|
2001
|
|
|
Arana Goiriren eragina,
|
hizkuntzari buruz
ere bai, ez dut nik batere gutietsiko. Damurik," sasoi hartako jelkideek" nola idazten zuten ongi ez badakit ere, Kintanak baino hobeki dakit, halabeharrez eta merezimendurik gabe.
|
|
2002
|
|
|
Orain arte hiru osagai nagusiri buruz aritu gara ezagutza, harreman sarea eta komunitate izatearen kontzientzia, hiztun komunitatea osatzeko funtsezkoak direnak. Komunitate mota guztietan behar da komunitate horretako partaide izatearen kontzientzia, eta
|
hizkuntzetan
ere bai. Horren premia ere badago, euskaldun berri asko edo etxean ikasi duten asko, esaterako, ez dira euskal hiztun komunitatearen partaide sentitzen.
|
|
2005
|
|
|
1) Lehentasunak argi izan. Adibidez, lehentasuna euskaran jarriz, eta ukipeneko bigarren
|
hizkuntzan
ere bai; 2) Lehentasunen arabera, helburuak ere argi jarri, helburu juridikoak betez. Adibidez, euskaraz eta espainieraz gaitasun osoa lortzea, euskara lehenetsiz, bi hizkuntzak ikasleentzat" naturalak" izan daitezen; 3) Adina kontuan hartu eta hezkuntzako mailetan lau hizkuntzekiko plangintza bateragarria eraiki; 4) Modu egokienak zeintzuk diren kontuan hartu:
|
|
2007
|
|
|
Lurraldetasuna guztiz objektiboa da,
|
hizkuntza
ere bai, herri oroimen zuzenaere bai. Horietan baina, arrisku gehiago duena herri oroimena dugu, sinesmenarloan neurri handi batean usteak ustel direlako.
|
|
|
Hori, baina, ez da hizkuntza, ez da fragmento bat baizik, melodia batetik nota solte batzuk bezala, edo etxe batetik leiho bat eta teila batzuk bezala. Leiho batean ez gara bizi, etxean bai, eta
|
hizkuntzan
ere bai. Hizkuntzaren paradoxa hori da:
|
|
|
Hizkuntza eta lurraldea berdintzeko prezioa kalitatearen eta freskotasunaren galera izugarria izan da kantitatearen onerako. Euskara gero eta jende gehiagoren bigarren hizkuntza da, baina gero eta jende gutxiagoren lehen
|
hizkuntza
ere bai. Gure politikari batzuek (eta bozkatzen dituzten herritarrek, ez nadila izan demagogoa) nahiago izan dute euskararen erabilera estentsiboa, intentsiboa baino.
|
|
2008
|
|
|
Horien artean 2.261 hizkuntzek baino ez dute adierazpen idatzia, eta 300 hizkuntzetan bakarrik kontsultatu daitezke hiztegi elektronikorik. Euskara 300 hizkuntza horien tropelean dabil, eta areago, IKT eta hizkuntza teknologiako produktuak aztertuta ziur euskara sartuko litzakeela lehenengo 100 hizkuntzen artean, agian lehenengo 50
|
hizkuntzen artean
ere bai. batean klik egitea besterik ez dago proposatutako bilaketa horietan aurrera jarraitzeko. Adibidez:
|
|
|
Horien artean 2.261 hizkuntzek baino ez dute adierazpen idatzia, eta 300 hizkuntzetan bakarrik kontsultatu daitezke hiztegi elektronikorik. Euskara 300 hizkuntza horien tropelean dabil, eta areago, IKT eta hizkuntza teknologiako produktuak aztertuta ziur euskara sartuko litzakeela lehenengo 100 hizkuntzen artean, agian lehenengo 50
|
hizkuntzen artean
ere bai. Azken 25 urteetako ahaleginen fruitua da hori, baina agian hori ez da nahikoa etorkizun hurbileko erronkei ekiteko.
|
|
|
Idatzizko itzulpenen kostua aldatu egiten da hizkuntzaren zailtasunaren edo bitxitasunaren, eduki motaren eta emandako dokumentuaren ezaugarrien arabera. Atzerriko hizkuntza gutxi asko arruntetan (edo autonomietako
|
hizkuntzetan
ere bai, Espainiaren kasuan), hala nola ingelesez, frantsesez, alemanez, italieraz edo portugesez, tarifak 0,90 euro ingurukoak izan daitezke lerro bakoitzeko (hitzen edo karaktereen arabera ere fakturatu daiteke), edukia orokorra denean; euro bat baino gehixeago itzulpen teknikoetan eta 1,50 euro baino gehiago epaimahaietan. " Ohiko" hizkuntzetan, zerbitzuak 60 euro balio dezake orduko; hizkuntza gutxituen kasuan, 80 euro orduko.
