|
2001
|
|
|
eta asoziazio pertsonalen artekoerlazioa demostratu zuten: 1) Sare sozial sendo eta itxiak talde zehatz baten arauenaplikazioa indartzen du, baita hizkuntz portaerarena ere, horrela sare bateko kideeksare horretako arau, balio eta portaerak hartuko dituztelarik; 2) Sare irekietan, berriz, arau estandarrekin ados ez dagoen hizkuntz jokabidea bultzatzen da (Romaine, 1996); Milroy k (1980)
|
hizkuntz
erabileraren eta sare sozialen dentsitate etaanizkoiztasunaren artean erlazio positiboa dagoela demostratu zuen.
|
|
|
Gardner eta Clement ek (1990), ondorengo alderdiak azpimarratzean batez ere, azkenekomaila aztertzen dute: a) ikuspegi sozioestrukturala (bizitasun etnolinguistiko objektiboa); b) ikuspegi soziodidaktikoa (gurasoen eta irakasleen rola); c) elebitasunaren edo eleaniztasunaren garapenaren teoria ezberdinak (naturala/ formala, aditiboa/ sustraktiboa, eta abar; d) taldearteko ukipenariburuzko teoriak(
|
hizkuntz
erabilera eta komunikazioa); e) ikuspegi soziopertzeptiboa (bizitasun etnolinguistiko subjektiboa, identitate etnolinguistikoa eta akulturazioa); f) hizkuntzaren erabileraren garrantzia.
|
|
|
Horren ondorioz, herritarrok hizkuntza balio sozialtzat hartzen has daitezke eta sinbolo hutsa balitz bezala erabiltzeari utzi. Honek
|
hizkuntzaren
erabileran eta irakaskuntzan aldaketak sor ditzake, bai familia giroan bai gizartean.
|
|
2002
|
|
|
Bigarren adibide horretan, hizkuntz normalkuntza saioak abiapuntu sendoagoa eta bikoitza landu luke aurretik. Batetik, dauden euskaldunekin hiztun komunitatea osatu, horren ondorioz
|
hizkuntzaren
erabilera eta prestigioa areagotzea lortu arte. Bestetik, hizkuntz pluraltasunaz eta gutxiengo euskaldunaren eskubideaz erdaldunak eta euskaldunak kontzientziatu.
|
|
2007
|
|
|
Beste aldetik, bigarren mailako ezaugarriak aipatzearren, herrien identitatea eta hizkuntzak mantentzeko eta zabaltzeko ezinbesteko baliabide bihurtu da. Proiektuak instituzionalak direnez, partaideen
|
hizkuntzen
erabilera eta sustapena, euskara barne, bermatuta daude.
|
|
2008
|
|
|
Hurbiltasun sozialaren alderdi horiek guztiek lagundu egiten dute Fishmanek (1989) gutxiengodun taldeen komunitate bizitza deritzona sortzen. Proposatutako ereduan, hizkuntza sozializazioaren hiru alderdi garrantzitsuk osatzen dute hurbiltasun sozialaren osagaia eta
|
hizkuntza
erabilerari eta hizkuntza taldearen identifikazioari laguntzen diote: enkulturazioa, autonomizazio pertsonala eta kontzientziazio soziala (Landry, Allard, Deveau eta Bourgeois, 2005; Landry, Allard eta Deveau, 2007a, argitaratzeko prozesuan).
|
|
|
Bestalde, hedabideetako
|
hizkuntza
erabileraren eta kazetari hizkeraren arteko bereizkuntza egin ohi da (Romero Gualda, 1993; Sarasua, 1996). Romero Gualdak hedabideetako hizkuntza erabileraz diharduelarik izaera hibridoa (1993:
|
|
|
Irakasleen
|
hizkuntz
erabilera eta kalitatea: irakasleak dira ordutegi barruan euskararen erabilera sustatzen eta harekiko prestigioa nabarmentzen dutenak.
|
|
|
Harremanak: Arlo bakoitzeko harreman hizkuntza.Irakaslearen hizkuntza eredua eta hizkuntzekiko jarrera.Irakasle/ ikasle arteko
|
hizkuntz
erabilera eta kalitateaIkasleen arteko hizkuntz erabilera eta kalitatea.Baliabideak: 1 Gelaren girotzea: , kartelak, etab.2 Informazio iturrieneta bestelako baliabideen hizkuntza.
|
|
|
Harremanak: Arlo bakoitzeko harreman hizkuntza.Irakaslearen hizkuntza eredua eta hizkuntzekiko jarrera.Irakasle/ ikasle arteko hizkuntz erabilera eta kalitateaIkasleen arteko
|
hizkuntz
erabilera eta kalitatea.Baliabideak: 1 Gelaren girotzea: , kartelak, etab.2 Informazio iturrieneta bestelako baliabideen hizkuntza.
|
|
|
Jolasaldiak.Jantokia, garraioa, zerbitzuak eta abar.Eskolaz kanpoko ekintzak.Irakasleen arteko
|
hizkuntza
erabilera eta kalitatea.Gainontzeko giza baliabideen hizkuntza.Ikasleen arteko hizkuntza erabilera eta kalitatea.
