|
2005
|
|
|
Metodo honek pausu bakoitzean akatsak metatzen ditu: lehenengo pausuan bertan Bergua ren signarioarekin iberierazko testuen irakurketa ez fidagarria izango genuke; bigarrenean borobiltzeak irizpide zehatzik gabe egiten dira; hirugarren pausuaren planteamendua egokia izan daitekeen arren (hau da, konparazioa erabiltzea),
|
hizkuntza
ez indoeuropar bat, Kristo ondoko bigarren miliurteko hizkuntza indoeuroparrekin konparatzea... Azken pausua metatutako akatsen sintesiko pausua litzateke.
|
|
|
Hizkuntzalaritza mailan fidagarritasun gutxiko autorea dela uste dugu honako arrazoiengatik: ...9; iberierazko ANPOS, gaztelerazko ambosekin identifikatzen duelako (iberieratik gaztelerara pasatu den mailegua dela uste badu ere, zehazki latinetik gaztelerarako mailegua da) 70; Euskarazko a artikuluaren kasuan eromantzearen bidez jaso zela ukatzen duelako71; autoreak euskararik ez dakielako (jeneroa hitz arruntetan bereizten du eta erregistro kolokialeko hikaren erabilera maila jasora dakar);
|
hizkuntza
ez indoeuroparra den iberiera erromantzeekin konparatzen duelako (are gehiago portugesarekin konparatzen du, nahiz eta Burdin aroan lusitaniera existitu zen iberieraren hizkuntza indoeuropar garaikidea),...
|
|
|
Aurkitutako brontzeak iberierazko signarioarekin idatzi zirelako Bergua k bere signarioa erabiliz itzulpen berri bat eskaintzen du bere liburuan. Hau da, hizkuntza zelta batean idatzitako testua euskararekin parekatzen du, hots,
|
hizkuntza
ez indoeuroparrarekin. Ondorioa zera da, autorearen ustez Botorrita ko brontzea hamalau obra literarioren zerrenda dela72 Gure ustez hori ezinezkoa da brontzezko xaflak gai publikoak, eta batez ere, gai juridikoak finkatzeko erabiltzen zirelako.
|
|
|
Bestalde penintsularen badago normalean tartesiera bezala definitu den hizkuntza, ondoegi ezagutzen ez dena, idazkera semisilabikoa oraindik ez delako erabat ezagutzen, baina hizkuntzalariek beste hizkuntza indoeuropar bat dela kontsideratzeko joera dute, nahiz eta hori ere oraindik argitzeke dagoen. Correa-k, epigrafia gehien ikertu duenak,
|
hizkuntza
ez indoeuroparra dela dio, indoeuropar mailegu ugari dituena (1996: 73).
|
|
|
Geroztik euskararen ahaidetzea Europako zein beste kontinenteetako ia edozein familiatan bilatu da. Mendebaldeko Europan dagoen
|
hizkuntza
ez indoeuropar bakarra denez, euskarak, hizkuntzalari akademikoenak zein hizkuntza arraroenganako zaletuak, nahita edo nahigabe, erakarri ditu. Horren ondorioz gai honi buruz dagoen produkzio historiografikoa itzelezkoa da, baina ikerketa gehienak kalitate eskasekoak dira, nahiz eta egile batzuk hizkuntzalari profesionalak eginak diren.
|
|
2006
|
|
|
551 Ezagunki, arraza indoeuroparren teoria, hizkuntza indoeuroparren lurkartaren gainean asmatu da, eta beste oinarririk gabe. Printzipioz problemarik ez luke egon behar" arraza" ez indoeuropar batek hizkuntza indoeuropar bat, edo, aldez beste, arraza indoeuropar batek,
|
hizkuntza
ez indoeuroparra mintzatzeko (jiddisch hizkuntza semitarra ote?, espainolez mintzo den Jacako jendea ez ote euskaraz mintzo den Hondarribikoa baino" arraza" euskaldunagoa?), baina tesi arrazial handietan ez dira horrelako txikikeriak aintzat hartu ere egiten.
|
|
2008
|
|
|
Bigarrenik, euskara jada misterio bihurtua zen Europako ikerlariendako, hizkuntza familia batean kokatu ezinik zebiltzan eta. Hizkuntza tartariarrarekin lotura ezarrita,
|
hizkuntza
ez indoeuroparren artean finkatzen saiatzen ari zen Borrow (izan ere, Bonaparte printzeak antzeko bide batetik jo zuen urte batzuk geroxeago). Azkenik, aitortu behar da idazle irudimentsua zela Borrow, gehiegikerian erortzeko prest.
|
|
2010
|
|
|
Halako kasuetan, populazio haien hizkuntzak bizirik irauteko aukera handiagoak izango zituen. Eredu honen arabera, horixe izan liteke garai historikora arte iraun duten
|
hizkuntza
ez indoeuroparren, hala nola, etruriera eta euskararen, eta gaur egun desagertuta egon arren, bolada batean bizirik iraun zuten beste hizkuntza askoren azalpena.
|
|
|
Kapitulo hartan genioenez, Europara iritsi ziren hizkuntza indoeuroparreko lehen biztanleak, Europako lehenbiziko nekazari abeltzainak izan ziren, eta antzinako hizkuntza indoeuroparren hedapena nekazaritza abeltzaintzak Europan barrena izan zuen hedapen mailakatu baina iraunkorraren ondorioa izan zela genioen. Bizirik iraun zuten
|
hizkuntza
ez indoeuroparra hitz egiten zen guneek nekazaritza abelzaintza iritsi aurretik Europan bizi ziren herrien hizkuntza izango zuten jatorria, herri haiek nekazaritza abelzaintzan oinarritutako ekonomia bereganatu zuten arren beren hizkuntzari eutsi baitzioten. Etruriera eta iberiera (eta beharbada piktera ere), garai klasikoetaraino iraun zuten talde haien ondorengoak izango ziren, eta euskara gure garairaino iraun duen ondorengoa".
|
|
2015
|
|
|
|
hizkuntza
ez indoeuroparrarekin (ustez, iberierazko il eta euskarazko hir i/ hur i hitzen
|
|
|
|
hizkuntza
ez indoeuropar batzuk, iberiera eta tartesikoa, adibidez, goi mailako kultura garatua
|
|
2016
|
|
|
Eusko iberismoaren teoriak euskara iberierarekin lotzen du, hots, Hispaniako antzinako
|
hizkuntza
ez indoeuroparrarekin (ustez, iberierazko ileta euskarazko hir i/ hur i hitzen artean dagoen bat etortzetik abiaturik).
|
|
|
Aitzitik, hizkuntza zeltak, latina bezala, indoeuropar jatorrikoak ziren eta berehala asimilatuak izan ziren. Hipotesi hori osorik ukatu gabe, esplikatu litzateke zergatik desagertu ziren erromatarren presiopean
|
hizkuntza
ez indoeuropar batzuk, iberiera eta tartesikoa, adibidez, goi mailako kultura garatua zutenak. Berriro ere, beraz, azalpen linguistikoak geografiarekin edo antolamendu ekonomiko eta sozialarekin konbinatu behar dira.
|
|
|
2.3 Latinaren eta euskararen artean alde handia dago genetikoki, eta asimilazioa zaildu du horrek (beste
|
hizkuntza
ez indoeuropar batzuk desagertzeak ahuldu du konponbide hori).
|
|
2017
|
|
|
Euskara
|
hizkuntza
ez indoeuroparra eta Europako sprachbund etik aski urrun dagoen hizkuntza izanik (Standard Average European delakoa; ikus Haspelmath, 2001; Heine eta Kuteva, 2006; Auwera, van der, 2011), interes handia izan ohi dute haren inguruan egiten diren ikerketek. Orain artean, azterketa asko egin dira euskararen jatorriaren, sorreraren edota antzinatasunaren inguruan.
|
|
|
" Ezin da aurrez baztertu
|
hizkuntza
ez indoeuropar apurrak intrusiboak izatea Europan, indoeuroparren presentzia nagusia ikusita, eta ezta haiek eta ez indoeuroparrakberrienak izatea ere. Mundu naturalean gehienetan gertatzen den bezalaxe, non handia zaharrena izaten baita eta txikia gazteena" (Ballester 2013, 91).
|
|
2018
|
|
|
Hipotesi bat aurreratuko dugu: inskripzio horiek Ipar mendebaldeko hizkuntza ez den
|
hizkuntza
ez indoeuropar batean idatzita daude, eta hizkuntza hori euskara izan daiteke. Dokumentu batzuetan idatziz jasota dago IX. eta XI. mendeen artean espedizio eskandinaviarrak egin zirela Iberiar penintsulara, eta ondoko mendeetan, alde batetik bestera ibili zirela bikingoak, baina ez dago garai horretan euskaldunak Eskandinavian izan zirela iradokitzen duen arkeologiaeta dokumentu informaziorik.
|
|
2022
|
|
|
Hala, Finlandiako heziketan barneratua dute, eta erraten diete Europa hegoaldean ere badela
|
hizkuntza
ez indoeuropar bat, suomiera bezain zaharra dena: «Orduan ulertu nuen zergatik jendeak ez zidan galdetzen nire hizkuntzaren jatorriaz».
|