|
2009
|
|
|
Esan dezagun garbi: herritarren gogoa eta atxikimendua dira
|
hizkuntza
bat indarberritzeko giltzarri nagusia; lege eta hizkuntza politika publikoaren ondoan, bai noski, baina, bi hauek baino neurri handiagoan, gogoa eta atxikimendua, ezbairik gabe.
|
|
|
|
Hizkuntza
batek indarberritzerakoan izan dezakeen etsairik handiena herritarren aldetik arduragabekeria da; gogoratu besterik ez Mitxelenak idatziz utzi zigun beste hura, hots," hizkuntza batentzat hilgarria dena hiztunen axolagabekeria da". Euskal herritarrek atxikimendu handia izan diotelako eutsi zaio bizirik mendez mende euskarari, baina ez diezaiegun gaurko herritarrei eta hurrengo belaunaldikoei esan jada eurek egin beharrekoa eginda dagoela eta etorkizuna herri erakundeek eta legegileek egiten dutenaren esku dagoela.
|
|
|
Izan ere, estatus juridiko formal egokirik gabe ezinezkoa baldin bada
|
hizkuntza
bat indarberritzea, eta hala da?, gutxienez neurri bereko egia da hizkuntza baten bizi indarra elikatzen eta mugatzen duena ez dela horrenbeste estatus juridikoa, baizik eta, batez ere, hizkuntzak arlo sozio-ekonomikoan, lan munduan bezala aisialdian eta merkataritza harremanetan, familiako eta lagunarteko harremanetan, hedabideetan, unibertsitatean eta kulturgintzan duen presentzia edo erabilera... Horrek elikatzen du hizkuntzaren bizi indarra, estatus juridikorik aurreratuenak berak baino askozaz neurri handiago eta erabakigarriagoan.
|
|
|
Gertatutakotik ikasgai ugari atera daitezke ondorio gisan, eta bizpahiru aipatu nahiko genituzke hemen. Alde batetik, eremu urriko
|
hizkuntza
bat indarberritzea ez dela ameskeria bat, egingarri den jomuga bat baizik. Bestetik, hizkuntzarentzako babes ofizial aurreratua, herri aginteek garaturiko hizkuntza politika eraginkorra, giza-eta diru baliabidez hornitua?
|
|
2011
|
|
|
zein dira gutxienezko elementuak, hiztunelkarte baten belaunez belauneko jarraipena garantizatzen dutenak? zein dira, mendebal moldeko gizarte modernizatu batean, ahuldutako
|
hizkuntza
bat indarberritzeko lehentasunezko osagaiak. Nola ezkontzen da hori guztia mundu zabaleko bibliografia soziolinguistikoak, bere ahulezia nabarmena kontuan izanik ere, gero eta neurri zabalagoan eskaintzen dituen ekarpenekin?
|
|
|
–
|
Hizkuntza
bat indarberritzeko ezinbestekoa da gobernuak esku hartzea.
|
|
|
Izan ere, prozesuaren hasieratik bertatik gobernuaren esku utziz gero indarberritzea, gerta liteke komunitatean ez egotea halako prozesu baten aldeko aldarririk, babesik edo engaiamendurik. Eta komunitatearen barne babesik gabe, ez dago
|
hizkuntza
bat indarberritzerik. Komunitatearen babes horrek, aitzitik, ondoren etor litekeen prozesuaren «politizazioa» lagun lezake.
|
|
|
Ondo gogoan izan behar da hizkuntza estandarraren kontzeptua Mendebaldeko gizarteetakoa dela, hizkuntza idatziarekin lotu izan dena, gainera (Martí et al., 2005). Eta munduaren alde honetan, nekez plantea liteke eskolaren esku hartzearekin
|
hizkuntza
bat indarberritzea, hizkuntza horren aldaera estandar eta idatzirik gabe. Euskararen indarberritzean euskara batuak eta euskara idatziaren hedapenak jokatu duten funtsezko papera horren lekukoa izan daiteke (Garabide Elkartea, 2009; 2010; Zuazo, 2005).
|