|
|
|
Jolasaldiak.Jantokia, garraioa, zerbitzuak eta abar.Eskolaz kanpoko ekintzak.Irakasleen arteko hizkuntza erabilera eta kalitatea.Gainontzeko giza baliabideen hizkuntza.Ikasleen arteko
|
hizkuntza
erabilera eta kalitatea.
|
|
|
Komunikazio estrategien ezagutza eta estrategia horien erabilera kokatu dituzte gaitasun honetan. Helburu pedagogikoei begira egindako eredu honetan, komunikazio estrategiak hobetsi dituzte, horiexek baitira modu esplizituenean deskribatu direnak eta horiek ikusten baitituzte garrantzitsuenak
|
hizkuntzaren
erabileran eta irakaskuntza komunikatiboan.
|
|
2009
|
|
|
Bertan sartzen dira, beraz, esparruok: hizkuntzen berezko edo, maizenik, ustezko tasunei buruz,
|
hizkuntzen
erabilerari buruz eta, azkenik, norbere taldeko edo beste hizkuntzako hiztunei buruzko iritzi jarrerak, bai eta jokabideak. Erabilera moduak ulertzeko eta erabileren zergatiak ezagutzeko funtsezkoa da, jakina, laugarren dimentsio hori.
|
|
|
Bestalde,
|
hizkuntzaren
erabileraren eta anbibalentzia handiko sexismoaren (Glick eta Fiske, 1996) arteko harremana aztertu da. Hizkuntzaren erabilerak, estereotipoak iraunarazteko eta talde arteko harremanak erregulatzeko elementuabada, jarrera sexistekin harremana izango zuela espero zen.
|
|
|
David Crystal, berriz, hizkuntzalari ezaguna da nazioartean, oso bibliografia luze eta aberatsa baitu hizkuntzalaritzaren eremuan. Internetek eta komunikazio euskarri berriek munduko
|
hizkuntzen
erabileran eta hizkuntzen arteko orekan izan dezaketen eraginari buruzko azterketak dira nagusi azken urteotako bere ekarpenetan. Horien ondoan azpimarratu behar, halaber, ingelesaren bilakaeraz eta globalizazio hizkuntza izatearen ondorioz ingelesa nozitzen ari den aldaketaz edo munduko hizkuntza dibertsitateaz eta hizkuntzen krisialdiaz egin dituen lanak.
|
|
|
Bistan da analisi lexikometrikoaren emaitzak oso emankorrak izan daitezkeela soziolinguistikaren esparruan. Gizartearen
|
hizkuntza
erabilerak eta mentalitateak ulertzeko funtsezkoa baita.
|
|
2010
|
|
|
Bertan azpimarratzen dira ikasleekin harreman zuzena duten mikromailako faktoreak. Adibidez, hizkuntza bakoitzean hiztun dentsitatea, hizkuntza estatusa,
|
hizkuntza
erabilera eta ikuspena, hizkuntzen erabilera etxean eta norbanakoaren harreman sarean, eta abar. Bere esanetan, hizkuntza ikaskuntza gehiago lotzen da soziolinguistika ikuspegiarekin, psiko hezitzaile ikuspegiarekin baino.
|
|
|
azken hitza, eta azken aurrekoa ere, herritarrak dauka:
|
hizkuntzaren
erabilerari eta, beraz, sasoiari begira, herritarraren hizkuntzarekiko atxikimendu librea eta hiztunaren leialtasuna dira, ororen gainetik faktore erabakigarrienak, elikatu bai, baina arautu, inola ere arautu ezin litezkeen faktoreak, hain zuzen ere. partida honetan, euskararekiko atxikimendua indartzea da hizkuntza pluraltasunaren balioan sinesten dugunoi bete betean dagokigun jokaldia. eta herr... elebidunena ez ezik baita gaur elebakar direnena ere, hauen erantzukizuna ere bada-eta, euskararen eta elkarbizitzaren dema. partida honetan, azken batean, hizkuntzen elkarbizitza dagoelako jokoan, hau da, elkarbizitza sozialaren zati handi bat, eta elkarbizitza horretan denok gara partaide, elebidunak bezala elebakarrak.z
|
|
|
Guztia ez da, bestalde, jakite kontua.
|
Hizkuntzaren
erabilera eta hizkuntzei buruzko iritzi jarrerak ere kontuan izan behar dira. Erabilera da, hasteko, hizkuntzen osasun termometrorik zorrotzena.
|
|
|
Edo, alderantziz, beti estandarra erabiltzen duen medikuak notizia txarra emateko garaian —pazientearekiko elkartasuna adierazteko eta berri txarraren desdramatizazioa lortzeko— tokiko aldaera erabiliko du. Bistan da
|
hizkuntza
erabilera eta hautua, bere testuinguru sozialean, bere une historikoan, bere kokapen diskurtsiboan eta igorlearen eta hartzailearen helburuen eta espero dutenaren arabera ere.
