Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 128

2001
‎Lagin orokorrari dagokionez, gurasoen jaioterriak bakarrik eragiten dusubjektuen orientazio motibazionalean; horrela, bi gurasoak Euskal Herritik kanpojaioak dituzten subjektuak dira orientazio instrumental indartsuena dutenak; 2) transmisio kanpainako populazioan ezaugarri horien eragina askozaz handiagoa daorientazio motibazionalean: a) lehen hizkuntzatzat euskara duten subjektuek irabazi pertsonal motako orientazio indartsuena dute, b) Euskal Herritik kanpo jaiotakosubjektuek eta elebidunen portzentaia %40 den guneetan jaiotakoek orientazio instrumental indartsuagoa dute, c) subjektuen bizilekuan elebidunen presentzia nabariagoa denean, orientazio instrumentala eta irabazi pertsonalekoa nabariagoak dituzte subjektu horiek, eta d) bi gurasoak Euska...
‎Lagin orokorrari dagokionez, gurasoen jaioterriak bakarrik eragiten dusubjektuen orientazio motibazionalean; horrela, bi gurasoak Euskal Herritik kanpojaioak dituzten subjektuak dira orientazio instrumental indartsuena dutenak; 2) transmisio kanpainako populazioan ezaugarri horien eragina askozaz handiagoa daorientazio motibazionalean: ...bjektuek eta elebidunen portzentaia %40 den guneetan jaiotakoek orientazio instrumental indartsuagoa dute, c) subjektuen bizilekuan elebidunen presentzia nabariagoa denean, orientazio instrumentala eta irabazi pertsonalekoa nabariagoak dituzte subjektu horiek, eta d) bi gurasoak Euskal Herrian jaioak direnean, irabazi pertsonal motako orientazio indartsuagoa da, eta gurasoetako batek edo bieklehen hizkuntzatzat euskara dutenean, mota bereko orientazio indartsuagoa dutesubjektuek.
2002
‎Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzan egindako azterketetan, erabilera tasarik altuenetarikoak ia beti Nafarroak ematen ditu, Nafarroako euskaldunak oso gune trinkoetan daudelako: lehen hizkuntza euskara dute, harreman sare euskaldunak etxean eta lagunartean... Gaur gaurkoz ere, Nafarroako gune euskaldunenak Bizkaia eta Gipuzkoako gune euskaldunenak baino euskaldunagoak dira.
2003
‎Dakigunetik ez dakigunera euskal diglosia irazian" da, eta hain zuzen ere euskalkia irakaskuntzan dauka gaitzat. Nolanahi ere, Juan Luis Goikoetxea Arrietaren tesian lehen hizkuntza euskara duten ikasleak hartzen dira kontuan, etxetik euskaradun izanik euskalkidun ere, beraz eskolaratzen diren neska mutikoen hitz egiteko era baitu ikertzaileak bere lanaren ardatz. Euskal Herri osoko ikasle euskaldunak hartu ditu aztergai, baina bereziki bizkaieran zein bizkaieradun ikaslean jarri du bere arreta.
2004
‎Kale erabilera gehienbat euskara lehen hizkuntza dutenen baitan dagoela egiaztatuko balitz, ondorio hau aterako litzateke: lehen hizkuntza euskara dutenen proportzioak gora egitea lortu beharra dugu, euskararen kale erabilerak ere gora egitea nahi badugu. Zaila da haur euskaldunek euskararekiko duten atxikimendua handitzea, haur euskaldunen erdiek lehen hizkuntza euskara ez izanda?. 642
‎Inguruko erdal eragin soziolinguistikoaren erauntsiak ez dio atsedenik hartzen uzten kimuari: . Izan ere. Fito Rodriguez mintzo zaigu?, jato rrizko hizkuntza euskara duten lagunekin egindako ikerketan zehar argi geratu bada horien elebitasun joerak gazteleranzkoak direla inguruneko presio soziolinguistikoaren eraginez, hori are argiago ikusi da jatorrizko hizkuntza gaztelera duten eta euskara bigarren mailako hizkuntza edo asignatura soil gisa irakasten duten hizkuntza ereduetan eskolarizatutako ikasleekin egindako ikerketekin alderatu denean.... Kasu horietan bi hizkuntzak menperatzea, Administrazioak elebitasunaren alde egindako aukeraren ondorioz helburu gisa planteatzen duena, ez da soilik lortu gabeko xedea, baizik eta bere plangintzaren porrotaren etengabeko oroitzapena?. 476
2005
‎Jatorrizko hizkuntza euskara dute, eta alfabetatuta daude
‎Jatorrizko hizkuntza euskara dute, eta erdi alfabetatuta edo alfabetatu gabe daude
2007
‎Hortaz, bada, aldagai hauxe erabili dugu, hizkuntza gaitasun erlatiboari dagokionez: lehen hizkuntza euskara duten euskaldunek errazago hitz egiten dute euskaraz erdaraz baino. Beraz, lehen hizkuntza euskara duten euskaldunen ehunekoa erabili dugu hizkuntza gaitasun erlatiboaren adierazle moduan.
