|
2003
|
|
|
Oro har, erabileraren eskasia ikusten dut arazo. Izan ere, jakingo bagenu 30 urte inguru duen jende horrek, bere heziketa euskaraz izan dutenak edozein izanda ere beren ama hizkuntza, beren seme alabei ama
|
hizkuntza
gisa euskara irakatsiko dietela, urrats izugarria izango genuke ziurtaturik. Baina nola jakin hori horrela izango dela?
|
|
2008
|
|
|
Azkenik, biek euskaraz ondo hitz egiten dutenean, baina bietako inork ez duenean euskara lehen hizkuntza esan dezakegu euskarazko hizkuntza gaitasun egoki batek ez duela besterik gabe hizkuntza transmisioa bermatzen. Alegia, bi gurasoak euskaldun berriak direnean (B), ehunekoak askoz txikiagoak dira, lehen
|
hizkuntza
gisa euskara jasotzen duten seme alaben ehuneko osoak (bakarrik nahiz gaztelaniarekin batera) ez baitu %50 gainditzen (%32, 2k euskara eta %18, 9k euskara eta gaztelania).
|
|
|
Bi gurasoak euskaldun berriak direnean, ehunekoak askoz txikiagoak dira, lehen
|
hizkuntza
gisa euskara jasotzen duten semealaben ehuneko osoak (bakarrik nahiz gaztelaniarekin batera) ez baitu %50 gainditzen.
|
|
|
Ondoren, pentsa liteke, hezkuntza elebiduna onartzen zuela (euskara gaztelania), ezin jakin konbikzioz ala pragmatismoz. Edozein kasutan, hezkuntzak euskaldunen lehen letra
|
hizkuntza
gisa euskara bermatu behar zuen lehenik, eta ondoren gaztelaniarekin osa zitekeen hezkuntza hori (baina beti ere euskarari eutsiz). Ohartu euskarazko irakaskuntza Azkuerentzat ez zela soilik jarduera garrantzitsu edo interesgarri bat, baizik euskararen biziraupena bera bermatzeko tresna nagusia («La labor más eficaz para la euzkerización de nuestro pueblo»).
|
|
|
Haiek arduratzen dira testu berriak lokalizatu eta sisteman integratzeaz, eta guztia musu truk. Linux euskaraz jartzeko egin beharreko bakarra zera da, erabiltzeko
|
hizkuntza
gisa euskara jartzea. Hori egin ondoren, sistemak berak deskargatu eta ezarriko ditu dagozkion paketeak.
|
|
2010
|
|
|
Lehen
|
hizkuntza
gisa euskara nire haurrei transmititu nahi diet.
|
|
|
Sailkapen orokorraren aurkezpena bukatzeko erran dezagun seigarren helburua dela. Eskolan euskara ikasten duten nire haurrak lagundu nahi ditut (5)?, zazpigarrena delarik. Lehen
|
hizkuntza
gisa euskara nire haurrei transmititu nahi diet (6)?, eta zortzigarrena. Erranaldi sinple batzuk ulertu nahi ditut (2)?.
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, sasoi honetan Euskaltzaindiak erabaki zuen batzarretako
|
hizkuntza
gisa euskara lehenestea (bere sorreratik batzarrak gaztelaniaz burutzen zituelako). Urkixo 1950 urtean hil zenean, Krutwig-ek Euskaltzaindiaren batzarretan euskaraz aritzeko proposamena aurkeztu eta onartu zen.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Arantzazuko 1968ko biltzarraren ostean, euskararen batasunari emandako 10 urteko epean, Euskal Herrian goi mailan, zientzian eta kulturgintzan, aritu ziren bi erakunde mota ditugu: batetik, euskal erakunde edo elkarteak, hots, euskara hutsez bizi zirenak, eta bestetik, erakundeko
|
hizkuntza
gisa euskara zein erdara erabiltzen zituztenak. Azken mota horretakoek ez zuten hizkuntzaren batasun prozesuarekin lotura berezirik, ez ziren kontra jartzen, ezta alde ere, eztabaidatik urrunduta zeuden.
