|
2002
|
|
|
eskuinera garatzeko joera batera pasatu baita. Bilakaera luze horretan latina erdiko estadib bat baino ez zen izango, eta gaztelania etafrantsesa, hala nola beste
|
hizkuntza
asko ere, azken katebegiak.
|
|
|
ideia horiek ahalik eta modurik egokienean adierazi behar dira. Horretan egiten du huts euskarak (eta beste
|
hizkuntza
askorekin ere berdin gertatzen da). Alderantziz, gure inguruan dauden hizkuntzak (gaztelania, frantsesa, ingelesa, eta abar) bere garaian ongi garatu ziren, sistema pospositibo batetik sistema prepositibo batera pasatuz, esaterako, eta sekulako aldea hartu zioten horrela euskarari.
|
|
2005
|
|
|
Europako Legebiltzarrak testu bat egin zuen, esanaz bat egiten zuela Europako Batzordeak eta Kontseiluak hizkuntzen garapena bultzatzeko egiten ari zen ahaleginarekin eta abar. EBLUL (Europako Hizkuntza Gutxituen Bulegoa) eta beste diputatu batzuekin batera, Europako Legebiltzarraren testu bati zuzenketa xume bat egin genion, esanez, hizkuntza ofizialaz gain, Europako Batasunean beste
|
hizkuntza
asko ere bazirela eta urteko ospakizunetan horien alde ere egin behar zela. Aurka bozkatu zuten.
|
|
2007
|
|
|
Euskara dialektoetan banaturik azaltzen zaigu hizkuntza bezala, lekukotasun idatziak ageri diren momentutik bertatik. Beste
|
hizkuntza
askotan ere hala gertatu da: grekoaren kasua ezaguna da hizkuntza klasikoetan, edota alemanarena modernoagoetan.
|
|
|
Wiki sistemak era erraz batean editatzeko aukera ematen du eta Wikipediaren kasuan edonork argitara dezake. Ingelesezko Wikipedia da sarrera gehien dituena, baina beste
|
hizkuntza
askotan ere aurki daiteke informazioa (euskarazko bertsioa: http://eu.wikipedia.org/wiki/Azala).
|
|
2008
|
|
|
bai, bi gauza dira" munduarentzat" buruko eta bihotzeko zerak, baina ez beti gure hizkerarentzat eta, ez dut dudarik egiten? beste hizkera eta
|
hizkuntza
askorentzat ere ez.
|
|
2009
|
|
|
Lege proiekturik gabe, eskualdeetako
|
hizkuntzek
askoz ere zailago izango dute bizirauteko. Hezkuntza politika egokiago eta ausartago bat, Kontseiluak eskatzen duen bezala, beharrezkoa da euskaldunen kopuruak(% 25 Iparraldean) beheraka jarrai ez dezan, hezkuntza sistemak etorkizuneko belaunaldiak hobeto alfabetatu ditzan eta euskara espazio publikoa erabili ahal izateko (administrazioekin, etab.).
|
|
2012
|
|
|
Gure ustez, gizarte elebidunetan, gehiengoaren hizkuntza bat eta gutxiengoaren hizkuntza bat daudenean, A eta B hizkuntzen arteko lehia asimetrikoa behar bezala deskribatzeko, ezin da hartu oinarritzat, zenbat eta handiagoa izan hiztunen proportzioa eta hizkuntzen estatusa, hizkuntzak orduan eta erakargarriagoak direnik (Abrams eta Strogatz, 2003; Minnet eta Wang, 2008). Izan ere, ustekizun horretan oinarritzen diren ereduen arabera, A erakargarriagoa izango litzateke beti B baino, eta A
|
hizkuntzak
askoz ere estatus handiagoa izango luke komunitatearen barruan B hizkuntzak baino [erakargarritasun asimetrikoari buruzko informazioa nahi izanez gero, ikusi Pinasco eta Romanelli (2006).]. Aitzitik, lehia aztertzeko, beharrezkoa litzateke B erabiltzeko eta ikasteko erabaki linguistikoei buruzko ereduak garatzea; alde horretatik, B hizkuntzari eta hari dagokion kulturari leial izateagatik, B sustatzen duen komunitateko kide sentitzeagatik, gizarteak jabearazitako ohitura kulturalengatik eta abantaila praktikoak lortzeko usteagatik erabakitzen dugu B erabiltzea eta ikastea (Wickström, 2005).