‎lehen hizkuntza euskara duten euskaldunek errazago hitz egiten dute euskaraz erdaraz baino. Beraz, lehen hizkuntza euskara duten euskaldunen ehunekoa erabili dugu hizkuntza gaitasun erlatiboaren adierazle moduan. Azterketa egiteko behar genituen datuak EUSTATek egindako errolda eta zentsuetatik atera ditugu.
‎Gaurko gazteen adinartean %7k euskara dute ama hizkuntza bakarra eta beste hainbestek euskara eta frantsesa. ezberdintasunak ere agertzen dira herrialde batetik bestera. BaionaAngelu Biarritz (BAB) eskualdean bataz beste %12 dira ama hizkuntza euskara dutena, bakarrik edo frantsesarekin batera. Aipatu 3 adin taldeetan %15, %12, %5 Lapurdi barnealdean bataz beste %32 eta adinarteka %47, %21, %16 Nafarroa Beherea eta zuberoan bataz beste %67 eta adinarteka %82, %64, %37 16 urtez goragoko jentetza kontuan hartuz Iparraldean 65.000 herritar euskararekin sortu gara.
‎euskarazko kultura, erdal kultura frantsesa eta kultura globalizatua, zeinahi hizkuntzatan adierazten dena. gazteagoetan. Araberan Nafarroa Beherean eta zuberoan (32.000 biztanle) da ama hizkuntza euskara dutenen ehuneko handiena, eta Lapurdi barnealdean (96.500 biztanle) kopururik handiena. euskara berezko hizkuntza delarik familian," happening" kulturala edo bat bateko kulturgintzaren gunea bilakatzen da. ezteietako eta bestetako apairu luzeak, denek ezagutzen dituzten kantuez alaiturik. Jarraian, zahar eta gazte mahai inguruan dantza jauziak ematen dituzte, txistulari batek bultzaturik.
‎Zazpiak Baten hiru nazio daudela aitortzea zen alternatiba (edo, agian, lau nazio daudela, gaskoiez mintzatzen diren eskualdeak aintzakotzat hartuz gero). Errepublika garaiko auto  nomia estatutuetan euskarazko irakaskuntza eta euskararen irakaskuntza bereizten ziren eta lehena eremu euskaldunean besterik ez ezartzekoa zen, ama hizkuntza euskara zuten haurrendako. Baina, gerraren ondoren, ikastolak eremu erdaldunean zabaltzean, bereizketa horrek leher egin zuen.
2008
‎Emaitza orokorrak eskaintzen dira: gurasoen" adinean behera egin ahala lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentaia handitu egiten da";" hazkunde ikusgarrienak euskaraz egiten duen bikotekidea edo bikotekideak euskaldun berriak direnean izaten da", edo" gurasoetako batek ere ez duenean euskaraz ondo hitz egiten, balio handienek adin talde gazteenean bakarrik gainditzen dute %10" nahiz eta horrek hazkunde erritmo handia dakarren.... Familia bidezko euskararen lehen transmisioa ezagutzea oso garrantzitsua da, izan ere, soziolinguistika arloko adituen artean —bertako zein kanpokoen artean— adostasun maila nahikoa dago gai honen inguruan, hau da, hizkuntza gutxiengo, gutxiagotu edo menderatu baten errekuperazioa, normalizazioa eta iraupen itxaropena neurtzeko adierazle nagusienetakoa familia bidezko hizkuntza transmisioa dela esaterako orduan.
‎Transmisioa, halaber, nahiko bermatuta egon liteke gurasoetako batek euskaraz ondo hitz egin ez arren, betiere besteak ondo hitz egiten badu, eta gainera lehen hizkuntza euskara badu (A+ taldea), orduan bai euskara bera bakarrik edo gaztelaniarekin batera, izango baita bikote horien seme alaben %80k baino gehiagok (%81, 5) jasoko duten lehen hizkuntza (bakarrik %46, 9 edo gaztelaniarekin batera %34, 6). A motako gurasoen kasuan, euskararen transmisioaren ehunekoa %32, 9koa da (bakarrik %11, 6 edo gaztelaniarekin batera %21, 3).
‎Transmisioa, halaber, nahiko bermatuta egon liteke gurasoetako batek euskaraz ondo hitz egin ez arren, betiere besteak ondo hitz egiten badu, eta gainera lehen hizkuntza euskara badu.
‎Izan ere, lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentajea %45, 3koa da euskara hitz egiten duena aita denean. Baina hitz egiten duena ama bada, euskara jasotzen duten seme alaben portzentajea %56, 9koa da.
‎Hizkuntza transmisioaren ehunekoa nabarmen jaisten da. Izan ere, lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentajea %15, 1ekoa da euskaraz zerbait hitz egiten duena aita bada eta %19koa zerbait hitz egiten duena ama denean.
