|
2009
|
|
|
baita horretarako erabakigarria. Esate baterako, jakina da
|
hizkuntza
baten biziraupena segurtatzeko baldintza lehena eta nagusia dela belaunez belaun transmititzea. Gurasoengandik seme alabengana transmititzen ez den hizkuntza, bertsolariak kantatuko lukeenez, segur da hilotza.
|
|
|
Eta, gainera, ez da balio hori euskararen erabilera garatu eta sendotzearen aldeko jardunari zilegitasuna ematen diona.
|
Hizkuntza
baten biziraupena eta garapena segurtatzeko eginahalak eta bi egitea zilegitzat eta justiziazko exijentzia etikotzat onartzeko, zer axola dio Historiaren Liburu Handian zaharrena ala izateak. Garrantzitsua, beste honako hau da:
|
|
|
Afrikan, berrehunetik gora dira bostehun hiztun baino gutxiago dituzten hizkuntzak. Hiztun kopuruak ez du berez
|
hizkuntza
baten biziraupena bermatzen, ezta hurrik eman ere. Hamaika adibidetan oharteman dezakegu badirela hizkuntzak, hiztunak milaka batzuk baino ez dituztenak, baina beren lurraldean garapen funtzional erabatekoa dutenak, eta, beraz, askoz hiztun gehiago dituzten zenbait hizkuntza baino osasuntsuago dirautenak.
|
|
|
Hamaika adibidetan oharteman dezakegu badirela hizkuntzak, hiztunak milaka batzuk baino ez dituztenak, baina beren lurraldean garapen funtzional erabatekoa dutenak, eta, beraz, askoz hiztun gehiago dituzten zenbait hizkuntza baino osasuntsuago dirautenak. Halere, gogoan hartzekoa da, aditu ugariren esanetan, nekez berma daitekeela
|
hizkuntza
baten biziraupena ehun mila hiztunen azpitik geratuz gero, are nekezago globalizazioaren garaiotan.
|
|
|
Beste hitzetan esanda, bidezkoak (legitimoak, alegia) eta aukera berdintasunerako eraginkorrak izango diren hizkuntza politikak behar dituzte.
|
Hizkuntza
baten biziraupenarekin jokoan dagoena hizkuntza horren hiztun erkidegoaren eta hizkuntza hori bere ondaretzat eta autoidentifikazio erreferentziatzat hartu duen gizataldearen elkargune bat da, eta, beraz, horrexegatik beragatik, gizarte bizikidetza bera da jokoan dagoena, hizkuntza baten biziraupenarekin eta hizkuntzen arteko oreka edo desorekarekin batera.
|
|
|
Beste hitzetan esanda, bidezkoak (legitimoak, alegia) eta aukera berdintasunerako eraginkorrak izango diren hizkuntza politikak behar dituzte. Hizkuntza baten biziraupenarekin jokoan dagoena hizkuntza horren hiztun erkidegoaren eta hizkuntza hori bere ondaretzat eta autoidentifikazio erreferentziatzat hartu duen gizataldearen elkargune bat da, eta, beraz, horrexegatik beragatik, gizarte bizikidetza bera da jokoan dagoena,
|
hizkuntza
baten biziraupenarekin eta hizkuntzen arteko oreka edo desorekarekin batera.
|
|
2010
|
|
|
Dudarik gabe, euskararen iraupena gertaera historikorik harrigarrienetariko bat da. Zenbait milurtekotan inbasioak eta eragina pairatu dituen jatorrizko
|
hizkuntza
baten biziraupen kasu bakarra da Europan eta, kontaezinezko osagai arrotzak onartu baditu ere, bere jatorrizko nortasuna mantendu du. hizkuntzalari espainiarra()
|
|
2011
|
|
|
Hiztun kopuruaren eragina dela-eta, hona Klaus Zimmermann-en iritzia?
|
Hizkuntza
baten biziraupena ez dago hiztun kopuruaren esku soilik, batez ere beste faktore batzuen esku dago. Alegia:
|
|
2012
|
|
|
Hizkuntza transmisioa litzateke lehena.
|
Hizkuntza
baten biziraupenak etxeko transmisio horretan du indar behinena. Are gehiago hizkuntza minorizatua denean.
|
|
2014
|
|
|
|
Hizkuntza
baten biziraupena ezinezkoa dela literaturarik gabe uste da. Bi bide bereizten dira hor, herri literatura eta literatura jasoa.
|
|
2015
|
|
|
Orduan, erabilerari buruz hitz egiten ari garenean, uste dut oso datu okerradela hiztun bezala hitz egiten duena bakarrik kontuan hartzea. Egia da, hizkuntza jakitea oinarrizkozerbait dela
|
hizkuntza
bat biziraupeneko baldintzatan ipintzeko, baina hori ez da nahikoa inondikere. Hau da, hiztunok, kasu honetan euskaldunon komunitateak, egunero bere inplementazioarekinegiten ari den biziberritze lan hori oso eskasa da lukeen nibelarekin konparatuta.
|