|
2007
|
|
|
Horren eragilea solaskide euskalduna ez eskuratzea izan daiteke, edo kalean bakarra izanez euskara ikurtzat erabiltzea. Hipotesi hori argitzeko beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuen kale bakarrizketen baldintzen aztertzea litzateke iker norabidea.
|
|
2011
|
|
|
Europako mendebaldeko beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuen egoerarekin zerikusi gehiago du euskararenak, eman dezagun, Hego Ameriketakoekin baino. Galesa edota irlandera, adibidez, gertuago begitantzen zaizkigu, hizkuntza nagusia eta gutxitua bi familia oso ezberdinetakoak direlako, eta elkarren arteko ulermena oso zaila gertatzen delako.
|
|
2012
|
|
|
Animazio film bat egiteko proiekturen bat edo beste ere izan zuten esku artean. Manterolak liburuan azaldu duenez, «propaganda ahalik eta jende gehienarengana zabaltzea zen ingelesen helburua; hartara,
|
hizkuntza
gutxitu batzuetara ere itzultzea erabaki zuten, batez ere kontuan izanda Espainia herrialde neutrala zela». Hala, «euskarazko itzulpena, katalanezkoa bezala, Espainian zegoen polemikaren testuinguruan» kokatu behar dela adierazi du Manterolak.
|
|
2015
|
|
|
Martxoaren 4an Lorea Agirrek hizkuntzaz eta nortasunaz hausnartuko du; eta martxoaren 11n Ekolingua izango du hizpide Iñaki Markok. Ondoren, mahai inguru bat egingo dute Zumaian egindako Ekolingua saioko parte hartzaile batzuekin.Ekolingua jokoa euskararen eta beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuen inguruan hausnartzeko diseinatutako mahai joko bat da, talde txikietan jokatzen dena gidari baten laguntzaz. Proiektu pilotu moduan aurkeztu zuten iaz herri batzuetan, eta Zumaian hil honetan ospatu dute saio bat.
|
|
|
Ez gara poztuko, bestalde, inoren malurez, horiek direla kausa pozten denaren poza ergel poza ei da-eta. Esanguratsua da, ordea, beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuetan ere gauza bera jazo ohi dela ikustea. Victoria Hitak Berrian (XII) idatzitakoaren arabera, adibidez,, uharteko egunkari bakar Corse Matinek(...) noizean behin argitaratzen du iritzi testuren bat korsikeraz.
|
|
|
–Erlijioa, Frantzia eta Euskara izan ziren Hiriart Urrutirekin hasten den apaiz idazle belaunaldi oparo honen goiburu nagusiak, hirurak elkarri estuki loturik, batasun hertsian. Horregatik gorde zen euskara osasuntsu Frantziako beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuk errekara zihoazen bitartean, eta horregatik ez zen sartu abertzaletasuna Iparraldean, Hego Euskal Herrian indartu zen sasoi berean. Hala ere, ohituren gain eraikitako harresi itxuraz sendo hori behera etorri zen II. Mundu Gerraz gero:
|
|
2016
|
|
|
Tesiaren ondoren, IXA taldean lanean jarraitzea nahiko luke, baina irakasle lanarekin uztartuta, egonkortasun handiagoa izateko. Atzerrira joatea ere ez du baztertzen, pare bat urtez doktoretza ondorengoa egitera, beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuetakoek interesa baitute beren lanean, baina nahiagoko nuke geratu.
|
|
|
Alegia, beste hizkuntza minorizatu batzuen aldean zein den egoera. Heka ikerketa taldeak berak aztergai ditu Europako beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuk ere, eta, hiztun bakoitzeko dauden komunikabideen kopuruari erreparatuta, euskara egoera onean ageri da. European minority language media and journalism: Framing their marginal reality ikerketan daude datuak?.
|
|
|
Europako beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuekin alderatuta, badu beste ezaugarri bat euskarazko hedabideen sareak: herri ekimenaren garrantzia.