|
|
2010
|
|
|
Independentziarekin, benetako indar koerlazioa ez zen aldatu; gainera, diruak eta kulturak Parisen jarraitu zuen. Independentzia ospatu hori neokolonialista da zentzu askotan, eta
|
hizkuntzarenean
ere bai. Arabiera hegemonikoa amazigerarekiko da soilik.
|
|
2011
|
|
|
Honek aldaketa eta gatazka bortitzak eragingo dizkio gazteari. Behar berriak eta bizipen berriak izango ditu bere inguruarekin eta horrek bere bizitzako gauza askoren birplanteamendua ekarriko du, tartean ordura arte besteekin komunikatzeko erabili duen
|
hizkuntzarena
ere bai. Gatazka horretan helduek eskaintzen dioten mundu ikuskeraren kontra arituko da bere nortasuna erakutsi nahian, baina aldi berean helduen mundutik eta gainontzeko gazteengandik hartuko ditu ereduak ere.
|
|
2012
|
|
|
Espainiera naturaltasunez onartu behar da, baina beste
|
hizkuntzak
ere bai. Beste hizkuntzak ikastea norbere hizkuntza erreibindikatzeko modu on bat da gainera, munduko hizkuntzak ugari eta denak baliagarriak direla ametitzea askatasuna eta igualitarismoa da (Sarrionandia 2002:
|
|
|
hizkera eman nahi izan digu, eta zehazkiro eman. Baina beterritarrak hor daude, haien
|
hizkuntza
ere bai, eta ezin eragotzi nahi duenari hizkera horrekin Celaren liburukoa berdintzea. Eta alde ederra omen dago, dakitenek diotenez, batetik bestera.
|
|
2015
|
|
|
tsamay etniakoak, eta, ondorioz, haien
|
hizkuntza
ere bai. Savaren arabera,, gazteek diote ongota
|
|
|
Maila lokaletik hasi eta konpetentzietan gero gora joan.
|
Hizkuntzekin
ere bai, hizkuntzei, euskarari adibidez, funtzioak ematea, eta noiz zer erabili. Subsidiaritate printzipioak laguntzen digu praktika horiek ikusten.
|
|
|
Izatekotan, kosmobisioko elementuak aipatzen dituzte funtsezko bezala. Eta
|
hizkuntza
ere bai. Baina hizkuntza... hori da benetan zaila, beste egitura eta elementu guztiak baino zailagoa, egunero ahultzen ikusten dutena.
|
|
2016
|
|
|
Baina, oro har, edozein eraldaketa sozial, kultural, edo ekonomikorekin lotu ahal da.
|
Hizkuntzarekin
ere bai, jakina. Curriculum formalean agertu ahal da zein izan behar duen erakunde baten usadiozko eta arauzko hizkuntzak edota hizkera motak, baina praktikan erabiltzen denak bideratuko du, ageriko iragarpen eta eskakizunek baino gehiago, zein erabiliko den.
|
|
|
Garrantzizkoenak? Arraza eta erlijioa, eta
|
hizkuntza
ere bai, baina beste haien mendean, maketo euskaldunduen herria baino euskotar erdaldunduena mila aldiz desiragarriago, etsi etsian. Arrazak eta hizkuntzak beste herrietatik bereizten gintuzten; arrazak egiten gintuen gure ondoan, moroak?
|
|
|
Belaunaldi berrien begietara, hobea da bizilagunen bizimodua. Sozialki aurreratuagotzat dituzte tsamay etniakoak, eta, ondorioz, haien
|
hizkuntza
ere bai. Savaren arabera," gazteek diote ongota hizkuntza ez dela erabilgarria, zaila dela, eta, gainera, arkaikoa.
|
|
2017
|
|
|
Kultur politika nefastoen ondoriozko hau. Suizidio komunitario eta programatu bat da, ez bakarrik literaturarekikoa; kulturarekikoa eta
|
hizkuntzarekikoa
ere bai. Haserretu egiten naiz gai honekin.
