|
2001
|
|
|
Beste hizkuntzaren bat izan du beti aldamenean. Beharbada hemen maila batean edo bestean erabiltzen ziren hizkuntzetan euskara maiteena, bihotzekoena, kuttunena zen, edo nahi baduzue, etxekoena; baina etxetik irten ahala eta beste beharretara eratzen ginenean, hasten ginen berehala beste
|
hizkuntzaren
bat erabiltzen, honetarako edo hartarako.
|
|
2002
|
|
|
Erabileraren %14ko datua azpimarratzea baino, nire ustez garrantzitsuena joerak azpimarratzea da. Zeren eta, zer da
|
hizkuntza
bat erabiltzea. Zein egoeratan neurtu behar da jakiteko erabilera nolakoa eta zenbatekoa den?
|
|
|
Irakurlea irakurle dela azpimarratu nahi dut, alegia, ez hizkuntza bateko edo besteko irakurle. Euskal irakurleak beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen du gutxienez; Hegoaldean gaztelania eta Iparraldean frantsesa. Beraz, informazio iturriak guztiz zabalik dauzka eta konparatzeko aukera ere bai.
|
|
|
Hizkuntza bakoitzak bere lurraldea behar du, bere berea, besteetatik apartekoa; hala ere, hiztun bakoitzak badaki, jakin, hizkuntza eremu horretatik kanpoko gizakiekin harremanak garatzeko, agian berea, agian besteena, agian hirugarren
|
hizkuntzaren
bat erabili duela. Kontua da, hizkuntza eremu batera heltzen den kanpotarrak jakin lukeela, era berean, berea ez den komunitate linguistikoaren baitara ari dela sartzen, eta horko hiztunekin errespetuzko obligazioak dituela, eta hori sarritan ahazten du hizkuntza maioritarioetako hiztunak?.
|
|
|
Kontua da, ordea, jakintza arlo gutxi batzuk kendurik (eta hemen ere zalantzak sor daitezke) gaur egungo ikerketa gehiena ingelesez argitaratzen dela. Eta kontua da gure artera lehen mailako irakasleak ekarri nahi baldin baditugu, mintegi bat ematera, ikastaro bat ematera, etab., normalean euskara ez den beste
|
hizkuntzaren
bat erabiliko dutela. Horrek hautsiko du, nahi edo ez, hizkuntzaren batasuna.
|
|
2004
|
|
|
" Kongresuak Konstituzioa aldatuko du, erregearen oinordekotzan emakumeak ere sar daitezen", azaldu du Molesek," eta hori baliatuz, eskatu egingo dugu estatuko lehen instituzioak bertako hizkuntza guztiak erabiltzea. Ez dakit nola ikusiko duen hori euskaldun batek, baina gure ustez estatuko buruak
|
hizkuntza
bat erabiltzeak ospea ematen dio hizkuntza horri. Zer pentsatuko luke Getxon bizi den kolonbiar batek erregea euskaraz egiten entzungo balu?"
|
|
|
6 Onartu gabeko laburdurak edo zifrak erabiltzea, gaztelaniaz besteko
|
hizkuntza
bat erabiltzea, karaktereak irakurtzeko zailak izatea eta kontzeptuak gaizki adieraztea, baldin eta horien edukiari buruz zalantzarik ez badago inskripzio zehatzaren edo beste batzuen testuinguruaren ondorioz. Idazkun horiek suntsitutzat joko dira irakurtezinak diren neurrian.
|
|
|
... 6? gaztelaniaz besteko
|
hizkuntza
bat erabiltzea...
|
|
|
Beste hizkuntzaren bat izan du beti aldamenean. Beharbada hemen maila batean edo bestean erabiltzen ziren hizkuntzetan euskara maiteena, bihotzekoena, kuttunena zen, edo nahi baduzue, etxekoena; baina etxetik irten ahala eta beste beharretara eratzen ginenean, hasten ginen berehala beste
|
hizkuntzaren
bat erabiltzen, honetarako edo hartarako. Frankotan ezinbestean, erdaldunekin ari ginelako eta erdaldun horiek euskara ez zekitelako eta gu txikiak ginelako; euskara jakiteaz gainera, erdararen bat ikasia genuenez gero, gu izaten ginen, eta gu izaten gara orain ere, besterekin erdaraz mintzatzen garenak.
|
|
|
Hizkuntza hautuaren mekanismoak ikasi beharrak sortu du gugan ikasmina.
|
Hizkuntza
bat erabiltzeak dituen maila askotako eragile eta faktoreen elkarreragina zehaztu nahiak. Alde horretatik, argigarria da Zuberogoitiaren testuak ezarri digun marra, marra horren jirabiran baitabiltza gure interpretazioen oinarri teorikoak:
|
|
|
Hizkuntza erabileraren arau soziolinguistikoak hizkuntza bat (erdara) legitimatzen badu, euskara erabiltzea arbuiagarri bihur liteke zenbait gune eta unetan. Arau sozial horrek
|
hizkuntza
bat erabiltzea normaltzat jotzen badu, bestea erabiltzea ezin da izan oso normala. Hizkuntza bat ezin baita izan normala bere erabilera arauak gizartearen balio eta jarraibideetan halakotzat hartuak ez badira.
|
|
|
Ezaugarri komunak hauek dira: argaltzeko propietateen aipamena, gaur egungo legediak berariaz debekatzen duen arren; emaitza eraginkor eta azkarren bermea; erosleari zerbait serioa eta egiaztatua dela pentsarazten dioten izen zientifiko, botaniko edo siglen zerrendetara jotzea; eta ustez zientifikoa den
|
hizkuntza
bat erabiltzea propietate terapeutiko egokiak justifikatzeko. Gainera, produktu horien iragarkietan abal zientifikoak aipatzen dira, eta honako hauek aipatzen dira:
|
|
2006
|
|
|
Berez, ez da gauza txarra. Azken batean,
|
hizkuntza
bat erabiltzea" komeni" bada, hortik" beharrezkoa" izatera ez da agian asko falta. Eta hortxe dugu euskararen etorkizunaren gakoa.
