|
2000
|
|
|
Bigarren parteko 7 artikuluak dioenez, Eskualde tipietako
|
hizkuntza
gutxituei dagokienez, erabiltzen diren herrialdeetan politika bideak egokitu behar zaizkie, praktikarako bideak indarrean jarriz eta maila guztietan behar diren aukerak eta bitartekoak ipiniz, hezkuntzan zein hizkuntz irakaskuntzan. Politika aldetik, debekatu egiten da hizkuntza tipiagoa ukatzea, bai eta garapena arriskuan jarriz baztertzea ere.
|
|
2001
|
|
|
EBLULen arabera berrogeitik gora
|
hizkuntza
gutxitu daude Europako Batasunaren mugen barruan. Jatorrizkotzat jotzen direnak dira, eta multzo zabala osatzen dute:
|
|
2008
|
|
|
Aipamen horrek ez du neholako hizkuntza eskubiderik bermatzen, eta eragile gehienek diote euskara eta antzeko hizkuntza gutxituek duten aitzinamendu bakarra onarpena dela. Nolanahi ere, Frantziak lehen aldiz onartu du bertan
|
hizkuntza
gutxituak daudela.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herrian ez dagoela jaialdi horren baliokidea izan litekeen ezer azaldu du. . Europan zehar
|
hizkuntza
gutxituak dauden herrialdeetara joan gara, bertan ikastolen mugimendua zer den azaltzeko, eta gure ikastolaren egoeraren berri emateko?, adierazi du Santxok. Egitasmo horren bitartez, Europa osoan dauden hainbat hizkuntza gutxituren ordezkarien artean sare bat sortu dute, Txikiak handi proiektuaren bitartez.
|
|
2010
|
|
|
Zientzia ekonomikoa oparoa izanik, horren emaitza gutxi eskaini badigu sozio-linguistikarekin lotutako gaietan, ulertzekoa da, are urriagoa izatea literatura zientifikoan Teoria Ekonomikoak egin dituen ekarpenak
|
hizkuntza
gutxituei dagokionean. Horregatik interesgarria iruditu zaigu, lehenik eta behin, eta euskararen kasuan eduki ditzaketen balizko aplikazioak kontutan hartuz, hauetako hiru egileen erreferentzia egitea:
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntza gutxi batzuen nagusitasunaz ohartzeko balio dezakete. Baina batez ere, munduan eta Europan zenbat eta zenbat
|
hizkuntza
gutxitu dagoen konturatzeko. Hizkuntza gutxituez jardutea izango da hurrengo pausoa.
|
|
|
Hizkuntzen didaktikaren jakintza esparruan bereziki interesgarriak dira hizkuntzen irakaskuntza eta ikaskuntza hizkuntzen egoera soziolinguistikoari uztartuta egindako proposamenak.
|
Hizkuntza
gutxituei dagokienez, ezinbesteko deritzogu halako planteamenduak egiteari. Izan ere, ezinbestekoa27 jotzen dugu hizkuntzen estatusa, irudikapena eta praktikak erabakitzen dituzten faktore soziolinguistikoak kontuan hartzea eta haien gainean hausnartzea (De Pietro et al., 2000:
|
|
2015
|
|
|
Lehen esan bezala, CoNLL 2012 Shared Task atazan txinera etaarabiera gehitu ziren.
|
Hizkuntza
gutxituei dagokienez, hasi dira korreferentzia ebazpenerako sistemak agertzen.Azken urteotako lanetan ikus dezakegu, hungariera (Mihaltz, 2008), poloniera (Ogrodniczuk eta Kopec, 2011), txekiera (Ngiry et al., 2009) edo hindi hizkuntzetarako (Sobha et al., 2011) sistemak garatu direla.
|
|
2016
|
|
|
Azkenik, ikerketa honek balio izan dezake komunikabideek, oro har, gizarteari egiten dioten ekarpena neurtzeko metodologia proposamen gisa; eta, bereziki, tresna baliagarria izan daiteke
|
hizkuntza
gutxituetan dauden komunikabideen balioa ikertzeko, ezagutzeko eta, baliorik baldin badago, aitortzeko.
