituak teknologia berrietara ez hedatzeak haien desagerpena ekar lezake.
|
|
2023
|
|
|
Aipatutako esku hartze posible asko hezkuntza arloarekin lotu daitezke, neurri handi batean. Argi dago erantzukizuna ez dela soilik hezkuntza arloko profesionalena, baina ezin da ukatu lehentasunezkoa dela hizkuntzaren jabekuntza ulertzeko ohiko modua aldatzea, ezin baita euskara irakatsi
|
hizkuntza
gutxitua ez balitz bezala. Horretarako ezinbestekoa da irakasleen eta irakaslegaien formazioa osatzea, gizartea eta euskararen komunitatea aldatzen ari diren neurrian egokitu baita belaunaldi berriak mundura prestatzeko erantzukizuna duten profesionalen profila.
|
|
|
Kanpainaren aurkezpenean eman dituzten datuen arabera, 105 hizkuntzatan hasiak dira sistema horren bidez ahots ekarpenak egiten, eta beste hainbatetan ere prestatzen ari dira. Kanpainari buruzko informazioa zabaltzeko onduriko testuetan ere gogoratu dute
|
hizkuntza
gutxituak ez daudela enpresa teknologiko handien «asmoetan», eta hiztunen komunitateek aparteko ahalegina egin behar dutela hor toki bat egiteko, bide propioa eginez.
|
|
|
Batetik, hizkuntza politika, hizkuntza normalizazioaren aldetik neurriak hartzen direnean ez ezik, neurririk hartzen ez denean ere egin egiten dela. Izan ere,
|
hizkuntza
gutxitua ez sustatzea egungo statu quo a da, eta, beraz, hizkuntza politikako hautu zehatz bat. Horregatik, esan daiteke hizkuntza politika beti egiten dela, neurriak hartzen direnean, baita hartzen ez direnean ere.
|