|
|
|
Hau da jorratu nahi izan dugun beste parametroa. Noiz arte, zer formatan gertatu dira hizkuntza aldaketak Euskal Herriaren inguruan bizi diren
|
hizkuntza
gutxitu batzuetan, Bretainian, Okzitanian. Antzerkia den espresiobide horretan, publikoari hitz egiteko hizkuntzaz aldatzea zer garaitan erabakitzen den?
|
|
2017
|
|
|
Euskara ez da salbuespena. Hala ere, beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuek baino argi gehiago erakusten du. Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politika Sailordetzak emandako datuen arabera, 1991tik hona, euskaldunen kopurua% 24,1etik% 33,9ra igo da Euskal Autonomia Erkidegoan.
|
|
|
batek baino ez baitu irlandera hitz egiten egunero hezkuntza sistematik kanpo (20.586 pertsona), nahiz eta hizkuntza hori modu konpetentean erabiltzen duela adierazi duen bertako herritarren ia ehuneko 70ek (63.664 pertsona) (estatistikako bulego nagusia 2017). hiztunen beste zenbatespen bat lor daiteke baldin eta gaeltacht eremutik kanpo eguneroko nahiz astero irlanderaz hitz egiten duten pertsonei ipar irlandan irlanderaz hitz egin, irakurri, idatzi eta uler dezaketela adierazi duten pertsonak gehitzen bazaizkio (estatistikako bulego nagusia, 2017; ipar irlandako estatistika eta ikerketa agentzia, 2012). 220.000 pertsona lirateke guztira, hots, irlandako herritarren ehuneko bost inguru. euskararen, katalanaren eta europako beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuen aldean gutxiengo oso txikia baldin bada ere, hiztunen kopurua hazi egin daiteke irlanderaz moldatzen direla adierazten duten ehuneko berrogei horren baitan. irlandan barrena hiztun berrien sareak baldin badaude ere, ikerketa sistematiko gutxi egin da gai honen inguruan. baliteke hiztun berrietako batzuk loturak izatea murgilketa ikastetxe batekin (Gaelscoil edo Gaelcholáiste dela...
|
|
2018
|
|
|
HIGAren zuzendari Beñat Garaiok adierazi dizkigu Topaketaren helburuak: " Gasteizko gazteei aukera eman nahi izan diegu beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuetako hiztunekin harremanetan jarri eta hizkuntza biziberritzeko esperientziak ezagutzeko. Bestalde, euskararen aldeko jarrerak eta ekintzailetza areagotu nahi izan ditugu Gasteizko gazteen artean.
|
|
2021
|
|
|
Jakina, identifikazio hori hipotesi mailakoa da, biztanleei euren hizkuntzei buruz zuzenean galdetzeko modu sistematikorik ezbaitago ezarrita oraingoz. Alegia, pentsa daiteke jatorri atzerritarreko biztanleek jatorri estatuetako hizkuntza ofizialak hitz egiten dituztela nahiz eta ez den beti horrela izaten, eta horiez gain, jakina, jatorrian beste hizkuntza hedatuak edota beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuk ere hitz egin ditzaketeela. Artikuluan beraz, informazio horren arabera EAEko hizkuntza aniztasunaren mapa egitasmoak eskainitako hizkuntzenganako hurbileta eskaini da.
|
|
|
Hala egin da EAEko Hizkuntza aniztasunaren mapa egitasmoan, eta, artikulu honetan, azterketa horren emaitzak laburbildu dira. Azterlanean, jatorri atzerritarreko biztanleen jatorri estatuetako hizkuntza ofizialak eta beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuk hartu dira kontuan.• Hitz gakoak: migrazio hizkuntzak, hizkuntza ofizialak, hizkuntza minorizatuak, euskara.
