|
2002
|
|
|
Modu batean zein bestean, hizkuntza berriarenforma batzuk ekoizten dituzte (egokiak eta desegokiak). Hipotesi horiek egiaztatzeko ala baztertzeko,
|
hizkuntza
erabili behar dute. Ikasleek hori guztia egitekomotibazioa behar dute, eta nahi eta nahi ez hizkuntzaren formari erreparatu behardiote egiten dituzten hipotesi desegokien ondorioz sor ditzaketen erroreei aurreegiteko.
|
|
|
Beste gauza bat da, ordea, zientzia eta jakintzaren zabalkuntza egiteko orduan erabili behar den hizkuntzarena. Hor nazio
|
hizkuntzak
erabili behar dira, adituak ez direnentzat idazten baitira lan horiek. Gure kasuan, gainera, garrantzi berezia ematen diot euskarazko zientzi dibulgazioari, eta, horregatik, sustatu egin litzateke jarduera hori.
|
|
2004
|
|
|
hau da, alfabetatu beharra dauka kapitalismoaren garapenak zekartzan onuren puskaren bat eskuratu nahi duenak. Kultura idatzian, zertarako esan, kultura
|
hizkuntza
erabili behar, berrikuntza sozialen trena Estatu modernoaren eskuak gidatzen zuela jakinda. Alfabetatze lana izan da modernizazioak eta nazionalismo estatalak eskuz esku ezarritako mugarri historikoa:
|
|
|
Xede hizkuntzaren gizarte ezaugarri horrek, erabilera normaldu gabeko mintzaira izate horrek alegia, euskaldun berriaren jabekuntza bilakaera goitik behera baldintzatu du. Gizarte bizitzarako komunikazio beharrik sortarazten ez duen hizkuntzaren ikasbidea, horrenbestez, ikasketa formal eta akademikoaren ajeak jota dago, esparru horretatik kanpoko bizimoduan ikasleak ez duelako xede
|
hizkuntza
erabiltzeko beharrik sentitzen. Irakaslerik onena, berriz, beharra omen da horelakoetan:
|
|
2005
|
|
|
Kontzeptu hau interesgarria iruditzen zait, zeren gazteen esparrua lantzen aritu izan naiz eta lehen aipatu ditugun arbuio horiek agertzen dira. Unibertsitate honetan (Universitat de Barcelona) berriz, eleaniztasuna gai klasikoa da, munduko unibertsitate eleanitzenetakoari buruz ari gara hitz egiten eta egunero gogoetatzen da gelan zein
|
hizkuntza
erabili behar den. Unibertsitate honetan (65.000 ikasle) egindako azterketan konturatu ginen hainbat ikaslek katalanaren aldeko jarrera oso ahula zuela.
|
|
2007
|
|
|
Praktikaz jardun dugu lehenago, baina klasetik aparteko jarduera bezala. Hala ere, ikuspegi komunikatiboa zabaltzen hasi zenetik klasean bertan xede
|
hizkuntza
erabili beharraren ideia sano zabaldu zen: dokumentu errealekin lan egitea (idatziak nahiz ikus entzunezkoak), eta, nagusiki euskara klaseko hizkuntza bihurtu behar zelako ideia errotu ziren.
|
|
|
Herri batean trafiko seinaleak erdara hutsez daude, ikasle talde batek seinale horiek itzuli edo Udalari itzultzea eskatu diezaioke gutun baten bidez adibidez. " Ekintza" honekin alde batetik benetako jarduera baterako
|
hizkuntza
erabili behar izanda marko egokia aurkitu dugu hizkuntza bera lantzeko. Bestalde, ekintza bera zuzenduta dago euskararen normalizazioan eragiteko, paisaia linguistikoan kasu honetan.
|
|
|
Ezin gara ahaztu, alabaina, hezkuntzak hemen oso kontuan hartu duela giza aniztasunaren errealitatea eta, zehazki," alde kultural ezberdinen ‘hizkuntza’ espezifikoei buruzko galdera" 153 Lochek, bigarrenik," hizkuntzak" hezkuntzan betetzen duen" funtzio instruktiboa" aztertzen du, gizakiak berori" kultura ikasteko ekintzetan" erabiltzen duen heinean154: azken batean," kultura —zein bere forma historiko sozialean— ez da sortzetikoa baizik eta transmititutakoa", eta, horregatik," beraren jabekuntzak gizakiaren ikasteko gaitasuna" aurresuposatzen du155 Ikasketa prozesu horretan, alabaina, gizakiak
|
hizkuntza
erabili behar du, ze, finean," horrek ematen dio berari aukera egitura kulturalak produzitzeko eta erreproduzitzeko" 156 Hemen bistaratzen zaigun funtzio instruktiboa, beraz, aurrekoaren" eraldaketa espezifiko" bat baino ez da, bertan garrantzitsuena ez delarik" hizkuntzaren ikaskuntza bera", baizik eta" hizkuntzaren bidezko ikaskuntza" 157 Aipatzekoa da er... esan dezagun, lehenik," hizkuntzaren funtzio komunikatiboa" —orokorrean—" pertsonen arteko elkarreragin sozialaren bitarteko nagusi izatetik" datorrela, hemen aurkitzen dugularik ere hizkuntzak —zehazki—" hezkuntza interakzioari" egiten dion ekarpena160 Kontua da, baina, hezkuntza prozesuan partaide direnen arteko interakzio soziala berezia dela, ze irakasleak bertan ikasleari eskaintzen dion laguntza ezin daiteke bestelako ekintza sozialen bitartez ordezkatu.