‎Lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentajea %45, 3koa da euskara hitz egiten duena aita denean. Baina hitz egiten duena ama bada, euskara jasotzen duten seme alaben portzentajea %56, 9koa da.
‎Seme alaben lehen hizkuntza gurasoen tipologiaren arabera aztertzean ikusi dugu gurasoen hizkuntza gaitasuna zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa dela lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentajea. Gainera, seme alaben lehen hizkuntza adinaren arabera aztertzean egiaztatu dugunez, adin taldea zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta handiagoa da lehen hizkuntza gutxienez euskara duten semealaben portzentajea.
‎Ondoren bi aldagaiak, alegia gurasoen tipologia eta seme alaben adina, konbinatuz lortutako datuak aztertuko ditugu. a) Lehen hizkuntza euskara duten seme alabak10 (bera bakarrik edo gaztelaniarekin batera) adin taldetan banatuta, guraso motaren arabera.
‎B+ motako bikoteengandik edo B motako bikoteengandik datozen eta lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentajearen bilakaera ia parekoa da. Ehunekoak txikiak dira, seme alaba guztien artean duten pisua %6koa baino ez baita, lehen kasuan, eta %2tik beherakoa, bigarrenean.
‎Ehunekoak txikiak dira, seme alaba guztien artean duten pisua %6koa baino ez baita, lehen kasuan, eta %2tik beherakoa, bigarrenean. Halere, bikote mota horietatik datozen eta lehen hizkuntza euskara duten seme alaben kopurua etengabe eta pixkanaka handitzen ari da, adinean behera egin ahala.
‎Azterketa gurasoen tipologiaren ikuspegitik egiten badugu, joera orokorra adinean behera egin ahala lehen hizkuntza euskara duten semealaben portzentajea handitu egiten dela ikusiko dugu (6 irudia).
‎Jakina, lehen hizkuntza euskara duten seme alaben ehunekoa oso handia denean, ez da igoerarako tarte handirik geratzen. Beraz, D eta B+ motako gurasoen seme alaben portzentajean igoera ez da oso handia.
‎Antzeko zerbait gertatzen da A+ motako gurasoen seme alaben artean ere, baina kasu honetan lehen hizkuntza euskara duten seme alaben arteko aldea handiagoa da adin talde bakoitzean: 25 eta 29 urte bitarteko semealaben taldeko %69tik hasi eta gazteenen taldeko ia %90eraino (%88, 9).
‎Hazkunde ikusgarrienak euskaraz hitz egiten duen bikotekidea edo bikotekideak euskaldun berriak direnean izaten dira. Horrelakoetan talde gazteenean lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentajearen balioak bikoiztu egiten du 25 urtekoen taldekoa; %62, 9 vs %28, 3, bi gurasoak euskaldun berriak badira, eta %43, 7 vs. %19, 2, euskaldun berria bikotekide bakarra izan eta besteak euskaraz ondo hitz egiten ez badu.
‎Bi bikotekideak elebidunak direnean seme alaben %95ek gutxienez euskara jasotzen du lehen hizkuntza gisa (%88k euskara bakarrik eta %7k gaztelaniarekin batera). Transmisioaren portzentajeak nabarmen aldatzen dira gurasoetako bat bakarrik denean elebidun; orduan lehen hizkuntza euskara duten seme alabak %65era jaisten dira (%35ek euskara bakarrik eta %30ek gaztelaniarekin batera).
‎Lehen hizkuntza ere kontuan hartzen dugunean, biek ondo hitz egiteaz gain lehen hizkuntza euskara badute8 (D motako bikoteak), lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentajea %98, 6ra igotzen da (%93, 9k bakarrik eta %4, 7k gaztelaniarekin batera). Baina, bikotekideetako batek lehen hizkuntza euskara ez badu (B+), biek euskaraz ondo hitz egin arren, euskara lehen hizkuntza duten seme alaben ehunekoa %92, 4ra jaisten da.
‎Beren kontsumo ohituretan nabarmen islatzen da hori. Orain aztergai dugun eremuan, esate baterako, oso argi ikusten da lehen hizkuntza euskara dutenek askoz gehiago kontsumitzen dituztela euskal hedabideak. Fenomeno honek gaur egungo hizkuntza transmisio prozesuaren gora-beherak islatzen ditu.
‎Eremu horretan euskara erabiltzeak zenbait onura ekar ditzakeela ere esan behar da. Ama hizkuntza euskara duenarentzat, onura horiek jatorrizko komunitatearekin identifikatzeko arloekin egongo dira osatuta, nagusiki. Kanpotik datorrenak, berriz, beste indartzaile batzuk jaso ditzake; esaterako, zoriondua izatea, lantoki batera sartzeko aukera edo barneratuta sentitzea harrera komunitatean.