|
|
|
Hizkuntzen galera prozesuak ematen direnean badira komunitate gutxiagotuak pairatzen dituen zenbait" kalte" edonork ulertzeko modukoak direnak: genozidio kasu larriak izan direnean edota Estatu batek han edo hemen
|
hizkuntza
bat erabiltzea debekatu duenean, bere hiztunak gizarte mailan marjinatuz, biolentoki edo sibilinoki zigortuz, etab. Beti izango da zaila halakorik jasan ez duen bati halako bidegabekeriak zer diren sentiaraztea, baina behintzat nago edonon eta edonori adierazteko errazagoak direla (jasan dutenengan sufrimendua ere askoz handiagoa eragiten dute, noski!). Lerro hauetara ekarri dudan deskribapenak askoz eremu" etereoagoa" ukitzen duela esango nuke, beste hizkuntza eta kultura batean espresatzeko eta moldatzeko adina ikasi duen (edo ikastera behartua izan den) haren nostalgia puntuarena, esan nahi duzun hura esateko nolabait moldatu bai, baina justu nahi duzun bezala ezin esan hori...
|
|
2007
|
|
|
Beste
|
hizkuntzaren
bat erabilia den hizketaldiak ia euskarazkoen parekoak izatera iritsi dira, helduen artean: %3, 6 eta %3, 7, hurrenez hurren.
|
|
|
Beste
|
hizkuntzaren
bat erabilia den hizketaldiak ia euskarazkoen parekoak izatera iritsi dira, helduen artean: %3, 6 eta %3, 7, hurrenez hurren.
|
|
|
Ez du ordea honek esplikatzen guztia, euskararen erabileraren gorakada, ez da euskara gehien ezagutzen den zonaldeetan bakarrik eman, euskara gutxiengoak ezagutzen duen guneetan ere gertatu da igoera V.kale neurketako datuei begiratuz. Gizarte aukerak beharrezkoak dira
|
hizkuntza
bat erabili ahal izateko, baina hiztunak hizkuntza horretan hitz egin nahi izatea da beharrezkoa hizkuntza horretan hitz egingo badu. Txillardegiren teorietan oinarrituz egiten diren interpretazioetan adierazten da euskararen ezagutzaren arabera egokitzen zaiona baino altuagoa dela ematen den erabilera, hiztunaren izan nahia, euskaraz bizi nahia edo hainbat teoriek deitzen dieten identitate etnolinguistikoa da gertakizun hau esplikatzen duena.
|
|
2008
|
|
|
Zenbat eta handiagoa izan hizkuntza jakin bateko hiztunen proportzioa eskualde jakin batean, orduan eta sendoagoak izango dira harreman linguistikoen sareak eta orduan eta aukera gehiago izango ditu gutxiengoaren hizkuntzak talde barruko komunikazioetan erabilia izateko egoera pribatu eta erdi publikoetan. Gutxiengoaren
|
hizkuntzaren
bat erabiltzen duten taldeek, kide dezente eta sare sendoa baldin badituzte eskualde jakin batean, beren hizkuntza esparru publikoetan erabiltzeko modua izan dezakete, esaterako, dendetan edota negozioetan, eta litekeena da gobernuaren zerbitzu batzuk gutxiengoaren hizkuntza horretan ematea ere lortzea (Bourhis, 1979). Hizkuntza komunitate baten bizindarrak onurak izan ditzake talde horrek gehiengoa izatea lortzen badu eskualdearen barruko eremuren batean edo jurisdikzio politikoa lortzen badu (esaterako, probintzia edo udalerri izatea), eta kalteak izan ditzake taldea hirietan edo eskualdean sakabanatuegi baldin badago.
|
|
|
«Merkataritzako liburuak espainieraz eramango dira. Beste
|
hizkuntzaren
bat erabiliz gero, hizkuntza hori atzerrikoa zein erreinuko probintzia bateko dialektoa izan, merkatariari isuna jarriko zaio; horren zenbatekoa gutxienez mila errealekoa eta gehienez sei milakoa izango da. Halaber, aintzatetsi eta konpultsatu beharreko liburuen idazkunak espainierara itzuliko dira haren kontura, eta bestelako hizkuntzan eramandako liburuak epe zehatz batean hizkuntza horretan kopiatzeko agindua emango da, Zuzenbideko bideak erabilita» (54 artikulua) edota «Espainiako lurraldean egindako kontratuen eskritura edo polizak erreinuko hizkuntza arruntean egingo dira; bestela, agirioi ez zaie bide emango judizioetan» (239 artikulua).
|
|
|
Gauzak egiteko moduak, hizkuntzak, bere identitatea ezartzen diolako nazio eraikuntzari.
|
Hizkuntza
bat erabiltzea, azken buruan, horixe baita: ekintza soziala, gainerako ekintzak bere baitan artikulatzen dituen esperientzien eta erreferentzien muga eta esparru kulturala.
|
|
2009
|
|
|
Esan bezala, sozializazio praktika askok izaera sotil eta konplexua dute. Ikusidenez, amek euren alabekin gehiago hitz egiten dute eta laguntza eta zuzendaritzazko
|
hizkuntza
bat erabiltzen dute (Leaper, Anderson eta Sanders, 1998). Aitak, beren aldetik, alabekin kritikoagoak direla ikusi da, bereziki euren autoafirmaziojokaerekin.
|
|
|
–Elkarri laguntzen ez badiogu, ez gaitu beste inork lagunduko.
|
Hizkuntza
bat erabiltzeari ez zaio besterik gabe uzten, jarritako oztopoek sufrimendua ekartzen dutelako baizik?.
|
|
|
Osasuntsu ibiliko bada, hiztunak behar ditu, ez salbatzaileak.
|
Hizkuntza
bat erabilia izango bada, ezinbestekoa da neurri batean bederen" ezagutzea", bistakoa da hori, baina ez da nahikoa; gainera, ezagutzen den hizkuntza" erabiltzeko aukerak behar dira", baina hori ere ez da nahikoa; erabiltzeko aukerak edukita ere," erabili nahi" izan behar baita, eta erabiltzeko" aukera egin".
|
|
|
Beste hizkuntzaren bat izan du beti aldamenean. Beharbada hemen maila batean edo bestean erabiltzen ziren hizkuntzetan euskara maiteena, bihotzekoena, kuttunena zen, edo nahi baduzue, etxekoena; baina etxetik irten ahala eta beste beharretara eratzen ginenean, hasten ginen berehala beste
|
hizkuntzaren
bat erabiltzen, honetarako edo hartarako. (...) Euskadiko eremua osorik hartzen baldin badugu, eskualde hori ez da inoiz, bi mila urte horietatik gora nik ez dakit zer gertatzen zen?