|
|
2008
|
|
|
Horrela adierazi du Oizmendi telebistako zuzendari Jose Antonio Uriarte Itxasok. «Argi dago, euskarak behar duen indarra lortzeko, komunikabideok egunero hain gurea den
|
hizkuntza
erabili behar dugu». Ikusleak katea aldatu ez dezan hainbat programa erakargarri eskaini behar zaizkiola eta 2009 urtea bitartean Hamaikan duten zeregina hori dela zehaztu du Uriartek.
|
|
|
Batetik, Kanada osoko auzitegi federalak (Auzitegi Gorenean salbu) akusatuak aukeratutako hizkuntzan zuzendu behar zaizkio, itzultzailerik gabe. Bigarrenik, Estatuak beste aldeak aukeratutako
|
hizkuntza
erabili behar du, bai argudioak egiteko orduan, bai testuak aurkezteko orduan. Azkenik, auzitegi orok akusatuak bere hizkuntzan entzuteko betebeharra du, eta epaia bi hizkuntzatan egitea bermatu behar du.
|
|
2010
|
|
|
Elizak herri
|
hizkuntzak
erabili behar zituen zabaltzekotan eta hala egin zuen, baina Latinaren ofizialtasunak mintzaira erromanikoen aldeko lana egiten zuen, nahi ala ez.
|
|
|
Amazigeraz heltzen den kanpotarrak, berdin, amazigen abegi ona irabaziko du berehala. Ange Kollerrek Essai sur l’esprit du berbere marocain206 saiakeran azaldu zuen, amazigengana hurbiltzeko haien
|
hizkuntza
erabili behar dela. Haien hizkuntzaz mintzatuz gero, segituan bihurtuko da arrotza etxeko, jarrera itxia zeharo aldatuko da eta begiradan ere abegi ona azalduko zaie.
|
|
2011
|
|
|
Alegia, gazteek eurek egokitu behar dute hizkuntza beren beharretara, jergak sortu behar dituzte, hizkera berriak sortu eta euren adinaren ezaugarrietara egokitzen diren espresio berriak sortu. Hori, berriz, hizkuntza erabiliz egiten da eta gazteek
|
hizkuntza
erabili beharra dute horretarako. Nola lagundu, beraz, bide hori egiten?
|
|
|
Alegia, gazteek eurek egokitu behar dute hizkuntza beren beharretara, jergak sortu behar dituzte, hizkera berriak sortu eta euren adinaren ezaugarrietara egokitzen diren espresio berriak sortu. Hori, berriz, hizkuntza erabiliz egiten da eta gazteek
|
hizkuntza
erabili beharra dute horretarako. Nola lagundu, beraz, bide hori egiten?
|
|
|
Beste era batera esanda, Jakin ez zen sortu Euskera buletinaren eta ASJU urtekariaren eran hizkuntzari edo hizkuntzalaritzari buruzko aldizkaria izateko, kultura jasoaz aritzeko baizik. Hala ere, oraindik erregistro hartarako prestatu gabeko
|
hizkuntza
erabili behar zuenez, hizkuntzaren egoerak mediatizatu zuen proiektu osoa. Hala, kultur hiztegiaren gaineko eztabaidek euskara garbiaren bazterketa eta mordoiloaren gailentzea ekarri zuten, baita euskararen batasunaren alde jartzea ere, eta 1968tik aurrera euskal kulturgintzaren baitan Euskara Batuaren aldeko bozgorailu garrantzitsuenetako bat bihurtzea.
|
|
|
Gogorarazten du Espainiako banaketa enpresa askok EAE uzten dutela" zabaltzeko azken merkatu" gisa," merkatu zailena" delako, eta honako arrazoiak ematen ditu: bi
|
hizkuntza
erabili behar izatea; lursailak erosteko, alokairurako edo soldatetarako, oso garestia delako; oso arautua dagoelako;" gaizki ikusia" dagoelako domeka eta jaiegunetan irekitzea; eta merkatua oso betea dagoelako eta" zaila" delako" etekinak sortzea".