2009
‎Ipar Euskal Herrian da lehen hizkuntza euskara duten ehunekorik gorena edo bakarrik edo erdararekin: hemen %28, EAEn% 24 eta Nafarroan %10 Beraz badugu hor hizkuntza altxor aberatsa, zaindu behar litekeena.
‎dagokienez, bikoiztu egiten da eskolaren eginkizuna: alde batetik, euskara bigarren hizkuntza legez irakatsi behar die, eta, gainera, bai hauek bai etxeko hizkuntza euskara dutenek ere euskararen lanketa formal eta jasoa egin behar dute eskolan.
‎Ikasketak ereduan egin dituztenen %38, 5ek euskarazko hizkuntza komunikaziorako gaitasun maila aurreratua erakusten du, %38, 6k erdi mailako gaitasuna, eta %22, 9 hasierako mailan geratzen da. Etxeko hizkuntza euskara dutenen kasuan, ordea, %55, 3 dira gaitasun maila aurreratua erakusten dutenak, eta etxeko hizkuntza gaztelania dutenen kasuan, berriz, %32, 4 besterik ez dira gaitasun maila hori bera erakusten dutenak, nahiz eta, ez dezagun ahantzi, guztiak ereduan jardun ikasketak egiten.
‎Etxean jasotako lehen hizkuntza eta/ edo ingurune hurbileko harreman hizkuntza nagusia euskara izateari ere zor diote, zenbait kasutan ikastereduari baino neurri handiagoan gainera. Eta, jakina denez, etxeko hizkuntza euskara duten haur guztiak D ikastereduan matrikulatzen dira, eta gutxi batzuk B ikastereduan.
‎Lehen hizkuntzatzat dutenek eta harreman formaletan ez ezik harreman ez formaletan ere, edo harreman ez formaletan batez ere? erabilera hizkuntza euskara dutenek eta izan dezaketenek gizarteratu dezakete inork eta ezerk baino gehiago euskara. Gehiago eta are garbiago ere esan dezakegu:
‎(eta orain datoz" baina" gogaikarriak): ...aina esparru afektibo pribatuan ez da horrenbeste hazi euskararen erabilera; gaurko elebidunek ez dute atzoko elebidunek baino gehiago erabiltzen euskara, eta esparru ez formaletako ez formalenean, familian alegia, gutxiago erabiltzen dute; euskara bigarren hizkuntzatzat ikasi duten askok esparru publikoan erabiltzen dute, bai, baina esparru pribatua gaztelaniarentzako gordetzen dute; ordea, lehen hizkuntza euskara duten eta esparru ez formal afektiboan nagusiki edo ia esklusiboki lehenago euskara erabiltzen zutenetariko askok gaztelaniari ere atea ireki diote azken urteetan.
2010
‎• Lehen hizkuntza euskara dutenen %93k ondo egiten du. (2.3.atala, 16 or.)
‎Lehen hizkuntza euskara dutenen %93k ondo egiten du.
2011
‎Esate baterako, goiko datuetan (2006ko datuak dira) ikus dezakegu Arrasateko datuak (biztanleria osoari dagozkionak) zeintzuk diren jatorrizko hizkuntza euskara dutenei dagokionez eta etxean euskara erabiltzen dutenei buruz. Izan ere, euskara etxeko harreman naturalen bidez berenganatu duten nerabeen hizkuntzarekiko jokaera ezberdina izango da, euskara sare formalen bidez (eskola) jaso dutenen jokaerarekin alderatuta.
2012
‎Alde batetik, galdera honi erantzutea falta zaio: normala al da berezko hizkuntza euskara duen lurralde oso batean euskara ofiziala ez izatea. Eta, beste alde batetik, esaldiari bigarren zatia falta zaio:
‎Nafarroan 50 urtetik beherakoen artean ez da ehunekoa jaitsi, %4tik gora mantentzea lortu da adin talde horietan guztietan. Iparraldean, aldiz, gazteenen artean gero eta txikiagoa da lehen hizkuntza euskara dutenen ehunekoa.
‎Alde handiak daude lurralde batetik bestera. Lehen hizkuntza euskara dutenak nagusi dira Nafarroa Beherean eta Zuberoan (%51, 2). Gipuzkoan 16 urtetik gorako biztanleek %33, 9k dute euskara lehen hizkuntza.
‎Euskal Herriko datu orokorrei erraparatuz, adinari dagokionez, lehen hizkuntza euskara dutenen ehunekorik handiena 65 urtetik gorako helduen artean dago oraindik (%20, 9). Ehuneko horrek behera egiten du adinarekin batera.
‎Duela 20 urte ere lehen hizkuntza euskara zutenen ehunekorik handiean 65 urtetik gorako helduen artean zegoen (%27, 7) eta behera egiten zuen adinean behera egin ahala.
‎— Ama hizkuntza euskara dutenen portzentajea beherantz doa: %92, 91 (1991n) eta %81, 08 (2006an).
