|
2011
|
|
|
Hizkuntza gutxituek desagertzearen mamua oso gertu daukate. Hiztun kopuruak ikusita, garbi dago batzuek beste batzuek baino larritasun handiagoa bizi dutela, baina hurrengo atalean emango ditugun datuak eta azalpenak ikusita, ezin esan
|
hizkuntza
gutxituen etorkizuna oso oparoa denik.
|
|
2015
|
|
|
Bi hamarkada baino gehiago pasa dira familia bidezko hizkuntz transmisioaren kezka piztu zenetik euskal soziolinguistikan. Garai hartan Joshua Fisman ek eta José Mar� a Sánchez Carrión ek deitu zuten arreta transmisioak
|
hizkuntz
gutxituen etorkizunean duen garrantziari buruz eta, geroztik, ekimen ezberdinak jarri dira martxan transmisioaren erronkari aurre egin nahian. Ekimen hauen artean izaera praktikoa zutenak nagusitu dira (transmisio programak), baina transmisioaz hausnartzeko saiakerak ere nabarmentzekoak lirateke.
|
|
2016
|
|
|
Teknologia berrien agerpenarekin, hainbat ikerlarik IKT ek hizkuntza gutxituen osasunean duten eragina aztertu nahi izan dute. Baina egia esanda, eta onerako zein txarrerako,
|
hizkuntza
gutxituen etorkizunean erabakigarria izango da hizkuntza komunitate horiek teknologia berrietan egiten duten erabilera. Izan ere, Internetek duen prestigio sozialak eta dinamismo sozialak ordura arte presente zeuden indar banaketak desorekatu ditu (McMonagle, 2012:
|
|
2021
|
|
|
Nun da koherentzia? Badakigu, alta, irakaskuntzako sare horiek dutela nagusiki
|
hizkuntza
gutxituen etorkizuna bermatzen, eta berezikiago murgiltze ereduak. Urrats bat aitzinera egin ordu, hiru gibelera egin behar, dantza hori ez zaigu komeni.
|
|
2022
|
|
|
bat, hiru administrazioek bat egiteko aukera dute euskararen aferan, Nafarroako hizkuntza politika hastapenetan izanik (Euskarabidea) eta Iparraldean hizkuntza politikari buruzko erabaki politiko partekatu eta instituzionalerako lehen habeak jarririk (EEP); bi, harreman hizkuntzan gaztelaniak eragin handia izanik eta berau aldatzea zinez zaila baldin bada ere, egin egingarria da, baina halere kezkagarria da haurren artean erabilerak egin duen beherakada; hiru, euskararen erabilera instrumentala hazi egin da, baina norberaren beste espazioetakoak ez; lau, euskararen aldeko jarrerak gora egin duen heinean, erabilerak ez du joera berdina izan, eta, etorkizun hurbilean, hiztunaren hautua izango da euskaraz mintzatzea, esaterako, Bilbo bezalako hiri batean hamar hiztun berriren artean batek soilik izanik erraztasun handiagoa euskaraz mintzatzeko; bost, jarrera eta usteak alde ditu euskarak, eta baliabideak nahiz eragileen (publiko eta euskalgintzaren) elkarlana profitatu beharrean da erabileran aurrerapausoak emateko. Testuinguru horretan, Martmez de Lunak (2018) zehazten du euskararen errealitatea Europako beste hizkuntza gutxituen antzekoa dela, eta eleaniztasunaren paradigma baliatu behar duela Euskal Herriak euskaltasun berri bat sortu eta helduleku berriak eraiki ahal izateko
|
hizkuntza
gutxituaren etorkizuna bermatzeko; izan ere, teorian, Europako testuinguruan eleaniztasuna onartzen bada ere, praktikan, nabariak dira elebakartasunaren zantzuak.
|
|
2023
|
|
|
Aztertutako guztiak erakutsi du Espainiako Estatuaren baitan bizi diren hizkuntza gutxituak juridikoki aurrera pauso handiak egin behar dituztela normalizaziora iristeko bidean. Zehazki komunikabideen sektoreari erreparatuz, ikus entzunezkoek egunerokoan geroz eta presentzia handiagoa hartu dute, beraz, ezinbestekoa izango da
|
hizkuntza
gutxituen etorkizuna horietan nola garatuko den aurreikustea. Aztergai izan diren hizkuntzentzat sektore garrantzitsua da eta legedian ez dago etorkizunera begira margen handirik aurreikusita, nahiz eta 2022ko lege berriak argi izpi batzuk dakartzan.
|
|
|
2023: munduko
|
hizkuntza
gutxituen etorkizunerako aletxo jardunaldietatik bilduz, Ainhoa Pardina Arenazaren eta Beñat Garaio Mendizabalen eskutik. Izan ere, HIGA topaketen helburua hizkuntza gutxituen biziberritzean lan egitea da, mota horretako hizkuntzadun gazteak bilduz eta saioetan elkarlanean jarriz.
|
|
|
2023: munduko
|
hizkuntza
gutxituen etorkizunerako aletxo
|
|
|
Honek, munduko hizkuntzen erdiaren desagertze arriskuak, galera izugarria ekarriko luke munduko kultura aniztasunerako eta biodibertsitatearen oreka orokorrerako. Beraz,
|
hizkuntza
gutxituen etorkizunak kezka nagusietako bat izan behar du munduko kultura aniztasunaren babesa eta biodibertsitatearen oreka orokorra bermatzeko (Maffi 2005). Munduko hizkuntzen bidez, gainera, belaunaldiz belaunaldi, eskualdekako ingurunera moldatzeko jakinduria transmititu da.
|
|
|
Kultura eta ondarea babestea lan ildo hartuta, eta
|
hizkuntza
gutxituen etorkizuna bermatzeko asmoz, gakoa da belaunaldi berriek euren jatorrizko hizkuntzak biziberritu nahi izatea. Bide horretan, HIGA hizkuntza komunitate ezberdinen arteko elkarlana sustatzeko espazioa da.
|
|
|
HIGAko parte hartzaileak 18 urte bitarteko gazteak dira; izan ere, gazteek hizkuntza gutxituen biziberritzean duten papera oso garrantzitsua da (Amorrortu et al. 2020; Eusko Jaurlaritza 2016; Hernandez et al. 2020; Sadembouo eta Ngoumamba, 2015). Beraz, kultura eta ondarea babestea lan ildo hartuta, eta
|
hizkuntza
gutxituen etorkizuna bermatzeko asmoz, gakoa da belaunaldi berriek euren jatorrizko hizkuntzak biziberritu nahi izatea. Bide horretan, HIGA hizkuntza komunitate ezberdinen arteko elkarlana sustatzeko espazioa da, partaideek esperientzia eta ezagutzak partekatzeko eta lankidetza sareak osatzeko aukera izan dezaten.
|