|
|
|
administrazioan eta enpresa pribatuetan sartzeko, hautapen prozesuan, hainbat ariketa egiten da hitzez eta idatziz; elkarrizketarik ere bai. Ariketa horietan guztietan frantses
|
hizkuntza
erabili behar izaten du hautagaiak. Prozesu osoan zehar enpirikoki neurtzen da bere frantsesezko hizkuntza gaitasuna eta, ondorioz, aski modu errazean, natural natural, lanpostutik kanpora gelditzen da behar adinako hizkuntza gaitasunik ez duena (edo aldaera estandarrarekin ondo moldatzen ez dena).
|
|
2012
|
|
|
administrazioan zein enpresa pribatuetan sartzeko, hautapen prozesuan zehar hainbat ariketa ahoz, idatziz, elkarrizketa eta abar egiten da. Ariketa horietan guztietan hautagaiak
|
hizkuntza
erabili behar izaten du eta beraz prozesu osoan bere hizkuntza gaitasuna neurtzen da eta ondorioz, modu errazean, naturalean kanpoan gelditzen da hizkuntz gaitasun nahikorik ez duena (edo estandarrarekin ondo moldatzen ez dena). Naturaltasuna, normaltasuna aldarrikatu badira dekretua defendatzeko, ondoriozta genezake, beraz, laster administrazioetan sartzeko frogak euskaraz egingo direla... baina noski, testuinguru soziolinguistikoak ezberdinak dira".
|
|
|
• Ebanjelizazio filologikoa: euskararen gramatikalizazioa eta alfabetizazioa. herri apala ebanjelizatzeko haien
|
hizkuntzak
erabili behar zituztela xedatu zuten erreforma eta kontrarreformaren karieetara. europan eta Ameriketan basajendearen ohitura eta sinesmenak garbitzen hasi ziren XVIan. Manualak eta Katiximak idatzi zituzten euskaraz, edo euskaldunak erdara ikasteko modua izan zezaten halako euskara latindar batean. ez da harritzekoa euskal lehen gramatika jesuita batek idatzi izana, ezta ahalegin hori inposiblea zela pentsatu izana. kezkabide zuten euskara, nola ohituko zuten samaldaren belarria erdal erritmoetara euskaraz izan ezean?
|
|
|
1 Gizaki orok eskubidea du justizia auzitegiak kokatuta dauden lurraldean historian zehar hitz egindako hizkuntza ahoz eta idatziz erabiltzeko. Auzitegiek lurraldeko berezko
|
hizkuntza
erabili behar dute barne jardunetan, eta estatuaren antolaketa judizialaren ondorioz prozesuak hasierako lurraldetik kanpo jarraitu behar badu, hasierako hizkuntzari eutsi zaio.
|
|
|
Emuneko lantalde bat, bezero zehatz batzuen kezkari erantzunez, enpresek sare sozialetan zein
|
hizkuntza
erabili behar zituzten hasi ginen aztertzen. Uste dugu edozein enpresaren kezka izango dela epe motzean eta, horregatik, arazoa orokortu eta ikerketa proiektu bat jarri genuen martxan.
|
|
2014
|
|
|
Hezkuntza edo ikas irakaskuntza elebidunaren inguruan ñabardura batzuk egin daitezke. Iritzi zabalki onartubaten arabera, hezkuntza elebidunizena merezi izateko, bi
|
hizkuntza
erabili behar dira eskolan eta, gainera, hizkuntza bera ez den bestelako edukiak ikasteko (adib. Siguàn & Mackey, 1986; Serra & Vila, 2009).
|
|
|
Horren atzean egon daitezkeen arrazoien artean aipagarriena, agian, zera izan daiteke: 1890eko Sufragio Unibertsalaren legea kaleratu ostean errepublikanoek populuaren babesa lortu nahi bazuten, populuaren
|
hizkuntza
erabili beharra izan zuten, eta hiriburuetatik kanpora, non Bizkaiko salbuespenarekin oraindik estatuko gainontzeko probintzietatik etorritako emigranteen kopurua txikia zen, populuaren hizkuntzak euskara izaten jarraitzen zuen.
|
|
2015
|
|
|
Udal bakoitzak erabaki dezake gaztelaniaerabiltzea edo euskara erabiltzea? Edo behintzat bi
|
hizkuntzak
erabili behar dira eta euskara baitaere. Edo erabilera indistintoa, udal batek erabaki dezake nik gaztelaniaz baliatuko dut...?
|
|
|
euskararen gramatikalizazioa eta alfabetizazioa. Herri apala ebanjelizatzeko haien
|
hizkuntzak
erabili behar zituztela xedatu zuten Erreforma eta Kontrarreformaren karieetara. Europan eta Ameriketan basajendearen ohiturak eta sinesmenak garbitzen hasi ziren XVI.ean.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntza merkatua hizkuntzen arteko balio sistema da,
|
hizkuntzen
erabiltzeko beharren arabera egituratzen dena. (...) Bi balio mota ditugu.
