|
2001
|
|
|
Javier Tajadurak Nafarroako euskararen legea kritikatzen du, %8k bakarrik hitz egiten duen hizkuntza bat, euskara, berenezko
|
hizkuntza
gisa hartzen duelako. Alderdi politikoen itun berri bat eskatzen du, legea aldatzeko.
|
|
2002
|
|
|
Euskara Batuarenibilbide laburrean —35 urte ozta ozta—, gauza asko egin izan dira, egia da, baina askoz gehiago behar dira Euskal Unibertsita tearenoinarriak jartzeko. Unescoren azken adierazpenetan euskara desagertzekoarriskuan dagoen
|
hizkuntza
gisa hartu da. Hori horrela da, euskara desagertzeko arriskuan dago.
|
|
2003
|
|
|
haurrak euskaldunak dira, eskolan euskaraz ari dira, baina gero esango nuke jolastokian ere ez dutela beraien artean euskaraz egiten. Batzuetan euskara eskola
|
hizkuntza
gisa hartzen dutelako, eta aisialdietarako erdara nahiago izaten dutelako gertatzen da hori. Baina ez badira esparru guztietan euskararen erabilera bultzatzeko neurriak hartzen eta ez da batere erraza erabilera bultzatzea, adi ibil gintezke!
|
|
2008
|
|
|
Horrenbestez, turkoa derrigorrezko hizkuntza zen eskola eta unibertsitateetan. Orduz gero, belaunaldi berriek ama
|
hizkuntza
gisa hartu dute turkoa, eta judu gaztelaniari adinekoek eta adituek baino ez diote eutsi.
|
|
|
Euskararen berreskurapen prozesua hezkuntzan hasi zen, belaunaldi berrien euskalduntzea lortzeak, euskararen etorkizuna bermatuko zuen ustean eta neurri batean hala da. Hala ere, politika integral eta nazionala behar da euskara berreskuratzeko, herritarrak, eragileak eta instituzioak batuko dituena eta bizitzako arlo guztiak ukituko dituena, euskararen ofizialtasuna bermatu eta lehentasunezko
|
hizkuntza
gisa hartuz.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, proiektu totalizatzaile gisa hartzen da kanta, eta hizkuntza bat edo beste erabiltzea ez zen eragozpena jakiteko zer toki betetzen zuen bakoitzak hierarkian. Esan dezagun lehenak funtsezko
|
hizkuntza
gisa hartzen duela tokia nazio nortasunean, eta bigarrenak, berriz, bigarren mailako hizkuntza gisa.
|
|
2015
|
|
|
Txepetxek garrantzia handia ematen zion hiztun osoei, hau da, esparru intimoan hizkuntza erabiltzeaz gain maila jasoa lortu zuten horiei (ibid.). Zehatzago esanda, hiztun horiek AB eta BA hiztunak ziren, etxetik jasotako hiztun jasoak eta beranduago alfabetatutako baina euskara euren lehen
|
hizkuntza
gisa hartutako hiztun osoak. AB eta BA taldeek gune sinbolikoa deritzona osatzen dute, beheko grafikoan ikus litekeen bezala.
|
|
2016
|
|
|
Ikusten den bezala, ez da erraza zehaztea hizkuntza baten aldaera bat hizkuntza den edo dialektoa. Gainera, hizkuntzalarien irizpideen aurka edota gainetik, arrazoi historikoak, politikoak eta sozialak daude sarritan aldaera bat
|
hizkuntza
gisa hartzeko. Askotan aipatzen den Max Weinreichen aforismo honek ondo erakusten du arazoa:
|
|
2017
|
|
|
Nolanahi ere, jatorrizko gaztelaniahiztunen artean, unibertsitatea lotzen dute beti maila sozialean katalanak presentzia dezente handiagoa edo askoz handiagoa duen leku batekin, euren jatorrizko auzo edo ikastetxeetan ohituta zeudenaren aldean. edo batere (eJC02). testuinguru horretan, orokorra da katalana erabilera sozialeko
|
hizkuntza
gisa hartzeko muda, eta horrek ekar dezake katalanaren erabilera biziagoa gehiago edo gutxiagobaldintzen arabera (izan ere, muda hori, funtsean, katalana katalan hiztun gisa identifikatutakoekin hitz egiten hastean datza).
|
|
|
Aitzindari gisa aipatu beharra dago Emakume Abertzale Batza, EAJren emakumeen taldea, 1922an jaio zenetik, besteak beste, euskararen eta aberriaren transmisio soziala egiteko ardura izan zuena. Horretan guztian, kontzienteki edo inkontzienteki, euskara ahalduntze
|
hizkuntza
gisa hartu izan zutela esan liteke. Orain guk bezala.
|
|
2019
|
|
|
Euskara eta gaztelaniaz gain, egitasmo honetan ingelesari dagokion FHPa ere aztertuko dugu.Mundu osoan bezalaxe, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) estatus politikoa eta akademikoaonartzen zaio ingelesari,, nazioarteko?
|
hizkuntza
gisa hartzearen ondorioz (Lasagabaster, 2003). Hau dela eta, EAEn ingelesaren hedapena hizkuntza gutxituentzako arrisku modura ereikusi izan da (Lasagabaster et al., 2014).
|
|
|
Kataluniako kasuan, hizkuntzaerabileran atzemandako aldaketa handia institututik unibertsitatera pasatzerakoan gertatzen da (Pujolaret al., 2017): jatorrizko gaztelania hiztunek sozializaziorako
|
hizkuntza
gisa hartzen dute katalana.Gainera, muda horretan katalan hiztunek unibertsitatera joaterakoan katalanaren erabileran jaitsieranabaritzen dutenez, askok gaztelaniaz hitz egiten dutenengan mudak eragiten dituzte; hau da, gaztelaniaz hitz egiten dutenak katalanez hitz egitera igaroarazten dituzte, ingurunea aldatu dela etaerreakzio gisa.
|
|
2022
|
|
|
Komunitate horietan frantsesaren estatusa aldatu egiten da, beraz, hiztunen lehen, bigarren eta hirugarren hizkuntzen artean. Talde batzuek frantsesa eta beste batzuek ingelesa irakas
|
hizkuntza
gisa hartu izanak, Quebecen frantsesak duen lekua berresteko orduan, hizkuntza autoktonoen kasuari aurre egiteko beharra nabarmentzen du. Nahiz eta azken bi hamarkadetan herri autoktonoen hizkuntzen auziak gaurkotasuna izan, 96 Lege Proiektua aurkezteak eztabaida publikoaren erdian kokatu du; Quebeceko Gobernuak Lehen Nazioen eta Inuiten hizkuntzak aitortzeko aukera galdutzat jotzen baitu (Alain 2021).
|
|
|
Ez dute etxean jaso, badakite ukatu zaiela, baina baita haien nortasunaren oinarria dela ere». Lakotera, dakotera eta nakotera hiru
|
hizkuntza
gisa hartu ohi dira, baina, Carlowk azaldu duenez, hiztunek ez dute arazorik elkar ulertzeko.
|
|
|
Azkenik, hezkuntza eremuari dagokion neurria dago: hezkuntza eremuan gertatzen diren elkarrekintzetan hizkuntza gutxituak komunikazio
|
hizkuntza
gisa hartuko dituzten politikak garatzea. Azken horrek unibertsitate mailari ere eragin diezaioke.
|