|
2005
|
|
|
Badaude zailtasun asko topatu dituzten pertsonak eta batere topatu ez dutenak. Nik pertsonalki uste dut
|
hizkuntza
bakoitzak badituela bere zailtasunak, eta ez nuke esango euskara ikastea gaur Euskal Herriak daukan egoera soziolinguistikoan erraza denik. Baina ez nuke esango beste edozein hizkuntza ikastea baino zailagoa denik.
|
|
|
Hala izan da.
|
Hizkuntza
bakoitzak badu bere helburua eta ailegatu behar da helburuaren zehaztapenetara, bai euskarari, bai erdarari, bai ingelesari dagokionean. EAEn ereduen borroka gainditzeko modua horrela ikusten dut.
|
|
2007
|
|
|
hizkuntza bakoitzaren mundu ikuskera (Weltbild dio berak: mundu irudia) hartzerik ba al daukagu munduaren interpretaziotzat (Deutung) eta munduaren ulerkuntza, adieratzat (Auffassung)? 1363 Ez da auzikatzen,
|
hizkuntza
bakoitzak baduela munduaren «eraketa semantiko» propio bat; eta eraketa semantiko horri bidezki iritzi ahal dakiokeela «mundu irudi» (mundu ikuskera) 1364, zeren eta mundua gizakiari eman lehenik hizkuntzan ematen baitzaio zerbait eratu legez1365 Coseriu goresle gartsua da Humboldt-ena eta haren hizkuntzaren mundu ikuskerarena («1822 urtea irauliarena bezala ikus daiteke hizkuntzalaritzan et... Guri, ordea, Coseriu ren testua argudiaketa gisa interesatuko zaigu, ez Sapir edo Whorf-en interpretazio
|
|
|
Errazena, hizkuntzak afektibitatearekin duen erlazioari ohartzea dela ematen du; eta baita, sloganek, etab., eraginkorrak izan behar duten esakuneek
|
hizkuntza
bakoitzarekin duten zerikusiari ere. Erdaraz oso ongi zegoen hamaika iragarki negargarri zabaldu da urteotan euskaraz.
|
|
2008
|
|
|
Gero Google bilatzaileak bilaketa aurreratuetan hizkuntza bereizteko ematen duen aukeraz baliatu naiz eta ikusi dut hizkuntza bakoitzean egindako bilaketek zenbat orri ematen duten. Azkenik,
|
hizkuntza
bakoitzak duen hiztun kopurua hizkuntza horretako orri kopuruarekin zatitu dut indize bat ateratzeko. Indize horrek ez dit datu absoluturik emango, baina hizkuntzen arteko konparazioa egiteko bidea behintzat bai.
|
|
2009
|
|
|
Nork bere mundua kontatzeko modu bat da hizkuntza,
|
hizkuntza
bakoitzak du berea, eta hizkuntza bat hautatzea bada izan erabaki estetikoa ere. Garai hartan hala formulatu nuen nik argumentua, beharbada ez gaur bezain garbi?, baina bai gaur baliatzen ari naizen argumentu bertsuekin, Haurra ipuin denean ume ipuinen antologiaren hitzaurrean, 1973 urtean:
|
|
2011
|
|
|
Gizateriaren hizkuntza aniztasunaren etorkizuna aurreikusteko, hizkuntza kopuruari bakarrik ez,
|
hizkuntza
bakoitzak duen hiztun kopuruari ere errepara diezaiokegu. Munduko hizkuntzen ia% 82k 100.000 hiztun baino gutxiago dauzka, eta, are dramatikoagoa dena, hizkuntzen ia% 56k 10.000 hiztun edo gutxiago dauzka.
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, H eta L hizkuntza bereko barietateak direnean, egonkorra izan daiteke diglosia (ahalegin txikiagoa eskatzen baitu hizkuntza bereko beste aldaera bat ikasteak hizkuntza ezberdin bat baino). Hizkuntza ezberdinak direnean, eta L ren aldeko presio soziopolitikorik ez badago, aldiz, L ren transmisioa eten egiten da, H ren ezagutza hedatu ahala, batez ere
|
hizkuntza
bakoitzak dituen hiztun kopuruak oso ezberdinak direnean. Fishmanek lau egoera soziolinguistiko marraztu zituen diglosia ardatz hartuta, baina ez zuen azaldu nola, zer testuingurutan, ezartzen den diglosia.
|
|
2017
|
|
|
Mackey ren esanetan, testuinguru batean hizkuntza bakoitzaren hiztun kopuruak garrantzia duen arren, handiagoa da hiztunen nolakotasunaren eragina. zenbat eta aberastasun, botere eta ohore gehiago izan, orduan eta garrantzi handiagoa izango du hizkuntza horrek gizartean (larrañaga, 1995). gizarte orotan, beraz, hizkuntza bakoitzak bere estatus edo egoera bereizgarria du. hiztunek
|
hizkuntza
bakoitzarekiko duten portaera, horren indarraren eta erakargarritasunaren araberakoa izango da (Mackey, 1989).