|
|
2014
|
|
|
– Matematikaz euskaraz jardun beharra daukate eta hori ezin hobeto egiten dute; baina harreman eta sentipenen inguruan ez daukatela gaitasun bera kontatzen dute batzuek. Ama
|
hizkuntza
gisa euskara identifikatzen dutenen artean, berriz, gaitasun osoa daukatela diote gaia dena delakoa izanda ere.
|
|
|
Plan honek nori eragingo dion garbi utzi nahi izan du Patxi Baztarrikak: " Planak zuzenean eragingo dien herri langile eta zerbitzuen artean, nabarmendu nahi ditut hain zuzen ere lan
|
hizkuntza
gisa euskara erabiltzeko gai diren langileak. Helburua da parte hartzaileek gutxienez funtzio komunikatiboren bat edo bestebetetzerakoan euskara erabiltzea lan hizkuntza gisa.
|
|
2015
|
|
|
" Egoera okerrera doa, geroz eta zailagoa egiten zait elkarrizketetan jendea euskarara ekartzea". " Taldeko eta koadrilako
|
hizkuntza
gisa euskara ezartzea oso zaila da". " Hizkuntza zuzena, hizkuntza bizia falta zaigu, hikan adibidez, etena egon da"," Seguru egon behar dugu, batzuetan euskaraz hitz egitean freskotasun hori falta badugu ere, hitz eginez hartuko dugula".
|
|
2018
|
|
|
Laburpena. osakidetzaren bigarren hizkuntza plangintzaren helburu orokorra da zerbitzu
|
hizkuntza
gisa euskararen ahozko eta idatzizko komunikazioa sustatzea. Lan honetan, helburu horrek erakunde zerbitzu emaileei eta profesionalei dakarzkien erronketako biri erreparatu diegu.
|
|
|
Egoera iraultzeko asmoz, Osakidetzan Euskararen Erabilera Normalizatzeko Bigarren Plana() jarri da abian. Planaren helburu nagusia da zerbitzu
|
hizkuntza
gisa euskararen ahozko eta idatzizko presentzia eta erabilera bermatzea kanpoeta barne harremanetan, bi funtsetan oinarrituta. Batetik, Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutunak (1992) hizkuntza gutxituetako hiztunei aitortzen dien beren hizkuntzan artatuak izateko eskubidea dago eta, bestetik, zerbitzuen kalitatea, pazientean oinarritutako osasun arretarako ereduan nahitaez komunikazioaren eraginkortasunaren garrantzia aintzat hartzera garamatzana.
|
|
2022
|
|
|
Euskal Herriko lehen mailako testuak elite bateko eragileen artean komunikatzeko kodea dira, hierarkia markatzen duen kanpoko hizkuntza batean emana, 1633 Bizkaiko erreboltek agerian utzi zutenez, lurraldeko batzar
|
hizkuntza
gisa euskara baztertu eta punitu zenean.
|
|
2023
|
|
|
Une honetan, gainera, Osakidetza berak abiatu du zerbitzu hizkuntza hautatzeko kanpaina, eta testuinguru horretan, beharrezkoa ikusten dugu euskararen aldeko hautua garbi adieraztea. Izan ere, zerbitzu
|
hizkuntza
gisa euskara hautatu duten herritarren kopurua altua izatea beharrezkoa da antolaketa eta kudeaketa erabakietan hizkuntzari lehentasuna eman diezaioten".
|
|
|
Momentu berean, lehen hizkuntza euskara dutenen proportzioa maldan behera doa inkesta batetik bestera. Herritarren %25 ziren 2001ean, hamar urte berantago %19, 5 eta 2021ean %13 Urte horietan guzietan, lehen
|
hizkuntza
gisa euskara eta erdara dituzten kopurua hein berean gelditu da: %6ren inguruan.
|
|
|
adin tarte guzietan apaldu da lehen hizkuntza euskara dutenen kopurua. Haatik, 16 eta 25 adin tarteetan, lehen
|
hizkuntza
gisa euskara eta erdara dituztenen kopurua emendatu da, %5, 7tik %11, 1era gazteenentzat, eta %7, 5etik %9, 4ra helduagoentzat.
|