|
|
2011
|
|
|
Besteak beste, Ninyolesen Idioma i prejudici lanaren sarrera eta" Ara o mai" klasikoak aurkituko ditugu. Sarrera eta aukeraketa Marisa Boltak eta Toni Mollàk egin dute. eivissako Batxilergoko institutuetako ikasleen, gurasoen eta irakasleen
|
hizkuntza
erabileren eta jarreren azterketa enpirikoa. 19901991 ikasturtean egin zuen eivissako Irakasleen zentroko Soziolinguistika Aplikatuko Lantaldeak, institutuko hamasei maisu eta irakaslek osatutakoak.
|
|
|
Era bertsuan, euskaldunok irratia gehiago entzuten dugu telebista ikusten ohi duguna baino. Euskal Herriko Interneten erabilera tasak espainiar estatuko handienak omen dira, euskararen ezaguerak ez du parekorik aurreko garaiekin alderatuz gero, eta Iparraldea horren gertu izatearen edota zenbait ikuskizunen ondorioz (musika hamabostaldia, Donostiako zinemaldia...), euskara
|
hizkuntzaren
erabilera eta euskal kulturaren hedakuntza handituz joan dira gure arteko hartu emanetan, kultura frantsesaren edota gazteleraren kaltetan. Esan daiteke, oro har, europar herri garatuenekin erkaturik, gurean bertoko joera kulturalak oso finkatuta daudela folkloreaz harago (bertsolaritza, trikitixa...), kosmopolitismoa galdu gabe.
|
|
2012
|
|
|
(Schieffelin & ochs 1986, ochs & Schieffelin 1992 eta 2008, Garrett & Baquedano López 2002, pease Álvarez 2003, Luykx 2003 eta kulick 2004, bertzeak bertze). hizkuntza sozializazioak honako hauei begiratzen die: nola diren haurrak sozializatuak
|
hizkuntzaren
erabileraren bidez eta nola diren sozializatuak hizkuntza erabiltzeko. hau da: " Language socialization(...) focuses on how children are socialized through the use of language as well as how children are socialized to use language" (Schieffelin & ochs 1986:
|
|
|
Mundu globalizatu honetan gazteen artean elebidun kontzeptua guztiz gainditu beharra dagoenez (etorkizunak ez du barkatuko), geuk kudeatu behar dugu hizkuntz aniztasuna, euskara galtzen atera ez dadin. Euskaldunok burutu behar dugu lan hori, ezinbestean, gure
|
hizkuntzaren
erabilera eta hedapena euskararen ikuspuntutik bermatzeko. Eta hori egin ahal izateko, garrantzi handia eman behar zaie aurrez aipatutako hizkuntza baliabide horiei guztiei, behar besteko baldintzatan jarri behar ditu administrazioak, euskarazko aukerak benetan ugaltzeko beharra dago eta horren aldeko hautua egiteko garaia ere bada.
|
|
|
Dokumentu honetan, ikastetxeak
|
hizkuntzen
erabilera eta irakaskuntzari buruz erabakitzen dituen alderdiak jasotzen dira.
|
|
|
Demolinguistikan agertu ohi diren hiru gai nagusiak aztertzen dira inkestan: hizkuntzen ezagutza,
|
hizkuntzen
erabilera eta hizkuntzekiko jarrerak. Aztergai bakoitza hainbat ikuspuntu eta hainbat aldagai kontuan harturik analizatzen da:
|
|
2013
|
|
|
eskola esparruan. Esparru horretan ikasleek duten erabilera sorta nabarra ongi ulertu eta aztertu ahal izateko, oso baliagarri zaigu —Gela argazkian egiten den modu berean— ikasleek beren bizitzako beste jardun guneetan dituzten
|
hizkuntza
erabilerak eta bestelako errealitate linguistikoak ere ezagutzea. Arrue Proiektuan egindako azterketetan, eskola eremukoez gainera beste lau jardun gunetako hizkuntza erabilerak aztertu izan ditugu nagusiki:
|
|
2014
|
|
|
identitate eta bizindar etnolinguistikoaren teoriak erabili zituzten katalanen jokabide eta jarrera linguistikoak ikertzeko. Jakin nahi izan zuten zer faktorek duten garrantzi handiagoa katalanarekiko jarreraren aldagaia azaltzeko orduan, eta, horretarako,
|
hizkuntzaren
erabilerei eta erabilera horien balorazioei buruzko galdera multzo bat osatu zuten. Azterketa horretatik ondoriozta daitekeenez, identifikazio etnolinguistikoko aldagaiak dira jarrerekin erlazio gehien dutenak (positiboa, nork bere burua katalantzat hartzea, eta, negatiboa, espainiartzat hartzea).
