|
2002
|
|
|
Unibertsitario euskaldunei ez zaie, oro har, inolako berezko estatusik aitortzen, ez daukate ez eskuduntzarik ez tresnarik sare propiorik eratzeko. Frantzia eta Espainiako unibertsitateetan lortzen dena izaten da, gehienbat,
|
hizkuntza
eskubideen aitorpena, hori kasurik onenean, baina garapen murri tzeaneta beti agintarien kontrolpean. Are gehiago, Espainiakounibertsitatean ezarritako aldaketak orain arte ibilitakoa atzera bidean jartzen du.
|
|
2008
|
|
|
|
Hizkuntza
eskubideei buruzko aitorpen unibertsala eskatu du Crystalek, «giza eskubideen aldarrikapen unibertsalaren antzeko zerbait». Baina, hizkuntzak ez dira existitzen pertsonarik gabe.
|
|
2021
|
|
|
2008ko Konstituzioaren erreformak xedapen berri bat onartzea ekarri zuen. 75 artikuluak, tokiko hizkuntzen ezagupen bat egin zuen, hoErreforma konstituzional horrek ez dio aterik ireki
|
hizkuntza
eskubideen aitorpenari edo ofizialtasun printzipioaren inplementazioari. nakoa aldarrikatuz: " eskualde hizkuntzak Frantziaren ondarea dira".
|
|
|
Horrela, 2011ko epai erabakian, 75 artikuluak ez zuela" Konstituzioak finkatzen duen eskubide bat edo askatasun bat sortzen" zehaztu zuen. Horrenbestez, erreforma konstituzional horrek ez dio aterik ireki
|
hizkuntza
eskubideen aitorpenari edo ofizialtasun printzipioaren inplementazioari.
|
|
|
Lege proiektu horretan, orain arte egin den kontziliazio juridiko tradizionala iraultzen zen, tokiko hizkuntzei espresio bide gehiago zabalduz. Marra gorriak,
|
hizkuntza
eskubideei aitorpenik ez ematea eta ofizialtasun estatusera ez iristea lirateke.
|
|
|
Euskararen politikak babesteko, ezinbestekoa da lege erreforma bat. Erreforma horretarako euskararen ko-ofizialtasuna eta
|
hizkuntza
eskubideen aitorpena ez dira tresna erabilgarrienak. Bi printzipio horiek onartzeko, Frantziako identitate konstituzionala goitik behera aldatu behar litzateke.
|
|
|
Kontrakotasun horretatik ateratzeko, frantziar legediak kontziliazio espazio bat eskaintzen badu ere, gaur egungo marko juridikoa aldatzea aldarrikatu izan du luzaz lurraldeko euskalgintzak19 Aldarrikapen horien zimendu dira euskararen ofizialtasuna eta euskaldunen
|
hizkuntza
eskubideen aitorpena. Zorigaitzez, bi tresna horien garapenak blokeo juridiko bat ekarriko luke Frantziako legediaren testuinguruan (1.2).
|
|
|
Baldintza horietan, euskararen ofizialtasunaren eta euskal hiztunen
|
hizkuntza
eskubideen aitorpenaren bidea ataka bihurtzen da. Errebindikazio honek, zentzu osoa izan dezake ikuspegi sozial batetik.
|
|
|
Ofizialtasun printzipioa eta
|
hizkuntza
eskubideen aitorpena baztertuta, bi dira Frantziako Konstituzioan erabil daitezkeen tresnak euskararen aldeko politika publikoei gaur dutena baino babes handiagoa emateko. Lehena ondare konstituzionalaren gainean oinarritzen da, 2008ko Konstituzioaren erreforman 75 artikulua onartu eta gero28 Xedapen berri honek, oinarri konstituzional bat eman die tokiko hizkuntzei, eta botere publikoei ezarritako obligazio juridikoak sortzeko potentziala dauka (2.1).
|