|
|
|
Bizi arnasa hartzeko izaki bizidunok nahitaezkoa dugu airea; bada, modu berberean behar dute hizkuntzek erabilera, ezinbesteko oxigenoa dutelako. Eta
|
hizkuntza
bat erabilia izango bada ez da nahikoa debekatua eta esetsia ez izatea, ez da nahikoa baimendua eta onartua izatea, horiez gainera, herritarrek/ hiztunek balioztatua eta estimatua izan behar du. Balio eta estimu hori desagerrarazteko, gaur egun ez dago agintearen indarra erabili beharrik, badira beste bitarteko batzuk, kontrako eta erresistentziazko erreakzioak eragiten dituen indarra baino askoz eraginkorragoak gainera:
|
|
|
Honela idatzi zuen Soldevillak [43] kantagintza eta elebakartasunaren inguruan, Escamillaren hitz batzuk berreskuratuz. Escamilla lehen kantagintzaren zabaltzaile nagusietako bat izan zen, Radio Barcelona irratiko" Radisocope" programaren bidez, eta Serraten sustatzaile eta babesle, gero?: " zilegi da noizbehinka beste
|
hizkuntza
bat erabiltzea, beste merkatu batean sartzeko palanka gisa". Serratekin behin betiko amaitu zen kantagintzaren lehen aldiaren elebakartasun militantea. Eurovision lehiaketan" La la la" kanta katalanez kantatzeko ahalegin ustelaren bidez sinbolizatua.
|
|
|
Kantatutakoaren erabileratik eta orientaziotik nahiko askea eta independentea den modu batean, eta hori oso garrantzitsua da. Hori horrela izan zela ez dago eztabaidatzerik, eta, gainera, Nova Cancóren mugimenduaren barruan sortu ziren arazoen zergatia ulertzen laguntzen digu, batzuek beste
|
hizkuntza
bat erabiltzea erabaki zutenean, beren kantetan antzeko gaiak jorratu arren. Bai, hala gertatu zen, adibidez, Serrat, Guillermina Motta, Núria Feliu edota Joan Baptista Humet ekin, bakarrik ospetsuenak aipatzearren, eta, nahi izanez gero, kantagintza katalanaren arazo hau zikloka errepikatzen dela ulertzeko, baita Sopa de Cabra edo Umpah Pah bezalako rock taldeekin ere, 1980ko eta 1990eko hamarraldietan.
|
|
|
Zaharrek, liberalek alegia, botere ekonomiko eta politikoaren bidez kultura eta hizkuntza bat zabaltzen eta ezartzen dute. Berriek, erromantikoek, lehenengo prozesuan baztertutako kultura eta
|
hizkuntza
bat erabiltzen dute botere ekonomiko eta politikoa eskuratzeko. Biak dira, bada, nazionalistak.
|
|
|
Izan ere, ezberdindu behar dira hizkuntza bera eta norberak
|
hizkuntza
bat erabiltzeko duen gaitasuna eta aberastasuna. Wittgensteinen adiera," Les limites de ma langue sont les limites de mon monde", edo Bakhtinen" Ce n’est pas tant l’expression qui s’adapte a notre monde interieur que notre monde interieur qui s’adapte aux possibilites de notre expression, a ses voies et orientations possibles", oso interesgarriak dira eta kontuan hartzekoak, baina horien testuinguruak ezagutu behar dira eta beste eztabaida bat suposatzen dute.
|
|
2010
|
|
|
3 eraBileraren Korapiloa nolanahi ere, erabilerak ematen digu hizkuntza baten bizi indarraren berri zuzena. euskara ez da salbuespen bat. osasuntsu ibiliko bada, hiztunak behar ditu hizkuntzak, ez salbatzaileak.
|
hizkuntza
bat erabilia izango bada, ezinbestekoa da neurri batean bederen" ezagutzea", baina ez da nahikoa; gainera, ezagutzen den hizkuntza erabiltzeko aukerak behar dira, baina hori ere ez da nahikoa; erabiltzeko aukerak edukita ere," erabili nahi" izan behar baita, eta erabiltzeko" aukera egin"(" aukera egin" diot, euskal hiztunak, gutxienez eta zorionez, elebidun... batetik, hamarkada hauetan euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan; eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari; elebidunek, izan ere, kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen dute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura. erabileran eragiten duten faktoreen artean, hauek nabarmendu ohi dituzte adituek:
|
|
|
...gun gazte diren guztiek ez dute bere egin hizkuntza hau. eguneroko gizarte bizitzan, euskarak, espainiako hizkuntza nazionalaren nagusitasuna du aurrez aurre, eta nazioarteko beste hizkuntza indartsuekin batera bizi beharra dauka teknologia berrien aro globalizatu berrian. errealitate honek zaildu egiten du bere biziraupena. euskaraz bizi nahi dugunok, ez badugu nahi bereizita edo isolatuta, beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen duten hiztunekin elkarbizitza bat eraiki beharra dugu. euskaraz bizi nahi dugunok, bai gaztelania nahiz beste hizkuntzak ezagutuz bizi behar dugu. beste hizkuntzekin partekatuz, gure hizkuntzaren izaera. gure euskaldun izateko nahiak, ez du inor behartu behar; bakoitzak erabaki dezala zein hizkuntzatan bizi nahi duen. baina, jarrera berdina eskatzen diegu, hizkuntza nagusiko hiztun... Jarrera hau, guztiok mantendu ezkero, izaera ezberdinak errespetatzen dira eta ez da inor ukatzen. hizkuntza ezberdinen elkarbizitzak, batzuei eta besteei konpromesu, ardura edo betebehar batzuek sortzen dizkigu. euskal hiztun batek ere badu konpromesua erdararekiko, konpromesu berdina eskatzen zaio erdal hiztun bati euskararekiko ere. nere eskubideak bestearentzat betebeharra sortzen du eta alderantziz. batak bestearen hizkuntza ezagutu beharra sortzen digu honek, kasu horretan lortuko baita, bakoitzak bere borondatez erabakitako izan nahia errespetatzea. elebitasunaren ordez, elebakartasunaren aukera egiten duena da bere hizkuntza berdina hitz egiten duten hiztunez osatutako barrutia edo ingurunea sortu edo mantendu nahi duena. baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. eta azkenik, gaur egungo gizarte modernoan bizi nahi dugu euskaraz; ez dugu nahi antzinatasunean edo bizimodu tradizionalean egin gure bizitza. gure hizkuntzak gaurko gizarte modernoan bizi nahi badu, beste hizkuntzekin batera egingo du, beraien artean integratuz. horretarako garrantzitsua ikusten dugu, gure hizkuntza, euskara, informazio eta komunikazioetarako teknologia berrien eremuan ere hedatzea. baita ere, gure herrian presentzia duten bi hizkuntzez gain nazioarteko beste hizkuntza bat edo beste ere, ezagutu beharra dugu. elebitasuna ez ezik, eleaniztasuna lortu nahi dugu beraz, munduko kultura ezberdinekiko elkarrizketa eta elkar ulermenean lagungarri izanez.