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabilera eta kulturen praktika azaltzeko ikerketarako proposatzen dugun eredua deskribatuko dugu ondorengo lerroetan. Proposatzen dugun ereduak (Berasategi, 2014), eskola testuinguruan dauden ikasleen (autoktonoen eta etorkinen) euskararen erabilera eta euskal kultur praktika azaltzea du helburu.
|
|
|
|
HIZKUNTZEN
ERABILERA ETA KULTUREN PRAKTIKAK AZALTZEKO, PROPOSATZEN DEN EREDU PSIKO SOZIOLINGUISTIKO KULTURAL PEDAGOGIKOA
|
|
2015
|
|
|
Joera hori ez dator bat, oro har, gainerako udalerrietan ageri denarekin. Horietan indartsu egin du gora euskaldunen kopuruak eta ez da bilakaera nabarmenegirik ikusten lehen
|
hizkuntzaren
erabilerari eta etxeko erabilerari dagokionez.
|
|
|
Proiektuak
|
hizkuntzaren
erabilera eta tokiko ekimenak sustatzeko sortuko dituen aukerak.
|
|
|
Bilboko ikasleen
|
hizkuntza
erabilera eta kultura
|
|
|
Iranen edo Turkian, esaterako, euren hizkuntza propioa izanda ere, ezin uka daiteke arabiar hizkuntzak duen garrantzia zein presentzia, batez ere, Koranaren hizkuntza dela kontuan hartzen badugu.
|
Hizkuntzaren
erabilera eta ohiturek arabiar munduan, artearen adierazpen goren gisa kokatzeko gaitasuna izan dute sarri ahozko poesia zein istorioak: «Poesia arabiarrentzat, greziarrentzat filosofia, erromatarrentzat legea eta persiarrentzat artea izan zena izan da eta da oraindik ere.
|
|
2016
|
|
|
balio eta zentzuaren arteko oreka gaitzean. Bestela esan,
|
hizkuntza
erabilerak eta praktikak, moduak eta mailak, legitimatzen eta deslegitimatzen aritzen garela eta bide hartatik onargarritasun mailak ezartzen ditugula. Esparru for‘Habitusa’ edo hizkuntzaren ezkutuko curriculuma Unibertsitatean – Eduardo Apodaka
|
|
|
Batetik, erabilera sustatzea: «Ezinbestekotzat jotzen dut
|
hizkuntzaren
erabilera eta norberaren herritartasuna lotzen dituen diskurtsoa. Euskaldunak garelako egiten dugula euskaraz, alegia, eta euskaraz egiten dugulako garela euskaldunak».
|
|
|
Bilboko ikasleen
|
hizkuntza
erabilera eta kultura praktika aztertu du Berasategik; dioenez, ume etorkinen hizkuntzak eskolan aintzat hartzeak eragin positiboa izan dezake euskararekiko motibazioan.
|
|
2017
|
|
|
Kus: ...oziolinguistiko garrantzitsuenetako bat. batez ere, ulertzen laguntzen duelako katalanaren erabilerak maila globalean duen aurrerapauso esanguratsua, eta prestigiozko zenbait arlo sozialetan hizkuntzak duen maila sendo xamarra. hasteko, azpimarratu behar da erabilera linguistikoaren jarraibide hori bideragarria edo bateragarria dela hibridazio linguistikoa nagusi den testuinguru batean, hau da, bi
|
hizkuntzen
erabilera eta presentzia dagoela eremu sozial gehienetan. uztargarritasun hori uler daiteke, seguruenik, praktikatzen dutenek aditzera ematen duten malgutasunagatik eta diplomaziagatik:
|
|
|
3 IKERKETAREn IKUSpUnTUA ETA mETODOlOGIA txosten hau oinarritzen da, batetik, irlanderako hiztun berriei 2012 urtetik egindako 100 elkarrizketetatik 46ren azpi sorta batean (25 gizonezko eta 21 emakumezko) eta, bestetik, lanean aritzean hartutako oharretan eta parte hartzaileekin posta bidez hitz egindakoen jarraipenean. egilea bernadette o’rourke rekin elkarlanean gauzatzen ari den proiektu baten parte da. parte hartzaileak sare laginketaren metodoa erabiliz hautatu ziren, ikerlariek arloaren gain duten ezagutzan oinarrituta (berg, 2008). nahikoa identifikatzen ahalegindu ziren, era askotako profilak ordezkaturik egon zitezen. elkarrizketek berrogeita bost minutuko iraupena izan zuten, batez beste; ikuspuntu biografiko erdi egituratu batean oinarritu ziren, eta elkarrizketaren zatirik handiena irlanderaz egin zen. elkarrizketak bideratzeko, neophon sareak bartzelonako universitat oberta de Catalunyan unibertsitatean oinarrituta garatutako galdera protokolo bat erabili zen, bertako kide baitira egilea eta o’rourke irakaslea. elkarrizketa bakoitza transkribatu egin zen, solas txandak bereiziz eta horik zenbakituz. ondoren, materiala nVivo softwarea erabiliz kodetu zen, azterketa kualitatiboa errazten baitu. euskaldun berriei buruz egin zen antzeko beste lan baten bitartez izan genuen kodetze prozesu horren berri (ortega et al, 2016). datuetan, hiru gai nagusi identifikatu ziren: (1) hiztunen jatorri soziolinguistikoa eta linguistikoa, (2) hiztunen
|
hizkuntza
erabilerak eta (3) hiztunen hizkuntza ideologiak eta identitateak. txosten honek hiru gai nagusi horien adibideak hartzen ditu oinarri. parte hartzaile bakoitzari letra eta zenbaki banaz osatutako izenorde bat eman zitzaion, adibidez: g27 txostenean azaltzen den laburpen bakoitzaren ondoren atala zer solas txandari dagokion adierazten da. adibidez, (g27, 18) kodeak adierazten du dagokion atala g27rekin izandako elkarrizketaren hamazortzigarren txandari dagokiola. transkripzioak egiteko protokoloaren bertsio sinplifikatu bat txertatu dugu eranskinean. laginaren ezaugarriak kontuan izanik, hiztunak hizkuntza arauetatik desbideratzea espero zen, eta, transkripzioak egitean, ez ziren akats gramatikalak eta sintaktikoak zuzendu. argitasuna bermatze aldera, jatorrizko materialeko akats lexikal batzuk zuzendu ziren, eta testuak zertxobait editatu. espazio mugak direla eta, azpiko laburpen guztiak irlanderatiko itzulpenak dira.
