|
2005
|
|
|
Idatzi ditugun lerro llabur hauetan
|
hizkuntza
baten barreneko aldaera edo formen arteko lehiaz aritu gara gehienik, ez bi hizkuntzaren edo gehiagoren arteko gora-beherez. Hartara, hizkuntzaren soziologiako gaiak alde bat utzirik, soziolinguistikaren ardatzari uztartuko gatzaizkio funtsean.
|
|
2011
|
|
|
Bi pertsonek bakoitzak bere «hizkuntzan» jardunda, elkar ulertzen ez badute, esan liteke hizkuntza ezberdinetan ari direla. Bestela, bata bestearen aldaera direla, edo biak hirugarren
|
hizkuntza
baten aldaerak direla. Baina irizpide hau ere korapilatsua izan liteke.
|
|
|
nederlandera hizkuntza den ala ez erabakitzeko orduan, adibidez, ez da gauza bera pertsona batek beste hizkuntza indoeuropar batzuk jakitea (daniera, ingelesa, alemanera, latina?) ala soilik, adibidez, suediera jakitea. Azken horrentzat nederlandera hizkuntza izango da, baina agian, hizkuntza indoeuropar gehiago egiten dituenak ez du hain garbi izango nederlandera hizkuntza bat den ala berak egiten dituen beste
|
hizkuntzetako
baten aldaera bat.
|
|
|
Baina lehendabizi hizkuntza kopuruak zehaztearen zailtasunez jardungo dugu. Batek pentsa lezakeenaren kontra, beti ez baita erraza hiztun talde batek egiten duena hizkuntza bat ala
|
hizkuntza
baten aldaera soila den zehaztea. Behin zailtasun hauen berri emanda, munduko eta Europako hizkuntza kopuruak eta hizkuntzen hiztun kopuruak aurkezten dira.
|
|
|
Fishmanen definizioan, bi barietate baino gehiago egon daitezke egoera diglosiko batean (bi, hiru...); eta, gainera,
|
hizkuntza
baten aldaerak ez ezik hizkuntza ezberdinak ere aurkitu daitezke egoera diglosiko baten banaketa funtzionalean:
|
|
2016
|
|
|
Egia esan, hizkuntza kopuruari buruzko desadostasunak ulergarriak dira, kontuan hartzen badugu, askotan, zaila dela zehaztea
|
hizkuntza
baten aldaera bat hizkuntza den edo dialek toa. Beste era batera esanda:
|
|
|
Ikusten den bezala, ez da erraza zehaztea
|
hizkuntza
baten aldaera bat hizkuntza den edo dialektoa. Gainera, hizkuntzalarien irizpideen aurka edota gainetik, arrazoi historikoak, politikoak eta sozialak daude sarritan aldaera bat hizkuntza gisa hartzeko.
|
|
2019
|
|
|
Ahaidetasun horretatik haratago eraman du Fishmanek (1967) diglosiaren ideia, hizkuntzen artean ere diglosia egon zitekeela azalduz. Harrezkero,
|
hizkuntza
baten aldaeren arteko diglosia endodiglosia izendatu izan da eta hizkuntza desberdin biren arteko diglosia, exodiglosia (Zalbide, 2011: 84). 5
|
|
2020
|
|
|
Hiztun komunitatearen errealitateak, hiztunen ideologiak eta abar, hiztunengan jarrera batzuk ala beste batzuk izatea ekarriko du eta horrek, zalantzarik gabe, eragin zuzena izango du hiztunen jardueran, hizkuntza bat ala bestea hautatzean,
|
hizkuntza
baten aldaera bat ala besta erabiltzean. (Joly eta Uranga, 2010:
|
|
2021
|
|
|
Halaber, ikerketak kontuan hartzen du, immigrazioko biztanleek harrera gizartean izan ohi duten integrazioan, aparteko eragina izan ohi dutela ondorengo ezaugarriek: 1) harrera gizartean komunikazio hizkuntza bakarra edo bi dauden, 2)
|
hizkuntza
baten aldaera bakar bat edo gehiago erabiltzen diren, 3) etorkinek komunikazio hizkuntza edo
|