|
|
|
229) erakutsi zuen mudantza eginda zeukaten hiztun berrien artean %21ak esan zuela unibertsitatean egin zuela, neurri baten. Gainera, unibertsitate eremua mudantza une egokitzat hartu izan da beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuen kasuan (Moralejo Silva eta Ramallo 2019 galegorako; Puidgevall, Walsh, Amorrortu eta Ortega, 2018 katalan, irlandera eta euskararako). Horregatik, unibertsitatea mudantzarako espazio egokia izan daitekeela iritzita, ikasle batzuekin unibertsitatean sartu zirenetik ekintza ikerketa egitea erabaki genuen, arestian esanda bezala, ikasle horiei espazio bat eskaintzeko mudantza egin zezaten.
|
|
|
Izan ere, nahiago izan dugu geurea bezalako eragileen irakurketa, botere publikoetatik etortzen zenarekin alderatzeko. Horretaz gain, gustatu izan zaigu ikustea beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuek zein estrategia erabili izan duten, zein proiektu garatu duten hizkuntza normalizatzeko, dela hiztun, tresna edo espazio berriak sortzeko, dela haien eskubideen aldarrikapenerako.
|
|
|
Hizkuntza hegemonikoekin alderatuta, bai: egoera oso ahulean gaude, baina euskarak baino babes juridiko handiagoa duten
|
hizkuntza
gutxituago batzuekin alderatuz gero, esango nuke ez gaudela gaizki; are gehiago, nahiko ondo gaudela ere esango nuke. Sekulako potentzialitatea baitago:
|
|
|
Hizkuntza gutxituetan ere abestu nahi nuen, mundua haien existentziaz jabetu dadin. Horregatik,
|
hizkuntza
gutxitu batzuk aukeratu nituen: euskara eta aromaniera, besteak beste.
|
|
2022
|
|
|
Azken hamarkadan hiztun berriei buruzko hainbat ikerketa eta proposamen zein eztabaida egin dira, gehienbat Europako
|
hizkuntza
gutxitu batzuen kasuan, hala nola, katalana (Pujolar eta beste, 2017) eta galiziera (Ramallo, 2018; O’Rourke eta beste, 2015) eta, noski, baita euskara ere (Ortega, 2017; Ortega eta beste, 2016; Ortega eta beste, 2013; Goirigolzarri eta beste, 2019; Amorrortu eta beste, 2017).
|
|
|
Agirrek uste du euskararentzat ez ezik beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuk dituztenentzat ere baliagarria izan daitekeela egiten ari direna, hots, haiek ahalduntzeko balio dezakeela, euskararen kasuan islatuta ikusi ondoren. «Badakigu akaso ez daudela euskararen egoera berean eta ezkutatu egiten dutela hizkuntza gutxitu hori daukatenik.
|
|
2023
|
|
|
Hondarreko hausnarketa gisa, interesgarria izan daiteke biziberritze prozesu hau Columbia Britainiarreko, Kanadako eta munduko beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuen esperientziekin konparatzea eta antzekotasunak eta desberdintasunak aztertzea. Horrek, nabarmen lagun dezake aztergai den komunitatearen beste alderdi batzuk ulertzen.
|
|
|
Suediako Gobernuak esan berri du neurri horrek ekar ditzakeen ondorio legalak eta eragin dezakeen kostua hobeto aztertu behar direla. Horrek adierazten du Suediak ez duela oso gogo onez hartu proposamena —samiera eta beste
|
hizkuntza
gutxitu batzuek estatus ofiziala dute han— Bestetik, Frantziako Le Monde egunkariak berriki argitaratu du artikulu bat, iradokiz Frantziari ez zaiola komeni ate hori irekitzea. Kasualitatea izango da agian, edo ez, baina Frantziak Hizkuntza Gutxituen Europako Ituna berresteari uko egin dio aste honetan, hain justu, Alsaziako elkarte baten eskariari erantzunez.
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxitu batzuen ordezkariek ere salatuko dute oldarraldia gaur
|