|
|
|
lehenik eta behin, pertsonen arteko elkarrekintza edota edozein motatako hizkuntzaren erabilera (zerbait entzutea edota irakurtzea barne) izan dezaketen esparruak, azpi esparruak edota jarduerak izatea; eta kanpoan utzi dira halakorik ez dutenak. adibidez, jatea eta edatea denbora esparrua aukeratu da, baina lo egitea kanpoan utzi da, biak ala biak behar fisiologikoak esparruaren baitakoak. bigarrenik, printzipioz aurreko baldintza bete arren, ikuspegi funtzional eta praktiko batetik oso nahasiak edota nahasgarriak diren esparru, Eneko Oiartzabal Gerriko – Zenbat denboraz bizi ote gara euskaraz? azpi esparru edo jarduera batzuk ere kanpoan uztea. batez ere, beren baitan
|
hizkuntzaren
erabilera eta erabilera eza duten jarduerak biltzen dituztelako, eta ezinezkoa izan delako datuak banakatzea, denboraesparru" garbiagoak" atera ahal izateko (kudeaketa izenekoa, esate baterako). hala ere, esan beharra dago galdetegian sartutako denbora esparruek, lo egitea eta higiene pertsonala esparruak batuz gero (zeinak kanpoan geratu diren hizkuntzaren erabilerarik aurreikusten ez ... jatea eta edatea, lan ordaindua, trebakuntza, etxeko erosketak, etxeko lanak, haurren zaintza (jolasa eta heziketa barne), helduen zaintza, joan etorriak, kultur kontsumoa, komunikabideak, eta kirola eta txangoak.
|
|
|
Bestalde, hizkuntza eskubide, soilak ditugu? (HE),
|
hizkuntzen
erabilera eta hizkuntza eskubideekin lotura duten eskubideak, oso konstituzio eta marko legal gutxitan babestuak daudenak.
|
|
2018
|
|
|
Euskal kultur ekoizpenaren kontsumo urria egiturazko arazo bat da, eta halakotzat hartu behar lukete instituzioetan nahiz instituzioetatik kanpo hizkuntza politikak diseinatzen eta bultzatzen dituztenek. Zuzenean eragiten dio
|
hizkuntzaren
erabilerari eta hizkuntzaren kalitateari, erran nahi baita, haren iraupenari.
|
|
|
Hizkuntza sozializazioak bi dimentsio nagusi aztertzen ditu, haurrak nola diren sozializatuak
|
hizkuntzaren
erabileraren bidez eta nola diren sozializatuak hizkuntza erabiltzeko(...). Paradigma horretan hizkuntza sozializazioa prozesu dinamikoa, elkareragilea, bizitza osoan dirauena eta inguruneari lotua da (Kasares 2015: 16).
|
|
|
Gizarteak erabakitzen du egoera diglosiko batean zein diren hizkuntza erabilera legitimoak, gizartea eratzen duten hegemonien eta harreman hierarkikoen arabera. Halatan, lotura zuzena dago
|
hizkuntza
erabileraren eta gizartea egituratzen duten botereen artean. Badakigu, jakin, hizkuntza erkidego desberdinetako hiztunen arteko harreman diglosikoak menderatze harremanak direla, eta beste menderakuntza batzuen bidelagun, eta, hala ere, boterearen gaia normalizaziotik kanpo uzten dugu beti.
|
|
|
Euskaltzaindiaren iritziz, 1978 konstituzioaren manuak eta Eskualdeetako edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Kartan jasotako nazioarteko konpromisoak (Espainiak aspaldi berretsi zituenak), hizkuntza propioak dituzten komunitateen esku geratu dira, Estatuaren beraren ardura alboratuta. Gaurko kontseiluan, Urrutiak azpimaratu du katalana, okzitaniera, galegoa edo euskara bezalako
|
hizkuntzen
erabilera eta ezagutza bultzatu eta sustatzeko orduan, Espainiako estatuak notario edo begirale papera hartu duela. Ildo horretan, hizkuntza aniztasunaren aldeko prestutasun eta inplikazio handiagoa eskatu die Espainiar estatuko erakunde guztiei; azken batean, nazioarteko konpromisoak betetzeko eskatu die.