|
|
|
Ez du jatorriaren inguruko inolako informaziorik eskaintzen, eta badirudi berak sortuak direla. Dena dela, kontakizun horietako batzuk beste
|
hizkuntza
askotan ere ezagunak direla dirudi, Joseba Sarrionandiak eta Mitxel Sarasketak Hamairu ate izeneko ipuin itzulien antologian adierazten dutenez:
|
|
2015
|
|
|
Eta zergatik? Inguruan dituen
|
hizkuntzak
askoz ere abiada handiagoan eta askoz ere indar gehiagorekingauza berbera egiten ari direlako gure belarrietan. Eta hortik beste ondorio bat dator:
|
|
2016
|
|
|
Hala eta guztiz ere, etxeko animalia gutxi batzuen kasuan, beste
|
hizkuntza
askotan ere egin ohi denez, badira arrak eta emeak izendatzeko izen bereziak: behor/ zaldi, ahuntz/ aker, behi/ zezen, ardi/ ahari, ordots/ ahardi, eta noski, gauza bera gertatzen da senidetasuna adierazten duten berba batzuetan ere emakume/ gizon, emazte/ senar, neska/ mutil, ama/ aita, lehengusina/ lehengusu, izeba/ osaba, anaia, neba/ arreba/ ahizpa... esaterako, nahiz eta, hauetan ere, inoiz hitz bakarra erabili sexu bietarako:
|
|
2017
|
|
|
Goiko bi ikerlari espainiarrek bat egiten dute, oro har, John Bengtson eta Merritt Rulhen hizkuntzalari estatubatuarren teoriekin. Hauen arabera, Mediterraneo eta Ekialde hurbileko hizkuntza horiez gain, Asiako eta Ipar Ameriketako
|
hizkuntza
asko ere senide dira, dene kaukasikoa deitzen dioten makrofamiliakideak. Antzina urrunean nagusi zen familia honetako hizkuntza gehienak hilda daude, euskara, amaziga, Kaukasokoak, Karakorum aldeko buruxaskia, Siberiako ket hizkuntza eta amerindiar batzuk (apatxea, nabajoa.) kenduta.
|
|
|
Beraz, begien aurrean geneukan giltza, baina ez genuen ikusten Otxandioko Aztiak erakutsi zigun arte: eusk. altara (hala esaten da bizkaieraz), lat. eta gazt. ara ‘aldarea, sakrifizio mahaia’, eta beste
|
hizkuntza
askotan ere bai. Substratu hitz baten aurrean geundeke.
|
|
|
Dakizunez, kasu hauetan, generoa adierazteko, oinarrizko hitzari euskaraz ar edo eme hitzak eransten zaizkio (txakur arra, lehoi emea, suge arra, astemea...). Hala eta guztiz ere, etxeko animalia gutxi batzuen kasuan, beste
|
hizkuntza
askotan ere egin ohi denez, badira arrak eta emeak izendatzeko izen bereziak: behor/ zaldi, ahuntz/ aker, behi/ zezen, ardi/ ahari, ordots/ ahardi, eta noski, gauza bera gertatzen da senidetasuna adierazten duten berba batzuetan ere emakume/ gizon, emazte/ senar, neska/ mutil, ama/ aita, lehengusina/ lehengusu, izeba/ osaba, anaia, neba/ arreba/ ahizpa... esaterako, nahiz eta, hauetan ere, inoiz hitz bakarra erabili sexu bietarako:
|
|
2020
|
|
|
Ardura handiz segitzen ditu Dorfmanek bere literatura lanen itzulpenak, zeren berak argitaratu ohi ditu idazlanak (ingelesez eta espainieraz), nahiz eta, hitz egiteko behinik behin, beste
|
hizkuntza
askotan ere gai izan.
|
|
2021
|
|
|
7.2.1c Hain ugariak izanik mendekotasunezko izen elkartuak, azpisailak egin dituzte gramatikariek bai euskaraz eta bai beste
|
hizkuntza
askotan ere. Horretarako, osagaien morfologia izan dute kontuan eta, horren arabera, hiru azpisail bereizi ditugu euskaraz:
|
|
|
Hauetan bi juntagaien artean denbora aurrekotasuna, kausa, baldintza edo kontzesioa/ aurkaritza dagoela uler daiteke. Horrela gertatzen da beste
|
hizkuntza
askotan ere: emendioa semantikoki nahiko neutroa da, eta emendiozko juntagailuen bidez bi perpaus elkartzean, gerta daiteke perpaus horiek adierazten dituzten gertaeren edo egoeren artean hiztunak era desberdinetako lotura semantikoak eraikitzea, ziurrenera errealitatean ere hala gertatzen delako.
|
|
|
1.5f Aditzen arteko bereizketa mota hauek beste
|
hizkuntza
askotan ere gertatzen dira. Hori kontuan izanik, hizkuntzalariek perpaus intrantsitibo mota nagusi bi bereizten dituzte:
|
|
2022
|
|
|
Adu txarreko zerbait, patu txarren bat gerta ez dadin, erritu formula gisa gaztelaniaz zabal dabilena. Baina beste
|
hizkuntza
askotan ere bai. Zura, zur sendo gogorra, lagungarri eta babes izan dugu gizakiok mendez mende.
|
|
2023
|
|
|
hitzez deskribatu eta hitzekin deskubritutako mundua jartzen digute aurrean, alditan modu gozoan, alditan saminez. Bi mekanismoak desberdinak izan arren, osagarriak dira biak,
|
hizkuntzari
askoz ere etekin gehiago ateratzen zaio biak menderatzen ikasitakoan.
|