‎Zenbait arnasguneren egoeraren behaketa hizkuntza euskara dutenen portzentajeari dagokionez, eta baita etxean euskaraz egiten dutenen portzentajeaz ere. Hiru aldagai horiek kontuan hartuta eta korrelazioa eginez, garbi samar ateratzen zaigu arnasguneen norabidea eta bilakaera nondik norakoa den.
‎Ama hizkuntza euskara dutenen kopuruak ere behera egin du nabarmen.
‎Herri horietan, euskaldunak oraindik nagusi dira demolinguistikoki, baina nagusitasun hori asko ahuldu da urteen joanean, eta, bereziki, neurtutako azken 6 urtetan. Ama hizkuntza euskara dutenen kopuruak ere behera egin du nabarmen. Aldiz, ama hizkuntza gaztelania, biak edota besteren bat dutenena igo egin da.
‎Hau da, biztanleena, etxebizitzena, euskaldunen dentsitatearena, ama hizkuntzarena eta etxean erabiltzen den hizkuntzarena. Lehenengo bi grafikoetan, biztanleenetan eta etxebizitzenetan alegia, goraka doazen hein berean, beste hiruretakoenetan, hau da, euskaldunen dentsitatearenean, ama hizkuntza euskara dutenenean eta etxean euskara erabiltzen dutenenean beheraka doaz. Korrelazio zuzena dago.
‎Hizkuntzahori izango da funtsezkoena, barneratuena eta berezkoena hiztun ororentzat. Ezinda ahaztu lehen hizkuntza euskara duten haur eta gazteak, gaur egun, gutxiengoadirela euskaldunen artean; hortaz, euskara ez da barneratuen duten hizkuntza (Martinez de Luna, 2009: 18).
‎Bainan egungoak badu berezitasun bat. Elizate zabal huntan ikusten ditut bonet zabalak ere, hurbiltxagotu eta entzun nuen elgarren arteko hizkuntza euskara zutela. Gogoratu zaut etxea aloiatua daukun Pimenta, anderearen hitza:
2013
‎ahozko gaitasunaren egokitasuna eta hiztun berrien arteko harremanetan zer nolako pisua hartzen duten hizkuntza erroreek aintzat hartzen baitu. Garbiñe Urreiztik eta Pablo Sotések ikerketa Nafarroako D hizkuntza ereduko Batxillergoko ikasleen euskarazko ahozko hizkuntza erroreak aztertu dira, ama hizkuntza euskara duten ikasleen artean batetik, eta ez dutenen artean, bestetik. Ikasleek, hizkuntza honetan komunikatzeko gaitasuna duten arren, ahozko jardunaren zuzentasunean islatzen den hobetzeko atala ere erakusten du ikerketak.
2014
‎Ama hizkuntza euskara zenuelakoan nintzen!
‎Hau da, biztanleena, etxebizitzena, euskaldunen dentsitatearena, ama hizkuntzarena eta etxean erabiltzen den hizkuntzarena. Lehenengo bi grafikoetan, biztanleenetan eta etxebizitzenetan alegia, goraka doazen hein berean, beste hiruretakoenetan, hau da, euskaldunen dentsitatearenean, ama hizkuntza euskara dutenenean eta etxean euskara erabiltzen dutenenean beheraka doaz. Korrelazio zuzena dago.
‎Ondarroa B Ikastetxean ikasleen% 95,45ek ama hizkuntza euskara du; eta falta den %4, 54k, wolofera. Woloferaz mintzatzen den ikaslea etorkina da, eta euskara ikasteko murgilketa prozesuan dago.
‎Ama hizkuntzari dagokionez, bi lekuetan espero zena ikusi da; hau da, Ondarroan %90etik gora euskararen erabilera bermatua dago, gurasoek beraien seme alabei horrela transmititu dietelako. Iruñean, berriz, ama hizkuntza euskara dutenei dagokienez, maila apalagoa da datatze kuantitatiboan. Iruñeko datuak erakusten dute ama hizkuntzen arteko aniztasun handiagoa dela, baina %ak txikiagoak dira.
‎Ondarroako datuek erakusten dute euskaraz bizitzeko ezaugarri onenak dituztela. Hiztunen ia %100ek ama hizkuntza euskara du; eta etxe erabileran ere hori errespetatzen da. Horren erakusgarri dira EUSTATetik ateratako 2006ko datu hauek.
‎— Mireia4 (15 urte): Ama hizkuntza euskara duena. Gurasoetako bat euskalduna, aiton amonekin euskaraz.
‎Gabiriako bi belaunaldiren arteko kodealternantzia eta hizkuntza ohiturak aztertu nahi izan ditugu. Lau elkarrizketa/ hitz aspertu egin ditugu, beti ere lehen hizkuntza euskara dutenekin. Esan bezala bi belaunaldirekin, bata 15/ 19 urte bitarteko gazteekin, eta bestea 32/ 37 urte bitarteko helduekin.