|
|
|
Euskara doi bat dakiena, ia euskalduna da edo kasikeuskalduna. Erdalduna da euskara ez dakiena eta euskaraz beste
|
hizkuntza
bat darabilena, frantsesa. Elebakarra da hizkuntza bakar bat menperatzen duena.
|
|
|
Eredu hori gaur egun Europako milaka eskolatan erabiltzen da. Hezkuntza ikuspegi hori beste
|
hizkuntza
bat erabiltzean oinarritzen da, beste curriculum irakasgai batzuk irakasteko, ikaslearen hizkuntzan gehiago murgiltzeko.
|
|
|
Imagen: woodley wonderworks Europa osoko ikastetxeetan ohikoa da hizkuntzaz kanpoko beste irakasgai batzuk irakasteko beste
|
hizkuntza
bat erabiltzea. Eredu horri atzerriko eduki eta hizkuntzen ikaskuntza integratua (AICLE) deitzen zaio, eta Europar Batasunak herritar guztiak gutxienez bi hizkuntzatan, ama hizkuntzaz gain, komunikatzeko duen helburuari erantzuten dio.
|
|
|
Hori da behintzat oso zabaldua dagoen aurreiritzia. Gainera, gizartea gero eta abiadura handiagokoa da eta estresak biderkatzen ari dira; emozionalki balio erantsirik gabeko
|
hizkuntza
bat erabiltzea gero eta zailagoa egiten da.
|
|
2011
|
|
|
«Hemen legea bete egin behar da. Beraz, gaztelania ez den beste
|
hizkuntza
bat erabili nahi baduzue, legea aldatzea lortu duzue. Izan ere, Espainian ofiziala den hizkuntza bakarra gaztelania da».
|
|
|
Gaur badakigu
|
hizkuntza
bat erabilia izan dadin, baliagarria eta funtzionala gertatu behar zaiola hizlariari. Eta hori, eskolaz kanpo zabaltzen den mundu aberatsean sentitu behar da, batez ere:
|
|
|
–
|
Hizkuntza
bat erabiltzen denean ikasten da, eta erabiltzeko beharra dagoenean?. Juli Palou Sangrá,. Nortasun kulturanitza eta eleanitza eraikitzen?, hizkunea.com, 2009, 8 or.
|
|
|
Orixek Krutwig-i 1951 urtean idatzitako eskutitzean, adibidez, argi adierazten zuen euskara landu behar zela Filosofia edo Hizkuntzalaritzan, baina ez zientzietan aritzeko. Jakintza horiek hizkuntza izorratzen zuten eta, hobe zen, euskara ez beste
|
hizkuntza
bat erabiltzea:
|
|
|
pertsona multzo handi baten jarraitzailea da, baina ez dio atzetik jarraitzen ia inor ez. Baita atzerriko
|
hizkuntza
bat erabiltzeagatik eta «tweet» gutxi ditu kontuan. Hau jasotzen badugu informazioa posta elektronikoa; gomendagarria da erabiltzailea blokeatu eta konfiguratu zerbitzuari jakinaraztea “spammer” izan daitekeela uste dela.
|
|
|
Lekua ezagutzeko txangoak ere egiten dira, eskualdeko bizilagunen bizimodua ikasten da eta lagunekin gozatzeko astia dago. Lan soziala egiteaz gain, beste herrialde batzuetako gazteak ezagutzeko ere balio dute auzolandegiek; askotan, adiskide izaten dira, eta, atzerrian egiten badira, beste
|
hizkuntza
bat erabiltzeko aukera ematen dute. Izena emateko kostua ez da oso handia (batzuetan doakoa da), eta hor sartzen dira gazteen egonaldia eta mantenua, egiten dituzten aisialdiko jarduerak eta istripu asegurua.
|
|
2012
|
|
|
Estetikaren ondorio dira. Artista bakoitzak
|
hizkuntza
bat erabiltzen du, formaz baliatzen da nahi duen mezua helarazteko. Kolore biziek leku gutxi dute zure eskulturan; zer dela eta?
|
|
|
Alde nabarmena dago, etxean euskaraz egiten duten gazteen hizkuntza gaitasunean, gazte hauek erraztasun handiagoa daukate euskaraz aritzeko: ahoz zein idatziz. hizkuntza gaitasunak zerikusi zuzena du erabilerarekin; izan ere, hizkuntza bat ez bada ondo menperatzen, nekez erabiliko da. ezagutza urria izanda
|
hizkuntza
bat erabiltzeko, motibazio bereziak lirateke, gutxiengoa dira Barakaldon motibazio hori duten gazteak. dena den, esan beharra dago, d ereduan ikasi zuten lehen belaunaldi horietako askok, egun seme alabak izan dituztela, eta Barakaldoko kasuan, guraso gazte askok euren seme alabei euskaraz egiten dietela. horrek esan nahi du, datozen belaunaldietan etxeko transmisioa areagotuz joango dela, beraz,...
|
|
|
Txepetxen kategoria guneak kontzeptuaren arabera,
|
hizkuntza
bat erabiltzeko garrantzitsuena ez da espazio fisikoa baizik eta espazio sinbolikoa, pertsonen harremanen arabera garatzen dena (ikus Martinez de Luna et al. 1998). Izan ere, hitz egiteko era eta hizkuntza bera aldatzea eragiten duena ez dira hiri bateko espazio fisikoak, baizik eta pertsona konkretuen hizkuntza harremanak.
|
|
|
Talde bera (kide berdinez osatua) hizkuntza berean behin baino gehiagotan behatzen bada, elkarrizketa bakartzat hartu eta hala jasoko da fitxetan. Talde bera beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen behatzen bada, bigarren elkarrizketa bat bezala jasoko da. Eta hizkuntza berean aritu arren, lehen behatutako taldean aldaketaren bat izan bada (kideren bat falta edo kideren bat gehitu bazaio), beste elkarrizketa bat balitz bezala erregistratuko da.
|
|
|
Hori dela eta, kalean hizkuntza batean gerta litezkeen elkarrizketak bertan dabilen jendearen hizkuntza gaitasunak ere mugatzen ditu. Badakigu aurrez
|
hizkuntza
bat erabiltzeko gai ez diren pertsonek ezin izango dutela hizkuntza horretan inongo elkarrizketarik izan. Honela bada, neurtuko diren hizkuntzetako bakoitza biztanleriaren zein portzentajek ezagutzen duen kontuan hartzen da laginaren kalkuluan.