|
|
|
Leticia Garcia Fernandez, Nekane Arratibel Insausti eta Asier Irizar Mezo – Euskararen ezagutza eta erabilera binomioa: Mondragon Unibertsitateko humanitate eta hezkuntza zientzien fakultateko 1.mailako ikasleak ulertzeko gakoak harremanetan sartzen dira eta, horren ondorioz,
|
hizkuntzak
ere bai. gizarte harremanak orekatuak ez diren bezala, hizkuntzen arteko erlazioak ere ez dira parekideak. hizkuntza guztiek toki boteretsuak lortu nahi dituzte gizartean, legitimitatea eskuratzeko (Martinez de luna eta Jausoro, 1998). horrela sortzen dira botere eta menderakuntza erlazioak. egoera horiek azaltzeko, hizkuntza gatazka terminoa proposatu du Solé i Camardonsek," bi hizkuntza a... 53). eskuarki, hizkuntza gatazka gertatzen den gizarteetan, hizkuntza batek izaten du nagusitasun politikoa eta gutxitua erabilera esparru informaletarako erabiltzen da.
|
|
|
Euskalkiak ere horrela adierazten ditugu, gipuzkera, bizkaiera, lapurtera... Kanpoko
|
hizkuntzak
ere bai, italiera, norvegiera, gaztelera. Euskaltzaindiaren aldizkari ofiziala Euskera da.
|
|
|
Eta agian ez da baztertu behar babeslekutik heldutako jendearen ondorengoa izatea Ekialde Hurbilean iraultza neolitikoa gauzatu zuena. Indarrez datorkigun Genetikak argi asko eman dezake arlo askotan,
|
hizkuntzarenean
ere bai, nahiz eta geneak eta hizkuntzak ez diren beti batera joaten.
|
|
2018
|
|
|
Eta, hizkuntzakeria horiek, menpekotasun egoera hori betikotzeko, euskara beren makila guztien zahagi bihurtuta daukate. Eta, euskara bezalaxe, Espainiako eta Frantziako lurraldeetako gainerako
|
hizkuntzak
ere bai.
|
|
|
Atzera begira, beraz, nazioa zera da, ahaidetasuna, arbaso berdin batzuekiko etorkia, leinua edo familia,
|
hizkuntza
ere bai. Baina ororen gainetik, etorkizunean elkarrekin jarraitzeko nahia:
|
|
2019
|
|
|
Sortzaile batek iskin egin dezake arazo bat ikusten duen tokian, baina itzultzaile batek ezin du halakorik egin. Arazo eta gorabehera askorengatik itzulpengintzak zailtasun gehiago izan ditu historian zehar, ez euskaraz bakarrik, beste edozein
|
hizkuntzetan
ere bai, baina pixkanaka, bere normaltasuna hartzen doa. Euskaraz itzulpen zoragarriak egin dira, lan inportanteen itzulpen oso onak, baina ez daukagu ohiturarik, arrazoi askorengatik:
|
|
|
saio amaierako zenbait ohar aldaera asko. L2
|
hizkuntzak
ere bai, sarri14:
|
|
|
Hiztegi aberats askoa dakar.Ikaragarrizko aberastasuna dugu euskaraz. Beste
|
hizkuntzetan
ere bai. Garbi dago hizkuntza batez ere landareekin hartuemana izan dugun unean sortu dela eta aberastu egin da.
|
|
|
Hizkuntza ikasita, errazago integratu ziñen herrian. Bai. Orokorrean, dena egiten zitzaidan desberdina,
|
hizkuntza
ere bai. Nerabea izanik, ikasketak ziren nire ardura:
|
|
2020
|
|
|
Emazte bat bainaiz, aiseago da ere pastoraletan emazteak kanbiatzen ari direlarik.
|
Hizkuntza
ere bai, euskara emanez aiseago da. Eta, norabait joaten naizelarik argazki egitera, denbora hartzen dut; ez naiz jiten, bizpahiru argazki egiten eta joaten.
|
|
|
Ondoren, 19 urte zituela, Huescan (Espainia) dagoen Panillo herriko zentro budistara joatea erabaki zuen, eta bi urte egin zituen han. " Meditazio budista ikasi nuen bertan, eta tibetera
|
hizkuntza
ere bai. Ahal izan nuen gehiena praktikatuz igaro nuen egonaldia".