‎Gabiriako bi belaunaldiren arteko kode alternantzia eta hizkuntza ohiturak aztertu nahi izan ditugu. Lau elkarrizketa/ hitz aspertu egin ditugu, beti ere lehen hizkuntza euskara dutenekin. Esan bezala bi belaunaldirekin, bata 15/ 19 urte bitarteko gazteekin, eta bestea 32/ 37 urte bitarteko helduekin; belaunaldi bakoitzeko bi talde osatuaz.
‎Hala, frogatu da DSM irizpide berri horiek baliagarriak direla ama hizkuntza euskara duten pazienteetan.
2015
‎Lehen hizkuntza euskara duten herritarren kopuruak behera egin du EAEn azken 25 urteotan: %20, 6koa zen 1986an eta %18, 8koa 2011n.
‎Datuak 1981eko dentsitate multzoen arabera aztertuta, zera ikusi dugu: lehen hizkuntza euskara dutenen ehunekoak behera egin duela udalerri multzo guzti guztietan, multzorik erdaldunenean izan ezik (1981ean euskaldunak %0 %10 ziren udalerrietan). Gainerako multzo guztietan jaitsi egin da lehen hizkuntza euskara duten herritarren proUdalerri erdaldunak euskalduntzen eta euskaldunak erdalduntzen, arnasguneak arriskuan.
‎lehen hizkuntza euskara dutenen ehunekoak behera egin duela udalerri multzo guzti guztietan, multzorik erdaldunenean izan ezik (1981ean euskaldunak %0 %10 ziren udalerrietan). Gainerako multzo guztietan jaitsi egin da lehen hizkuntza euskara duten herritarren proUdalerri erdaldunak euskalduntzen eta euskaldunak erdalduntzen, arnasguneak arriskuan.
‎Horrela, goiko muturrera joz, ikusgarria da %90 %100 euskaldunak zituzten udalerrietan ageri den bilakaera: lehen hizkuntza euskara zutenak %94, 0 ziren 1986an eta 2011n, berriz, %73, 0.
‎%90 %100 euskaldunak zituzten udalerrietan ageri den bilakaera: lehen hizkuntza euskara zutenak %94, 0 ziren 1986an eta
‎Udalerri horietan, gaitasunean baino esanguratsuagoa izan da jaitsiera lehen hizkuntzari eta etxeko hizkuntzari dagokionez: %94, 0tik %73, 0ra jaitsi da lehen hizkuntza euskara dutenen kopurua tartean eta %88, 5etik %65, 4ra etxean nagusiki euskaraz aritzen direnen kopurua tartean.
‎I. GRAFIKOA: LEHEN HIZKUNTZA EUSKARA DUTENEK HIZTUN GUZTIEKIKO OSATZEN DUTEN EHUNEKOA UDALERRI EUSKALDUNETAN ETA GAINERAKOETAN. EAE,
‎• Lehen hizkuntza euskara duten hiztunen ehunekoa jaitsi egin da: %87, 6koa zen 1986an eta %71, 9koa 2011n.
‎• Lehen hizkuntza euskara duten hiztunen ehunekoa jaitsi egin da: ingurune horiei buruz gure ikerketak azaleratu dituen joerak.
‎Lehen hizkuntza euskara zutenen kopurua gehiagojaitsi da udalerri euskaldunetan gainerakoetan baino
‎XIX. mende bukaeran eta XX. mende hasieran jaiotako belaunaldienartean oraindik euskaldun, eta zehazki euskaldun zaharren, kopuru handiak genituen. Belaunaldihoriek hiltzen joan diren heinean, lehen hizkuntza euskara dutenen kopurua jaisteak logika du, etapanorama orokorraren bilakaera, neurri batean, horri zor zaio. Dena den, guri gaurko azterketaninteresatzen zaiguna udalerri euskaldunetan eta gainerakoetan zer bilakaera ezberdindu izan ditugun da.
‎Etxean nagusiki euskara darabilten herritarren kopurua ia %12 jaitsi da azken hamarkadan. Lehen hizkuntza euskara dutenena berriz, %5 Datuok, Soziolinguistika Klusterrak, udalerri euskaldunei buruz egin duen azterketan kaleratu ditu. Azken hiru hamarkadetako udalerri euskaldunen bilakaera aztertu dute.