|
|
|
Euskara eremu formalean gehiago erabiltzen da eremu informalean baino, eta honek hasieran aipatu dugun erabilgarritasunarekin zerikusi zuzena du. Erabilgarria diogunean edozein une eta kontutarako baliagarria zaigun
|
hizkuntza
bat erabiltzeaz ari gara. Lanerako, oposaketak prestatzeko edo akta bat egiteko erabiltzen dugun hizkuntzaz ari gara, jakina.
|
|
|
|
Hizkuntza
bat erabiltzeko orduan, ezinbesteko aldagaia da hizkuntzaren ezagutza. Euskararen kasuan, ezagutza indizea asko igo da, baina ez eragite nabarmenetarako beste, eta euskara ez dakitenen kopurua
|
|
|
jokalari batek elkarrizketa hasten du, eta besteak erantzun egiten dio. Dendari elebidunak bi
|
hizkuntzetako
bat erabiliz hasten du elkarrizketa. B aukeratzen badu, dendaria elebiduna dela kontura daiteke bezeroa eta, elebiduna bada, A edo B erabilita erantzun dezake, eta, elebakarra bada, A erabilita.
|
|
|
— Etxean beste
|
hizkuntzaren
bat darabiltenena oraindik ia hutsa da: %0, 39 (2006an).
|
|
|
Honako egoera hauek oztopoak izaten dira: hartzaileak ez dakien
|
hizkuntza
bat erabiltzea; hitz sarkastikoak edo zentzu bikoitza dutenak erabiltzea, alde batek ulertzen ez dituenean; eta giro zaratak.
|
|
|
Gaur egun datu ugari ditugu Tomlinson en analisiari eusteko. XVIII. mendearenamaierako iraultzaile frantziarrek nazio batasunarentzako oztopotzat jotzen bazutenlurralde batzuetan frantses hizkuntzak lekurik ez izateak, nola baloratu behar dugugaur AEBn etxean ingelesa ez den
|
hizkuntza
bat erabiltzen dutenen kopurua% 11tik% 20ra igo izana azken hogeita hamar urteetan (USA Census, 2010). Edotaherrialde horretako etorkinen artean etxeko hizkuntzari eusteko joera indartu izana (Siegel, Martin eta Bruno, 2000)?
|
|
|
Lan hau errazagoa da haurra familia eleaniztun batean hazten denean, non guraso batek edo biek beren komunitatean ohikoak diren hizkuntzak hitz egiten baitituzte. Gehienetan, familia horiei nahikoa zaie etxean OPOL metodoa erabiltzea (one parent, one language; un padre/ madre, una lengua), edo ingurune bakoitzean
|
hizkuntza
bat erabiltzea, bi gurasoek beste hizkuntza bat menderatzen dutenean. Hartara, haurrak hizkuntza batean jartzen dira familian eta beste batean eskolan edo gizartean.
|
|
|
Zergatik mugatu behar zuen bere ama hizkuntzara? Zer demontrek galarazten zion beste
|
hizkuntza
bat erabiltzea. Zergatik ez zituen gaztelania, frantsesa, ingelesa edota italierazko hitzak ere erabiliko?
|
|
2013
|
|
|
Uste dut enpresak konturatzen ari direla, pixkanaka, merkatuan eta euren egunerokotasunean hizkuntza ugari daudela. Hau da,
|
hizkuntza
bat erabil dezaketela enpresa barruko pertsonen artean, beste hizkuntza bat erabiltzen dutela nazioarteko ordezkaritzako langile batekin, eta hainbat hizkuntza erabiltzen dituztela bezeroekin. Lehenengo urratsa da hizkuntza horiek kudeatu egin behar dituztela ohartzea, eta ari dira hori barneratzen, nolabait.
|
|
|
Uste dut enpresak konturatzen ari direla, pixkanaka, merkatuan eta euren egunerokotasunean hizkuntza ugari daudela. Hau da, hizkuntza bat erabil dezaketela enpresa barruko pertsonen artean, beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen dutela nazioarteko ordezkaritzako langile batekin, eta hainbat hizkuntza erabiltzen dituztela bezeroekin. Lehenengo urratsa da hizkuntza horiek kudeatu egin behar dituztela ohartzea, eta ari dira hori barneratzen, nolabait.
|
|
|
(32) Aldeek konpromisoa hartu dute ezabatzeko, oraindik egin ez badute, eskualdeetako edo eremu urriko
|
hizkuntza
bat erabiltzeko egon daitezkeen bereizketa, bazterkeria, murriztapen edo lehentasun justifikatu gabe oro, alegia, hizkuntza hori ahultzea edo hori mantendu edo garatzea arriskuan jartzea eragin dezaketenak [ZCP Lt, Hizkuntza Zuzenbidea: Testu bilduma euskaraz, Euskaltzaindia (2007)]
|
|
2014
|
|
|
Horren harira, harreman asimetrikoen beharraren inguruko gogoeta plazaratzen du Pello Jauregik liburuan. Hizkuntza harreman asimetrikoak ematen dira kide batek
|
hizkuntza
bat erabiltzen duenean (euskara, adibidez) eta besteak beste hizkuntza batez erantzuten dionean (gaztelaniaz); bien arteko komunikazioa ez da eteten, elkar ulertzen dutelako. Hor dago Kataluniako kasua.
|
|
|
Gurasoekin erabiltzen duten hizkuntzaren inguruan aniztasuna dago. Ikasle hauen gelan badira gurasoak euskara ez den beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen dutenak, gutxi gorabehera %18, 75 Hori horrela izanda, guraso eta ikastetxearen arteko batzarrak ere hizkuntza horretan egiten dira% berdinean. Nahiz eta zenbait gurasoren hizkuntza euskararen bestelakoa izan, umeak euskaraz bizi dira, jatorri etorkina eta euskara ikastetxeko hizkuntzarekin lotzen duen hiztunen kasuak kenduta.
|
|
|
Eskola bitarteetan eta jolas orduetan, ikasleen %95, 23k euskara ez den beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen du; eta% 4,76k, euskara eta euskara ez den beste hizkuntza bat.
|
|
|
Ikastetxe barruko aisialdiaren datuetan, erantzun koherenteak aurkitzen dira. Honekin esan nahi dudana da, klase bitartean
|
hizkuntza
bat erabiltzen bada, jolas orduan hizkuntza bera erabiltzen dela.