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabileren eta bestelako faktore sozialen arteko lotura aztertzekoa.
|
|
|
Ondorioz, herritarrenganako kontrola areagotzeko neurri zehatzak zerrendatu zituen. Antzerkian, gaiak, ongia eta gaizkiaren ereduak,
|
hizkuntzaren
erabilerak eta antzezlanaren irakaspenak pentsamolde ultraeskuindarrak zabaldutako mezuarekin bat etorri behar zuten. Horretarako, taula gaineko edonolako aurkezpenen bat egin guraz gero, baimen idatzi ofiziala behar izateaz gain, antzezteko gogoa zen testuaren hiruna kopia eskatzen ziren.
|
|
2019
|
|
|
Soziolinguistika klusterra (2016). Azpeitiko
|
hizkuntza
erabileraren eta hitanoaren presentziaren kale neurketa, 2016 emaitzen txostena. Andoain:
|
|
|
Dell Hymesek (1971), gaitasunkomunikatiboa azaldu zuenean, testuinguruaren garrantzia azpimarratu zuen. Izan ere, ekoizten direntestuak desberdinak izango dira igorle hartzailearen arteko harremanaren eta ezagutzaren arabera.Aldaketa honek metodologia berriak ekarri ditu hizkuntzen irakaskuntzan, hizkuntzaren gramatikahutsa irakastetik
|
hizkuntzen
erabilera eta testuen ekoizpena irakastera aldatuz.
|
|
|
Hain zuzen ere, gaur egun familiako hizkuntza politika gisa ezagutzen den ikerketaesparruak indar handia hartu du azken hamarkadan (King et al., 2008; Schwartz eta Verschik, 2013). Familiako hizkuntza politikak (FHP)
|
hizkuntzen
erabilerari eta hizkuntza ikaskuntzariburuz gurasoek hartzen dituzten erabakiak ikertzen ditu, erabaki horiei lotutako ideologiekin etaestrategiekin batera. Erabaki, ideologia eta estrategia horiek era askotakoak izan daitezke: agerikoak eta gurasoen edo guraso eta haurren artean negoziatuak, negoziatu gabeak edoinplizituak, edo baita bat batekoak ere (Curdt Christiansen, 2013; Fogle, 2013).
|
|
|
Bestalde, pentsatzekoa da irakaslearen elkarrekintza moduek ere eragina dutela ikasprozesu orotan, eta beraz, ikaskuntzaren ikuspegi integralak alderdi hori ere aintzat hartu behar duela. Alderdi soziolinguistikoari dagokionez, gelaratutako bi moduluetan, zenbait kontzeptu soziolinguistikoz, ikasleek euskararekiko duten jarreraz, ikastetxeko
|
hizkuntza
erabileraz eta ereduak Nafarroan izan duen bilakaeraz mintzatu gara. Lanketa horren zantzuak ere aurkitu dira ikasleen ondo testuetan:
|
|
2020
|
|
|
2018ko Euskaraldiak bazterrak nabarmen astindu zituen eta eskualdean ere nabaritu zuen Gardek. Jendea ariketa egiten «saiatu zela» dio eta «Euskaraldiak iraun zuen bitarte horretan
|
hizkuntza
erabileran eta portaeran eragina izan zuen». Gerora «jaitsiera ttipi bat» izan zela uste du, baina ondorioetan ikusi da «pixka bat goititu» dela euskararen erabilera.
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabileraren eta espazioren artean dagoen harremanari dagokionez, ordea, gaztelania da esangura berezia duena. Gaztelaniaren erabilerak euskal gizartearen egoera diglosikoa erakusten du, hirietan are nabarmenagoa zena eta dena (Hernandez Abaitua 2008:
|
|
|
Soziolinguistika Klusterra (2016): Azpeitiako
|
hizkuntza
erabileraren eta hitanoaren presentziaren kale neurketa. Emaitzen txostena, [txosten argitaragabea], Soziolinguistika Klusterra, Andoain.
|
|
2021
|
|
|
Aisialdiak nerabeen bizitzan pisua irabazi ahala, eskolaren eta gurasoen eragina txikitu egiten da. Hori horrela,
|
hizkuntza
erabileraren eta aisialdiaren arteko korrelazioa adinaren poderioz indartzen denez, Irungo gurasoek berebiziko garrantzia esleitzen diote esparru horretan euskararen aldeko interbentzioa egiteari. Haurren kasuan, gainera, begiraleak erreferente garrantzisuak direla uste du Oiartzabalek," gurasoek eta irakasleek baino rol miresgarriagoak" izan ohi dituztelako.
|
|
|
Funtsean, euskararen ahozko erabileraren gaineko gogoeta eskolara eraman eta, irakasleekin batera, bertatik eragiteko gako batzuk bilatu nahi izan dira proiektuan: irakasgai guztietan txertatzeko modukoak eta
|
hizkuntzaren
erabilerarako eta komunikaziotrebetasunen garapenerako oinarrizkoak direnak.