|
|
2017
|
|
|
Soziolinguistika aplikatuaren ikuspegitik eta euskararen biziberritzerako ezinbestekoa zaigu guraso horien erabakiaren arrazoietan sakontzea. ezbairik gabe, gurasoen praktika eta erabakiek haurren hizkuntza sozializazioan berebiziko eragina dute eta bada gai honetan sakontzeko premia (Morris & Jones, 2008: 137). hizkuntza sozializazioa aipatu dugu eta hori da aztergai dugun gertaera interpretatzeko hobetsi dugun ikuspegia.
|
hizkuntza
gutxituei dagokienez, ikerketa gutxi egin da europan ikuspegi teoriko hori baliatuta (ibid., 127), eta euskal herriko kasuan paula kasaresek erabili du, nafarroari dagokionez, euskararen jarraipenari buruzko bere lanean (kasares, 2014). gure ikerketa diziplina soziologikoaren barne kokatzen dugu, diziplinartekotasunaren balioa eta beharra aldarrikatzen baditugu ere. gehienetan, soziologiak hizkun... 41). ikerketa honek, orIkerketa honetan guraso erdaldunek beren seme alabak euskarazko murgiltze ereduan hezteko hautua dugu ikergai.
|
|
|
— bigarrenik, Nazio Batuen Erakundeko 1966ko Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituna aipatuko dugu. itunaren 27 artikuluan,
|
hizkuntza
gutxituak dauden estatuetan hizkuntza gutxituak erabiltzeko eskubidea jasotzen da. espainiako estatuak 1977ko apirilean berretsi zuen ituna.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko 1966ko Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunean
|
hizkuntza
gutxituak dauden estatuetan hizkuntza gutxituak erabiltzeko eskubidea aitortzen da.
|
|
2019
|
|
|
Nolanahi ere, euskal hiztun gisa, ez dugu asko irakurri edo entzun behar, azken hiztun horien hausnarketa eta kontaketetan, gure komunitateak sufritutako jazarpen eta gutxiespen mekanismoen antzekoak topatzeko. Historia garai eta leku gehiegitan errepikatu da
|
hizkuntza
gutxituei dagokienez.
|
|
2021
|
|
|
Euskararen kasuan ez ezik, Europan zehar
|
hizkuntza
gutxituak dauden testuinguru ezberdinetan ere antzeko kezkak topatu daitezke; adibidez, Irlandan, Galesen, Galizian edota Katalunian. Horren harira, bat egiten dugu Eileen Goughlanekin (2021) hizkuntza berreskurapenerako martxan jarritako hizkuntza plangintzek hiztun gazteengan izandako eragina eta ondorioak aztertzeko deia egiten duenean.
|
|
|
Europa da mundu osoan hizkuntza aniztasun gutxien duen kontinentea, baina, hala eta guztiz ere, ehunka
|
hizkuntza
gutxitu daude lur eremu guztian. Kontraste handia duen kontinentea da Europa, egoera arrunt ezberdinean dauden hizkuntzen jatorria delako.
|
|
2022
|
|
|
Halere, hizkuntza gutxituen kasuan bere funtzio nagusia estetikoa izateak badu arriskua, ez bazaio era berean funtzionaltasun praktikoa aitortzen. Izan ere, hizkuntza erabilera sinbolikora mugatzea ekar dezake,
|
hizkuntza
gutxituei dagozkien ikerketa ezberdinek ohartarazten dutenez. Zentzu horretan, ahulgune nabarmena da ia euskaldunen artean erdiak baino gehiagok balio praktikorik ez aitortzea.
|
|
|
3 Planetaren eta demografia mugak mundu mailako begiradapean eta tokiko eskalan aztertzea,
|
hizkuntza
gutxituak dauden lurraldeetan bereziki.
|
|
2023
|
|
|
Euskarari ere mesederik ez dio egiten, Gebararen irudiko: «Enpresa horien menpe gaudenean, enpresak dira, eta, komeni ez bazaie, ez dute euskaratuko, eta gure
|
hizkuntza
gutxitua dagoen bezala edo okerrago geratuko da».
|