|
|
|
%28, 57arengan ikusi da desberdintasun apur bat. Horiek irakaslearekin euskaraz mintzatzen dira, baina beraien artean euskara eta euskara ez den beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen dute. Gainontzekoek ez dute ohar hau egin, hau da,% 71,43k.
|
|
|
Eredu horretan, konfiantza linguistikoaren konstruktoa ageri da, taldeen arteko harremanak ulertzeko funtsezko elementu gisa. Bigarren
|
hizkuntza
bat erabiltzeko unean pertsona batek sentitzen duen estutasunedo konfiantza maila gisa defini daiteke. Konfiantza linguistikoa aldagai bitartekari izango litzateke bigarren hizkuntzez jabetzeko prozesuan:
|
|
|
Horrekin batera,
|
hizkuntza
bat erabilia izan dadin zenbait ezaugarri izan behar dituela aipatzen du Zabaletak:
|
|
|
Hizkuntza gutxituen aldeko hizkuntza portaerak berreskuratzeko, ezinbestean, autoestimu kolektiboa berreskuratu behar da. Zaila da
|
hizkuntza
bat erabiltzearen alde egotea hizkuntzakomunitate hori ez badago nahikoa baloratua.
|
|
|
Joan i Mar� k (2012) esaten duen legez, hizkuntza gutxituen aldeko hizkuntza portaerak berreskuratzeko, ezinbestean, autoestimu kolektiboa berreskuratu behar da. Zaila da
|
hizkuntza
bat erabiltzearen alde egotea hizkuntza komunitate hori ez badago nahikoa baloratua. Eta, era berean, zaila da autoestimua berreskuratzea lehenago ez bagara autozentratzen.
|
|
|
Horrenbestez, euskaraz ezgai den mintzakideak eta ingurune behatzaileak ekintza hori edukazio txarrekotzat, errespetu faltatzat e.a. interpreta lezakeen aurreiritzia desmuntatu da ebidentzia enpiriko honekin. Emaitza hauek ikusita, euskaldunak, eta, oro har, hizkuntza gutxiagotuetako hiztunak eta portaera pasiboa daukaten euren hizkuntza gehiago eta seguruago erabiltzera animatu daitezke, beste
|
hizkuntza
bat erabili ordez, epe luzera hizkuntzaren desagertzea ekarri ohi duen hizkuntza ordezkapena bultzatu beharrean.
|
|
|
(, selbständiges Culturleben?), hizkuntza propioa ukatu egiten die. . Milioika euskaldun, bretoi, probentzal, flandriar, alemani Estatuaren hizkuntza arrotza zaio?, baina Estatuak frantsesa den denek ulertuko balute bezala jokatzen du; frantsesa ez dakitenen edo arrunki beste
|
hizkuntzaren
bat darabiltenen estatistikarik ere ez dauka1276 Alsazian alemanaren zapaltzen egiten diren, naturaren aurkako bekatuak, salatzen jarraitzen du.
|
|
|
«Tira, bada, esan zuen bere baitan?, ulertuak izatea nahi ez badute, nire aurrean beste
|
hizkuntza
bat erabiltzeko aholkatuko niekek buhame horiei!»
|
|
|
Idazle profesional gisa, oztopo asko gainditu behar izan zituen. Berandu ikasitako
|
hizkuntza
bat erabiltzeaz gain, idaztea bera ere izugarri kostatzen omen zitzaion, baina aparteko seta erakutsiz lortu zuen liburuak erregulartasunez ateratzea.
|
|
|
Lan honen helburua Matxin IA sistemaren arkitekturaren egokitasuna neurtzeazen beste iturburu
|
hizkuntza
batekin erabiltzeko. Portabilitate ariketa honetarako, iturburu hizkuntza originala, gaztelania, ingelesarekin ordezkatu dugu, prozesuanENEUS prototipoa garatu dugularik.
|
|
2015
|
|
|
12 alde batera utzi ditugu ez direlako kexak, ez direlako hizkuntzari buruzkoak, errepikapenak direlako edo euskara ez den beste
|
hizkuntza
bat erabiltzea eskatzen dutelako. Horietako 7 kasutan, gaztelaniaren presentzia bermatzea eskatu dute.
|
|
|
— Dolz: " Ez da nahikoa
|
hizkuntza
bat erabiltzea; mintzamenak irakasgaia ere izan luke". (Dolz, 2006).
|
|
|
Hainbat azalpen aberatsen artetik, ikerlariak azpimarratu ditu ere zoin diren bi baldintza nagusiak haurrek mintzaira bat behar den bezala ikas dezaten: egunerokotasunean mintzaira hori erabiltzeko parada ukan behar dute (ahalaz familian, baina familiatik kanpo ere, kirol edo kultur aktibitateetan), eta bereziki senditu behar dute burasoek bihotzez nahi dutela hizkuntza hori jakin dezaten; ezen, zientifikoak ohartu dira ingurumenak ez balin baditu haurrak
|
hizkuntza
baten erabiltzera bultzatzen, edo burasoek sendiarazten balin badiete haurreri mintzaira hori gutiesten dutela, haurrek ez dutela behar bezala ikasiko.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzaren inguruko erabakiek bizitzako alor guztietan eragiten dute, adibidez, puntuazioan, nazio hizkuntzan eta hezkuntza motan. Pertsona batek hizkuntza bat ikastea erabakitzen duenean, testuinguru eleaniztun batean
|
hizkuntza
bat erabiltzea aukeratzen duenean, edota seme alabei hizkuntza horretan hitz egitea erabakitzen duenean, politika erabakiak hartzen ari da, nahiz eta erabaki horiek ez dituen kontzienteki hartzen. Hizkuntza politika asko joera irmotan eta mailaz mailako jabetze prozesuetan eskuratutako sinesmen eta pertzepzio sendoetan oinarritzen dira.
|
|
|
Etorkin horiei inkesta egiteko, Llera Ramo taldeak kontuan hartu zituen aita eta ama asturiarrak zituzten pertsonen %70, guraso mistoak zituzten pertsonen %14, 8 eta gurasoak etorkinak zituzten pertsonen %15 (Llera, 28 orr.). Lan honen arabera, inkestatutakoen %30 inguruk adierazi zuen asturiarra ez zen beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen zutela etxeko hizkuntza gisa.