‎%86, 56.Euskaldun kopuruaren bilakaera: %10, 8ko igoera.Lehen hizkuntza euskara dutenen bilakaera: %5 gutxiago.Etxean euskara erabiltzen dutenen bilakaera: %9, 2 gutxiago.Hizkuntza gaitasuna, 2011: Hiztunak:
‎%2, 6 beherantz. 1981: %10, 8.Lehen hizkuntza euskara dutenen ehunekoa: 1986: %59, 4 1991:% 60 2001:
2016
‎zenbat eta hiztunak euskaraz gehiago egin, orduan eta erraztasun handiagoa du hitz egiteko. Horrexegatik, lehen hizkuntza edo ama hizkuntza euskara dutenek gaitasun erlatibo handiagoa dute eta maizago egiten dute euskaraz. Hortik dator M. Zalbidek artikuluaren bukaeran proposatzen duen paradigma berria:
‎Bertsolaritza, tradizio modernoa, EHU UPV, 2007], 6 Taulan [23 irudia] ikus ditzakegun datuek ere erakusten dute lehen hizkuntzaren erreferentzia ez dela nahikoa baina baliagarria dela zenbait joera islatzeko. Izan ere, itxura denez lehen hizkuntza euskara dutenek euskararen hizkuntza erkidegoaren nukleoan edo nukleotik hurbil egoteko probabilitate handiagoak dituzte. Beren kontsumo ohituretan nabarmen islatzen da hori.
‎Beren kontsumo ohituretan nabarmen islatzen da hori. Orain aztergai dugun eremuan, esate baterako, oso argi ikusten da lehen hizkuntza euskara dutenek askoz gehiago kontsumitzen dituztela euskal hedabideak. Fenomeno honek gaur egungo hizkuntza transmisio prozesuaren gorabeherak islatzen ditu.
‎Hiru zutabe horien artean mugitzen naiz beti. Hizkuntza euskara dut, hezkuntza ez formala da beti, eta sorkuntza nik bakarrik egiten badut ere, sorrarazi egiten diet besteei, idazketa tailerren bidez. Antropologia lanak euskararen transmisioaren ingurukoak idatzi ditut, hori ere hizkuntzaren zutabetik.
‎Nahikoa da gure herriko, Zizurkilgo tabernetara sartzea, bai Elbarrenan, bai Herrigunean ere. Han ikusiko dituzue betiko koadrilak, aspaldiko bikoteak… ama hizkuntza euskara dutenak asko, herria zenbat maite duten kontatzen… baina gaztelaniaz, Xalbadorren bertsokoek bezalaxe.
2017
‎Ama hizkuntzaren garrantzia ez da ahuntzaren gauerdiko eztula, aurretiaz aipatu den bezala, idealizatu eta mitifikatu egin baita ama hizkuntza euskara duen hiztuna, hots, ‘hiztun natiboa’ Idealizazio honen ondorioz, hiztuna ezgauza da bere burua ‘hiztun zahar’ definitzeko, hizkuntza 50 urte atzerago ikasi badu ere:
‎Euren etxeko hizkuntza gaztelania izateak daramatza auto perzeptzio honetara. Honen atzean, gaur egun indar handia (handiegia, akaso?) duen Ama Hizkuntzaren Ideologia dugu, non ama hizkuntza euskara dituztenak idealizatzera, mitifikatzera daramatzan.
‎Dena dela, eta nekezagoa bada ere, ikusitakoaren arabera badirudi garrantzitsua litzatekeela gaixo eskizofreniko elebidunen azterketa psikiatrikoa hizkuntza biak erabiliz egitea, batez ere ama hizkuntza euskara dutenen artean. Horrela egiteak gaixo elebidunaren sintomen ikuspegi zabalagoa jasotzen lagun diezaguke.
‎Beste adibide bat: Gasteizko ereduko ikastetxe batean, non ama hizkuntza euskara duten umeentzat gela bat zegoen (‘D naturala’ deitzen zitzaion), duela urte batzuk eztabaida bat sortu zen ume etorkin guztiak beste geletara bidaltzen zituztelako. Baina zein zen gela horren helburua eta nola betetzen zen?
‎Ondorioz, ikastetxearen eginkizuna ere garrantzi handikoa da. Ama hizkuntza Euskara dutenek beren hizkuntza maila handitu, sakondu eta aberastuko dute euskal eskolan, gaurko bizimoduak dituen eskakizun guztietarako prestatu, jantziriko hiztun oso bilakatu arte (8). Ama hizkuntza erdara dutenek, aldiz, Euskatzatzen.
2018
‎4 grafikoa: Bertsolaritzaren publikoan eta euskal herritarren artean lehen hizkuntza euskara dutenen proportzioa. (Zubiri et al., 2018).
‎64 urtetik gorakoen artean emaitzak nahiko onak badira ere, beheranzko joera da nagusi. Ama hizkuntza euskara du %72k.
‎Azkenik, 64 urtetik gorakoen artean emaitzak nahiko onak badira ere, beheranzko joera da nagusi. Ama hizkuntza euskara du %72k. Bestalde, 25 urtetan, euskaldun kopurua %86 izatetik %73 izatera pasa baita.