|
|
|
Euskarazko hedabideek azken lau hamarkadetan asko aurreratu dute, arrazoi ugarirengatik, besteak beste bere garaian aro digitalari heldu ziotelako. Asko hazi dira, beraz, baina gure inguruko beste
|
hizkuntzak
ere bai, euskarazkoak baino gehiago gainera, eta beraz, ezinbestean lortu behar dugu azken hamarkadetan euskarara ekarritako euskaldun berriak gureganatzea, bereziki ikus entzunezkoen esparruan, hori baita egungo gazteek gehien kontsumitzen dutena eta etorkizunean ere gehien kontsumituko dena.
|
|
|
Laburbildurik, saiakeraren lehen zatian defendatzen eta arrazoitzen du nazionalismo espainolistaren ideia funtsezko hori nazionalismo konstituzionalaren esparrura iragan dela 1978ko Konstituzioaren bigarren artikuluaren bitartez militar frankistek Konstituzioaren gurasoei inposatua eta haiek txintik esan gabe onartua zetorren tokitik zetorrelako, non modu erabatekoan ezartzen den nazio espainolaren hautsezintasun eta zatiezintasuna. ...zionalismo espainolistaren postulatu negazionista horrek baldintzatuak dauden, eta, beraz, nola etnozida den; eta, azkenik, hirugarren partean aztertzen du nola nazionalismo espainolista horixe bera den Espainiako Konstituzioaren hirugarren artikulua espainiar hizkuntzak Estatuan duen eginkizuna arautzen du interpretatzeko oinarria, eta, horrenbestez, nazioen artean hierarkiak dauden bezala, haien
|
hizkuntzen artean
ere bai: euskarak, galizierak eta katalanak beti gaztelaniari azpiraturik egon behar dute hizkuntza propioak menpekoak eta hizkuntza amankomuna menderatzailea, beti elebitasun desorekatuan, 1978ko Konstituzioa aldatu ezean.
|
|
|
Mugaldeko hiri batera joan ginen bizitzera, non gutxienez biztanleriaren laurdenak hizkuntza alemana hitz egiten zuen. Guretzat, hungariarrontzat, hizkuntza etsaia zen, austriarren menpe egon gineneko aldia gogorarazten baitzigun, eta sasoi hartan gure herria okupatua zuten militar arrotzen
|
hizkuntza
ere bai baitzen.
|
|
|
Gustuko konplize batek eskatu badit, gaztelaniazko testu bat edo katalogo bat, esaterako, egin izan dut. Eta askotan bi
|
hizkuntzetan
ere bai. Baina beti pentsatuz:
|
|
|
Haietako batekin mintzatzen ahalegindu zen Montaigne, itzultzaile baten laguntzarekin," baina neukan itzultzaileak hain gaizki segitzen zidan eta, bere zuntzunkeriaz, nire ideiak hain dorpeki hartzen zituen, non kasik atseginik batere ezin nezakeen atera". Ikuspegiak desberdinak ziren, eta
|
hizkuntzak
ere bai, gainera. Elkarrekiko komunikazioa oso zaila zen.
|
|
|
Konnotazio sexualen indarrez, bougrerie ‘sodomia’ zen XIV. menderako. Hitzen historiak jakingarriak dira, beste
|
hizkuntzetakoenak
ere bai, batez ere beste hizkuntzetakoenak.
|
|
2021
|
|
|
Horiek eragina izan zuten eta ez baduzu kokatzen gertaera horietan, ez duzu obra ondo ulertzen. Historiarekin eta beste
|
hizkuntzekin
ere bai. Espainolak eragina eduki du euskal literaturan, frantsesak ere bai.
|
|
2022
|
|
|
Aitak gaztelaniaz egingo die eta amak ingelesez. Normala, haurrek berehala ikasten dute, bi... eta hiru
|
hizkuntza
ere bai, jarriz gero maisu hasi haiz, eta hortik ez duk pasatu; gogor egin dik, gainera.
|
|
|
" Hitzen historiak jakingarriak dira, beste
|
hizkuntzetakoak
ere bai, batez ere beste hizkuntzetakoak". Bugre hitz kokomarroaren esanahiaren haria hau izaki:
|
|
|
Akitania zaharra, Zesarrena, Garonarainokoa, ez zen erresuma bat, baina beste gisako batasuna bazuen, geografikoa bistan dena, eta
|
hizkuntzakoa
ere bai, euskararen eremua baitzen Garonaraino eta Pirinio bortuen hiru laurdenetan, ekialdeko punta iberierak berriki hartua baitzuen. Akitaniarren hizkuntza euskara zela, edo gutienetik euskararen arbaso zuzena, gauza segurua da.
|