|
|
|
Hitz eginez mezuak igortzea eta trukatzea da hitzezko komunikazioa. Ahozko komunikazio hori bi pertsonaren edo gehiagoren artean gertatzen da, eta igorleak zein hartzaileak ondo ulertzen duten
|
hizkuntza
bat erabili behar da. Hizkuntza ideiak transmititzeko erabiltzen da, baina ez da beti lortzen ongi komunikatzea:
|
|
|
Ezezagunekin eta beste hizkuntza batean lan egitean, ikasleek eman beharreko azalpenek ohi baino haratago joan behar dute.Alde batetik, euren inguruan ezagunak diren kontzeptu itxiak azaltzearen zailtasunari aurre egiten diote. Bestalde, ohikoa ez den
|
hizkuntza
bat erabiltzean euren hitzen esanahiari buruz hausnartzen dute. Ikasleak bizi duen esperientzia honek errazago azaleratzen ditu arkitekturan berezkoak ditugun aurreiritzi eta beldurrak.
|
|
2017
|
|
|
Bb: nik ere bai garai horretan sortzen dira gaztetako kulturarenak diren antagonismoak;
|
hizkuntza
bat erabiltzeak markatu dezake sektore edo talde jakin batekoa izatea, edo diskurtso politikoekin eta gustu musikalekin lotzea. " independentistak" eta" fatxak" eta beste hainbat etiketa agertzen dira, testuinguru metropoliarrean batez ere, lotuta daudenak hizkuntza baten eta bestearen hiztunen desberdintasun sozialekin:
|
|
|
...behar dudanean eh [graduondoko ikasketetan] graduatzear nago eta oraindik ere akatsak egiten ditut/ badira ulertzen ez ditudan zenbait gauza ez dut gustuko eta esan beharra daukat hori etsigarria dela em suposatzen dut nire irlandera mugatua dela eta etsia hartzen dut horregatik ez bainaiz gai zenbaitetan nire burua eraginkortasunez adierazteko eta hori bada edonork etsia hartzeko modukoa bigarren
|
hizkuntza
bat erabiltzen ari direnean suposatzen dut baina
|
|
|
erabiltzeko aukera, gune eta moduak zabaltzea eta bermatzea, erabilera predeterminaturako dispositiboak, edo gutxienik, euskara erabiltzeko probabilitatea (ergo ahalmena) handitzea. bestela esan, helburuak ez luke izan behar euskara dakien jendea, subjektiboki hartarako motibatua, baizik eta euskaraz egiten diren jarduerak eta horretarako aukera objektiboak. ikerketen eta interbentzioen helburua erabilera sustatzea bada, ikerketa gaia euskaraz egiten diren jarduerak eta horretarako aukera objektiboek lukete. horrela jakin eta zehaztu genezake bai erabilera predeterminaturako dispositiboak zein diren, bai tokian tokian zeinetan interbenitu behar den. izan ere, praktikak testuinguru jakinetan neurtu, zehaztu eta ebaluatu behar dira: ...ea. alegia, erabilera edo praktika inkesten bidez neurtu barik, erregistratu eta handik baliokideen serieak eta aldikako ebaluazioak sortu. horrez gain, erabilera efektiboa erregistratzen eta alderatzen denean, zeharka bainoago, zuzenean neurtzen eta ebaluatzen dira erabiltzeko aukerak eta politikak. horrela, ez litzateke zuzen zuzenean deskargatuko hiztunen gainean erabileraren" kausa"(
|
hizkuntza
bat erabiltzea borondatezko kontu bat izango balitz bezala).
|
|
|
hizkuntza bat ofiziala da gizarte mailan duen errealitate edo pisua gorabehera, botere publikoek aitortzen dutenean komunikaziorako ohikoa den bitarteko bezala euren artean eta herritarrekin, eta balio eta ondorio juridiko guztiak dituenean. (2 oinarri Juridikoa) bigarrenik, epaiak jaso zuen herri administrazioek eskubidea dutela koofizialak diren bi
|
hizkuntzetatik
bat erabiltzeko, hori arautuz gero eta interesdunen eskubideak urratzen ez diren heinean. espresuki jaso zen prozedura oso bat euskaraz egitea koofizialtasunaren ondorio dela eta eraginkortasunaren printzipioan oinarritzen dela. (9 oinarri Juridikoa) azkenik, hizkuntza ofizialen erabilera bermatzeko derrigortasunean eta horien ezagutza eta erabilera babestu eta sustatzeko beharrean oinarrituta, epaiak jaso zuen legezkoa dela euskararen ezagutza eskatzea zenbait funtzionarioen lanpostuei, eta, oro har, funtzionarioen lanpostu guztiei eskatzea hizkuntza ofizialen ezagutza meritu bezala; hori bai, diskriminazioa eragin gabe eta konstituzioaren 14 eta hogeita 33 artikuluetan jasotakoarekin bat eginez.
|
|
|
erabileraren inguruan egiten diren ikerketa nagusiek ez diote zehazki galdera horri erantzuten: ...egiten duen jendeak, baina eremu eta solaskidearen arabera. hala, non eta norekin zenbat euskara egiten den neurtzen du, baina eremu edo solaskide bakoitzarekin igarotako denbora zenbatekoa den jakin gabe, eta, beraz, jende horrek euskaraz zenbat denboraz jarduten duen argitu gabe. hori guztia dela-eta, uste dut oso interesgarria izan daitekeela erabilera denboraren ikuspegitik aztertzea; batetik,
|
hizkuntza
bat erabiltzen igarotzen dugun denborak eragin zuzena duelako hizkuntza horretan aritzeko ohituran eta gaitasunean, eta horiek, era berean, erabileran bertan; bestetik, errealitateari bestelako toki berri batetik begiratzea baliagarri izan daitekeelako, gainerako ikerketek ematen ez duten informazioa lortze aldera. hala ere, argi izan behar da lan hau hasierako hurbilpen edo saiakera bat baino ez...
|
|
|
Hiztunak testuinguru jakinera egokitu behar ditu bere baliabide komunikatiboak, eta horri gaitasun soziolinguistikoa deritza; solaskidearen komunikazio asmoak atzemateko trebetasunari, berriz, gaitasun pragmatikoa; ahozko eta idatzizko testuak ontzeko eta ulertzeko trebetasunari, gaitasun diskurtsiboa; eta solasean ari den bitartean sortzen zaizkion komunikazio korapiloak askatzeko trebetasunari, gaitasun estrategikoa. Elementu horiek guztiak daude jokoan,
|
hizkuntza
bat darabilgunean.