|
|
|
Norberaren
|
hizkuntza
erabilera eta irakasteko modua hausnarketaren erdigunean jarrita, diseinatutako prestakuntzaren helburua izan zen ezagutzea eta ulertzea zein, zergatik eta nola bultzatu eta indartu dezaketen hainbat portaera eta jokabidek gelako elkarrekintza eta ahozko hizkuntzaren erabilera. Lanketaren ondorioz, gelako elkarrekintza eta ahozko hizkuntzaren erabilera sustatzera garamatzaten praktika onekin lotutako adierazle esanguratsuenak identifikatu ziren:
|
|
|
Zenbaki honetako azken zenbakia" Gurean" atalean kokatu dugun" Erakundeen komunikazio publikoaren egokitzapena pandemiaren lehen hilabeteetan" da. Asier Basurto Arruti, Eduardo Apodaka Ostaikoetxea eta besteek idatzitako testu horretan azken hilabeteetan erakundeetan gertatutako aldaketak azaltzen dira,
|
hizkuntzen
erabilera eta hizkuntza gutxituaren kudeaketa ardatz hartuta.
|
|
|
COVID19aren pandemiaren agerpenaren lehen hilabeteetan komunikazio publikoa egiten duten denetariko erakundeek beren jarduna egokitu behar izan zuten osasun krisiak eragindako salbuespenezko baldintzetara. Artikulu honetan komunikazio ardurak dituzten pertsonen bizipenetan oinarrituta aztertzen dira erakundeetan gertatutako aldaketak, arreta berezia jarriz
|
hizkuntzen
erabilerari eta hizkuntza gutxituaren kudeaketari. Bat batean heldutako krisi egoerak proban jarri ditu erakundeen komunikaziorako prozedurak eta gaitasunak.
|
|
|
Azkenik, ikerketa honen interes-gune nagusietakoa den
|
hizkuntzen
erabilera eta kudeaketaren inguruko elementuak ere bildu dira testigantzetan. Kanpo eta barne komunikaziorako baldintzak aldatzean, erakunde bakoitzaren hizkuntza praktikak egokitzeko beharra agertu da.
|
|
|
COVID izurriak modua egin du erakundeen
|
hizkuntz
erabilerak eta komunikazio publikoko praktikak «birpentsatzeko», txosten batean jaso dutenez. Oro har, euskara «galtzaile» irten dela ondorioztatu dute.
|
|
|
HUHEZIri dagokionez, Hezkuntzako Graduetako lehen bi mailetan lantzen diren hizkuntza ikaste emaitzek erakusten digute
|
hizkuntza
erabilerarekin eta kalitatearekin lotzen dela nagusiki. Hizkuntzarekiko jarrera, atxikimendua, motibazioa eta estatusaz ere baditugu hainbat ikaste emaitza, baina horien lanketan indar handiagoa jarri behar da aurrera begira.
|
|
|
HUHEZIko hezkuntza proiektuaren zutabe garrantzitsuenetakoa da eleaniztasun gehigarria (HUHEZI, 2019). Berrikuntzaren markoan diseinatutako ikasketaplanean, ikaslearen irteera profila lotu dugu, batetik,
|
hizkuntzaren
erabilera eta kalitatearekin. Horrez gain, hiztun oso bihurtzen gaituzten beste alderdi batzuei ere erreparatu diegu:
|
|
2022
|
|
|
Bi irakasleek material eta baliabide antzekoak aipatu dituzte eta honako hauek hezkuntza formalean nahiko zabalduta daudela aipatu dute. Amaitzeko, Euskal Herriaren kasuan aholkularitza eta aisialdi talde ezberdinek ikastetxeetan
|
hizkuntzaren
erabileran eta jarreretan eragiteko eskaintzen dituzten tailerren inguruan eztabaidatu dugu. Galizian antzeko panorama dutela aitortu dute, hala ere, tailer hauen eskaintza askoz murriztuagoa omen da, beraiek adibidez bakarra ezagutzen dute.
|
|
|
Horiek dira hizkuntza politika eta plangintzaren maila makroa eta mikroa. Erabaki horiek baina, eragin handia dute
|
hizkuntzen
erabilera eta mantentze eskubidean, eragina dute hizkuntzen estatusean eta horien biziraupen edota desagerpenean. Fishmanen arabera (1972), hizkuntza planifikazioan lau mota nagusi daude:
|
|
|
Soziolinguistika Klusterra (2016). Azpeitiko
|
hizkuntza
erabileraren eta hitanoaren presentziaren kale neurketa, 2016 Emaitzen txostena. Andoain:
|
|
|
Apodakak ere, besteak beste, tradizioa berrasmatzeko eskubidea, erritua, transmisioa, erantzukizun soziala... aipagai ditu bere lanean. Performance edo simulakrotik euskarazko (eta orriotan azaltzen saiatu naizenez, dantzako) bizi jardunbide gozagarrietarako jauzia egiteko proposamena luzatzen digu, esperientzia atsegingarri horiek lotzen baikaituzte
|
hizkuntzaren
erabileran eta praktiketan gehiago sakontzera. Praktika horien arteko partzuergoen bitartez, sare tankerako komunitate trinkoagoa lortzeko bidea seinalatzen digu Apodakak.