|
|
2017
|
|
|
Jakina, konpromiso hori betetzeko aldi berean bi
|
hizkuntza
erabili behar dira batzuetan, alegia, prozesu elebiduna izan daiteke. Kasu horretan, konpromisoak doako itzulpen eta interpretazio zerbitzuak eman behar izatea dakar (prozedura kriminalak izatekotan), eta doakoak edo ordaindu beharrekoak (prozedura zibiletan eta administrazio prozeduretan).
|
|
2018
|
|
|
Euskara bigarren mailako hizkuntza dugu. Euskaldunak askotan behartuta gaude, ezinbestean, gurea ez den
|
hizkuntza
erabili behar izatera lagun hurkoarekin komunikatu ahal izateko.
|
|
|
Gran Teatre del Liceu bezalakorik ez badugu, ez da izendatzeetan ingelesa sartzearen ondorio.Nazioartekotzearen inguruan egin dira halako egitasmo asko. Zer iritzi duzu. Nazioartekotzeko ahal beste
|
hizkuntza
erabili behar dira. Ez dagoena hain argi da ea euskara ezkutatu beharra dagoen nazioartera bideratzen diren izenetan, marka gisa joka dezakeen rola ukatuta.Euskarari eta hiztunei mezu zuzena bidaltzen zaie, gainera:
|
|
|
Aspaldiko mezuarekin gatoz oraingoan ere, Korrikan askotan azaldu den mezu eta eskari guztiekin bat datorrena, hain zuzen ere, gure
|
hizkuntza
erabiltzeko beharra.
|
|
|
“Beste behin, Espainiar Estatuak erabaki nahi du zein
|
hizkuntza
erabili behar dugun eta zein hizkuntzatan bizi behar dugun, eta hori onartezina da” gogorarazi du Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbaok, epaiaren berri eman zenean egin bezala.
|
|
2020
|
|
|
Bai, horrekin ere kexa dezente jaso ditugu, eta nabarmendu nahi dugu Europako Kontseiluko adituek esana dietela estatuko eta bestelako administrazioei tokiko
|
hizkuntzak
erabiltzeko beharra dutela, batez ere jendartearen ongizatea bermatzeko. Eta ikusten ari gara ez dela horrela.
|
|
2021
|
|
|
Arrazoitu seme alabekin zer dagoen kontsumo estrategia horien atzean”. Gainera, “jokoan, jokalariek ahots txat bat erabil dezakete beren artean komunikatzeko; ezezagunekin kontakturik izan ez dezaten, bikoteetan edo taldeetan jolasteko gogoa izan ez dezaten, aurrez aurre ezagutzen dituzten adineko lagunekin bakarrik, eta gogoratu Interneten ere errespetuzko
|
hizkuntza
erabili behar dutela”. Irudia:
|
|
2022
|
|
|
Irlanderaz mintzo ziren eskualde hauek nekazarieta arrantzale eremuak ziren, txiroak. Beraien lehentasuna pobreziatik ateratzea zen, eta berdin zitzaien horretarako zein
|
hizkuntza
erabili behar zuten.
|
|
2023
|
|
|
Gizabanako eleaniztunen kasuan, badira hizkuntza bakoitzaren eremu espezifikoak eta eremu partekatuak ere bai. Eta argi dago hainbat hizkuntza jakiteak konexio neuronalak areagotzen dituela, hainbat
|
hizkuntza
erabiltzeko behar funtzionalari erantzuten diotenak. Eta badaude, alor horretan ere, ezberdintasunak, hizkuntzen izaeraren arabera.
|
|
|
Hauxe dio: «Komunikazio dibulgatibo eta informatiboetan zer
|
hizkuntza
erabili behar den zehazteko, aintzat hartuko da hartzaileek bi hizkuntza ofizialak ba ote dakizkiten». EAEko Auzitegi Nagusiak uste du komunikazio horiek garrantzia dutela, herriko lanek, kirol eta kultura jarduerek eta bestelako interes orokorreko jarduerek eragina dutelako herritarrengan.
|
|
|
Ez ditugu hartu behar intelektualen kulturan aurkitzen diren eta jadanik sobera pobreak diren egiak, haiek oraindik gehiago andeatzeko, mutilatzeko eta beren zaporeaz husteko; ez, egia horiek hartu behar ditugu euren betegintzarrean sinpleki adierazteko; Pascalek zioenez, egiak bihotzari sentsibleak bihurtzen dizkion
|
hizkuntza
erabili behar dugu, eta batez ere langile kondizioak moldatutako sentsibilitatea duten jendearekin.
|