|
|
|
Gaitasun komunikatiboaren izaera, bestalde, ezin da zentzu kuantitatiboan bakarrik ebaluatu. Ez da nahikoa
|
hizkuntza
bat erabiltzeagatik erabiltzea; erabiltzeko moduak eta moduak daude. Pentsamenduaren ezpalik mamitsuenak erdaraz komunikatu eta euskara umeekin bakarrik edo erabilita ez goaz inora.
|
|
|
Ulergarria izatea. Guztiek ulertzeko moduko hizkuntza eta moduan, eta herritarren ehuneko handi batek beste
|
hizkuntza
bat erabiltzen badu, hainbat hizkuntzetan.
|
|
|
Badirudi, gainera, aurrean zituen erronkak ondo bete zituela EGUNAk. Goizetik gauera sortu zen egunkariak egitura narratiboa zuen, ez zuten bakarrik parrokia jakin bateri begira idazten; EGUNAk modernotasunez jokatu zuen, emakumezkoek ere idatzi zuten, gudariek ere bai; mugako
|
hizkuntza
bat erabili zuten gehienetan; eta ikuspegi historiko handia erakutsi zuten idazle eta kazetari haiek. Hori bai, egoera historikoak behartuta, egunkari agonikoa izan zela aitortu du Agirreazkuenagak, langileek ondotxo baitzekiten zein zen euskal herrialdeen egoera.Xabier Altzibar EHUko irakasleak are hurbilago jarri du lupa, eta 1937ko EGUNAn idatzi zuten idazle, kazetari eta kolaboratzaileen izenak eta izanak gogoratu nahi izan ditu.
|
|
|
1794ko uztailaren hogeiko dekretuak (decret du 2 thermidor de l’an II) frantsesaz beste
|
hizkuntza
bat erabil dezaketen funtzionarioak sei hilabeteko presondegiaz eta karguaren galtzeaz mehatxatzen ditu. Ikusten dugunez, frantziar nazionalista horien helburua ez da frantsesaren hedatzea hizkuntza komun bezala, baina horren inposatzea hizkuntza bakartzat, beste guziak suntsituz.
|
|
2018
|
|
|
|
Hizkuntza
bat erabiltzeko bete beharreko bermeak azaltzen dituen eredu teorikoa (Mart� nez de Luna, Suberbiola eta Basurto, 2009: 163195) oinarri hartuta, hainbat ideia aipatu nahi genuke.
|
|
|
31). Legitimitaterik sentitzen ez duten hiztunek konfiantza falta izan dezakete zenbait testuingurutan euskaraz jarduteko garaian eta, beraz, nahiago izango dute beste
|
hizkuntza
bat erabili –edo alderantziz (Amorrortu et al., 2017). Euskaldun zahar gisa ez identifikatzeak ez du, beraz, zertan erabilera jakin batekin korrelaziorik izan, euskaldun gisa identifikatzen direnen kasuan.
|
|
|
Amorrortu eta kideen arabera, honakoak dira gakoak: euskarazko gaitasun altua eta jariotasun handia izan ohi dute9, euskarazko sare soziaLegitimitaterik sentitzen ez duten hiztunek konfiantza falta izan dezakete zenbait testuingurutan euskaraz jarduteko garaian eta, beraz, nahiago izango dute beste
|
hizkuntza
bat erabili –edo alderantziz.
|
|
|
Eta zer dira hauek? Ba, labur labur, jendarteak
|
hizkuntza
bat erabiltzeagatik edo ez erabiltzeagatik ezartzen dituen sariak edo zigorrak. Sari eta zigor sozialak beti ere.
|
|
|
" Gasteizko gaztetxo gehienentzat gaztelaniaz bizitzea da eguneroko errealitatea, normala dena. Esfortzu apartekoa egin behar dute gaztelera ez den
|
hizkuntza
bat erabiltzeko, eta horretarako motibazio berezirik ez badute, ez dute erabiliko". Pertsonak eta ESPAZIOAK euskaldundu behar dira.
|
|
|
Borondatea, gainera, ez da nahikoa
|
hizkuntza
bat erabiltzeko: joan den 2015eko azaroan argitara eman zen ikerketa baten arabera, galesa hitz egiten duten nerabeen% 75 galesa" hizkuntza bizia" izatearen aldekoak dira.
|
|
|
Bide naturalean, Txepetxen arabera, erabilera da abiapuntua, Amezagak gogoratu zuenez: «Pertsona testuinguru batean jaiotzen da, testuinguru horretan
|
hizkuntza
bat erabiltzen da, hizkuntza hori ezagutzen du, eta ezagutzaren ostean hizkuntzarekiko kontzientzia, motibazioa, dator». Bide kulturalean, berriz, abiapuntua motibazioa litzateke, nortasunari lotua gehienbat, eta horrek leramake pertsona hizkuntzaz jabetzera eta, azkenik, erabiltzera.
|
|
|
Beraz, honela uler daiteke hiztun komunitatea: jende talde batek
|
hizkuntza
bat erabiltzen du, eta erabiliz jabetzen da hizkuntzaz. Horrez gain, hizkuntzan oinarritutako nortasuna garatzen du.
|
|
2019
|
|
|
Bai, halaxe da. Hizkuntza bakoitzak bere kosmobisioa dauka, bere mundua, bere kultura… eta
|
hizkuntza
bat erabiltzen duzunean, mundu bat egiten duzu zeure. Guk batez ere euskaraz egiten dugu, baina badaude abesti batzuk gaztelaniaz, nik egiten ditudanak, eta niretzat unibertso desberdinak dira, baita sonoritate aldetik ere:
|
|
|
Joan i Mari-k (2012) esaten duen legez, hizkuntza gutxituen aldeko hizkuntza portaerak berreskuratzeko, ezinbestean, autoestimu kolektiboa berreskuratu behar da. Zaila da
|
hizkuntza
bat erabiltzearen alde egotea hizkuntza komunitate hori ez badago nahikoa baloratua. Eta, era berean, zaila da autoestimua berreskuratzea lehenago ez bagara autozentratzen (Lasa & Madinabeitia & Sanginés 2014:
|
|
|
— Ingelesik ez da ageri, eta harritu nau pixka bat. Bakarrik bi pertsonak jarri dute" beste"
|
hizkuntza
bat erabiltzen dutela: batek whatsappen, besteak Instagramen.
|
|
|
Jarrera eta motibazio dimentsio ugari daude, ordea. Jarrerari dagokionez, hizkuntzen ukipenezko egoeretan,
|
hizkuntza
bat erabili edo ikasterakoan eragina duten bi jarrera dimentsio daude: integratzailea eta instrumentala (Zarraga et al. 2010, 212).
|