‎Espero zen bezala, emaitza orokorrak ezberdinak izan dira hiru taldeetan. Lehen hizkuntza euskara duen taldeak atera du batez besteko balio
‎Binakako alderaketek erakutsi dute lehen hizkuntza euskara (BBeuskara= 28,32; DT= 5,14) duten eta lehen hizkuntza gaztelania (BBgaztelania= 27,24; DT= 4,60) duten taldeen arteko aldea esanguratsua dela benetan (p 0,01). Aldiz, aldeak ez dira esanguratsuak izan (p= 0,09 eta p= 0,08), ez lehen hizkuntza euskara duten eta euskara/ gaztelania (BBeuskara/ gaztelania= 27,82, DT= 4,64) duten taldeen artean, ez lehen hizkuntza gaztelania duten eta euskara/ gaztelania duten taldeen artean.
‎Espero bezala, emaitzek erakutsi dute badirela aldeak. Kalifikazioei begiratuz gero, ikusten da lehen hizkuntza euskara dutenek lortzen dituztela oro har kalifikazio altuenak, horien atzetik ditugu lehen hizkuntza euskara/ gaztelania dutenak eta, azkenik, lehen hizkuntza gaztelania dutenak. Diferentzien tamainaren analisiek erakutsi dute lehenengo bi taldeen artean aldeak hutsalak direla, eta lehen hizkuntza euskara dutenen eta lehen hizkuntza gaztelania dutenen artean ere aldea txikia dela.
‎Kalifikazioei begiratuz gero, ikusten da lehen hizkuntza euskara dutenek lortzen dituztela oro har kalifikazio altuenak, horien atzetik ditugu lehen hizkuntza euskara/ gaztelania dutenak eta, azkenik, lehen hizkuntza gaztelania dutenak. Diferentzien tamainaren analisiek erakutsi dute lehenengo bi taldeen artean aldeak hutsalak direla, eta lehen hizkuntza euskara dutenen eta lehen hizkuntza gaztelania dutenen artean ere aldea txikia dela.
‎Esan liteke analisien emaitzek erakusten dutela euskararen gaitasuna ebaluatzen duen EGAren proba idatziaren eredua, lehen hizkuntzaren arabera bereizi diren hiru taldeetan (euskara, euskara/ gaztelania eta gaztelania) erabil daitekeela, nahiz eta, espero bezala, lehen hizkuntza euskara duten taldeko izangaiek batez besteko kalifikazio altuagoa lortu gainerakoek baino. idazmeneko bi atazak lotura dutela ikusi ondoren, inbariantzaren azterketak erakutsi du eredua berdina dela hiru taldeetan.
‎Laburbilduz, esan liteke analisien emaitzek erakusten dutela euskararen gaitasuna ebaluatzen duen EGAren proba idatziaren eredua, lehen hizkuntzaren arabera bereizi diren hiru taldeetan (euskara, euskara/ gaztelania eta gaztelania) erabil daitekeela, nahiz eta, espero bezala, lehen hizkuntza euskara duten taldeko izangaiek batez besteko kalifikazio altuagoa lortu gainerakoek baino.
‎Lan honetan, Euskararen Gaitasun Agiria (EGA) eskuratzeko proba aztertu dugu, eta bereziki, proba idatziaren inbariantza ebaluatu dugu. Emaitzek erakutsi dute EGAren proba idatzian inbariantza dagoela, nahiz eta, oro har, emaitzak altuagoak izan diren lehen hizkuntza euskara dutenen artean gainerakoen artean baino. Lan honek, halaber, azpimarratu du zein garrantzitsua den komunikazio konpetentzia ebaluatzeko proben bidez lortutako emaitzen baliagarritasun analisiak egitea, probatan oinarrituta hartzen diren erabakiak zuzenak eta bidezkoak izan daitezen.
‎Gainera, gazteen gehiengoak euskara ez du etxean ikasi, eskolan baizik: EAEn, 30 urtetik beherako gazte euskaldunei dagokienez, hamarretik ia sei (%58) euskaldun berriak dira, alegia, bigarren hizkuntza euskara dute.
‎Hain zuzen ere, euskaltzaletasunarekin azaltzen duan oinarrizko kezka horrek lotura zuzena dik artikuluan aipatutako datu honekin: " EAEn, 30 urtetik beherako gazte euskaldunei dagokienez, hamarretik ia sei (%58) euskaldun berriak dira, alegia, bigarren hizkuntza euskara dute".
‎Diokanean: " EAEn, 30 urtetik beherako gazte euskaldunei dagokienez, hamarretik ia sei (%58) euskaldun berriak dira, alegia, bigarren hizkuntza euskara dute. Eta bidegurutze horretan gaude:
‎Alegia, egindako lan guztia ezertarako ere ez duk, harrika botatzen diagu. Eta, ez diagu ahaztu behar, bigarren hizkuntza euskara duten gazte horiek, 30 urtez azpiko euskaldunen %58 direla. Beraz, behar gorria diagu, gazte horiei, eskolan bezala, lan munduan ere, euskarazko bizibidean jarraipena emateko.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia