|
2004
|
|
|
Edo orain inoiz ez bezala, larrutik ordaintzeko zorian aurkitzen direnean planteatu eta defendatu behar dituzte hizkuntza aniztasunaren bertuteak? Horrek zalantzarik gabe, oso leku interesgarrian koka dezake euskara bezalako
|
hizkuntza
gutxituen estatusa?. 148 Besterik ezean, ohartxo bat Huiziri: ez ote dizu gogoak, egungo egoeraren kinkak baino areago, esan duzuna esanarazi?
|
|
2006
|
|
|
Hizkuntzen arteko desoreka adierazteko Marcellesi k glottopolitika konzeptua erabiltzen du zeren, bere aburuz, hizkuntza eta elearen arteko ihardokitzea indargabetzen du. Gizarte batek, konzienteki ala ez, hizkuntzaren gainen duen ekintza ulertzeko dituen teoria ezberdinak adierazten ditu, izan dadila gizarteak frantsesa eta
|
hizkuntza
gutxituaren estatusak zehazten dituelarik, elearen erabilera batzuk zigortzen dituelarik ala eskolak ekoizpen batzuk aztertzen dituenean. Hala ere, glottopolitika, zabalegia da, mota guztietako gertaerak biltzen baititu.
|
|
2009
|
|
|
Nolanahi ere, halabeharrezkoa dirudi, euskaldunak ez diren eremuetan, errealitate soziolinguistikoak, egitez, beheratu egin ohi duela
|
hizkuntza
gutxituen estatusa, ofizialtasunetik erdi ofizialtasunera, hain zuzen ere. Edo are okerrago; ezerezean uzten duela, zenbat adierazpenetan ofizialtasun bera.
|
|
2011
|
|
|
Bakerrek salatzen du Estatu Batuetako trantsizio ereduko ikastetxeetan hizkuntzen arteko prestigio ezberdintasunak ezkutuko mezuen bidez zabaltzen direla, horretarako, adibidez, langileen hizkuntza profilak erabilita. Zuzendaritzako kideak eta laguntzaileak ingelesdun elebakarrak izan ohi dira, aldiz, sukaldariak, jangelako begiraleak, langileak edota atezainak, Estatu Batuetan
|
hizkuntza
gutxituaren estatusa duten hizkuntzetako hiztunak, gaztelania kasu (Baker, 2006). Eskolako bide formalarekin eta ofizialarekin zerikusia duen guztia ingelesez egiten da, beraz, ingelesa da eskolako hizkuntza prestigioduna.
|
|
2012
|
|
|
denez, informazioa inperfektua bada, gutxiengoaren hizkuntzaren erabilera nabarmen txikiagoa da, eta gutxiengoaren
|
hizkuntzaren
gutxitu estatusa, are larriagoa. Are gehiago, gutxiengoaren hizkuntzaren erabilerak ez du zerikusirik elkarrizketaren sarreraren luzerarekin.
|
|
|
Azken batean, hizkuntzek elkar ukitzen badute eta informazioa inperfektua bada, gutxiengoaren hizkuntzaren erabilera nabarmen txikiagoa da, eta
|
hizkuntzaren
gutxitu estatusa, are larriagoa. hitzarmen linguistiko bat, eta dagokion populazioaren erreplika dinamika asintotikoki egonkorra da5.
|
|
|
Adierazi dugunez, agente elebidunak B hitz egiteko irrikaz daudenean eta horretarako pizgarriak dituztenean ere gertatzen dira horrelakoak. Azken batean, hizkuntzek elkar ukitzen badute eta informazioa inperfektua bada, gutxiengoaren hizkuntzaren erabilera nabarmen txikiagoa da, eta
|
hizkuntzaren
gutxitu estatusa, are larriagoa.
|
|
2015
|
|
|
Horiek horrela, mundu zientifiko akademikoaren hierarkia sinbolikoetan gertatutako birmoldaketak ahuldu egin du diziplina sozial eta humanistikoetan aritzen diren akademikoen kokapena, eta, hein batean, indarrik gabe utzi du akademiko horiek unibertsitatea bera eta rol akademikoa ulertzeko duten moldea. ...rte zientzietako akademikoen ustetan, beren ekarpen intelektualak zentzua hartzen du ez soilik ekarpen hori hizkuntza gutxituan ere komunikatu diezaioketelako erreferentziazko gizarteari (beste hizkuntzetan egiten den aldi berean), baizik eta beren jakintza berezituen bitartez legitimitatezko argudioz hornitzen dituztelako hizkuntzen arteko kontaktuzko egoeretan garatzen diren borroka sinbolikoak,
|
hizkuntza
gutxituaren estatusean eta prestigioan eragina dutenak. Horregatik, akademiko horien beherakada unibertsitate egituretan tokiko gizartearen interesei lotutako produkzio akademikoaren gainbehera ere bada, neurri batean, eta, horrenbestez, hizkuntza komunitate gutxituarekiko betebeharrak eta konpromisoak dituen lanbide eredu batena ere.
|
|
2018
|
|
|
Askotariko eragileak daude inplikatuta hizkuntzaren eta profesional elebidunen gaitasunen garapenean, eta eragile horiek erantzukizun eta eginkizun desberdinak dituzte goian aipatutako erronkei begira. Erakunde zerbitzu emaileek
|
hizkuntza
gutxituaren estatusa aldatzeko politikak garatu eta ezarri behar dituzte. Politika horiek lagundu behar dute osasun alorreko profesionalen eta osasun zerbitzuen erabiltzaileen hizkuntza gutxituarekiko jarrerak aldatzen, eta osasun alorreko testuinguruan hizkuntza gutxitua erabiltzeko ohiturak zabaltzen.
|
|
2022
|
|
|
Magdalena Pasikowska Schnass idazlearen" Eskualdeetako
|
hizkuntza
gutxituen estatusa Europar Batasunean" artikulua. Hizkuntzek Europar Batasunean duten egoeraz eta tresna administratiboez ikuspegi orokor bat eskuratzeko deskribapen argigarria dugu berau.
|
|
|
Besteak beste, Kanada, Irlanda, Gales eta Eskoziako arartekoa eta hizkuntza eskubideen begiraleak bildu dira Bilbon egunotan —gaur amaituko da konferentzia—, eta
|
hizkuntza
gutxituen estatusaz eta eskubideen urratzeaz solastatu dira. EAEko Arartekoak antolatu du aurtengo konferentzia, Hizkuntza Komisarioen Nazioarteko Elkarteko kide den heinean, eta Hizkuntz Eskubideen Behatokia gonbidatu du, bi erakundeek duten elkarlanaz aritu eta euskararen egoera beste herrialdeetako ordezkariei azaltzeko.
|
|
2023
|
|
|
Horrekin batera, komunitatearen herrialdeko kultura politikoa eta testuingurua ere aipatzen ditu. Azkenik,
|
hizkuntza
gutxituaren estatus sinbolikoa (esaterako, nazio hizkuntza gisa identifikatua izatea) eta nazioarteko joerak (gisa horretako lehen hedabideen sorrera, Europako Hizkuntza Gutxituen Gutunean hedabideak aipatzea...) ere kontuan hartu behar dira.
|