|
2009
|
|
|
Beldur hori saihesteko, bertze urrats bat egitea proposatu zuen Giordanek:
|
hizkuntza
eskubideak norbanakoei aitortzeaz gain, ondasun publiko globalak izatea. Horren haritik, Frantziak lituzke hizkuntza gutxituak bere ondare gisa hartu, mundu osoaren ondarea liratekeelako.
|
|
|
Adierazpen horrek ez du ondorengo urteetan aurrerabide handirik egin, hainbat eta hainbat Estatuk ez zutelako gogo onez hartu, errezeloz beteta baizik. Bartzelonako Adierazpenak, beste zenbaiten artean, aldarrikatzen du hizkuntza guztien berdinkidetasunaren printzipioa eta
|
hizkuntza
eskubideak norbanakoarenak ez ezik kolektiboak ere badirela. Nazio Batuen Giza Garapenari buruzko Txostenetan ere Estatuei dei egiten zaie beren barruko hizkuntza aniztasuna errespetatuko duten politikak bultza ditzaten.
|
|
2010
|
|
|
II.2.1
|
Hizkuntza
eskubideen norbanako eta lurralde irizpideak, EENren arabera 40
|
|
|
II.2.2 Ama hizkuntza eta
|
hizkuntza
eskubideen norbanako
|
|
|
87 Aurreraxeago azalduko ditudan kontzeptuetara hurbilduz, diogun
|
hizkuntza
eskubideen norbanako irizpidearen aldekotzat, EAE barneko lurralde irizpidearen murrizgarri hortaz, uler litekeela sententzia hura: hori da nire irakurketa, bederen.
|
|
|
Bere gurasoek? Kenneth D. McRae ren terminologiaz eta bere formulazio dikotomiko famatuaz baliatuz89 non kokatzen da EEN legea,
|
hizkuntza
eskubideen norbanako eta lurraldeirizpideen artean?
|
|
|
II.2.1
|
Hizkuntza
eskubideen norbanako eta lurralde irizpideak, EENren arabera
|
|
|
Askotan esan izan denez,
|
hizkuntza
eskubideen norbanako irizpidean oinarriturik dago funtsean Euskararen Erabilera Normaltzeko 10/ 1982 legea. Zonalde soziolinguistikoa eta ikasleen ama hizkuntza, planifikazio beharren egokiera eta irakasleen hizkuntza osaera faktore garrantzitsuak izanik ere, EEN legearen arabera gurasoek edota ikasleek beraiek dute azken hitza.
|
|
|
Esate baterako, psikolinguistikaren alorreko ama hizkuntza eta hizkuntza soziologiaren alorreko zonalde soziolinguistikoa ez dituela behar bezala kontuan hartzen. Egia da formulazio jurilinguistikoa dela, lehenik eta behin,
|
hizkuntza
eskubideen norbanako eta lurralde irizpideen zatibanatze hori. Horrek ez du esan nahi, ordea, bestelako hizkuntza ezaugarrien alor osoak alde batera uzten dituenik.
|
|
|
II.2.2 Ama hizkuntza eta
|
hizkuntza
eskubideen norbanako irizpidea
|
|
|
II.2.3 Zonalde soziolinguistikoa eta
|
hizkuntza
eskubideen norbanako irizpidea
|
|
|
Egokiagoa da beraz, alde horretatik, ereduen hautapen askatasuna bere hutsean baino areago beste hainbat lehentasun irizpiderekin batera hezurmamitzen dela esatea. Lehentasun horiek ez dute
|
hizkuntza
eskubideen norbanako irizpidea ezabatzen: modulatu egiten dute, ordea, hein batean195.
|
|
|
Nik, behintzat, ez dut ikusten nola. Hizkuntza ofizial bi baldin baditugu, eta bertako ofizialtasun markoa
|
hizkuntza
eskubideen norbanako irizpidean oinarriturik baldin badago nagusiki, nola eragotzi behar zaio norbanakoari (berdin du ikasle izan edo guraso) bere (edo beren seme alaben) ikasbidea hizkuntza ofizial batean (euskaraz) edo bestean (gaztelaniaz) oinarritzea. Ikasketak hizkuntza ofizial batean zein bestean egitea ezin liteke, egungo lege markoa aldatu gabe, debekatu.
|
|
2021
|
|
|
Euskara plan bat, ezinbestekoa izan arren, ez da nahikoa arretaren osagarria besterik ez den bitartean. Hizkuntza ez bada medikuntzaren eta osasun erakundeen dimentsio formalean txertatzen,
|
hizkuntza
eskubideak norbanakoaren arloan bakarrik kokatuko dira, erlijioa legez, jardueraz kanpoko aldagaia alegia. Hau da muina, hor dago koska:
|