|
2009
|
|
|
Hizkuntza aniztasunaren galeraren arriskua ukaezina da munduko toki askotan. Aurrera baino lehen esan dezagun, nolanahi ere, galera arriskuak ez direla neurri berekoak edo antzekoak hegemonikoak ez diren hizkuntza guztientzat; aldeak daude batzuen eta besteen artean, nahiz eta lantu jotzaileek gogokoago izan ohi duten iluntasunez beteriko gau beltzetan irudikatzea ia ia hizkuntza guztiak, gau izartsurik, are gutxiago egunsentirik, inongo
|
hizkuntza
ez hegemonikorentzat gorde gabe. Aldeak alde, dena dela, argi izan dezagun, hizkuntza aniztasunaren etengabeko galeraren historia dela gizadiaren bilakabidea.
|
|
|
Komeni da ahaztu gabe gogoan gordetzea, euskara erabiltzen duten ia milioi bat herritarrak, euskal herritarrak ez ezik, europarrak direla, eta katalana erabiltzen duten hamar milioi herritarrak ere, europarrak direla, katalanak ez ezik. Europar normalak dira, ez dira" bitxiak", eta, tartean halakorik baldin bada, begien bistakoa da bitxikeria ez letorkiokeela
|
hizkuntza
ez hegemoniko bat erabiltzetik, hizkuntzak ez baitira bitxikeriak, guztiak duintasunez berdinak baizik. Hain zaila ote da ulertzea herritar elebakarrak bezain europarrak direla horiek guztiak, eta europar izan nahi dutela beren hizkuntzetariko bat bakarrari ere uko egin gabe, euskarari eta katalanari ere uko egin gabe alegia?
|
|
2011
|
|
|
Egitasmoa euskaratik euskarara egindakoa izango da, baina joan etorria ezinbestekotzat dute. Alegia, komunikazioaren esparru zabalean
|
hizkuntza
ez hegemonikoak zertan ari diren begiratu nahi da, haiengandik ikasteko dagoena Andoaingo egoitzara ekartzeko, eta aldi berean, hemen daukaguna haiei eskaintzeko. Egitasmoa, zentzu zabalean hartuta, hizkuntza ez hegemonikoen jakintza trukerako gunea da, bereziki, komunikazioaren alorrean.
|
|
|
Alegia, komunikazioaren esparru zabalean hizkuntza ez hegemonikoak zertan ari diren begiratu nahi da, haiengandik ikasteko dagoena Andoaingo egoitzara ekartzeko, eta aldi berean, hemen daukaguna haiei eskaintzeko. Egitasmoa, zentzu zabalean hartuta,
|
hizkuntza
ez hegemonikoen jakintza trukerako gunea da, bereziki, komunikazioaren alorrean.
|
|
|
Egitasmoaren gune zentrala laborategi platoa izango da.
|
Hizkuntza
ez hegemonikoen ikerkuntza gunea izatea nahi dute eragileek, teoriatik praktikara jauzi egiteko aukera izatea. Bi zati izango ditu gune horrek.
|
|
|
Munduko 5.000 edo 6.000 hizkuntzen artean txikia al da? Jardunaldien leloa —"
|
Hizkuntza
ez hegemonikoak IKT zelaian" — eufemismo leuna izango litzateke euskara gutxiengo hizkuntza edota hizkuntza txikitzat joko bagenu, baina euskara hizkuntza ertaintzat hartuta esanahia erabat ezberdina da.
|
|
2015
|
|
|
" Hasieran obraren hizkuntz komunitatearen barruan gertatzen da, baina itzulpenak aukera ematen du elkarrizketa hori beste hizkuntza komunitate batzuekin ere egiteko. Gainera, paradigma filosofiko gehienak hizkuntza inperialetatik datozkigu, eta horregatik iruditzen zait hain garrantzitsua gure
|
hizkuntza
ez hegemonikoak ere itzultzea, mundu ikuskera nagusia alde askotatik pentsatu eta zalantzan jarri ahal izateko".
|
|
|
Bila zoaz edo ez dituzu harrapatzen. Eta
|
hizkuntza
ez hegemonikoetan, zer esango dizut. Une honetan, ikusgarritasuna lortzea oso zaila da.
|
|
|
Williams, Colin; Evas, Jeremy,; Climent Ferrando, Vicent eta Larrinaga, Elixabete, 2011, Irigoienazpikoa
|
Hizkuntza
ez hegemoniko edo maila ertainekoak hedabideetan eta IKTetan. Andoain:
|
|
|
Euskal komunikabideok gure buruari eskatu behar diogu dinamika eraikitzaile bat, euskarari dagokionez. Positiboak izanez, gauden lekua eredu ere badela jakitun, gure moduan estaturik ez duen
|
hizkuntza
ez hegemoniko hainbatentzat. Gogora datozkit, esaterako, kitxuak, nasak, nahualtlak, kaqchiquelak, aimarak, maputxeak...