|
|
|
Gehienak kasu bakanak edo lagin txiki batekin egindako kasu sortak dira, behaketazko metodologia erabili dutenak eta gaitasun maila edo mota kontuan hartu ez dutenak. Badirudi hizkuntzek garunean duten kokapena eta hedapena hizkuntza horiek bereganatu diren adinaren eta egungo erabileraren araberakoak direla hein handi batean, eta aldagai horiek, edo subjektuek
|
hizkuntza
bakoitzean duten ezaguera, maila bederen, gutxi batzuek baino ez dute hartu kontuan. Esperimentalak diren ikerlan gutxiek, gainera, ez dute prozedura bera erabili; batzuek subjektu berari galdeketa bi hizkuntzatan egin dieten bitartean, intrasubjektu konparazioa gauzatuz, beste batzuek, Brown-en ikerketa kasu, lehen hizkuntzan egin diete batzuei eta bigarren hizkuntzan besteei, intersubjektu konparazioa eginez eta ausazko taldekatze barik.
|
|
2018
|
|
|
Hizkuntza bikote bat edo beste izan, Garziarentzat, alderik handiena ez du hizkuntzak markatzen, idazkerak baizik. Nolanahi ere, itzultzaileak
|
hizkuntza
bakoitzarekin duen harremanak ere baldintzatzen du itzulgaiarekiko lana, Garziaren esanetan. «Batzuetan, gehiegi tira egin lezakete itzulgaiaren ñabardurek ondoegi ezagutzen dugun hizkuntza batean datorrenean, eta ondo dator, beharbada, arrotzago izatea hura, xehekerietan ez galtzeko».Montorioren kasuan, erdaretatik euskarara ekarri lan bat, edo alderantziz, alde handia igartzen du.
|
|
2020
|
|
|
Munarrizek, hizkuntzak berreskuratzeko zein faktorek eragiten duten azaldu du:
|
hizkuntza
bakoitzean duen gaitasuna, dakizkien hizkuntzen artean antzekotasunik baden ala ez, eta profesionalen esku hartzea. Azken horri dagokionez, Munarrizek dio, esku hartzea zein hizkuntzatan egin den garrantzi handikoa dela.
|
|
|
Euskararen baliabideen berri ematea dagokigu guri. Baina gaur onartzen da
|
hizkuntza
bakoitzak dituela bere baliabideak informazioa kudeatzeko, eta, hor, gutxienez ingelesez, eta beste hizkuntza batzuetan, aipatzen dira topic fronting, left dislocation eta cleft sentences, eta antzeko terminoak. Ondo ulertzen ez badugu horiek zer diren, euskaraz ere nekez egingo dugu deskribapen onik, beste hizkuntza batzuekin konparazioak egiteko balioko digunik.
|
|
2021
|
|
|
Erran herri bakoitza nola den agertzen, Zer Jaun edo nagusik duten ohoratzen (Hiribarren); Hipaka hasi zen, hasperen bakoitzak gorputz guzia inarrosten ziola (J. Etxepare);
|
Hizkuntza
bakoitzak badu horretan bere joera (Mitxelena). Pluralean ere erabili izan da:
|
|
|
Beste kontu bat da
|
hizkuntza
bakoitzak baduela bere musikaltasuna, eta hori guztia ordenatzeko eta errebelatzeko bere modu propioa. Artisautza lanak dira hizkuntzak; maila batean, magia ere badira.
|
|
|
Halere, nahi nuke erran, ene ustez, euskalkien arteko soinua, zubererarena, ederrena dela.
|
Hizkuntza
bakotxak badu haren musika propioa, batzuek hunkitzen gaituzte, besteak gutxi edo batere, asko maite dut euskararena, hiztunaren arabera, noski! Baina euskaldun zaharrena batez ere.
|
|
2023
|
|
|
Berak dio: " Frantsesera itzultzea ezinezkoa gertatzen zaidalarik, liluratzen nau!!" Alabaina,
|
hizkuntza
bakoitzak badu bere baitakoa duen muina, sena, jeinua, besteek" hartu" ezin diotena. Gainera, obrak bazuen beste zailtasunik:
|
|
|
Euskarari atxikitako ezaugarri kulturalen eta usadiozkoen berri izatea eta irakaskuntzan txertatzea, baitezpadakoa da. Ezagutza komunikatibo pragmatikoaz ari gara; hots, ez da aski hizkuntzaren zuzentasun gramatikalaz jabetzea, horretaz gain jakin behar baitira
|
hizkuntza
bakoitzak dituen erabilera arauak.
|
|
|
Jim Cummins irakasleak, Irlandan eta Kanadan eskuratutako esperientzian oinarrituta, adierazi zuen hizkuntzen artean transferentzia hori komunikazio gaitasun komunari esker gertatzen dela. Hots,
|
hizkuntza
bakoitzak badu bere kodea, bakoitzean diferentea dena, baina komunikazio gaitasuna ezagutzen ditugun hizkuntza guztiendako komuna da, eta horrexek dakar konpetenzia hori hizkuntzen artean transferitzea.
|