|
|
|
Sarritan oker esan aurretik konturatu eta autozuzendu egiten dituzte errakuntzak ikasleek. Horrela garapena eta hobekuntza ikus daiteke ikasturtean zehar edo ikasturte batetik bestera
|
hizkuntzaren
erabileran eta ez direla betiko aipu jakinak esaten jardungo, harago doazela bere iritzietan eta ekarpen aberatsetan.
|
|
2023
|
|
|
|
Hizkuntzen
erabilera eta jarrera
|
|
|
—
|
Hizkuntzen
erabilera eta jarrera: aniztasunaren trataera, (harrera plana).
|
|
|
— Ikasleen
|
hizkuntza
erabilera eta sentsibilizazioa.
|
|
|
Hizkuntzaren didaktikaren helburuei dagokienez, Dolz, Gagnon eta Mosquerak (2009) esaten dutenarekin bat egiten dugu: ikasleek komunikazio gaitasuna lortzea da helburua (hitz egin, entzun ulertu, irakurri, idatzi eta elkarreraginean aritzeko trebatzea); ikasleei komunikazioaz,
|
hizkuntzaren
erabileraz eta sistemaz gogoeta eginaraztea eta, azkenik, kultur erreferenteak eraikitzea (literaturaz gain bestelako kultur ondasunena9).
|
|
|
• Bertako eta atzerriko
|
hizkuntzen
erabilera eta presentzia ikastetxean.
|
|
|
Egoera honek, nerabeekin bakarrik ez eta gaztetxoekin ere egon ahal izatearenak alegia, oso datu interesgarria bertatik bertara eskuratu ahal izateko aukera ematen dit: nola eboluzionatzen duten nerabeek euskal hizkuntzarekiko atxikimenduan,
|
hizkuntzaren
erabileran eta hizkuntza gaitasunean, oso garrantzitsua dena ondorioak ateratzeko orduan, horien araberako proposamen egokiak egiteko.
|
|
|
Hala, ezagutzaz gain, badirudi
|
hizkuntzaren
erabileran eta hautaketan eragina duten beste aldagai batzuk ere badaudela. Ildo beretik, Mikel Zalbide (2016) eta Jon Aizpurua (2018) autoreek funtsezko bi faktore azpimarratzen dituzte:
|
|
|
Beraz, 1340 haurrak 175 taldetan banatu dira txanda guztietan zehar. Hau da, batez besteko, hezitzaile bakoitzak 8 haurren
|
hizkuntzaren
erabilera eta bizipenak behatu ditu.
|
|
|
Ezbairik gabe, baliotsuak dira dokumentazio lanen emaitzak, baina betiere biziberritze prozesu dinamikoetan nabarmentzen badira, eta etorkizuneko ikuspegiarekin, museo ikuspegiarekin baino gehiago. Halatan, gidaren egileek azpimarratu dute ikuspegi horietan lehentasuna ematen zaiola
|
hizkuntzaren
erabilerak eta barne ezagutzak erregistratzeari, baina prozesuak aktibatzeko aukerak mugatuak direla, eta, berriz ere, plano deskribatzailean geratzen dela aniztasunari heltzea.
|
|
|
Bestalde, transmisioaren ikuspegiarekin konparatuta, haurren papera beste modu batera teorizatzen da hizkuntza sozializazioaren ikuspegian: haurrak ez dira helduek transmisitutakoaren jasotzaile hutsak; aitzitik, haurrek eragin handia izan dezakete helduen zein beste haurren
|
hizkuntza
erabileretan eta jarreretan, bai familia esparruan, eta baita handik kanpoko askotariko esparruetan ere. Kasaresek dioen moduan," haurren hizkuntza sozializazioa prozesu elkarreragilea eta noranzko askotarikoa da, belaunaldien arteko harremanetan (goitik behera nahiz behetik gora) eta belaunaldi berekoen arteko harreman eszentrikoetan (ezker eskuin) ere mamitzen dena" (Kasares 2017, 36).
|
|
|
Gainera, Bildarratzek nabarmendu duenez, ikastetxe bakoitzak egungo A, B eta ereduetatik bere hizkuntza proiekturako bidea egingo du, «inguruko egoera sozioekonomikoa eta soziolinguistikoa kontuan hartuta», eta ikasleen irteera profilean ezarritako euskararen, gaztelaniaren eta ingelesaren ezagutza maila,
|
hizkuntzen
erabilera eta horiekiko «jarrera positiboa» lortzeko asmoz. Gaineratu du legeak «errespetatu» eginen duela Hezkuntza Hitzarmena:
|
|
|
Halaber, egoera berriari aurre egiteko GMMek garatu dituzten estrategiei, jarduketei, elkartasun sareei eta aliantzei erreparatu diegu. Azkenik, inkestak gizarte kolektibo horiei buruzko informazio orokor oso garrantzitsua eskaini digu, hala nola sortze data, kide kopurua, genero, adin eta jatorriaren araberako banaketa, eragiten duten lurralde eremua,
|
hizkuntzen
erabilera eta beste talde batzuekin dituzten harremanak.
|