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzaren intersekzionalitatea ez da hainbeste landu izan, baina ari dira han eta hemen bai feministak eta bai hizkuntzaren normalizazioan dihardutenak begirada horretara bideratzen.
|
Hizkuntza
ez hegemoniko minorizatuak hiztun minorizatuak sortzen ditu, eta, horrenbestez, hiritar minorizatuak, eta hiritar minorizatu horien hizkuntza hautua genero derberdinkeriak zeharkatzen du eta horrek guztiak intersekzionalitate berri bat zabaltzen dio feminismoari.
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntza eta kultura anitz bizi dira gure artean, hizkuntza eta kultura asko bizi ditugu; nola kudeatuko dugu aniztasun hori euskararen normalizazioan lagungarri izan dadin? Euskal hiztunok zer dugu eskaintzeko beste
|
hizkuntza
ez hegemonikoetako hiztunei. Zer da klasea gaur egun?
|
|
|
Hizkuntz hegemoniak, izan ere, asko egiten du egoera horren alde, eta itzuliko naiz aurrerago horretara. Izan ere,
|
hizkuntza
ez hegemonikoen arteko komunikazio gabeziak burbuila kolonial hori sortzen laguntzen du, zeinetan uste baita feministek hizkuntza eta aro historiko jakin batzuetan soilik pentsatu eta idatzi zutela. Emakume jakin batzuk bakarrik irakurtzen eta entzuten ditugu, eta leku bateko edo besteko ‘emakumeen aurrerapenaren’ aitzakian, diskurtso koloniala eramaten jarraitzen duten jarduerei eusten diegu.
|
|
|
Baina,
|
hizkuntza
ez hegemonikoetako hiztunok badakigu, eguneroko zapalkuntzazko esperientziaren poderioz, hizkuntz aniztasuna aberastasuna dela, eta hizkuntza bakoitza errealitatea ulertzeko modu bakar batera sarbidea ematen digun inbutu bat bezalakoa dela. Hizkuntza hegemonikoetako hiztunak ez dira auzi horretaz ohartzen, eta Gayatri C. Spivak ek ‘Can the Subaltern Speak? ’ (Hitz egin dezake subalternoak?) idazkian definitzen duen bezala, honelaxe pentsatzen dute:
|
|
|
|
Hizkuntza
ez hegemonikoetako emakume hiztunentzat, falazia fundazional hori are ahulagoa da, zalantzarik gabe. Badakigu beste jakintza batzuk badaudela (gureak), eta hain zuzen horiek ezagutzean oinarritzen dela munduaren birformulazio politikoa.
|
|
2018
|
|
|
Herrialdearen muga barruko eta kanpoko harremanetan izango duelako eraginik. Behin behinean, Europako Batasunetik ateratzeak ondorio negatiboak izango ditu
|
hizkuntza
ez hegemonikoentzat. Batetik, hizkuntza erregionalak eta minoritarioak babesteko Europako Kontseiluaren itunak zein diru-laguntzak dira aplikatu Erresuma Batuan, aurrez, bestelako hitzarmenik adosten ez bada?; eta bestetik, nazioarteko salerosketak egiteko ingelesa hobetsi liteke ia sektore guztietan, hizkuntza ez hegemonikoak are gehiago zokoratuta?.
|
|
|
Behin behinean, Europako Batasunetik ateratzeak ondorio negatiboak izango ditu hizkuntza ez hegemonikoentzat. Batetik, hizkuntza erregionalak eta minoritarioak babesteko Europako Kontseiluaren itunak zein diru-laguntzak dira aplikatu Erresuma Batuan, aurrez, bestelako hitzarmenik adosten ez bada?; eta bestetik, nazioarteko salerosketak egiteko ingelesa hobetsi liteke ia sektore guztietan?
|
hizkuntza
ez hegemonikoak are gehiago zokoratuta?. Etxeko adituak kexu dira, politika zehatzik gabe ezin dituztelako etorkizuneko hutsuneak identifikatu; ezta plangintzarik egin ere.Ez dago praktikarik politikarik gabe, hain zuzen ere.
|
|
2019
|
|
|
Irigoienazpikoa.
|
Hizkuntza
ez hegemoniko edo maila ertainekoak hedabideetan eta IKTetan. Andoaingo Udala.
|
|
|
Irigoienazpikoa.
|
Hizkuntza
ez hegemoniko edo maila ertainekoak hedabideetan eta IKTetan. Andoaingo Udala.
|
|
2020
|
|
|
1 Artikulu honen edukia modu orokorragoan azaldu zen" Ikus entzunezkoen erronkak Europako
|
hizkuntza
ez hegemonikoentzat" jardunaldian (Coppieters foundation/ Ehugune/ Ezkarraberri fundazioa. Bilbo, 2019ko urriaren 4a) aurkeztutako txostenean.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, Europako Batzordeak baditu dirulaguntza programak (Interreg, Erasmus+, Creative Europe, Horizon 2020) baina orokorrak dira, hau da, eskualdeko edo eremu urriko hizkuntzek parte hartu dezakete, baina argi dago hizkuntza hegemonikoekin lehiatu behar dutela eta hori ez dela erraza izaten. Dirulaguntzak gai jakinen ingurukoak dira (berrikuntza, migrazioa, integrazioa, hezkuntza...) eta kontuan izanda elkarkidetzan egindako proiektuak izan behar direla eta lan izugarria dela eskaerak behar bezala prestatzea eta bideratzea, ondorioa da dirulaguntza horiek ez direla ia iristen
|
hizkuntza
ez hegemonikoetara, hau da, gaur egun askoz ere aukera gutxiago dagoela eskualdeko edo eremu urriko hizkuntzentzat Europako finantzaketari dagokionez.
|
|
2022
|
|
|
Aipatu behar da, gainera, aldi berean, agintari publikoek (hala nola toki erakundeek edo udalek eta enpresa txiki eta ertainek) gero eta argiago ikusten dutela mugaz gaindiko lan mugikortasunak duen garrantzia, baita mugaz gaindiko lankidetza era eraginkorrean sustatzeko lurraldeko hizkuntzan hitz egiten duten tokiko agenteengana jotzeko beharra ere (NPLD 2015b, 14). Beraz, euskara bezala gainerako tokian tokiko
|
hizkuntza
ez hegemonikoek beren lekua har dezaten lurzorua zabaltzen ari dela esan daiteke.
|
|
|
Amaitu gabeko filosofia indartsu sartzen da eta bere burua entzunarazten du baita historikoki goi kulturarako, akademiarako edo estatuen ofizialtasunerako bermerik izan ez duten hizkuntzetan ere. Latinari herri hizkuntzen matxinadan gertatu zitzaion moduan, gaur egun beharrezkoa da
|
hizkuntza
ez hegemonikoen altxamendu bat, adierazteko, bizitzeko eta pentsatzeko moduak estandarizatzen ari diren hizkuntzen aurrean. Ofizialtasunaren mapa geopolitikoaz harago, honek zerikusia du mapa neokolonialarekin ere:
|
|
|
gaztelania edo frantsesa. Eta euskara,
|
hizkuntza
ez hegemonikoa izanda ere, nola bilakatu dezakegu elkargunerako tresna. Feminista erradikal bezala, gure gorputzen, lurraldeen eta lurraren gaineko defentsarekin batera, ez ote dugu gure ondare linguistikoaren eta kulturalaren defentsan aritu behar?
|
|
|
Beste ikaspen bat izan da euskaraz eta kultur aniztasunean murgiltzeko, joan etorriko bideak urratu behar ditugula. Batetik, ezinbestekoa dela Euskal Herrian dauden beste hizkuntza eta kulturekiko begirunea izatea (horietako batzuek, gainera,
|
hizkuntza
ez hegemonikoak dituzte), aberastasun gisa ulertzea eta etsaitzat ez jotzea. Horregatik, euskara balioetsi, irakatsi eta zabaltzearekin batera, bestea beste sentitu ordez, parte sentiarazteko, gure jarrera arrazistak, klasistak eta aurreiritziak deuseztatzeko apustu kolektibo bat egin behar dugu.
|
|
2023
|
|
|
Garcesek bestela esaten du, ederrago akaso, Filosofia amaitu gabea euskarazko itzulpenari berariaz idatzi dion hitzaurrean: " gaur egun, beharrezkoa da
|
hizkuntza
ez hegemonikoen altxamendu bat, adierazteko, bizitzeko eta pentsatzeko moduak estandarizatzen ari diren hizkuntzen aurrean" (Garces 2022 [2015]: 10).
|